Page 530
ਮਹਾ ਕਿਲਬਿਖ ਕੋਟਿ ਦੋਖ ਰੋਗਾ ਪ੍ਰਭ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਤੁਹਾਰੀ ਹਾਤੇ ॥
હે પ્રભુ! તારી કરુણા-દ્રષ્ટિથી ભરી અપરાધ, કરોડો દોષ અને રોગ નાશ થઈ જાય છે
ਸੋਵਤ ਜਾਗਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਗਾਇਆ ਨਾਨਕ ਗੁਰ ਚਰਨ ਪਰਾਤੇ ॥੨॥੮॥
હે નાનક! હું ગુરુના ચરણોમાં આવીને સુતા-જાગતા હંમેશા હરિ-પરમેશ્વરનું યશોગાન કરતો રહું છું ॥૨॥૮॥
ਦੇਵਗੰਧਾਰੀ ੫ ॥
રાગ દેવગંધારી મહેલ ૫ ॥
ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਜਤ ਕਤ ਪੇਖਿਓ ਨੈਣੀ ॥
તે પ્રભુને મેં મેં પોતાની આંખોથી દરેક જગ્યાએ જોઉં છું
ਸੁਖਦਾਈ ਜੀਅਨ ਕੋ ਦਾਤਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਜਾ ਕੀ ਬੈਣੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે સુખ પ્રદાન કરવાવાળા જીવોના દાતા છે તથા તેની વાણી અમૃત જેવી મધુર છે ॥૧॥વિરામ॥
ਅਗਿਆਨੁ ਅਧੇਰਾ ਸੰਤੀ ਕਾਟਿਆ ਜੀਅ ਦਾਨੁ ਗੁਰ ਦੈਣੀ ॥
સંતોએ મારુ અજ્ઞાનનું અંધારું મિટાવી દીધું છે અને ગુરુએ મને જીવનદાન આપ્યું છે
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਕਰਿ ਲੀਨੋ ਅਪੁਨਾ ਜਲਤੇ ਸੀਤਲ ਹੋਣੀ ॥੧॥
તેને પોતાની કૃપા ધારણ કરીને મને પોતાનો બનાવી લીધો છે જેના ફળસ્વરૂપ તૃષ્ણા અગ્નિમાં સળગતા મારુ મન શીતળ થઈ ગયું છે ॥૧॥
ਕਰਮੁ ਧਰਮੁ ਕਿਛੁ ਉਪਜਿ ਨ ਆਇਓ ਨਹ ਉਪਜੀ ਨਿਰਮਲ ਕਰਣੀ ॥
મારામાં કોઈ પણ શુભ કર્મ અને ધર્મ ઉત્પન્ન થયા નથી અને ન તો મારામાં નિર્મળ આચરણ ઉત્પન્ન થયું છે
ਛਾਡਿ ਸਿਆਨਪ ਸੰਜਮ ਨਾਨਕ ਲਾਗੋ ਗੁਰ ਕੀ ਚਰਣੀ ॥੨॥੯॥
હે નાનક! ચતુરતા અને સંયમ છોડીને હું ગુરુના ચરણોમાં બેસી ગયો છું ॥૨॥૯॥
ਦੇਵਗੰਧਾਰੀ ੫ ॥
રાગ દેવ ગંધારી મહેલ ૫ ॥
ਹਰਿ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਜਪਿ ਲਾਹਾ ॥
હે મનુષ્ય! પરમેશ્વરનું નામ જાપ કર તેમાં જ તારું અમૂલ્ય મનુષ્ય-જીવનની ઉત્પત્તિ છે
ਗਤਿ ਪਾਵਹਿ ਸੁਖ ਸਹਜ ਅਨੰਦਾ ਕਾਟੇ ਜਮ ਕੇ ਫਾਹਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આ રીતે તને મોક્ષ, સરળ સુખ અને આનંદની પ્રાપ્તિ થઈ જશે અને મૃત્યુની ફાંસી કપાય જશે ॥૧॥વિરામ॥
