Page 738
ਖਿਨੁ ਰਹਨੁ ਨ ਪਾਵਉ ਬਿਨੁ ਪਗ ਪਾਗੇ ॥
હું તેના ચરણોમાં પડ્યા વગર એક ક્ષણ માત્ર પણ રહી શકતી નથી.
ਹੋਇ ਕ੍ਰਿਪਾਲੁ ਪ੍ਰਭ ਮਿਲਹ ਸਭਾਗੇ ॥੩॥
સૌભાગ્યથી જો પ્રભુ કૃપાળુ થઈ જાય તો તે મળી જાય છે ॥૩॥
ਭਇਓ ਕ੍ਰਿਪਾਲੁ ਸਤਸੰਗਿ ਮਿਲਾਇਆ ॥
પ્રભુએ કૃપાળુ થઈને મને સત્સંગમાં મળાવી દીધો છે.
ਬੂਝੀ ਤਪਤਿ ਘਰਹਿ ਪਿਰੁ ਪਾਇਆ ॥
મારી વિરહની જલન ઠરી ગઈ છે, ત્યારથી મેં હૃદય-ઘરમાં જ પતિ-પ્રભુને મેળવી લીધો છે.
ਸਗਲ ਸੀਗਾਰ ਹੁਣਿ ਮੁਝਹਿ ਸੁਹਾਇਆ ॥
હવે મને બધો શણગાર સુંદર લાગે છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਗੁਰਿ ਭਰਮੁ ਚੁਕਾਇਆ ॥੪॥
હે નાનક! ગુરુએ મારો ભ્રમ મટાડી દીધો છે ॥૪॥
ਜਹ ਦੇਖਾ ਤਹ ਪਿਰੁ ਹੈ ਭਾਈ ॥
હે બહેનપણી! હવે હું જ્યાં પણ જોવ છું, ત્યાં જ મને પતિ-પ્રભુ નજર આવે છે.
ਖੋਲਿ੍ਹ੍ਹਓ ਕਪਾਟੁ ਤਾ ਮਨੁ ਠਹਰਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ਦੂਜਾ ॥੫॥
ગુરુએ મારો દરવાજો ખોલી દીધો તો મારું મન ભટકવાથી હટી ગયું ॥૧॥વિરામ બીજો॥૫॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સુહી મહેલ ૫॥
ਕਿਆ ਗੁਣ ਤੇਰੇ ਸਾਰਿ ਸਮ੍ਹ੍ਹਾਲੀ ਮੋਹਿ ਨਿਰਗੁਨ ਕੇ ਦਾਤਾਰੇ ॥
હે ગુણવિહીનનો દાતા! હું તારા ક્યાં-ક્યાં ગુણ યાદ કરીને તારી પ્રાર્થના કરું?
ਬੈ ਖਰੀਦੁ ਕਿਆ ਕਰੇ ਚਤੁਰਾਈ ਇਹੁ ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਸਭੁ ਥਾਰੇ ॥੧॥
મારા આ પ્રાણ તેમજ શરીર બધું તારું જ આપેલું છે, પછી હું તારો ખરીદેલ સેવક તારી આગળ શું ચતુરાઈ કરી શકું છું ?॥૧॥
ਲਾਲ ਰੰਗੀਲੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਮਨਮੋਹਨ ਤੇਰੇ ਦਰਸਨ ਕਉ ਹਮ ਬਾਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે પ્રિયતમ પ્રેમાળ, રંગીલા મનમોહન! હું તારા દર્શન પર બલિહાર જાવ છું ॥૧॥વિરામ॥
ਪ੍ਰਭੁ ਦਾਤਾ ਮੋਹਿ ਦੀਨੁ ਭੇਖਾਰੀ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹ ਸਦਾ ਸਦਾ ਉਪਕਾਰੇ ॥
હે પ્રભુ! તું મારો દાતા છે પરંતુ હું તારા દરવાજાનો ગરીબ ભિખારી છું. તું હંમેશા મારા પર ઉપકાર કરતો રહે છે.
