Page 739
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਮੋਹਿ ਸਾਧਸੰਗੁ ਦੀਜੈ ॥੪॥
કૃપા કરીને સાધુઓની સંગતિ આપ ॥૪॥
ਤਉ ਕਿਛੁ ਪਾਈਐ ਜਉ ਹੋਈਐ ਰੇਨਾ ॥
જીવનમાં તો જ કંઈક પ્રાપ્ત થાય છે જયારે સંતોની ચરણ-ધૂળ બની જાય છે.
ਜਿਸਹਿ ਬੁਝਾਏ ਤਿਸੁ ਨਾਮੁ ਲੈਨਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥੨॥੮॥
જેને પરમાત્મા સમજ આપે છે, તે જ સત્સંગમાં પ્રભુનું નામ જપે છે ॥૧॥વિરામ॥૨॥૮॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સુહી મહેલ ૫॥
ਘਰ ਮਹਿ ਠਾਕੁਰੁ ਨਦਰਿ ਨ ਆਵੈ ॥
અજ્ઞાનીને હૃદય-ઘરમાં હાજર ઠાકોર નજર આવતો નથી અને
ਗਲ ਮਹਿ ਪਾਹਣੁ ਲੈ ਲਟਕਾਵੈ ॥੧॥
પોતાના ગળામાં પથ્થરની મૂર્તિને દેવતા માનીને લટકાવી લે છે ॥૧॥
ਭਰਮੇ ਭੂਲਾ ਸਾਕਤੁ ਫਿਰਤਾ ॥
માયાવી જીવ ભ્રમમાં પડીને ભટકતો જ રહે છે.
ਨੀਰੁ ਬਿਰੋਲੈ ਖਪਿ ਖਪਿ ਮਰਤਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પથ્થરની મૂર્તિની પૂજા કરવી તો વ્યર્થ જ પાણીનું મંથન કરવા સમાન છે. તેથી તે દુઃખ-તકલીફમાં જ મરતો રહે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਜਿਸੁ ਪਾਹਣ ਕਉ ਠਾਕੁਰੁ ਕਹਤਾ ॥
તે જે પથ્થરને પોતાનો ઠાકોર કહે છે,
ਓਹੁ ਪਾਹਣੁ ਲੈ ਉਸ ਕਉ ਡੁਬਤਾ ॥੨॥
તે પથ્થર જ તેને પોતાની સાથે લઈને પાણીમાં ડૂબી જાય છે ॥૨॥
ਗੁਨਹਗਾਰ ਲੂਣ ਹਰਾਮੀ ॥
હે ગુનેગાર તેમજ નમકહરામી જીવ!
ਪਾਹਣ ਨਾਵ ਨ ਪਾਰਗਿਰਾਮੀ ॥੩॥
પથ્થરની હોળી મનુષ્યને સંસાર સમુદ્રથી પાર કરી શકતી નથી ॥૩॥
ਗੁਰ ਮਿਲਿ ਨਾਨਕ ਠਾਕੁਰੁ ਜਾਤਾ ॥
હે નાનક! ગુરુને મળીને ઠાકોરની જાણકારી થઈ છે.
ਜਲਿ ਥਲਿ ਮਹੀਅਲਿ ਪੂਰਨ ਬਿਧਾਤਾ ॥੪॥੩॥੯॥
તે વિધાતા તો જળ, ધરતી તેમજ આકાશમાં દરેક જગ્યાએ હાજર છે ॥૪॥૩॥૯॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સુહી મહેલ ૫॥
ਲਾਲਨੁ ਰਾਵਿਆ ਕਵਨ ਗਤੀ ਰੀ ॥
તે કઈ વિધિ દ્વારા પ્રેમાળ-પ્રભુની સાથે આનંદ કર્યો છે
ਸਖੀ ਬਤਾਵਹੁ ਮੁਝਹਿ ਮਤੀ ਰੀ ॥੧॥
હે બહેનપણી! મને પણ આ વાત કહે ॥૧॥
ਸੂਹਬ ਸੂਹਬ ਸੂਹਵੀ ॥
તું લાલ રંગવાળી બની ગઈ છે અને
ਅਪਨੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਕੈ ਰੰਗਿ ਰਤੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તું પોતાના પ્રિયતમના પ્રેમ-રંગમાં રંગાયેલી છે ॥૧॥વિરામ॥
ਪਾਵ ਮਲੋਵਉ ਸੰਗਿ ਨੈਨ ਭਤੀਰੀ ॥
હું પોતાની આંખોની પાંપણથી તારા પગ ઘસીશ.
