Page 575
ਹਰਿ ਧਾਰਹੁ ਹਰਿ ਧਾਰਹੁ ਕਿਰਪਾ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਲੇਹੁ ਉਬਾਰੇ ਰਾਮ ॥
હે પ્રભુ! મારા પર કૃપા કર અને પોતાની કૃપા કરીને મારો ઉદ્ધાર કર.
ਹਮ ਪਾਪੀ ਹਮ ਪਾਪੀ ਨਿਰਗੁਣ ਦੀਨ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਾਰੇ ਰਾਮ ॥
અમે પાપી તેમજ ગુણવિહીન છીએ પરંતુ તો પણ તારા નિમ્ન સેવક છીએ.
ਹਮ ਪਾਪੀ ਨਿਰਗੁਣ ਦੀਨ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਾਰੇ ਹਰਿ ਦੈਆਲ ਸਰਣਾਇਆ ॥
હે દયાળુ પરમેશ્વર! ભલે અમે પાપી નિર્ગુણ છીએ, તો પણ તારી શરણમાં આવ્યા છીએ.
ਤੂ ਦੁਖ ਭੰਜਨੁ ਸਰਬ ਸੁਖਦਾਤਾ ਹਮ ਪਾਥਰ ਤਰੇ ਤਰਾਇਆ ॥
તું દુ:ખનાશક, બધા સુખોનો દાતા છે અને અમે પથ્થર તારા પાર કરાવવાથી જ પાર થઈ શકીએ છીએ.
ਸਤਿਗੁਰ ਭੇਟਿ ਰਾਮ ਰਸੁ ਪਾਇਆ ਜਨ ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਉਧਾਰੇ ॥
હે નાનક! જેને સદ્દગુરુથી મળાવીને રામ રસ મેળવી લીધો છે, નામે તેનો ઉદ્ધાર કરી દીધો છે.
ਹਰਿ ਧਾਰਹੁ ਹਰਿ ਧਾਰਹੁ ਕਿਰਪਾ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਲੇਹੁ ਉਬਾਰੇ ਰਾਮ ॥੪॥੪॥
હે હરિ! મારા પર કૃપા કર અને પોતાની કૃપા દ્વારા મારો સંસાર-સાગરથી ઉધ્ધાર કરાવી દે ॥૪॥૪॥
ਵਡਹੰਸੁ ਮਹਲਾ ੪ ਘੋੜੀਆ॥
વડહંસ મહેલ ૪ ધોડીઆ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા સદ્દગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે.
ਦੇਹ ਤੇਜਣਿ ਜੀ ਰਾਮਿ ਉਪਾਈਆ ਰਾਮ ॥
આ શરીરરૂપી ઘોડી રામે ઉત્પન્ન કરી છે.
ਧੰਨੁ ਮਾਣਸ ਜਨਮੁ ਪੁੰਨਿ ਪਾਈਆ ਰਾਮ ॥
આ મનુષ્ય જીવન ખુબ ધન્ય છે જે પુણ્ય કર્મોના ફળ સ્વરૂપ પ્રાપ્ત થયું છે.
ਮਾਣਸ ਜਨਮੁ ਵਡ ਪੁੰਨੇ ਪਾਇਆ ਦੇਹ ਸੁ ਕੰਚਨ ਚੰਗੜੀਆ ॥
આ મનુષ્ય જન્મ ખુબ પુણ્ય કર્મ કરવાના ફળ સ્વરૂપ જ મળ્યું છે અને આ શરીર સોનાની જેમ ઉત્તમ છે.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਰੰਗੁ ਚਲੂਲਾ ਪਾਵੈ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਵ ਰੰਗੜੀਆ ॥
ગુરુના માધ્યમથી આ શરીર ફૂલોની જેમ ગાઢ રંગ પ્રાપ્ત કરે છે અને હરિ-પરમેશ્વરના નવીન રંગમાં રંગાઈ જાય છે.
ਏਹ ਦੇਹ ਸੁ ਬਾਂਕੀ ਜਿਤੁ ਹਰਿ ਜਾਪੀ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮਿ ਸੁਹਾਵੀਆ ॥
આ શરીર ખૂબ સુંદર છે જે હરીનું જાપ કરે છે અને હરિ-નામથી તે સોહામણુ થઈ ગયું છે.
