Page 784
ਖਾਤ ਖਰਚਤ ਬਿਲਛਤ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਕਰਤੇ ਕੀ ਦਾਤਿ ਸਵਾਈ ਰਾਮ ॥
હવે ખાતા-ખર્ચતા તેમજ ઉપયોગ કરતાં સુખ જ પ્રાપ્ત થયું છે, આ રીતે પરમાત્માના દાનમાં દિવસે દિવસે વૃદ્ધિ થઈ રહી છે.
ਦਾਤਿ ਸਵਾਈ ਨਿਖੁਟਿ ਨ ਜਾਈ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ਪਾਇਆ ॥
તેના દાનમાં વૃદ્ધિ થઈ રહી છે અને ક્યારેય સમાપ્ત થતી નથી, કારણ કે તે અંતર્યામી પ્રભુને મેળવી લીધો છે.
ਕੋਟਿ ਬਿਘਨ ਸਗਲੇ ਉਠਿ ਨਾਠੇ ਦੂਖੁ ਨ ਨੇੜੈ ਆਇਆ ॥
આ રીતે કરોડો જ વિઘ્ન ઉઠીને ભાગી ગયા છે અને કોઈ દુઃખ પણ નજીક આવ્યું નથી.
ਸਾਂਤਿ ਸਹਜ ਆਨੰਦ ਘਨੇਰੇ ਬਿਨਸੀ ਭੂਖ ਸਬਾਈ ॥
મને શાંતિ, સરળ સ્થિતિ તેમજ અનેક આનંદ પ્રાપ્ત થઈ ગયા છે અને બધી ભૂખ પણ સમાપ્ત થઈ ગઈ છે.
ਨਾਨਕ ਗੁਣ ਗਾਵਹਿ ਸੁਆਮੀ ਕੇ ਅਚਰਜੁ ਜਿਸੁ ਵਡਿਆਈ ਰਾਮ ॥੨॥
હે નાનક! હું તો પોતાના સ્વામી પ્રભુનું જ ગુણગાન કરી રહ્યો છું, જેની મહિમા અદભુત છે ॥૨॥
ਜਿਸ ਕਾ ਕਾਰਜੁ ਤਿਨ ਹੀ ਕੀਆ ਮਾਣਸੁ ਕਿਆ ਵੇਚਾਰਾ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! જેનું આ કાર્ય હતું, તેને જ આ સંપૂર્ણ કર્યું છે, આમાં મનુષ્ય બિચારો સારું શું કરી શકે છે?
ਭਗਤ ਸੋਹਨਿ ਹਰਿ ਕੇ ਗੁਣ ਗਾਵਹਿ ਸਦਾ ਕਰਹਿ ਜੈਕਾਰਾ ਰਾਮ ॥
ભક્તજન હરિનું ગુણગાન કરતો ખુબ સુંદર લાગે છે અને તે હંમેશા તેની જય-જયકાર કરતો રહે છે.
ਗੁਣ ਗਾਇ ਗੋਬਿੰਦ ਅਨਦ ਉਪਜੇ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਸੰਗਿ ਬਨੀ ॥
ગોવિંદનું સ્તુતિગાન કરવાથી તેના મનમાં ખૂબ આનંદ ઉત્પન્ન થાય છે તથા સાધુ-સંગતિ કરવાથી તેનો પ્રભુથી પ્રેમ બની રહે છે.
ਜਿਨਿ ਉਦਮੁ ਕੀਆ ਤਾਲ ਕੇਰਾ ਤਿਸ ਕੀ ਉਪਮਾ ਕਿਆ ਗਨੀ ॥
જે પરમાત્માએ પવિત્ર સરોવરને બનાવવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે, તેની ઉપમા વર્ણન કરી શકાતી નથી.
ਅਠਸਠਿ ਤੀਰਥ ਪੁੰਨ ਕਿਰਿਆ ਮਹਾ ਨਿਰਮਲ ਚਾਰਾ ॥
આ સરોવરમાં સ્નાન કરવાથી અડસઠ તીર્થનું સ્નાન, અનેક દાન-પુણ્ય તેમજ બધા મહાનિર્મળ કર્મોનું ફળ મળી જાય છે.
