Page 79
ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਮੇਰੇ ਬਾਬੁਲਾ ਹਰਿ ਦੇਵਹੁ ਦਾਨੁ ਮੈ ਦਾਜੋ ॥
હે પિતા! હું તારી પાસેથી દહેજ માંગુ છું, મને હરિ પ્રભુના નામનું દાન દે, મને આ જ દહેજ આપ
ਹਰਿ ਕਪੜੋ ਹਰਿ ਸੋਭਾ ਦੇਵਹੁ ਜਿਤੁ ਸਵਰੈ ਮੇਰਾ ਕਾਜੋ ॥
મને હરિ નું નામનું જ દહેજનું કાપડ આપ, મને હરિના નામનું જ દહેજનું ઘરેણું વગેરેનું ધન આપ, આ દહેજથી મારા પ્રભુ-પતિ સાથેના લગ્ન સુંદર લાગવા લાગ્યા
ਹਰਿ ਹਰਿ ਭਗਤੀ ਕਾਜੁ ਸੁਹੇਲਾ ਗੁਰਿ ਸਤਿਗੁਰਿ ਦਾਨੁ ਦਿਵਾਇਆ ॥
પરમાત્માની ભક્તિની સાથે જ પરમાત્માથી લગ્નનો ઉદ્યમ સખદાયી બને છે, જે જીવ-કન્યાને ગુરુએ સતગુરુએ આ દાન, આ દહેજ આપ્યું છે
ਖੰਡਿ ਵਰਭੰਡਿ ਹਰਿ ਸੋਭਾ ਹੋਈ ਇਹੁ ਦਾਨੁ ਨ ਰਲੈ ਰਲਾਇਆ ॥
હરિ નામના દહેજથી તેની શોભા તેના દેશમાં સંસારમાં થઇ જાય છે. આ દહેજ એવું છે કે આનાથી બીજું કોઈ બરાબરી કરી શકતું નથી. પોતાના મનની પાછળ ચાલવાવાળા બીજા લોકો જે દહેજ રાખીને બતાવે છે.
ਹੋਰਿ ਮਨਮੁਖ ਦਾਜੁ ਜਿ ਰਖਿ ਦਿਖਾਲਹਿ ਸੁ ਕੂੜੁ ਅਹੰਕਾਰੁ ਕਚੁ ਪਾਜੋ ॥
દહેજ રાખીને દેખાવ કરે છે તે ખોટો અહંકાર પેદા કરનાર છે, તે કાચની સમાન કાચા છે, તે ઉતેજક દેખાવ જ છે.
ਹਰਿ ਪ੍ਰਭ ਮੇਰੇ ਬਾਬੁਲਾ ਹਰਿ ਦੇਵਹੁ ਦਾਨੁ ਮੈ ਦਾਜੋ ॥੪॥
હે પિતા! મને હરિ પ્રભુના નામનું દાન દે, મને આ જ દહેજ આપ ।।૪।।
ਹਰਿ ਰਾਮ ਰਾਮ ਮੇਰੇ ਬਾਬੋਲਾ ਪਿਰ ਮਿਲਿ ਧਨ ਵੇਲ ਵਧੰਦੀ ॥
હે પિતા! હરિ પતિ ની સાથે રામ પતિ ની સાથે મળીને જીવ-સ્ત્રીની પેઢી ચાલી પડે છે
ਹਰਿ ਜੁਗਹ ਜੁਗੋ ਜੁਗ ਜੁਗਹ ਜੁਗੋ ਸਦ ਪੀੜੀ ਗੁਰੂ ਚਲੰਦੀ ॥
અનેક યુગોથી હંમેશાથી જ ગુરુની, પ્રભુપતિની પેઢી ચાલી આવી છે
ਜੁਗਿ ਜੁਗਿ ਪੀੜੀ ਚਲੈ ਸਤਿਗੁਰ ਕੀ ਜਿਨੀ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇਆ ॥
દરેક યુગમાં સતગુરુની પેઢી નાડી સંતાન ચાલી પડે છે. જેને ગુરુને મળીને પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કર્યું છે, તે ગુરુની પેઢી છે, તેગુરુની નાડીના સંતાન છે
ਹਰਿ ਪੁਰਖੁ ਨ ਕਬ ਹੀ ਬਿਨਸੈ ਜਾਵੈ ਨਿਤ ਦੇਵੈ ਚੜੈ ਸਵਾਇਆ ॥
પરમાત્મા એવો પતિ છે જે ક્યારેય નાશ થવાનો નથી, જે ક્યારેય પણ મરતો નથી. તે હંમેશા દાન બક્ષે છે, તેનું દાન હંમેશા વધતું જ રહે છે
ਨਾਨਕ ਸੰਤ ਸੰਤ ਹਰਿ ਏਕੋ ਜਪਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸੋਹੰਦੀ ॥
હે નાનક! ભક્તોના પ્રેમાળ પ્રભુ એક રૂપ છે. પરમાત્માનું નામ જપી જપીને જીવ-સ્ત્રી સુંદર જીવનવાળી બની જાય છે
ਹਰਿ ਰਾਮ ਰਾਮ ਮੇਰੇ ਬਾਬੁਲਾ ਪਿਰ ਮਿਲਿ ਧਨ ਵੇਲ ਵਧੰਤੀ ||
હે પિતા! હરિ પતિ ની સાથે રામ પતિ ની સાથે મળીને જીવ-સ્ત્રીની પેઢી ચાલી પડે છે ।।૫।।૧।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ਛੰਤ
શ્રી રાગ મહેલ ૫ છંદ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે ।।
ਮਨ ਪਿਆਰਿਆ ਜੀਉ ਮਿਤ੍ਰਾ ਗੋਬਿੰਦ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲੇ ॥
હે પ્રેમાળ મન! હે મિત્ર મન! પરમાત્માનું નામ પોતાની અંદર સંભાળીને રાખ
ਮਨ ਪਿਆਰਿਆ ਜੀ ਮਿਤ੍ਰਾ ਹਰਿ ਨਿਬਹੈ ਤੇਰੈ ਨਾਲੇ ॥
હે પ્રેમાળ મન! હે મિત્ર મન! આ હરિ નામ હંમેશા તારો સાથ નિભાવશે. હે મન! પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કર, આ જ તારી સાથે રહેશે.
ਸੰਗਿ ਸਹਾਈ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਈ ਬਿਰਥਾ ਕੋਇ ਨ ਜਾਏ ॥
જે પણ મનુષ્ય આ હરિ નામ સ્મરણ કરે છે, તે દુનિયાથી ખાલી હાથ જતો નથી
ਮਨ ਚਿੰਦੇ ਸੇਈ ਫਲ ਪਾਵਹਿ ਚਰਣ ਕਮਲ ਚਿਤੁ ਲਾਏ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્માના સુંદર ચરણોમાં મન જોડ, તું મન ઇચ્છીત ફળ પ્રાપ્ત કરી લઈશ
ਜਲਿ ਥਲਿ ਪੂਰਿ ਰਹਿਆ ਬਨਵਾਰੀ ਘਟਿ ਘਟਿ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲੇ ॥
હે મન! જગતનો માલિક પ્રભુ પાણીમાં, ધરતીમાં, બધી જગ્યાએ હાજર છે. તે દરેક શરીરમાં વ્યાપક રહીને કૃપાની નજરથી દરેકને જુએ છે
ਨਾਨਕੁ ਸਿਖ ਦੇਇ ਮਨ ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਾਧਸੰਗਿ ਭ੍ਰਮੁ ਜਾਲੇ ॥੧॥
હે પ્રેમાળ મન! નાનક તને શિક્ષા આપે છે, સાધુ-સંગતમાં રહીને પોતાની ભટકણ નો નાશ કર ।।૧।।
ਮਨ ਪਿਆਰਿਆ ਜੀ ਮਿਤ੍ਰਾ ਹਰਿ ਬਿਨੁ ਝੂਠੁ ਪਸਾਰੇ ॥
હે વ્હાલા મન! પરમાત્મા વગર બીજું કોઈ સાથ નિભાવનાર નથી, આ આખું જગત પસાર કરનાર હંમેશા સાથ નિભાવનાર નથી.
ਮਨ ਪਿਆਰਿਆ ਜੀਉ ਮਿਤ੍ਰਾ ਬਿਖੁ ਸਾਗਰੁ ਸੰਸਾਰੇ ॥
હે વ્હાલા મન! આ સંસાર એક સમુદ્ર છે, જે ઝેરથી ભરેલું છે
ਚਰਣ ਕਮਲ ਕਰਿ ਬੋਹਿਥੁ ਕਰਤੇ ਸਹਸਾ ਦੂਖੁ ਨ ਬਿਆਪੈ ॥
હે મન! કર્તારના સુંદર ચરણોને જહાજ બનાવ, તેની કૃપાથી કોઈ સંમત કોઈ દુઃખ પોતાનું જોર કરી શકતું નથી.