ਸੋ ਕਿਛੁ ਨਾਹੀ ਜਿ ਮੈ ਤੇ ਹੋਵੈ ਮੇਰੇ ਠਾਕੁਰ ਅਗਮ ਅਪਾਰੇ ॥੨॥
હે ઠાકોર! તું અગમ્ય તેમજ અપરંપાર છે. કોઈ એવું કાર્ય નથી, જે મારાથી થઈ શકે ॥૨॥
ਕਿਆ ਸੇਵ ਕਮਾਵਉ ਕਿਆ ਕਹਿ ਰੀਝਾਵਉ ਬਿਧਿ ਕਿਤੁ ਪਾਵਉ ਦਰਸਾਰੇ ॥
હું તારી કઈ-કઈ સેવા કરું અને શું કહીને તને ખુશ કરું? હું કઈ વિધિ દ્વારા તારા દર્શન કરું.
ਮਿਤਿ ਨਹੀ ਪਾਈਐ ਅੰਤੁ ਨ ਲਹੀਐ ਮਨੁ ਤਰਸੈ ਚਰਨਾਰੇ ॥੩॥
તારો વિસ્તાર મેળવી શકાતો નથી અને તારો અંત મળી શકતો નથી. તારા ચરણોમાં રહેવા માટે મારુ મન તરસતું રહે છે ॥૩॥
ਪਾਵਉ ਦਾਨੁ ਢੀਠੁ ਹੋਇ ਮਾਗਉ ਮੁਖਿ ਲਾਗੈ ਸੰਤ ਰੇਨਾਰੇ ॥
હું ઉદ્ધત થઈને તારાથી આ દાન માગું છું કે તારા સંતોની ચરણ-ધૂળ મારા મુખને લાગે.
ਜਨ ਨਾਨਕ ਕਉ ਗੁਰਿ ਕਿਰਪਾ ਧਾਰੀ ਪ੍ਰਭਿ ਹਾਥ ਦੇਇ ਨਿਸਤਾਰੇ ॥੪॥੬॥
નાનક પર ગુરુએ કૃપા ધારણ કરી છે અને પ્રભુએ હાથ આપીને તેનો નિકાલ કરી દીધો છે ॥૪॥૬॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੩
સુહી મહેલ ૫ ઘર ૩
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਸੇਵਾ ਥੋਰੀ ਮਾਗਨੁ ਬਹੁਤਾ ॥
મનુષ્ય સેવા તો થોડી કરે છે પરંતુ તેની માંગ ખુબ વધારે છે.
ਮਹਲੁ ਨ ਪਾਵੈ ਕਹਤੋ ਪਹੁਤਾ ॥੧॥
તે મંજીલને મેળવતો નથી પરંતુ અસત્ય ઘોષણા કરે છે કે તે તેની પાસે પહોંચી ગયો છે ॥૧॥
ਜੋ ਪ੍ਰਿਅ ਮਾਨੇ ਤਿਨ ਕੀ ਰੀਸਾ ॥
જેને પ્રિય-પ્રભુએ સ્વીકાર કરી લીધો છે, તે તેની સરખામણી કરે છે.
ਕੂੜੇ ਮੂਰਖ ਕੀ ਹਾਠੀਸਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આ ફક્ત અસત્ય તેમજ મૂર્ખ મનુષ્યની અસત્ય જીદ જ છે ॥૧॥વિરામ॥
ਭੇਖ ਦਿਖਾਵੈ ਸਚੁ ਨ ਕਮਾਵੈ ॥
અસત્ય મનુષ્ય ધર્મી હોવાનો પાખંડ જ દેખાડે છે અને સત્યની સાધના કરતો નથી.
ਕਹਤੋ ਮਹਲੀ ਨਿਕਟਿ ਨ ਆਵੈ ॥੨॥
ભલે તે આ રીતે અસત્ય દાવો કરે છે પરંતુ પરમાત્માના ચરણોની નજીક આવતો નથી ॥૨॥
ਅਤੀਤੁ ਸਦਾਏ ਮਾਇਆ ਕਾ ਮਾਤਾ ॥
તે માયામાં જ મસ્ત રહે છે પરંતુ પોતાને અલગ કહેવડાવે છે.
