Page 507
ਸਨਕ ਸਨੰਦਨ ਨਾਰਦ ਮੁਨਿ ਸੇਵਹਿ ਅਨਦਿਨੁ ਜਪਤ ਰਹਹਿ ਬਨਵਾਰੀ ॥
સનક, સનંદન અને નારદ મુનિ વગેરે બનવારી પ્રભુની સેવા ઉપાસના કરે છે અને દિવસ રાત પ્રભુ નામનું જાપ કરવામાં મગ્ન રહે છે
ਸਰਣਾਗਤਿ ਪ੍ਰਹਲਾਦ ਜਨ ਆਏ ਤਿਨ ਕੀ ਪੈਜ ਸਵਾਰੀ ॥੨॥
હે પ્રભુ! જ્યારે ભક્ત પ્રહલાદ તારી શરણમાં આવ્યો હતો તો તે તેની લાજ રાખી લીધી હતી ॥૨॥
ਅਲਖ ਨਿਰੰਜਨੁ ਏਕੋ ਵਰਤੈ ਏਕਾ ਜੋਤਿ ਮੁਰਾਰੀ ॥
અલખ નિરંજન એક ઈશ્વર જ સર્વવ્યાપક છે તથા તેનો પ્રકાશ જ આખી સૃષ્ટિમાં પ્રજ્વલિત થયો છે
ਸਭਿ ਜਾਚਿਕ ਤੂ ਏਕੋ ਦਾਤਾ ਮਾਗਹਿ ਹਾਥ ਪਸਾਰੀ ॥੩॥
હે પ્રભુ! એક તું જ દાતા છે બીજા બધા યાચક છે પોતાના હાથ ફેલાવીને બધા તારાથી દાન માંગે છે ॥૩॥
ਭਗਤ ਜਨਾ ਕੀ ਊਤਮ ਬਾਣੀ ਗਾਵਹਿ ਅਕਥ ਕਥਾ ਨਿਤ ਨਿਆਰੀ ॥
ભક્તજનોની વાણી સર્વોત્તમ છે તે હંમેશા પ્રભુની નિરાલી અને કથનીય કથા ગાતા રહે છે
ਸਫਲ ਜਨਮੁ ਭਇਆ ਤਿਨ ਕੇਰਾ ਆਪਿ ਤਰੇ ਕੁਲ ਤਾਰੀ ॥੪॥
તેનો જન્મ સફળ થઈ જાય છે તે સંસાર-સાગરથી પાર થઈ જાય છે અને પોતાના કુળનો પણ ઉદ્ધાર કરી લે છે ॥૪॥
ਮਨਮੁਖ ਦੁਬਿਧਾ ਦੁਰਮਤਿ ਬਿਆਪੇ ਜਿਨ ਅੰਤਰਿ ਮੋਹ ਗੁਬਾਰੀ ॥
સ્વેચ્છાચારી લોકો મુશ્કેલી અને દુર્બુદ્ધિમાં ફસાયેલા રહે છે તેની અંદર સાંસારિક મોહનું અંધારું છે
ਸੰਤ ਜਨਾ ਕੀ ਕਥਾ ਨ ਭਾਵੈ ਓਇ ਡੂਬੇ ਸਣੁ ਪਰਵਾਰੀ ॥੫॥
તેમને સંત જનોની કથા પસંદ આવતી નથી તેથી તે પોતાના પરિવાર સહિત સંસાર સાગરમાં ડૂબી જાય છે ॥૫॥
ਨਿੰਦਕੁ ਨਿੰਦਾ ਕਰਿ ਮਲੁ ਧੋਵੈ ਓਹੁ ਮਲਭਖੁ ਮਾਇਆਧਾਰੀ ॥
નિંદક નિંદા કરીને બીજાની ગંદકી સાફ કરે છે તે મળભક્ષી અને માયાધારી છે અને
ਸੰਤ ਜਨਾ ਕੀ ਨਿੰਦਾ ਵਿਆਪੇ ਨਾ ਉਰਵਾਰਿ ਨ ਪਾਰੀ ॥੬॥
સંત જનોની નિંદા કરવામાં જ પ્રવૃત રહે છે આનાથી તે ન તો અહીંનો રહે છે અને ન તો પાર થાય છે ॥૬॥
ਏਹੁ ਪਰਪੰਚੁ ਖੇਲੁ ਕੀਆ ਸਭੁ ਕਰਤੈ ਹਰਿ ਕਰਤੈ ਸਭ ਕਲ ਧਾਰੀ ॥
આ આખું જગતની પ્રપંચ રમત રચનાકાર એ જ રચી છે તથા રચનાકાર પ્રભુ એ જ બધાની અંદર પોતાની સત્તા કાયમ કરી છે.
