Page 729
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੧ ਘਰੁ ੬
સુહી મહેલ ૧ ઘર ૬
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਉਜਲੁ ਕੈਹਾ ਚਿਲਕਣਾ ਘੋਟਿਮ ਕਾਲੜੀ ਮਸੁ ॥
કાંસ્ય ધાતુ ખૂબ પ્રકાશિત તેમજ ચમકીલી હોય છે પરંતુ ઘસાવવાથી આની કાળી શાહી નજરે આવી જાય છે.
ਧੋਤਿਆ ਜੂਠਿ ਨ ਉਤਰੈ ਜੇ ਸਉ ਧੋਵਾ ਤਿਸੁ ॥੧॥
જો સો વાર પણ આને ધોવાય તો પણ આની જૂઠણ દૂર થતી નથી ॥૧॥
ਸਜਣ ਸੇਈ ਨਾਲਿ ਮੈ ਚਲਦਿਆ ਨਾਲਿ ਚਲੰਨ੍ਹ੍ਹਿ ॥
સજ્જન તે જ છે, જે મારી સાથે રહે અને અહીં જગતથી ચાલતા સમયે મારી સાથે જાય.
ਜਿਥੈ ਲੇਖਾ ਮੰਗੀਐ ਤਿਥੈ ਖੜੇ ਦਿਸੰਨਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જ્યાં કર્મોનો લેખ મંગાય છે, ત્યાં મારી સાથે ઉભો દેખાઈ દે ॥૧॥વિરામ॥
ਕੋਠੇ ਮੰਡਪ ਮਾੜੀਆ ਪਾਸਹੁ ਚਿਤਵੀਆਹਾ ॥
ઘર, મંદિર તેમજ ચારેય તરફથી ચિત્રકારી કરેલ મહેલ હોય પરંતુ
ਢਠੀਆ ਕੰਮਿ ਨ ਆਵਨ੍ਹ੍ਹੀ ਵਿਚਹੁ ਸਖਣੀਆਹਾ ॥੨॥
આ અંદરથી ખાલી હોય છે અને ખંડેર થઈ જવા પર આ કોઈ કામ આવતા નથી ॥૨॥
ਬਗਾ ਬਗੇ ਕਪੜੇ ਤੀਰਥ ਮੰਝਿ ਵਸੰਨ੍ਹ੍ਹਿ ॥
સફેદ પાંખવાળા બગલા તીર્થ સ્થાનો પર રહે છે.
ਘੁਟਿ ਘੁਟਿ ਜੀਆ ਖਾਵਣੇ ਬਗੇ ਨਾ ਕਹੀਅਨ੍ਹ੍ਹਿ ॥੩॥
પરંતુ તે જીવોનાં ગળાને ઘોટી-ઘોટીને ખાય જાય છે આથી તે સારા કહી શકાતા નથી ॥૩॥
ਸਿੰਮਲ ਰੁਖੁ ਸਰੀਰੁ ਮੈ ਮੈਜਨ ਦੇਖਿ ਭੁਲੰਨ੍ਹ੍ਹਿ ॥
મારુ શરીર સેમલના વૃક્ષ જેવું છે. જેમ સેમલના ફળોને જોઈને પક્ષી ગેરમાર્ગે જાય છે, તેમ જ મને જોઈને મનુષ્ય ભૂલ કરી જાય છે.
ਸੇ ਫਲ ਕੰਮਿ ਨ ਆਵਨ੍ਹ੍ਹੀ ਤੇ ਗੁਣ ਮੈ ਤਨਿ ਹੰਨ੍ਹ੍ਹਿ ॥੪॥
જેમ સેમલના ફળ પોપટને કામ આવતા નથી, તેવા લક્ષણ ગુણ મારા શરીરમાં છે ॥૪॥
ਅੰਧੁਲੈ ਭਾਰੁ ਉਠਾਇਆ ਡੂਗਰ ਵਾਟ ਬਹੁਤੁ ॥
મને અંધને પાપોનો વજન પોતાના માથા પર ઉઠાવેલ છે અને આ જીવનરૂપી પહાડી રસ્તો ખૂબ અઘરો છે.
