Page 736
ਗੁਰ ਪਰਸਾਦੀ ਕੋ ਵਿਰਲਾ ਛੂਟੈ ਤਿਸੁ ਜਨ ਕਉ ਹਉ ਬਲਿਹਾਰੀ ॥੩॥
કોઈ દુર્લભ મનુષ્ય જ આનાથી છૂટે છે અને હું તેના પર બલિહાર જાવ છું ॥૩॥
ਜਿਨਿ ਸਿਸਟਿ ਸਾਜੀ ਸੋਈ ਹਰਿ ਜਾਣੈ ਤਾ ਕਾ ਰੂਪੁ ਅਪਾਰੋ ॥
જેને આ સૃષ્ટિ-રચના કરી છે, તે હરિ પોતે જ આ સત્યને જાણે છે અને તેનું રૂપ અપાર છે.
ਨਾਨਕ ਆਪੇ ਵੇਖਿ ਹਰਿ ਬਿਗਸੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬ੍ਰਹਮ ਬੀਚਾਰੋ ॥੪॥੩॥੧੪॥
હે નાનક! પ્રભુ પોતાની સૃષ્ટિને જોઈને પોતે ખુશ થાય છે, આ બ્રહ્મ જ્ઞાન ગુરુ દ્વારા જ પ્રાપ્ત થાય છે ॥૪॥૩॥૧૪॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੪ ॥
સુહી મહેલ ૪॥
ਕੀਤਾ ਕਰਣਾ ਸਰਬ ਰਜਾਈ ਕਿਛੁ ਕੀਚੈ ਜੇ ਕਰਿ ਸਕੀਐ ॥
જે આ આખું વિશ્વ ઉત્પન્ન કરેલું છે, આ બધું પ્રભુએ પોતાની ઈચ્છાથી ઉત્પન્ન કરેલું છે. તેની ઇચ્છાથી જ બધું જ થઈ રહ્યું છે. અમે તો જ કંઈક કરી શકીએ છીએ જો કંઈક કરવાનું સામર્થ્ય હોય.
ਆਪਣਾ ਕੀਤਾ ਕਿਛੂ ਨ ਹੋਵੈ ਜਿਉ ਹਰਿ ਭਾਵੈ ਤਿਉ ਰਖੀਐ ॥੧॥
અમારું પોતાનું કરેલું કાંઈ પણ હોતું નથી. જેમ પ્રભુને યોગ્ય લાગે છે, તેમ જ અમને તે રાખે છે ॥૧॥
ਮੇਰੇ ਹਰਿ ਜੀਉ ਸਭੁ ਕੋ ਤੇਰੈ ਵਸਿ ॥
હે શ્રી હરિ! બધું જ તારા વશમાં છે.
ਅਸਾ ਜੋਰੁ ਨਾਹੀ ਜੇ ਕਿਛੁ ਕਰਿ ਹਮ ਸਾਕਹ ਜਿਉ ਭਾਵੈ ਤਿਵੈ ਬਖਸਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
અમારામાં કોઈ સામર્થ્ય જ નથી કે અમે કંઈ કરી શકીએ. જેમ તને યોગ્ય લાગે છે, તેમ જ અમારા પર કૃપા કર ॥૧॥વિરામ॥
ਸਭੁ ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਦੀਆ ਤੁਧੁ ਆਪੇ ਤੁਧੁ ਆਪੇ ਕਾਰੈ ਲਾਇਆ ॥
હે પ્રભુ! પ્રાણ તેમજ શરીર આ બધું જ તે પોતે જ આપેલું છે અને તે જ જગતના કાર્યમાં લગાવેલ છે.
ਜੇਹਾ ਤੂੰ ਹੁਕਮੁ ਕਰਹਿ ਤੇਹੇ ਕੋ ਕਰਮ ਕਮਾਵੈ ਜੇਹਾ ਤੁਧੁ ਧੁਰਿ ਲਿਖਿ ਪਾਇਆ ॥੨॥
હે માલિક! જેમ તું હુકમ કરે છે, તેમ જ કોઈ જીવ કર્મ કરે છે. જેવું તે કોઈના નસીબમાં લખી દીધું હતું, તે તેવું જ મેળવે છે ॥૨॥
ਪੰਚ ਤਤੁ ਕਰਿ ਤੁਧੁ ਸ੍ਰਿਸਟਿ ਸਭ ਸਾਜੀ ਕੋਈ ਛੇਵਾ ਕਰਿਉ ਜੇ ਕਿਛੁ ਕੀਤਾ ਹੋਵੈ ॥
હે પરમપિતા! આકાશ, પવન, આગ, જળ તેમજ પૃથ્વી - આ પાંચ તત્વ ઉત્પન્ન કરીને તે સૃષ્ટિનું નિર્માણ કર્યું છે. કોઈ છઠું તત્વ ઉત્પન્ન કરીને કહે, જો તેનું કરેલ કંઈ થઈ શકે છે.
ਇਕਨਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮੇਲਿ ਤੂੰ ਬੁਝਾਵਹਿ ਇਕਿ ਮਨਮੁਖਿ ਕਰਹਿ ਸਿ ਰੋਵੈ ॥੩॥
હે સ્વામી! તો કોઈને ગુરૂથી મળાવીને સમજ આપી દે છે અને કોઈને તું મનમુખ બનાવી દે છે, જે દુઃખી થઈને રોતો રહે છે ॥૩॥
ਹਰਿ ਕੀ ਵਡਿਆਈ ਹਉ ਆਖਿ ਨ ਸਾਕਾ ਹਉ ਮੂਰਖੁ ਮੁਗਧੁ ਨੀਚਾਣੁ ॥
હું પરમાત્માની મહિમા કથન કરી શકતો નથી, કારણ કે હું તો મૂર્ખ, મુગ્ધ તેમજ અભણ છું.
ਜਨ ਨਾਨਕ ਕਉ ਹਰਿ ਬਖਸਿ ਲੈ ਮੇਰੇ ਸੁਆਮੀ ਸਰਣਾਗਤਿ ਪਇਆ ਅਜਾਣੁ ॥੪॥੪॥੧੫॥੨੪॥
હે સ્વામી! પોતાના સેવક નાનકને ક્ષમા કરી દે, હું અજાણ તારી શરણમાં આવી ગયો છું ॥૪॥૪॥૧૫॥૨૪॥
ਰਾਗੁ ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੧
રાગ સુહી મહેલ ૫ ઘર ૧
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਬਾਜੀਗਰਿ ਜੈਸੇ ਬਾਜੀ ਪਾਈ ॥
જેમ બાજીગર રમત નાખી અને
ਨਾਨਾ ਰੂਪ ਭੇਖ ਦਿਖਲਾਈ ॥
તેને તમાશો જોનારને પોતાના વિવિધ રૂપ તેમજ વેશ દેખાડ્યા.
ਸਾਂਗੁ ਉਤਾਰਿ ਥੰਮ੍ਹ੍ਹਿਓ ਪਾਸਾਰਾ ॥
જ્યારે તેને નાટક ઉતારી પોતાની રમતનો વિસ્તાર બંધ કરી દીધો તો
ਤਬ ਏਕੋ ਏਕੰਕਾਰਾ ॥੧॥
તે ફક્ત એક પોતે જ રહી ગયો. તેમ જ પરમાત્મા સૃષ્ટિની રમત દેખાડીને જ્યારે બંધ કરી દે છે તો તે એક પોતે જ રહી જાય છે ॥૧॥
ਕਵਨ ਰੂਪ ਦ੍ਰਿਸਟਿਓ ਬਿਨਸਾਇਓ ॥
તેના જે રૂપ દેખાય દેતા હતા, તે બધા લુપ્ત થઈ ગયા.
ਕਤਹਿ ਗਇਓ ਉਹੁ ਕਤ ਤੇ ਆਇਓ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે ક્યાં ચાલ્યો ગયો છે અને ક્યાંથી આવ્યો હતો ॥૧॥વિરામ॥
ਜਲ ਤੇ ਊਠਹਿ ਅਨਿਕ ਤਰੰਗਾ ॥
જળમાંથી અનેક તરંગો ઉત્પન્ન થાય છે.
ਕਨਿਕ ਭੂਖਨ ਕੀਨੇ ਬਹੁ ਰੰਗਾ ॥
સોનીએ અનેક પ્રકારના સુવર્ણના ઘરેણાં બનાવેલ હોય છે.
ਬੀਜੁ ਬੀਜਿ ਦੇਖਿਓ ਬਹੁ ਪਰਕਾਰਾ ॥
વૃક્ષનું એક બીજ વાવીને જોયું છે કે તે જ બીજ મૂળ, ડાળીઓ તેમજ પાંદ વગેરે અનેક પ્રકારનું બની જાય છે પરંતુ
ਫਲ ਪਾਕੇ ਤੇ ਏਕੰਕਾਰਾ ॥੨॥
ફળ પાકવા પર તે ફરી વાવેલ બીજ જ બની જાય છે. આ રીતે જ સૃષ્ટિનો મૂળ એક પ્રભુ જ છે ॥૨॥
ਸਹਸ ਘਟਾ ਮਹਿ ਏਕੁ ਆਕਾਸੁ ॥
જળથી ભરેલ હજારો ઘડાઓમાં સૂર્યની માત્ર એક ધરી જ દેખાય છે.