ਹਰਿ ਏਕੋ ਸੂਤੁ ਵਰਤੈ ਜੁਗ ਅੰਤਰਿ ਸੂਤੁ ਖਿੰਚੈ ਏਕੰਕਾਰੀ ॥੭॥
એક હરિ-પ્રભુનો દોરો જ જગતમાં ક્રિયાશીલ છે જ્યારે તે દોરાને ખેંચી લે છે તો સૃષ્ટિનો નાશ થઈ જાય છે અને માત્ર એક આકાર પ્રભુ જ રહી જાય છે ॥૭
ਰਸਨਿ ਰਸਨਿ ਰਸਿ ਗਾਵਹਿ ਹਰਿ ਗੁਣ ਰਸਨਾ ਹਰਿ ਰਸੁ ਧਾਰੀ ॥
જે પોતાની જીભથી લાભ લઈ લઈને હરિના ગુણગાન કરે છે તેની જીભ હરિરસ ચાખતી રહે છે
ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਬਿਨੁ ਅਵਰੁ ਨ ਮਾਗਉ ਹਰਿ ਰਸ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਿਆਰੀ ॥੮॥੧॥੭॥
હે નાનક! હરિ સિવાય હું કઈ પણ માંગતો નથી કારણ કે હરિરસની પ્રીતિ જ મને વ્હાલી લાગે છે ॥૮॥૧॥૭॥
ਗੂਜਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੨॥
ગુજરી મહેલ ૫ ઘર ૨
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥
ਰਾਜਨ ਮਹਿ ਤੂੰ ਰਾਜਾ ਕਹੀਅਹਿ ਭੂਮਨ ਮਹਿ ਭੂਮਾ ॥
હે પરમાત્મા! રાજાઓમાં તને બધાથી મોટો રાજા કહેવામાં આવે છે તથા ભૂમિ પતિમાં તું બધાથી મોટો ભૂમિ પતિ છે
ਠਾਕੁਰ ਮਹਿ ਠਕੁਰਾਈ ਤੇਰੀ ਕੋਮਨ ਸਿਰਿ ਕੋਮਾ ॥੧॥
ઠાકુરોમાં તારી ઠાકુરાઇનું જ વર્ચસ્વ છે તથા જ્ઞાતિમાં તારી જ્ઞાતિ જ સર્વોપરી છે ॥૧॥
ਪਿਤਾ ਮੇਰੋ ਬਡੋ ਧਨੀ ਅਗਮਾ ॥
મારા પિતા પ્રભુ ખૂબ ધનવાન અને અગમ્ય સ્વામી છે
ਉਸਤਤਿ ਕਵਨ ਕਰੀਜੈ ਕਰਤੇ ਪੇਖਿ ਰਹੇ ਬਿਸਮਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે કર્તાર! હું તારી કઈ સ્તુતિનું વર્ણન કરું? તારી લીલા જોઈને હું આશ્ચર્યચકિત થઈ ગયો છું ॥૧॥વિરામ॥
ਸੁਖੀਅਨ ਮਹਿ ਸੁਖੀਆ ਤੂੰ ਕਹੀਅਹਿ ਦਾਤਨ ਸਿਰਿ ਦਾਤਾ ॥
સુખી લોકોમાં તું બધાથી મોટો સુખી કહેવાય છે અને દાનીઓમાં મહાન દાની છે
ਤੇਜਨ ਮਹਿ ਤੇਜਵੰਸੀ ਕਹੀਅਹਿ ਰਸੀਅਨ ਮਹਿ ਰਾਤਾ ॥੨॥