ਖੋਜਤ ਖੋਜਤ ਖੋਜਿ ਬੀਚਾਰਿਓ ਹਰਿ ਸੰਤ ਜਨਾ ਪਹਿ ਆਹਾ ॥
શોધતા-શોધતા અને વિચાર કરતા મને જ્ઞાન થયું છે કે હરિનું નામ સંતજનોની પાસે છે
ਤਿਨ੍ਹ੍ਹਾ ਪਰਾਪਤਿ ਏਹੁ ਨਿਧਾਨਾ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹ ਕੈ ਕਰਮਿ ਲਿਖਾਹਾ ॥੧॥
પરંતુ જેના ભાગ્યમાં લખેલું હોય છે તેને જ નામ-ભંડારની ઉપલબ્ધી થાય છે ॥૧॥
ਸੇ ਬਡਭਾਗੀ ਸੇ ਪਤਿਵੰਤੇ ਸੇਈ ਪੂਰੇ ਸਾਹਾ ॥
હે નાનક! તે જ ભાગ્યશાળી છે, તે જ પ્રતિષ્ઠા છે, તે જ સંપૂર્ણ શાહુકાર છે અને
ਸੁੰਦਰ ਸੁਘੜ ਸਰੂਪ ਤੇ ਨਾਨਕ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਵਿਸਾਹਾ ॥੨॥੧੦॥
તે જ સુંદર, બુદ્ધિમાન અને મનમોહક છે, જેમણે પરમેશ્વરનું નામ ખરીદ્યુ છે ॥૨॥૧૦॥
ਦੇਵਗੰਧਾਰੀ ੫ ॥
રાગ દેવગંધારી મહેલ ૫ ॥
ਮਨ ਕਹ ਅਹੰਕਾਰਿ ਅਫਾਰਾ ॥
હે મન! શા માટે અહંકારમાં અકડાઈને ફૂલેલો છે?
ਦੁਰਗੰਧ ਅਪਵਿਤ੍ਰ ਅਪਾਵਨ ਭੀਤਰਿ ਜੋ ਦੀਸੈ ਸੋ ਛਾਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તારા શરીરની અંદર અપવિત્ર, અપાવન, દુર્ગન્ધ હાજર છે અને જે કંઈ પણ દૃષ્ટિમાન થાય છે બધું નશ્વર છે ॥૧॥વિરામ॥
ਜਿਨਿ ਕੀਆ ਤਿਸੁ ਸਿਮਰਿ ਪਰਾਨੀ ਜੀਉ ਪ੍ਰਾਨ ਜਿਨਿ ਧਾਰਾ ॥
હે પ્રાણી! તું તે પ્રભુની આરાધના કર જેણે તને ઉત્પન્ન કર્યા છે અને જે જીવન અને પ્રાણોનો સહારો છે
ਤਿਸਹਿ ਤਿਆਗਿ ਅਵਰ ਲਪਟਾਵਹਿ ਮਰਿ ਜਨਮਹਿ ਮੁਗਧ ਗਵਾਰਾ ॥੧॥
પ્રભુને ત્યાગીને મૂર્ખ પ્રાણી સાંસારિક પદાર્થોમાં લપેટાયેલો છે જેના ફળ-સ્વરૂપ તે જન્મતો-મરતો રહે છે ॥૧॥
ਅੰਧ ਗੁੰਗ ਪਿੰਗੁਲ ਮਤਿ ਹੀਨਾ ਪ੍ਰਭ ਰਾਖਹੁ ਰਾਖਨਹਾਰਾ ॥
હે રખેવાળ પ્રભુ! હું તો આંધળો, મૂંગો, અપંગ અને બુદ્ધિહીન છું, કૃપા કરીને મારી રક્ષા કરો
ਕਰਨ ਕਰਾਵਨਹਾਰ ਸਮਰਥਾ ਕਿਆ ਨਾਨਕ ਜੰਤ ਬਿਚਾਰਾ ॥੨॥੧੧॥
હે નાનક! પ્રભુ પોતે જ કરવા અને કરાવવામાં સમર્થ છે પરંતુ જીવ બિચારા કેટલા લાચાર છે ॥૨॥૧૧॥
ਦੇਵਗੰਧਾਰੀ ੫ ॥
રાગ દેવગંધારી મહેલ ૫ ॥
ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਨੇਰੈ ਹੂ ਤੇ ਨੇਰੈ ॥
પ્રાણી! તે પ્રભુ તારી નજીક જ છે