ਜਹਾ ਪਠਾਵਹੁ ਜਾਂਉ ਤਤੀ ਰੀ ॥੨॥
તું જ્યાં પણ મને મોકલીશ, હું ત્યાં જ ચાલી જઈશ ॥૨॥
ਜਪ ਤਪ ਸੰਜਮ ਦੇਉ ਜਤੀ ਰੀ ॥
હું જપ, તપ, સંયમ તેમજ સ્થિરતા બધું જ આપી દઈશ ॥૩॥
ਇਕ ਨਿਮਖ ਮਿਲਾਵਹੁ ਮੋਹਿ ਪ੍ਰਾਨਪਤੀ ਰੀ ॥੩॥
જો એક નિમેષ માટે મારા પ્રાણપતિથી મને મળાવી દે ॥૩॥
ਮਾਣੁ ਤਾਣੁ ਅਹੰਬੁਧਿ ਹਤੀ ਰੀ ॥ ਸਾ ਨਾਨਕ ਸੋਹਾਗਵਤੀ ਰੀ ॥੪॥੪॥੧੦॥
હે નાનક! જેને પોતાનું અભિમાન, બળ તેમજ ઘમંડનો નાશ કરી દીધો છે, તે જ જીવ-સ્ત્રી સુહાગણ છે ॥૪॥૪॥૧૦॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સુહી મહેલ ૫॥
ਤੂੰ ਜੀਵਨੁ ਤੂੰ ਪ੍ਰਾਨ ਅਧਾਰਾ ॥
હે પ્રભુ! તું મારું જીવન છે અને તું જ મારા પ્રાણોનો આધાર છે.
ਤੁਝ ਹੀ ਪੇਖਿ ਪੇਖਿ ਮਨੁ ਸਾਧਾਰਾ ॥੧॥
તને જ જોઈ-જોઈને મારા મનને ધીરજ મળે છે ॥૧॥
ਤੂੰ ਸਾਜਨੁ ਤੂੰ ਪ੍ਰੀਤਮੁ ਮੇਰਾ ॥
તું મારો સાજન છે અને તું જ મારો પ્રિયતમ છે.
ਚਿਤਹਿ ਨ ਬਿਸਰਹਿ ਕਾਹੂ ਬੇਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
કોઈ પણ સમયે તું મારા મનથી ભૂલાતો નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਬੈ ਖਰੀਦੁ ਹਉ ਦਾਸਰੋ ਤੇਰਾ ॥
હું તારો ખરીદેલ દાસ છું.
ਤੂੰ ਭਾਰੋ ਠਾਕੁਰੁ ਗੁਣੀ ਗਹੇਰਾ ॥੨॥
તું મારો મહાન ઠાકોર છે અને ગુણોનો ગાઢ સમુદ્ર છે ॥૨॥
ਕੋਟਿ ਦਾਸ ਜਾ ਕੈ ਦਰਬਾਰੇ ॥
જે પરમાત્માના દરબારમાં કરોડો જ દાસ રહે છે,
ਨਿਮਖ ਨਿਮਖ ਵਸੈ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹ ਨਾਲੇ ॥੩॥
તે પોતે પણ દરેક ક્ષણ તેની સાથે જ વસે છે ॥૩॥
ਹਉ ਕਿਛੁ ਨਾਹੀ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਤੇਰਾ ॥
પ્રભુ! હું તો કાંઈ પણ નથી મને બધું જ તારું જ આપેલું છે.
ਓਤਿ ਪੋਤਿ ਨਾਨਕ ਸੰਗਿ ਬਸੇਰਾ ॥੪॥੫॥੧੧॥
હે નાનક! વણવા-ગૂંથવાની જેમ પરમાત્માનો બધાની સાથે વસવાટ છે ॥૪॥૫॥૧૧॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સુહી મહેલ ૫॥
ਸੂਖ ਮਹਲ ਜਾ ਕੇ ਊਚ ਦੁਆਰੇ ॥
જે પરમાત્માના મોટા મહેલ તેમજ ઊંચા દરવાજા છે,
ਤਾ ਮਹਿ ਵਾਸਹਿ ਭਗਤ ਪਿਆਰੇ ॥੧॥
ત્યાં પ્રેમાળ ભક્ત નિવાસ કરે છે ॥૧॥
ਸਹਜ ਕਥਾ ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਅਤਿ ਮੀਠੀ ॥
પ્રભુની સરળ કથા ખુબ મીઠી છે અને
ਵਿਰਲੈ ਕਾਹੂ ਨੇਤ੍ਰਹੁ ਡੀਠੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
કોઈ દુર્લભ પુરુષે જ આને પોતાની આંખોથી જોયો છે ॥૧॥વિરામ॥
ਤਹ ਗੀਤ ਨਾਦ ਅਖਾਰੇ ਸੰਗਾ ॥
ત્યાં વૈકુંઠમાં સત્સંગ કરવા માટે ફોરમ છે, જ્યાં પ્રભુની મહિમાનું ગીત ગાવામાં આવે છે અને અનહદ નાદ ગુંજતા રહે છે.