ਵਡਭਾਗੀ ਪਾਈ ਨਾਮੁ ਸਖਾਈ ਜਨ ਨਾਨਕ ਰਾਮਿ ਉਪਾਈਆ ॥੧॥
અતિભાગ્યથી જ આ શરીર પ્રાપ્ત થયું છે અને પરમેશ્વરનું નામ આનો મિત્ર છે. હે નાનક! આ શરીરની રચના રામે કરી છે ॥૧॥
ਦੇਹ ਪਾਵਉ ਜੀਨੁ ਬੁਝਿ ਚੰਗਾ ਰਾਮ ॥
મેં શરીરરૂપી ઘોડી પર રામની સારી સમજરૂપી જવાબદારી નાખી છે.
ਚੜਿ ਲੰਘਾ ਜੀ ਬਿਖਮੁ ਭੁਇਅੰਗਾ ਰਾਮ ॥
આ શરીરરૂપી ઘોડી પર સવાર થઈ ને હું વિષમ સંસાર-સાગરને પાર થાવ છું.
ਬਿਖਮੁ ਭੁਇਅੰਗਾ ਅਨਤ ਤਰੰਗਾ ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਾਰਿ ਲੰਘਾਏ ॥
દુર્લભ સંસાર-સાગરમાં અસંખ્ય જ તરંગ છે અને ગુરુના માધ્યમથી જ જીવ આનાથી પાર થાય છે.
ਹਰਿ ਬੋਹਿਥਿ ਚੜਿ ਵਡਭਾਗੀ ਲੰਘੈ ਗੁਰੁ ਖੇਵਟੁ ਸਬਦਿ ਤਰਾਏ ॥
હરિરૂપી જહાજ પર સવાર થઈને ભાગ્યશાળી પાર થઈ જાય છે અને ગુરુ નાવિક પોતાના શબ્દથી જીવોને પાર કરાવી દે છે.
ਅਨਦਿਨੁ ਹਰਿ ਰੰਗਿ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਵੈ ਹਰਿ ਰੰਗੀ ਹਰਿ ਰੰਗਾ ॥
હરિના પ્રેમથી રંગાયેલ હરિનો પ્રેમી રાત-દિવસ હરીનું ગુણગાન કરતો રહે છે અને હરિ જેવો જ થઈ જાય છે.
ਜਨ ਨਾਨਕ ਨਿਰਬਾਣ ਪਦੁ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਉਤਮੁ ਹਰਿ ਪਦੁ ਚੰਗਾ ॥੨॥
નાનકે નિર્વાણ પદ મેળવી લીધું છે, દુનિયામાં હરિ સર્વોત્તમ છે અને હરિ પદ જ સારું છે ॥૨॥
ਕੜੀਆਲੁ ਮੁਖੇ ਗੁਰਿ ਗਿਆਨੁ ਦ੍ਰਿੜਾਇਆ ਰਾਮ ॥
મુખમાં લગામના સ્થાન પર ગુરુએ જ્ઞાન દ્રઢ કર્યું છે.
ਤਨਿ ਪ੍ਰੇਮੁ ਹਰਿ ਚਾਬਕੁ ਲਾਇਆ ਰਾਮ ॥
તેને પ્રભુના પ્રેમનું ચાબુક મારા શરીર પર માર્યું છે.
ਤਨਿ ਪ੍ਰੇਮੁ ਹਰਿ ਹਰਿ ਲਾਇ ਚਾਬਕੁ ਮਨੁ ਜਿਣੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਜੀਤਿਆ ॥
પ્રભુ-પ્રેમનું ચાબુક પોતાના શરીર પર મારીને ગુરુમુખ પોતાના મનને જીતીને જીવન-સંગ્રામમાં વિજય પ્રાપ્ત કરી લે છે.
ਅਘੜੋ ਘੜਾਵੈ ਸਬਦੁ ਪਾਵੈ ਅਪਿਉ ਹਰਿ ਰਸੁ ਪੀਤਿਆ ॥
પોતાના બેકાબુ મનને તે કાબુ કરે છે, શબ્દને પ્રાપ્ત થાય છે અને સજીવ કરનાર હરિ-રસ પીવે છે.