ਪਤਿਤ ਪਾਵਨੁ ਬਿਰਦੁ ਸੁਆਮੀ ਨਾਨਕ ਸਬਦ ਅਧਾਰਾ ॥੩॥
હે સ્વામી! નાનક પ્રાર્થના કરે છે કે પાપીઓને પવિત્ર કરવા તારું ધર્મ છે અને મને તારા શબ્દનો જ આશરો છે ॥૩॥
ਗੁਣ ਨਿਧਾਨ ਮੇਰਾ ਪ੍ਰਭੁ ਕਰਤਾ ਉਸਤਤਿ ਕਉਨੁ ਕਰੀਜੈ ਰਾਮ ॥
સૃષ્ટિ-રચયિતા મારો પ્રભુ ગુણોનો ભંડાર છે અને તેની સ્તુતિ ભલે કોણ કરી શકે છે.
ਸੰਤਾ ਕੀ ਬੇਨੰਤੀ ਸੁਆਮੀ ਨਾਮੁ ਮਹਾ ਰਸੁ ਦੀਜੈ ਰਾਮ ॥
હે સ્વામી! તારી પાસે સંતોની આ જ વિનંતી છે કે અમને નામરૂપી મહારસ આપ.
ਨਾਮੁ ਦੀਜੈ ਦਾਨੁ ਕੀਜੈ ਬਿਸਰੁ ਨਾਹੀ ਇਕ ਖਿਨੋ ॥
અમને નામ-દાન આપ તેથી તું અમને એક ક્ષણ પણ ભુલાય નહીં.
ਗੁਣ ਗੋਪਾਲ ਉਚਰੁ ਰਸਨਾ ਸਦਾ ਗਾਈਐ ਅਨਦਿਨੋ ॥
આપણે પોતાની જીભથી હંમેશા તેના ગુણ ગાતા રહેવા જોઈએ.
ਜਿਸੁ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਾਗੀ ਨਾਮ ਸੇਤੀ ਮਨੁ ਤਨੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਭੀਜੈ ॥
જેના નામથી પ્રેમ લાગી જાય છે, તેનું મન-શરીર નામ અમૃતથી પલળી જાય છે.
ਬਿਨਵੰਤਿ ਨਾਨਕ ਇਛ ਪੁੰਨੀ ਪੇਖਿ ਦਰਸਨੁ ਜੀਜੈ ॥੪॥੭॥੧੦॥
હે પ્રભુ! નાનક વિનંતી કરે છે કે મારી ઈચ્છા પૂર્ણ થઈ ગઈ છે અને હું તારા દર્શન જોઈને જ જીવંત છું ॥૪॥૭॥૧૦॥
ਰਾਗੁ ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ਛੰਤ
રાગ સુહી મહેલ ૫ છંદ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਮਿਠ ਬੋਲੜਾ ਜੀ ਹਰਿ ਸਜਣੁ ਸੁਆਮੀ ਮੋਰਾ ॥
મારો સ્વામી સજ્જન હરિ ખુબ મીઠું બોલનાર છે.
ਹਉ ਸੰਮਲਿ ਥਕੀ ਜੀ ਓਹੁ ਕਦੇ ਨ ਬੋਲੈ ਕਉਰਾ ॥
હું યાદ કરી-કરીને થાકી ચૂકી છું, તે ક્યારેય પણ કડવું બોલતો નથી.
ਕਉੜਾ ਬੋਲਿ ਨ ਜਾਨੈ ਪੂਰਨ ਭਗਵਾਨੈ ਅਉਗਣੁ ਕੋ ਨ ਚਿਤਾਰੇ ॥
તે સંપૂર્ણ પરમાત્મા કડવું બોલવાનું જાણતો જ નથી અને મારું કોઈ અવગુણ યાદ જ કરતો નથી.
ਪਤਿਤ ਪਾਵਨੁ ਹਰਿ ਬਿਰਦੁ ਸਦਾਏ ਇਕੁ ਤਿਲੁ ਨਹੀ ਭੰਨੈ ਘਾਲੇ ॥
પાપીઓને પવિત્ર કરવા તેમનો પુરાતન સ્વભાવ કહેવાય છે, તે કોઈની સાધનાને તલ માત્ર પણ ભૂલતો નથી.
ਘਟ ਘਟ ਵਾਸੀ ਸਰਬ ਨਿਵਾਸੀ ਨੇਰੈ ਹੀ ਤੇ ਨੇਰਾ ॥
તે દરેક શરીરમાં વ્યાપ્ત છે, સર્વવ્યાપક છે અને અમારી સંપૂર્ણપણે નજીક જ રહે છે.