ਅਖੀ ਲੋੜੀ ਨਾ ਲਹਾ ਹਉ ਚੜਿ ਲੰਘਾ ਕਿਤੁ ॥੫॥
હું પોતાની અંધ આંખોથી રસ્તો શોધવા માંગુ છું પરંતુ મને રસ્તો મળતો નથી. હું પહાડ પર ચઢીને કઈ રીતે પાર થઈ શકું છું ॥૫॥
ਚਾਕਰੀਆ ਚੰਗਿਆਈਆ ਅਵਰ ਸਿਆਣਪ ਕਿਤੁ ॥
પરમાત્માના નામ સિવાય બીજી ચાકરીઓ, ભલાઈ તેમજ ચતુરાઈઓ ક્યાં કામની છે?
ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲਿ ਤੂੰ ਬਧਾ ਛੁਟਹਿ ਜਿਤੁ ॥੬॥੧॥੩॥
હે નાનક! તું પરમાત્માના નામનું સ્મરણ કર, જેનાથી તું બંધનોથી છૂટી જઈશ ॥૬॥૧॥૩॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੧ ॥
સુહી મહેલ ૧॥
ਜਪ ਤਪ ਕਾ ਬੰਧੁ ਬੇੜੁਲਾ ਜਿਤੁ ਲੰਘਹਿ ਵਹੇਲਾ ॥
હે જીવ! જપ-તપનો સુંદર બેડો બાંધી લે, જેનાથી તું સંસાર સમુદ્રથી સરળતાથી પાર થઈ જઈશ.
ਨਾ ਸਰਵਰੁ ਨਾ ਊਛਲੈ ਐਸਾ ਪੰਥੁ ਸੁਹੇਲਾ ॥੧॥
ન સંસાર સમુદ્ર તને ડુબાવશે અને ન તો આની લહેરો ઉત્પન્ન થશે પરંતુ તારો રસ્તો સરળ થઈ જશે ॥૧॥
ਤੇਰਾ ਏਕੋ ਨਾਮੁ ਮੰਜੀਠੜਾ ਰਤਾ ਮੇਰਾ ਚੋਲਾ ਸਦ ਰੰਗ ਢੋਲਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે પ્રેમાળ પ્રભુ! તારા નામનો રંગ હંમેશા સ્થિર છે. એક તારું નામ જ મજીઠ છે, જેમાં મારુ શરીરરૂપી વસ્ત્ર પાક્કું રંગાઈ ગયું છે ॥૧॥વિરામ॥
ਸਾਜਨ ਚਲੇ ਪਿਆਰਿਆ ਕਿਉ ਮੇਲਾ ਹੋਈ ॥
હે હરિ રસ્તા પર ચાલનાર પ્રેમાળ સાજન! હરિથી કેવી રીતે મેળાપ થાય છે?
ਜੇ ਗੁਣ ਹੋਵਹਿ ਗੰਠੜੀਐ ਮੇਲੇਗਾ ਸੋਈ ॥੨॥
જો મનુષ્યની પાસે શુભ ગુણ હોય તો તેને પ્રભુ પોતે જ પોતાની સાથે માલાવી લેશે ॥૨॥
ਮਿਲਿਆ ਹੋਇ ਨ ਵੀਛੁੜੈ ਜੇ ਮਿਲਿਆ ਹੋਈ ॥
જો કોઈ પ્રભુથી મળેલ હોય તો તો તેનાથી મળેલ મનુષ્ય બીજી વાર તેનાથી અલગ થતો નથી.
ਆਵਾ ਗਉਣੁ ਨਿਵਾਰਿਆ ਹੈ ਸਾਚਾ ਸੋਈ ॥੩॥
પ્રભુએ જન્મ-મરણ મટાડી દીધું છે, એક તે જ સત્ય છે ॥૩॥
ਹਉਮੈ ਮਾਰਿ ਨਿਵਾਰਿਆ ਸੀਤਾ ਹੈ ਚੋਲਾ ॥
પોતાના અહંકારને મારીને જન્મ-મરણનું ચક્ર દૂર કરી લીધું છે અને પ્રભુ-દરબારમાં પહેરવા માટે નવી ચોલી લીધા છે.