ਗੁਰੁ ਪੂਰਾ ਭੇਟੈ ਵਡਭਾਗੀ ਆਠ ਪਹਰ ਪ੍ਰਭੁ ਜਾਪੈ ॥
પરંતુ જીવની વશની વાત નથી, જે ભાગ્યશાળીને આખા ગુરુ મળે છે, તે પ્રભુને આઠેય પ્રહર સ્મરણ કરે છે
ਆਦਿ ਜੁਗਾਦੀ ਸੇਵਕ ਸੁਆਮੀ ਭਗਤਾ ਨਾਮੁ ਅਧਾਰੇ ॥
પ્રારંભથી જ, યુગોના આરંભથી જ, પરમાત્મા પોતાના સેવકોની રક્ષા કરતો આવી રહ્યો છે, પરમાત્માના ભક્તો માટે પરમાત્માનું નામ સદાય જિંદગીનો સહારો છે
ਨਾਨਕੁ ਸਿਖ ਦੇਇ ਮਨ ਪ੍ਰੀਤਮ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਝੂਠ ਪਸਾਰੇ ॥੨॥
હે પ્રેમાળ મન! નાનક તને શિક્ષા આપે છે; પરમાત્માના નામ વિના બાકી સમગ્ર જગત ખેલાડીઓ અંત સુધી સાથ નિભાવનાર નથી ।।૨।।
ਮਨ ਪਿਆਰਿਆ ਜੀਉ ਮਿਤ੍ਰਾ ਹਰਿ ਲਦੇ ਖੇਪ ਸਵਲੀ ॥
હે વ્હાલા મન! પરમાત્માના નામનો વ્યાપાર કર, આ વ્યાપાર નફો આપનાર છે
ਮਨ ਪਿਆਰਿਆ ਜੀਉ ਮਿਤ੍ਰਾ ਹਰਿ ਦਰੁ ਨਿਹਚਲੁ ਮਲੀ ॥
હે વ્હાલા મન! હે મિત્ર મન! પરમાત્માના દરવાજા પર ટકી રહે, આ જ દરવાજો અટળ છે
ਹਰਿ ਦਰੁ ਸੇਵੇ ਅਲਖ ਅਭੇਵੇ ਨਿਹਚਲੁ ਆਸਣੁ ਪਾਇਆ ॥
જે મનુષ્ય પરમાત્માના ઓટલા પર કબ્જો કરીને રાખે છે, જે અદ્દશ્ય છે અને જેનો તફાવત નથી મેળવી શકાતો તે મનુષ્ય એવું આધ્યાત્મિક સ્થળ પ્રાપ્ત કરી લે છે જે ક્યારેય ડગમગતું નથી
ਤਹ ਜਨਮ ਨ ਮਰਣੁ ਨ ਆਵਣ ਜਾਣਾ ਸੰਸਾ ਦੂਖੁ ਮਿਟਾਇਆ ॥
તે આધ્યાત્મિક સ્થળ પર પહોંચીને જન્મ મરણના ચક્કર સમાપ્ત થઈ જાય છે, મનુષ્ય દરેક પ્રકારના સંયમ અને દુઃખ મટાવી લે છે.
ਚਿਤ੍ਰ ਗੁਪਤ ਕਾ ਕਾਗਦੁ ਫਾਰਿਆ ਜਮਦੂਤਾ ਕਛੂ ਨ ਚਲੀ ॥
તે આધ્યાત્મિક સ્થળ પર પહોંચેલો મનુષ્ય ધર્મરાજના બનાવેલા ચિત્ર ગુપ્તના લેખ ફાડી દે છે, યમદૂતોનું પણ કોઈ જોર તેના પર ચાલતું નથી.
ਨਾਨਕੁ ਸਿਖ ਦੇਇ ਮਨ ਪ੍ਰੀਤਮ ਹਰਿ ਲਦੇ ਖੇਪ ਸਵਲੀ ॥੩॥
આ કારણે હે વ્હાલા મન! નાનક તને શિક્ષા દે છે કે પરમાત્માના નામનો વ્યાપાર કર, આ જ વ્યાપાર નફો આપનાર છે ।।૩।।
ਮਨ ਪਿਆਰਿਆ ਜੀਉ ਮਿਤ੍ਰਾ ਕਰਿ ਸੰਤਾ ਸੰਗਿ ਨਿਵਾਸੋ ॥
હે વ્હાલા મન! હે મિત્ર મન! ગુરુમુખોની સંગતિમાં ઉઠવાનુ, બેસવાનું રાખ
ਮਨ ਪਿਆਰਿਆ ਜੀਉ ਮਿਤ੍ਰਾ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਜਪਤ ਪਰਗਾਸੋ ॥
હે મિત્ર મન! ગુરુમુખોની સંગતિમાં પરમાત્માનું નામ જપવાથી અંદર આધ્યાત્મિક પ્રકાશ થાય છે
ਸਿਮਰਿ ਸੁਆਮੀ ਸੁਖਹ ਗਾਮੀ ਇਛ ਸਗਲੀ ਪੁੰਨੀਆ ॥
સુખ આપનાર માલિક પ્રભુ ને સ્મરણ કરવાથી બધી ઇચ્છા પુરી થાય છે.