ਮਨਿ ਨਹੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਕਹੈ ਮੁਖਿ ਰਾਤਾ ॥੩॥
તેના મનમાં પ્રભુથી પ્રેમ નથી પરંતુ વ્યર્થ જ મુખથી કહેવડાવતો રહે છે કે તે પ્રભુના પ્રેમમાં મગ્ન છે ॥૩॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭ ਬਿਨਉ ਸੁਨੀਜੈ ॥
હે પ્રભુ! નાનકનું કથન છે કે મારી એક વિનંતી સાંભળી લે,
ਕੁਚਲੁ ਕਠੋਰੁ ਕਾਮੀ ਮੁਕਤੁ ਕੀਜੈ ॥੪॥
મને કુકર્મી, નિર્દયી તેમજ કામી મનુષ્યને મુક્ત કરી આપ ॥૪॥
ਦਰਸਨ ਦੇਖੇ ਕੀ ਵਡਿਆਈ ॥
તારા દર્શનની મને આ મોટાઈ મળે.
ਤੁਮ੍ਹ੍ਹ ਸੁਖਦਾਤੇ ਪੁਰਖ ਸੁਭਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ਦੂਜਾ ॥੧॥੭॥
હે સુખદાતા પ્રભુ! તું મારો શુભચિંતક છે ॥૧॥વિરામ બીજો॥૧॥૭॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સુહી મહેલ ૫॥
ਬੁਰੇ ਕਾਮ ਕਉ ਊਠਿ ਖਲੋਇਆ ॥
ખરાબ કામ માટે તો મનુષ્ય જલ્દી જ ઉઠીને ઉભો થઈ ગયો,
ਨਾਮ ਕੀ ਬੇਲਾ ਪੈ ਪੈ ਸੋਇਆ ॥੧॥
પરંતુ પરમાત્માનું નામ જપવાના શુભ સમય પર અચિંત થઈને સુતો રહ્યો ॥૧॥
ਅਉਸਰੁ ਅਪਨਾ ਬੂਝੈ ਨ ਇਆਨਾ ॥
આ જ્ઞાનહીન પોતાના જીવનના શુભ અવસરને સમજતો નથી.
ਮਾਇਆ ਮੋਹ ਰੰਗਿ ਲਪਟਾਨਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે માયા-મોહના રંગથી જ લપટાયેલ છે ॥૧॥વિરામ॥
ਲੋਭ ਲਹਰਿ ਕਉ ਬਿਗਸਿ ਫੂਲਿ ਬੈਠਾ ॥
તે લોભની લહેરોમાં ખુશ થઈને ગર્વમાં બેસેલ છે.
ਸਾਧ ਜਨਾ ਕਾ ਦਰਸੁ ਨ ਡੀਠਾ ॥੨॥
તે સાધુજનોનું ક્યારેય દર્શન કરતો નથી ॥૨॥
ਕਬਹੂ ਨ ਸਮਝੈ ਅਗਿਆਨੁ ਗਵਾਰਾ ॥
તે અજ્ઞાની તેમજ મૂર્ખ ક્યારેય પણ સમજતો નથી
ਬਹੁਰਿ ਬਹੁਰਿ ਲਪਟਿਓ ਜੰਜਾਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
અને વારંવાર દુનિયાની જંજટમાં ફસાઈ રહે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਬਿਖੈ ਨਾਦ ਕਰਨ ਸੁਣਿ ਭੀਨਾ ॥
તે પોતાના કાનોથી વિષય-વિકારોના ગીત સાંભળીને ખૂબ ખુશ થતો રહ્યો.
ਹਰਿ ਜਸੁ ਸੁਨਤ ਆਲਸੁ ਮਨਿ ਕੀਨਾ ॥੩॥
પરંતુ હરિ-યશ સાંભળવામાં મનમાં આળસ કરતો રહ્યો ॥૩॥
ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਨਾਹੀ ਰੇ ਪੇਖਤ ਅੰਧੇ ॥
હે અંધ મનુષ્ય! તું પોતાની આંખોથી શા માટે જોતો નથી કે
ਛੋਡਿ ਜਾਹਿ ਝੂਠੇ ਸਭਿ ਧੰਧੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
એક દિવસ તું પણ દુનિયાના બધા અસત્ય ધંધા છોડીને અહીંથી ચાલ્યો જશે ॥૧॥વિરામ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭ ਬਖਸ ਕਰੀਜੈ ॥
હે પ્રભુ! નાનક કહે છે કે મને ક્ષમા કરી દે અને