ਸਿਮਰਿ ਧਿਆਇ ਗਾਇ ਗੁਨ ਗੋਬਿੰਦ ਦਿਨੁ ਰੈਨਿ ਸਾਝ ਸਵੇਰੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તેથી દિવસ-રાત, સવાર-સાંજ તે ગોવિંદનું ધ્યાન સ્મરણ કર અને તેનું ગુણાનુવાદ કરતો જા ॥૧॥વિરામ॥
ਉਧਰੁ ਦੇਹ ਦੁਲਭ ਸਾਧੂ ਸੰਗਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਜਪੇਰੈ ॥
હે પ્રાણી! સાધુ સંગતિમાં રહીને હરિ-નામ જાપ કરીને પોતાના દુર્લભ શરીરનો ઉદ્ધાર કરી લે
ਘਰੀ ਨ ਮੁਹਤੁ ਨ ਚਸਾ ਬਿਲੰਬਹੁ ਕਾਲੁ ਨਿਤਹਿ ਨਿਤ ਹੇਰੈ ॥੧॥
તું એક ઘડી,મુહર્ત અને પળ માટે પણ સ્મરણ કરવામાં મોડું કર નહીં, કારણ કે મૃત્યુ તને દરરોજ જ દેખાય રહી છે ॥૧॥
ਅੰਧ ਬਿਲਾ ਤੇ ਕਾਢਹੁ ਕਰਤੇ ਕਿਆ ਨਾਹੀ ਘਰਿ ਤੇਰੈ ॥
હે જગના રચયિતા! મારી દુનિયાની આંધળી ઈચ્છાથી બહાર આવ, તારા ઘરમાં કોઈ પદાર્થનો અભાવ નથી
ਨਾਮੁ ਅਧਾਰੁ ਦੀਜੈ ਨਾਨਕ ਕਉ ਆਨਦ ਸੂਖ ਘਨੇਰੈ ॥੨॥੧੨॥ ਛਕੇ ੨ ॥
હે પરમાત્મા! નાનકને પોતાના નામનો આધાર આપો ત્યારથી નામમાં પરમ સુખ અને આનંદ હાજર છે ॥૨॥૧૨॥ છકા ૨॥
ਦੇਵਗੰਧਾਰੀ ੫ ॥
રાગ દેવગંધારી મહેલ ૫ ॥
ਮਨ ਗੁਰ ਮਿਲਿ ਨਾਮੁ ਅਰਾਧਿਓ ॥
હે મન! તે ગુરુથી મળીને પરમાત્માના નામની આરાધના કરી છે
ਸੂਖ ਸਹਜ ਆਨੰਦ ਮੰਗਲ ਰਸ ਜੀਵਨ ਕਾ ਮੂਲੁ ਬਾਧਿਓ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આ રીતે તે સરળ સુખ, આનંદ, હર્ષોલ્લાસ અને જીવનનો સારો પાયો રાખી દીધો છે ॥૧॥વિરામ॥
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਅਪੁਨਾ ਦਾਸੁ ਕੀਨੋ ਕਾਟੇ ਮਾਇਆ ਫਾਧਿਓ ॥
પરમાત્માએ પોતાની કૃપા કરીને તને પોતાનો દાસ બનાવી લીધો છે અને તારા માયાના બંધન સમાપ્ત કરી દીધા છે
ਭਾਉ ਭਗਤਿ ਗਾਇ ਗੁਣ ਗੋਬਿਦ ਜਮ ਕਾ ਮਾਰਗੁ ਸਾਧਿਓ ॥੧॥
તે ગોવિંદના ગુણ ગાયને પ્રેમ-ભક્તિથી મૃત્યુનો માર્ગ જીતી લીધો છે ॥૧॥
ਭਇਓ ਅਨੁਗ੍ਰਹੁ ਮਿਟਿਓ ਮੋਰਚਾ ਅਮੋਲ ਪਦਾਰਥੁ ਲਾਧਿਓ ॥
તારા પર પ્રભુની કૃપા થઈ ગઈ છે તારા અહંકારની ગંદકી ઉતરી ગઈ છે અને તને અમૂલ્ય નામ-પદાર્થ મળી ગયું છે
ਬਲਿਹਾਰੈ ਨਾਨਕ ਲਖ ਬੇਰਾ ਮੇਰੇ ਠਾਕੁਰ ਅਗਮ ਅਗਾਧਿਓ ॥੨॥੧੩॥
નાનકનું કથન છે કે હે મારા અગમ્ય અપાર ઠાકુરજી! હું તારા પર લાખો વખત બલિહાર જાઉં છું ॥૨॥૧૩॥