ਊਹਾ ਸੰਤ ਕਰਹਿ ਹਰਿ ਰੰਗਾ ॥੨॥
ત્યાં સંતજન હરિ રંગમાં આનંદ પ્રાપ્ત કરે છે ॥૨॥
ਤਹ ਮਰਣੁ ਨ ਜੀਵਣੁ ਸੋਗੁ ਨ ਹਰਖਾ ॥
ત્યાં ન મૃત્યુ છે, ન જીવન છે, અને ન તો શોક તેમજ હર્ષ છે.
ਸਾਚ ਨਾਮ ਕੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਰਖਾ ॥੩॥
ત્યાં તો સત્ય-નામનો અમૃત-વરસાદ થતો રહે છે ॥૩॥
ਗੁਹਜ ਕਥਾ ਇਹ ਗੁਰ ਤੇ ਜਾਣੀ ॥
આ ગુપ્ત તેમજ રહસ્યમય કથા મેં ગુરુથી જાણી છે.
ਨਾਨਕੁ ਬੋਲੈ ਹਰਿ ਹਰਿ ਬਾਣੀ ॥੪॥੬॥੧੨॥
નાનક તો હરિની વાણી જ બોલતો રહે છે ॥૪॥૬॥૧૨॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સુહી મહેલ ૫॥
ਜਾ ਕੈ ਦਰਸਿ ਪਾਪ ਕੋਟਿ ਉਤਾਰੇ ॥
જેના દર્શન કરવાથી કરોડો પાપ દૂર થઈ જાય છે અને
ਭੇਟਤ ਸੰਗਿ ਇਹੁ ਭਵਜਲੁ ਤਾਰੇ ॥੧॥
જેના મળવા તેમજ સંગતિથી સંસાર સમુદ્રથી પાર થઈ શકાય છે ॥૧॥
ਓਇ ਸਾਜਨ ਓਇ ਮੀਤ ਪਿਆਰੇ ॥
ફક્ત તે જ મારો સાજન તેમજ તે જ મારો પ્રેમાળ મિત્ર છે,
ਜੋ ਹਮ ਕਉ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਚਿਤਾਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જે અમને પરમાત્માનું નામ યાદ કરાવે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਜਾ ਕਾ ਸਬਦੁ ਸੁਨਤ ਸੁਖ ਸਾਰੇ ॥
જેના શબ્દો સાંભળવાથી સર્વ સુખ પ્રાપ્ત થાય છે અને
ਜਾ ਕੀ ਟਹਲ ਜਮਦੂਤ ਬਿਦਾਰੇ ॥੨॥
જેની સેવા કરવાથી યમદૂત પણ નાશ થઈ જાય છે ॥૨॥
ਜਾ ਕੀ ਧੀਰਕ ਇਸੁ ਮਨਹਿ ਸਧਾਰੇ ॥
જેનું ધીરજ આ મનને હિમત દે છે,
ਜਾ ਕੈ ਸਿਮਰਣਿ ਮੁਖ ਉਜਲਾਰੇ ॥੩॥
જેના સ્મરણથી મુખ પ્રકાશિત થઈ જાય છે ॥૩॥
ਪ੍ਰਭ ਕੇ ਸੇਵਕ ਪ੍ਰਭਿ ਆਪਿ ਸਵਾਰੇ ॥
આવો પ્રભુનો સેવક પ્રભુએ પોતે જ સંભાળી દીધો છે.
ਸਰਣਿ ਨਾਨਕ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹ ਸਦ ਬਲਿਹਾਰੇ ॥੪॥੭॥੧੩॥
નાનક તેની શરણમાં છે અને તેના પર હંમેશા બલિહાર જાય છે ॥૪॥૭॥૧૩॥