ਨਾਨਕ ਦਾਸੁ ਸਦਾ ਸਰਣਾਗਤਿ ਹਰਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਜਣੁ ਮੇਰਾ ॥੧॥
દાસ નાનક હંમેશા તેની શરણમાં છે, મારો સજ્જન હરિ અમૃત સમાન મીઠો છે ॥૧॥
ਹਉ ਬਿਸਮੁ ਭਈ ਜੀ ਹਰਿ ਦਰਸਨੁ ਦੇਖਿ ਅਪਾਰਾ ॥
હે ભાઈ! હરિના દર્શન જોઈને હું આશ્ચર્યચકિત થઈ ગઈ છું.
ਮੇਰਾ ਸੁੰਦਰੁ ਸੁਆਮੀ ਜੀ ਹਉ ਚਰਨ ਕਮਲ ਪਗ ਛਾਰਾ ॥
મારો સ્વામી ખુબ સુંદર છે અને હું તેના ચરણોની ધૂળ માત્ર છું.
ਪ੍ਰਭ ਪੇਖਤ ਜੀਵਾ ਠੰਢੀ ਥੀਵਾ ਤਿਸੁ ਜੇਵਡੁ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਈ ॥
હું પ્રભુને જોઈને જ જીવંત રહું છું તેમજ ખુબ શાંતિ મળે છે અને તેના જેવું મહાન બીજું કોઈ નથી.
ਆਦਿ ਅੰਤਿ ਮਧਿ ਪ੍ਰਭੁ ਰਵਿਆ ਜਲਿ ਥਲਿ ਮਹੀਅਲਿ ਸੋਈ ॥
જગતના પ્રારંભ, મધ્ય તેમજ અંતમાં પ્રભુ જ હાજર છે, તે સમુદ્ર, જમીન તેમજ આકાશમાં વ્યાપક છે.
ਚਰਨ ਕਮਲ ਜਪਿ ਸਾਗਰੁ ਤਰਿਆ ਭਵਜਲ ਉਤਰੇ ਪਾਰਾ ॥
હું તેના ચરણ-કમળને જપીને સંસાર-સમુદ્રથી તરી ગયો છું અને સંસાર સમુદ્રથી પાર થઈ ગયો છું.
ਨਾਨਕ ਸਰਣਿ ਪੂਰਨ ਪਰਮੇਸੁਰ ਤੇਰਾ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਰਾਵਾਰਾ ॥੨॥
હે પૂર્ણ પરમેશ્વર! નાનક વંદના કરે છે કે હું તારી શરણમાં આવ્યો છું, તારું કોઈ આજુબાજુ નથી ॥૨॥
ਹਉ ਨਿਮਖ ਨ ਛੋਡਾ ਜੀ ਹਰਿ ਪ੍ਰੀਤਮ ਪ੍ਰਾਨ ਅਧਾਰੋ ॥
પ્રિયતમ હરિ મારા પ્રાણોનો આધાર છે અને હું તેનું નામ, એક ક્ષણ માત્ર માટે પણ છોડતો નથી.
ਗੁਰਿ ਸਤਿਗੁਰ ਕਹਿਆ ਜੀ ਸਾਚਾ ਅਗਮ ਬੀਚਾਰੋ ॥
ગુરુએ મને ઉપદેશ આપ્યો છે કે તે સાચા પ્રભુનું જ ચિંતન કર.
ਮਿਲਿ ਸਾਧੂ ਦੀਨਾ ਤਾ ਨਾਮੁ ਲੀਨਾ ਜਨਮ ਮਰਣ ਦੁਖ ਨਾਠੇ ॥
મેં સાધુને મળીને પોતાનું શરીર-મન સોંપીને તેનાથી નામ લીધું છે, હવે મારા જન્મ-મરણના દુઃખ ભાગી ગયા છે.
ਸਹਜ ਸੂਖ ਆਨੰਦ ਘਨੇਰੇ ਹਉਮੈ ਬਿਨਠੀ ਗਾਠੇ ॥
મારા મનમાં સરળ સુખ તેમજ અગણિત આનંદ ઉત્પન્ન થઈ ગયો છે અને મારી અહંકારની ગાંઠ નાશ થઈ ગઈ છે.