અગ્રણીઓમાં તું ખુબ મહા તેજસ્વી કહેવાય છે અને મન મોજીલામાં તું સર્વોચ્ચ મનમોજી છે ॥૨॥
ਸੂਰਨ ਮਹਿ ਸੂਰਾ ਤੂੰ ਕਹੀਅਹਿ ਭੋਗਨ ਮਹਿ ਭੋਗੀ ॥
હે સ્વામી! શૂરવીરોમાં તું મોટો શૂરવીર કહેવાય છે તથા ભોગીઓમાં મોટો ભોગી છે
ਗ੍ਰਸਤਨ ਮਹਿ ਤੂੰ ਬਡੋ ਗ੍ਰਿਹਸਤੀ ਜੋਗਨ ਮਹਿ ਜੋਗੀ ॥੩॥
ગૃહસ્થીઓમાં તું મોટો ગૃહસ્થી છે તારા જેવું બીજું કોઈ નથી તથા યોગીઓમાં મહાન યોગી છે ॥૩॥
ਕਰਤਨ ਮਹਿ ਤੂੰ ਕਰਤਾ ਕਹੀਅਹਿ ਆਚਾਰਨ ਮਹਿ ਆਚਾਰੀ ॥
હે પ્રભુ! રચનહારોમાં તું બધાથી મોટો રચયિતા કહેવાય છે તથા કર્મકાંડમાં પણ તું સર્વોપરી છે
ਸਾਹਨ ਮਹਿ ਤੂੰ ਸਾਚਾ ਸਾਹਾ ਵਾਪਾਰਨ ਮਹਿ ਵਾਪਾਰੀ ॥੪॥
હે દાતા! શાહુકારોમાં પણ તું સાચો શાહુકાર છે તથા વ્યાપારીઓમાં મહાન વ્યાપારી છે ॥૪॥
ਦਰਬਾਰਨ ਮਹਿ ਤੇਰੋ ਦਰਬਾਰਾ ਸਰਨ ਪਾਲਨ ਟੀਕਾ ॥
હે સ્વામી! દરબાર લાગવવાળામાં પણ તારો સાચો દરબાર છે તથા શરણાગતોની પ્રતિષ્ઠા રાખવાવાળામાં પણ તું સર્વોત્તમ છે
ਲਖਿਮੀ ਕੇਤਕ ਗਨੀ ਨ ਜਾਈਐ ਗਨਿ ਨ ਸਕਉ ਸੀਕਾ ॥੫॥
તારી પાસે કેટલું લક્ષ્મી-ધન છે તેનું અનુમાન લગાવી શકાતું નથી તારી પાસે કેટલા સિક્કા છે તે ગણતરીથી ઉપર છે ॥૫॥
ਨਾਮਨ ਮਹਿ ਤੇਰੋ ਪ੍ਰਭ ਨਾਮਾ ਗਿਆਨਨ ਮਹਿ ਗਿਆਨੀ ॥
હે સર્વેશ્વર! નામોમાં તારું જ નામ શ્રેષ્ઠ છે તથા જ્ઞાનીઓમાં તું મહાન જ્ઞાની છે
ਜੁਗਤਨ ਮਹਿ ਤੇਰੀ ਪ੍ਰਭ ਜੁਗਤਾ ਇਸਨਾਨਨ ਮਹਿ ਇਸਨਾਨੀ ॥੬॥
બધી યુક્તિઓમાં તારી યુક્તિ શ્રેષ્ઠ છે તથા બધા પ્રકારમાં તીર્થ સ્નાનોમાં તારામાં કરેલું સ્નાન મહાન છે ॥૬॥
ਸਿਧਨ ਮਹਿ ਤੇਰੀ ਪ੍ਰਭ ਸਿਧਾ ਕਰਮਨ ਸਿਰਿ ਕਰਮਾ ॥
હે પ્રભુ! સિધ્ધિઓમાં તારી જ સિદ્ધિ સર્વશ્રેષ્ઠ છે તથા કર્મોમાં તારું કર્મ પ્રધાન છે
ਆਗਿਆ ਮਹਿ ਤੇਰੀ ਪ੍ਰਭ ਆਗਿਆ ਹੁਕਮਨ ਸਿਰਿ ਹੁਕਮਾ ॥੭॥
હે પ્રભુ! બધી અજ્ઞાઓમાં તારી આજ્ઞા જ સર્વોપરી છે અને બધા હુકમોમાં તારો હુકમ જ બધાથી ઉપર અગ્રણી છે ॥૭