ਘਟ ਫੂਟੇ ਤੇ ਓਹੀ ਪ੍ਰਗਾਸੁ ॥
પરંતુ ઘડા ફુટવા પર સૂર્યનો તે જ એક પ્રકાશ નજરે આવે છે.
ਭਰਮ ਲੋਭ ਮੋਹ ਮਾਇਆ ਵਿਕਾਰ ॥ ਭ੍ਰਮ ਛੂਟੇ ਤੇ ਏਕੰਕਾਰ ॥੩॥
ભ્રમવશ જીવાત્મામાં લોભ, મોહરૂપી માયાનો વિકાર ઉત્પન્ન થઈ જાય છે પરંતુ ભ્રમનો નાશ થવાથી તેને એક પરમાત્મા જ નજરે આવે છે ॥૩॥
ਓਹੁ ਅਬਿਨਾਸੀ ਬਿਨਸਤ ਨਾਹੀ ॥
પ્રભુ અવિનાશી છે અને તે ક્યારેય નાશ થતો નથી.
ਨਾ ਕੋ ਆਵੈ ਨਾ ਕੋ ਜਾਹੀ ॥
ન તો તે જન્મ લે છે અને ન તો તેનું મૃત્યુ થાય છે.
ਗੁਰਿ ਪੂਰੈ ਹਉਮੈ ਮਲੁ ਧੋਈ ॥
સંપૂર્ણ ગુરુએ મારી અહંકાર રૂપી ગંદકી શુદ્ધ કરી દીધી છે,
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਮੇਰੀ ਪਰਮ ਗਤਿ ਹੋਈ ॥੪॥੧॥
હે નાનક! મારી પરમગતિ થઈ ગઈ છે ॥૪॥૧॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સુહી મહેલ ૫॥
ਕੀਤਾ ਲੋੜਹਿ ਸੋ ਪ੍ਰਭ ਹੋਇ ॥
હે પ્રભુ! દુનિયામાં તે જ કંઈક થાય છે, જે તું ઈચ્છે છે.
ਤੁਝ ਬਿਨੁ ਦੂਜਾ ਨਾਹੀ ਕੋਇ ॥
તારા વગર બીજું કોઈ સમર્થ નથી.
ਜੋ ਜਨੁ ਸੇਵੇ ਤਿਸੁ ਪੂਰਨ ਕਾਜ ॥
જે મનુષ્ય તારી ઉપાસના કરે છે, તેના બધા કાર્ય થઈ જાય છે.
ਦਾਸ ਅਪੁਨੇ ਕੀ ਰਾਖਹੁ ਲਾਜ ॥੧॥
તેથી પોતાના દાસની પણ લાજ રાખ ॥૧॥
ਤੇਰੀ ਸਰਣਿ ਪੂਰਨ ਦਇਆਲਾ ॥
હે સંપૂર્ણ દયાળુ! હું તારી શરણમાં આવ્યો છું,
ਤੁਝ ਬਿਨੁ ਕਵਨੁ ਕਰੇ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તારા વગર મારી કોણ સંભાળ કરશે ॥૧॥વિરામ॥
ਜਲਿ ਥਲਿ ਮਹੀਅਲਿ ਰਹਿਆ ਭਰਪੂਰਿ ॥
તું જળ, ધરતી તેમજ આકાશમાં દરેક જગ્યાએ હાજર છે.
ਨਿਕਟਿ ਵਸੈ ਨਾਹੀ ਪ੍ਰਭੁ ਦੂਰਿ ॥
હે પ્રભુ! તું ક્યાંય દૂર નથી, તું તો બધાની નજીક જ રહે છે.
ਲੋਕ ਪਤੀਆਰੈ ਕਛੂ ਨ ਪਾਈਐ ॥
લોકોને ખુશ કરવાથી કાંઈ પણ પ્રાપ્ત થતું નથી.
ਸਾਚਿ ਲਗੈ ਤਾ ਹਉਮੈ ਜਾਈਐ ॥੨॥
જો મનુષ્ય સત્યની સાથે લાગી જાય તો તેનો અહંકાર સમાપ્ત થઈ જાય છે ॥૨॥