Page 763
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ਗੁਣਵੰਤੀ ॥
સુહી મહેલ ૫ ગુણવંતી॥
ਜੋ ਦੀਸੈ ਗੁਰਸਿਖੜਾ ਤਿਸੁ ਨਿਵਿ ਨਿਵਿ ਲਾਗਉ ਪਾਇ ਜੀਉ ॥
જે પણ ગુરુનો શિષ્ય દેખાઈ દે છે, હું નમી-નમીને તેના ચરણોમાં પડું છું.
ਆਖਾ ਬਿਰਥਾ ਜੀਅ ਕੀ ਗੁਰੁ ਸਜਣੁ ਦੇਹਿ ਮਿਲਾਇ ਜੀਉ ॥
હું તેને પોતાના મનની વેદના બતાવું છું અને તેને નિવેદન કરું છું કે તે મને મારા સજ્જન ગુરુથી મળાવી દે.
ਸੋਈ ਦਸਿ ਉਪਦੇਸੜਾ ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਅਨਤ ਨ ਕਾਹੂ ਜਾਇ ਜੀਉ ॥
મને તે ઉપદેશ કહે જેનાથી મારુ મન ક્યાંય બીજે ન ભટકે.
ਇਹੁ ਮਨੁ ਤੈ ਕੂੰ ਡੇਵਸਾ ਮੈ ਮਾਰਗੁ ਦੇਹੁ ਬਤਾਇ ਜੀਉ ॥
હું પોતાનું આ મન તને આપી દઈશ, મને પ્રભુ મિલનનો રસ્તો બતાવી દે.
ਹਉ ਆਇਆ ਦੂਰਹੁ ਚਲਿ ਕੈ ਮੈ ਤਕੀ ਤਉ ਸਰਣਾਇ ਜੀਉ ॥
હું ખુબ દૂરથી ચાલીને તારી પાસે આવ્યો છું અને મેં તારી જ શરણ જોઈ છે.
ਮੈ ਆਸਾ ਰਖੀ ਚਿਤਿ ਮਹਿ ਮੇਰਾ ਸਭੋ ਦੁਖੁ ਗਵਾਇ ਜੀਉ ॥
મેં પોતાના મનમાં આ આશા રાખેલી છે કે તું મારું બધું દુઃખ દૂર કરી દઈશ.
ਇਤੁ ਮਾਰਗਿ ਚਲੇ ਭਾਈਅੜੇ ਗੁਰੁ ਕਹੈ ਸੁ ਕਾਰ ਕਮਾਇ ਜੀਉ ॥
હે ભાઈ! જો તું આ રસ્તા પર ચાલ, જે ગુરુ કહે, તે કાર્ય કર,
ਤਿਆਗੇਂ ਮਨ ਕੀ ਮਤੜੀ ਵਿਸਾਰੇਂ ਦੂਜਾ ਭਾਉ ਜੀਉ ॥
પોતાના મનની બુદ્ધિ ત્યાગી દે અને દ્વેતભાવને ભુલાવી દે તો
ਇਉ ਪਾਵਹਿ ਹਰਿ ਦਰਸਾਵੜਾ ਨਹ ਲਗੈ ਤਤੀ ਵਾਉ ਜੀਉ ॥
આ રીતે તું હરિનું દર્શન મેળવી લઈશ અને તને કોઈ દુઃખ લાગશે નહીં.
ਹਉ ਆਪਹੁ ਬੋਲਿ ਨ ਜਾਣਦਾ ਮੈ ਕਹਿਆ ਸਭੁ ਹੁਕਮਾਉ ਜੀਉ ॥
હું પોતે તો કંઈ પણ બોલવાનું જાણતો નથી, મેં તો બધું જ પરમાત્માનાં હુકમથી જ કહ્યું છે.
ਹਰਿ ਭਗਤਿ ਖਜਾਨਾ ਬਖਸਿਆ ਗੁਰਿ ਨਾਨਕਿ ਕੀਆ ਪਸਾਉ ਜੀਉ ॥
ગુરુ નાનકે મારા પર ખુબ કૃપા કરી છે અને મને હરિની ભક્તિનો ખજાનો આપી દીધો છે.
ਮੈ ਬਹੁੜਿ ਨ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਭੁਖੜੀ ਹਉ ਰਜਾ ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਅਘਾਇ ਜੀਉ ॥
હવે હું સંપૂર્ણપણે તૃપ્ત થઈ ગયો છું અને મને બીજી વાર માયાની તૃષ્ણા તેમજ ભૂખ લાગતી નથી.