ਗੁਰ ਬਚਨੀ ਫਲੁ ਪਾਇਆ ਸਹ ਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਬੋਲਾ ॥੪॥
ગુરુના વચનોનું આ ફળ મેળવ્યું છે અને પતિ-પ્રભુની વાણી અમૃત છે ॥૪॥
ਨਾਨਕੁ ਕਹੈ ਸਹੇਲੀਹੋ ਸਹੁ ਖਰਾ ਪਿਆਰਾ ॥
હે સત્સંગી બહેનપણીઓ! નાનક કહે છે કે પતિ-પ્રભુ ખુબ જ પ્રેમાળ છે,
ਹਮ ਸਹ ਕੇਰੀਆ ਦਾਸੀਆ ਸਾਚਾ ਖਸਮੁ ਹਮਾਰਾ ॥੫॥੨॥੪॥
અમે બધી તેની દાસીઓ છીએ અને અમારો પતિ-પ્રભુ શાશ્વત છે ॥૪॥૨॥૪॥
ਸੂਹੀ ਮਹਲਾ ੧ ॥
સુહી મહેલ ૧॥
ਜਿਨ ਕਉ ਭਾਂਡੈ ਭਾਉ ਤਿਨਾ ਸਵਾਰਸੀ ॥
જેના હૃદયરૂપી વાસણમાં પરમાત્મા માટે પ્રેમ છે, તે તેને સુંદર બનાવી દે છે.
ਸੂਖੀ ਕਰੈ ਪਸਾਉ ਦੂਖ ਵਿਸਾਰਸੀ ॥
તે પોતાની કૃપા કરીને તેને સુખી કરી દે છે અને તેનું દુઃખ ભુલાવી દે છે.
ਸਹਸਾ ਮੂਲੇ ਨਾਹਿ ਸਰਪਰ ਤਾਰਸੀ ॥੧॥
આ વાતમાં જરા પણ કોઈ સંશય નથી કે પરમાત્મા તેને જરૂર જ સંસાર સમુદ્રથી તારી દે છે ॥૧॥
ਤਿਨ੍ਹ੍ਹਾ ਮਿਲਿਆ ਗੁਰੁ ਆਇ ਜਿਨ ਕਉ ਲੀਖਿਆ ॥
જેના નસીબમાં લખેલું હતું, ગુરુ તેને આવીને મળી ગયો છે.
ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਉ ਦੇਵੈ ਦੀਖਿਆ ॥
હરિનું અમૃત નામ તે તેને દીક્ષામાં દે છે.
ਚਾਲਹਿ ਸਤਿਗੁਰ ਭਾਇ ਭਵਹਿ ਨ ਭੀਖਿਆ ॥੨॥
જે મનુષ્ય સદ્દગુરૂની આજ્ઞા અનુસાર ચાલે છે, તે ભિક્ષા માટે ભટકતો નથી ॥૨॥
ਜਾ ਕਉ ਮਹਲੁ ਹਜੂਰਿ ਦੂਜੇ ਨਿਵੈ ਕਿਸੁ ॥
જેને રહેવા માટે પરમાત્માનો મહેલ મળી ગયો છે, આ કોઈ બીજાની સમક્ષ શા માટે નમશે?
ਦਰਿ ਦਰਵਾਣੀ ਨਾਹਿ ਮੂਲੇ ਪੁਛ ਤਿਸੁ ॥
પ્રભુના દરવાજાનો દ્વારપાળ તેનાથી જરા પણ કોઈ પૂછતાછ કરતો નથી.
ਛੁਟੈ ਤਾ ਕੈ ਬੋਲਿ ਸਾਹਿਬ ਨਦਰਿ ਜਿਸੁ ॥੩॥
જેના પર પરમાત્માની કૃપા-દ્રષ્ટિ હોય છે, તેના વચનથી તે જન્મ-મરણથી છૂટી જાય છે ॥૩॥
ਘਲੇ ਆਣੇ ਆਪਿ ਜਿਸੁ ਨਾਹੀ ਦੂਜਾ ਮਤੈ ਕੋਇ ॥
જેને કોઈ બીજો ઉપદેશ આપનાર નથી, તે પોતે જ પ્રાણીઓને દુનિયામાં મોકલે છે અને પછી પાછો બોલાવી લે છે.
ਢਾਹਿ ਉਸਾਰੇ ਸਾਜਿ ਜਾਣੈ ਸਭ ਸੋਇ ॥
તે પોતે જ દુનિયાને બરબાદ કરીને બનાવે છે અને પોતે જ બધું જ બનાવવાનું જાણે છે.
ਨਾਉ ਨਾਨਕ ਬਖਸੀਸ ਨਦਰੀ ਕਰਮੁ ਹੋਇ ॥੪॥੩॥੫॥
હે નાનક! પરમાત્મા તેને જ નામનું દાન દે છે, જેના પર તેની કૃપા-દ્રષ્ટિ હોય છે ॥૪॥૩॥૫॥