ਸੁਣਿ ਸ੍ਰਵਣ ਬਾਣੀ ਗੁਰਿ ਵਖਾਣੀ ਹਰਿ ਰੰਗੁ ਤੁਰੀ ਚੜਾਇਆ ॥
ગુરુની ઉચ્ચારેલી વાણીને પોતાના કાનોથી સાંભળીને પોતાના શરીરની ઘોડીને હરિ-પ્રેમનો રંગ ચઢાવી દીધો છે.
ਮਹਾ ਮਾਰਗੁ ਪੰਥੁ ਬਿਖੜਾ ਜਨ ਨਾਨਕ ਪਾਰਿ ਲੰਘਾਇਆ ॥੩॥
નાનકે મૃત્યુનો મહામાર્ગ રસ્તો પાર કરી લીધો છે ॥૩॥
ਘੋੜੀ ਤੇਜਣਿ ਦੇਹ ਰਾਮਿ ਉਪਾਈਆ ਰਾਮ ॥
આ શરીરરૂપી ફુર્તીલી ઘોડી રામે ઉત્પન્ન કરી છે.
ਜਿਤੁ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਜਾਪੈ ਸਾ ਧਨੁ ਧੰਨੁ ਤੁਖਾਈਆ ਰਾਮ ॥
આ શરીરરૂપી ઘોડી ધન્ય-ધન્ય છે, જેના માધ્યમથી હરિ-પ્રભુની પ્રાર્થના કરવામાં આવે છે.
ਜਿਤੁ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਜਾਪੈ ਸਾ ਧੰਨੁ ਸਾਬਾਸੈ ਧੁਰਿ ਪਾਇਆ ਕਿਰਤੁ ਜੁੜੰਦਾ ॥
જેનાથી પ્રભુનું જાપ કરવામાં આવે છે, તે શરીરરૂપી ઘોડી ધન્ય તેમજ પ્રશંસનીય છે અને આ પૂર્વ જન્મમાં કરવામાં આવેલ શુભ કર્મોના સંચયથી જ પ્રાપ્ત થાય છે.
ਚੜਿ ਦੇਹੜਿ ਘੋੜੀ ਬਿਖਮੁ ਲਘਾਏ ਮਿਲੁ ਗੁਰਮੁਖਿ ਪਰਮਾਨੰਦਾ ॥
જીવ શરીરરૂપી ઘોડી પર સવાર થઈને દુર્લભ સંસાર-સાગરને પાર થઈ જાય છે અને ગુરુના માધ્યમથી પરમાનંદ પ્રભુને મળી જાય છે.
ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਾਜੁ ਰਚਾਇਆ ਪੂਰੈ ਮਿਲਿ ਸੰਤ ਜਨਾ ਜੰਞ ਆਈ ॥
સંપૂર્ણ પરમેશ્વરે જીવાત્માના લગ્ન રચાવ્યા છે અને સંતજનોની મળીને જાન આવી છે.
ਜਨ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਵਰੁ ਪਾਇਆ ਮੰਗਲੁ ਮਿਲਿ ਸੰਤ ਜਨਾ ਵਾਧਾਈ ॥੪॥੧॥੫॥
નાનકનું કહેવું છે કે તેને હરિ-પરમેશ્વરને વરના રૂપમાં મેળવી લીધો છે. સંતજન મળીને મંગલ ગીત ગાઈ રહ્યા છે અને તેને શુભકામનાઓ આપી રહ્યા છે ॥૪॥૧॥૫॥
ਵਡਹੰਸੁ ਮਹਲਾ ੪ ॥
વડહંસ મહેલ ૪॥
ਦੇਹ ਤੇਜਨੜੀ ਹਰਿ ਨਵ ਰੰਗੀਆ ਰਾਮ ॥
આ શરીર હરિના હંમેશા નવીન રંગવાળી ઘોડી છે.
ਗੁਰ ਗਿਆਨੁ ਗੁਰੂ ਹਰਿ ਮੰਗੀਆ ਰਾਮ ॥
મેં ગુરુથી સત્યનું જ્ઞાન માંગ્યું છે.