ਜੋ ਗੁਰ ਦੀਸੈ ਸਿਖੜਾ ਤਿਸੁ ਨਿਵਿ ਨਿਵਿ ਲਾਗਉ ਪਾਇ ਜੀਉ ॥੩॥
જે પણ ગુરુનો શિષ્ય નજર આવે છે, હું નમી-નમીને તેના ચરણોમાં પડું છું ॥૩॥
ਰਾਗੁ ਸੂਹੀ ਛੰਤ ਮਹਲਾ ੧ ਘਰੁ ੧
રાગ સુહી છંત મહેલ ૧ ઘર ૧
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਭਰਿ ਜੋਬਨਿ ਮੈ ਮਤ ਪੇਈਅੜੈ ਘਰਿ ਪਾਹੁਣੀ ਬਲਿ ਰਾਮ ਜੀਉ ॥
જીવ-સ્ત્રી પોતાની પુષ્કળ જવાનીમાં આ રીતે રહે છે જેમ તે મદિરાપાન કરીને પાગલ થઈ ગઈ છે.
ਮੈਲੀ ਅਵਗਣਿ ਚਿਤਿ ਬਿਨੁ ਗੁਰ ਗੁਣ ਨ ਸਮਾਵਨੀ ਬਲਿ ਰਾਮ ਜੀਉ ॥
તે આ જાણતી નથી કે તે પોતાના પીચર અર્થાત આ લોકમાં એક અતિથિ છે. તે પોતાના અવગુણોથી પોતાના મનમાં ગંદી રહે છે. ગુરુ વગર તેના હૃદયમાં ગુણ આવતા નથી
ਗੁਣ ਸਾਰ ਨ ਜਾਣੀ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਣੀ ਜੋਬਨੁ ਬਾਦਿ ਗਵਾਇਆ ॥
તેને ગુણોની કદર જાણી નથી અને તે ભ્રમમાં ભુલાયેલી છે. તેને પોતાનું યૌવન વ્યર્થ જ ગુમાવી દીધું છે.
ਵਰੁ ਘਰੁ ਦਰੁ ਦਰਸਨੁ ਨਹੀ ਜਾਤਾ ਪਿਰ ਕਾ ਸਹਜੁ ਨ ਭਾਇਆ ॥
ન તો તેને પોતાના વર પતિ-પ્રભુને જાણ્યો, ન તો તેનો ઘર-દરવાજો જોયો, અને ન તો તેનું દર્શન કર્યું છે. તેને પોતાના પ્રભુનું સરળ સુખ ગમ્યું નથી.
ਸਤਿਗੁਰ ਪੂਛਿ ਨ ਮਾਰਗਿ ਚਾਲੀ ਸੂਤੀ ਰੈਣਿ ਵਿਹਾਣੀ ॥
તે પોતાના સદ્દગુરુથી પૂછીને પ્રભુના રસ્તા પર ચાલતી નથી. તે તો અજ્ઞાનતાની ઊંઘમાં જ સુતેલી રહી અને તેની જીવન-રૂપી રાત વીતી ગઈ છે.
ਨਾਨਕ ਬਾਲਤਣਿ ਰਾਡੇਪਾ ਬਿਨੁ ਪਿਰ ਧਨ ਕੁਮਲਾਣੀ ॥੧॥
હે નાનક! આમ સમજી લે કે તે તો બાલ સ્થિતિમાં જ વિધવા થઈ ગઈ છે અને પોતાના પતિ-પ્રભુ વગર તે મુરજાઈ ગઈ છે ॥૧॥
ਬਾਬਾ ਮੈ ਵਰੁ ਦੇਹਿ ਮੈ ਹਰਿ ਵਰੁ ਭਾਵੈ ਤਿਸ ਕੀ ਬਲਿ ਰਾਮ ਜੀਉ ॥
હે બાબા! મને મારા પતિ-પ્રભુથી મળાવી દે. મને પોતાનો વર હરિ ખુબ ગમે છે, હું તો તેના પર જ બલિહાર જાઉં છું.
ਰਵਿ ਰਹਿਆ ਜੁਗ ਚਾਰਿ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਬਾਣੀ ਜਿਸ ਕੀ ਬਲਿ ਰਾਮ ਜੀਉ ॥
તે ચારેય યુગોમાં જ જગતમાં વસેલો છે, જેની વાણી ત્રણેય લોકો - આકાશ, પાતાળ તેમજ ધરતીમાં વંચાય, સંભળાય તેમજ ગવાય છે.
ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਕੰਤੁ ਰਵੈ ਸੋਹਾਗਣਿ ਅਵਗਣਵੰਤੀ ਦੂਰੇ ॥
ત્રણેય લોકોનો માલિક, પરમાત્મા સુહાગણ જીવ-સ્ત્રીઓથી આનંદ કરે છે. પરંતુ તે અવગુણોવાળી જીવ-સ્ત્રીઓથી દૂર રહે છે.
ਜੈਸੀ ਆਸਾ ਤੈਸੀ ਮਨਸਾ ਪੂਰਿ ਰਹਿਆ ਭਰਪੂਰੇ ॥
જેમ કોઈ જીવ સ્ત્રીની ઈચ્છા હોય છે, સર્વવ્યાપક પરમાત્મા તેની તે જ ઈચ્છા પૂરી કરી દે છે.
ਹਰਿ ਕੀ ਨਾਰਿ ਸੁ ਸਰਬ ਸੁਹਾਗਣਿ ਰਾਂਡ ਨ ਮੈਲੈ ਵੇਸੇ ॥
જે જીવ-સ્ત્રી હરિની પત્ની બની જાય છે, તે હંમેશા જ સુહાગણ બની રહે છે. તે ન ક્યારેય વિધવા થાય છે અને ન તો તેનો વેશ ગંદો થાય છે.
ਨਾਨਕ ਮੈ ਵਰੁ ਸਾਚਾ ਭਾਵੈ ਜੁਗਿ ਜੁਗਿ ਪ੍ਰੀਤਮ ਤੈਸੇ ॥੨॥
હે નાનક! મને સાચો પ્રભુ ખુબ ગમે છે, મારો પ્રિયતમ યુગ-યુગમાં એક જેવો જ રહે છે ॥૨॥
ਬਾਬਾ ਲਗਨੁ ਗਣਾਇ ਹੰ ਭੀ ਵੰਞਾ ਸਾਹੁਰੈ ਬਲਿ ਰਾਮ ਜੀਉ ॥
હે બાબા! મારા વિવાહનો લગ્ન કઢાવી લે, કેમ કે લગ્ન કરાવીને હું પણ પોતાના સાસરામાં જાઉં.
ਸਾਹਾ ਹੁਕਮੁ ਰਜਾਇ ਸੋ ਨ ਟਲੈ ਜੋ ਪ੍ਰਭੁ ਕਰੈ ਬਲਿ ਰਾਮ ਜੀਉ ॥
પ્રભુ પોતાની રજા પ્રમાણે જે હુકમ કરે છે, તે જ વિવાહનો લગ્ન હોય છે. તેનો હુકમ ક્યારેય ટાળી શકતો નથી.
ਕਿਰਤੁ ਪਇਆ ਕਰਤੈ ਕਰਿ ਪਾਇਆ ਮੇਟਿ ਨ ਸਕੈ ਕੋਈ ॥
જે ભાગ્યમાં લખેલું પડ્યું છે અને જેને કર્તારે પોતે લખી દીધું છે, તેને કોઈ ટાળી શકતું નથી.
ਜਾਞੀ ਨਾਉ ਨਰਹ ਨਿਹਕੇਵਲੁ ਰਵਿ ਰਹਿਆ ਤਿਹੁ ਲੋਈ ॥
જે પ્રભુ ત્રણેય લોકોમાં વસેલ છે અને જે બધાથી નિષ્પક્ષ છે, તે પોતે પોતાનું વર નામ રખાવીને મારાથી લગ્ન કરાવવા આવ્યો છે.
ਮਾਇ ਨਿਰਾਸੀ ਰੋਇ ਵਿਛੁੰਨੀ ਬਾਲੀ ਬਾਲੈ ਹੇਤੇ ॥
પરમાત્મારૂપી વરરાજાથી જીવ-સ્ત્રી દુલ્હનના પ્રેમને જોઈને માતારૂપી માયા નિરાશ થઈને રોતા દુલ્હનથી અલગ થઈ ગઈ છે.
ਨਾਨਕ ਸਾਚ ਸਬਦਿ ਸੁਖ ਮਹਲੀ ਗੁਰ ਚਰਣੀ ਪ੍ਰਭੁ ਚੇਤੇ ॥੩॥
હે નાનક! જીવ-સ્ત્રી ગુરુના ચરણોમાં લાગીને પ્રભુને યાદ કરતી રહે છે અને સાચા શબ્દ દ્વારા પોતાના પ્રભુના મહેલમાં સુખ ભોગવતી રહે છે ॥૩॥