Page 49
ਸੰਤਾ ਸੰਗਤਿ ਮਨਿ ਵਸੈ ਪ੍ਰਭੁ ਪ੍ਰੀਤਮੁ ਬਖਸਿੰਦੁ ॥
પ્રિય આપવાવાળા પ્રભુ સાધુ-સંગતિ માં ટકી ને જ મનમાં વસે છે
ਜਿਨਿ ਸੇਵਿਆ ਪ੍ਰਭੁ ਆਪਣਾ ਸੋਈ ਰਾਜ ਨਰਿੰਦੁ ॥੨॥
જેણે પ્રિય પ્રભુને યાદ કર્યા છે તે રાજાઓનો રાજા બન્યો છે ।।૨।।
ਅਉਸਰਿ ਹਰਿ ਜਸੁ ਗੁਣ ਰਮਣ ਜਿਤੁ ਕੋਟਿ ਮਜਨ ਇਸਨਾਨੁ ॥
જે સમયે પણ પ્રભુનો મહિમા કરવામાં આવે, પ્રભુના ગુણો યાદ કરવામાં આવે તે સમયે જાણે કરોડો તીર્થ સ્નાન થઇ જાય છે
ਰਸਨਾ ਉਚਰੈ ਗੁਣਵਤੀ ਕੋਇ ਨ ਪੁਜੈ ਦਾਨੁ ॥
જો કોઈ નસીબદાર જીભ પ્રભુનાં ગુણો ગાતા હોય, તો પછી બીજું કોઈ દાન આ કાર્ય ની બરાબર થઈ શકતું નથી
ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਧਾਰਿ ਮਨਿ ਤਨਿ ਵਸੈ ਦਇਆਲ ਪੁਰਖੁ ਮਿਹਰਵਾਨੁ ॥
જે મનુષ્ય સ્મરણ કરે છે તેના મનમાં, શરીરમાં ઉમદા દયાળ અકાળ-પુરખ કૃપાની નજરથી આવીને વસે છે
ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਧਨੁ ਤਿਸ ਦਾ ਹਉ ਸਦਾ ਸਦਾ ਕੁਰਬਾਨੁ ॥੩॥
આ આત્મા, આ શરીર, આ સંપત્તિ બધું જ તે પરમાત્માએ આપેલું છે, હું હંમેશા તેના પર કુરબાન થાઉં છું ।।૩।।
ਮਿਲਿਆ ਕਦੇ ਨ ਵਿਛੁੜੈ ਜੋ ਮੇਲਿਆ ਕਰਤਾਰਿ ॥
જે મનુષ્ય ને કર્તારે પોતાના ચરણોમાં જોડી લીધો છે, પ્રભુના ચરણોમાં જોડાયેલા તે મનુષ્ય કદી માયાના બંધન માં ફસાઈ જતો નથી અને ક્યારેય પ્રભુથી જુદો થતો નથી
ਦਾਸਾ ਕੇ ਬੰਧਨ ਕਟਿਆ ਸਾਚੈ ਸਿਰਜਣਹਾਰਿ ॥
હંમેશા સ્થિર રહેવાવાળા નિર્માતા એ પોતાના સેવકોના માયા ના બંધન ને હંમેશા માટે કાપી નાખ્યા છે
ਭੂਲਾ ਮਾਰਗਿ ਪਾਇਓਨੁ ਗੁਣ ਅਵਗੁਣ ਨ ਬੀਚਾਰਿ ॥
જો તેનો સેવક પહેલા ખોટા રસ્તે જાય અને પછી તે તેના આશ્રય સ્થાનમાં આવે તો તે પ્રભુએ તેના પ્રથમ ગુણ-અવગુણોને ના વિચારીને તેને સાચા માર્ગ પર મૂક્યો છે
ਨਾਨਕ ਤਿਸੁ ਸਰਣਾਗਤੀ ਜਿ ਸਗਲ ਘਟਾ ਆਧਾਰੁ ॥੪॥੧੮॥੮੮॥
હે નાનક! તે પ્રભુના શરણે પડ, જે સર્વ શરીરનો, પ્રાણીઓનો આશ્રય છે ।।૪।।૧૮।।૮૮।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
શ્રી રાગ મહેલ ૫।।
ਰਸਨਾ ਸਚਾ ਸਿਮਰੀਐ ਮਨੁ ਤਨੁ ਨਿਰਮਲੁ ਹੋਇ ॥
હે ભાઈ! જીભથી હંમેશા કાયમ રહેવાવાળા પ્રભુને યાદ કરવો જોઈએ. નામ જાપ કરવાની કૃપાથી મન શુદ્ધ બને છે, શરીર શુદ્ધ બને છે
ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਸਾਕ ਅਗਲੇ ਤਿਸੁ ਬਿਨੁ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਇ ॥
દુનિયામાં માતા પિતા વગેરે સગાં-સબંધી હોય છે છે. પરંતુ તે પરમાત્મા વિના બીજું કોઈ હંમેશા સાથ આપવા વાળા સંબંધી હોતા નથી
ਮਿਹਰ ਕਰੇ ਜੇ ਆਪਣੀ ਚਸਾ ਨ ਵਿਸਰੈ ਸੋਇ ॥੧॥
યાદ પણ તેમની કૃપાથી હોઈ શકે છે, જો તે પ્રભુ પોતાની કૃપા કરે, તો તે જીવને થોડા સમય માટે પણ ભૂલતો નથી ।।૧।।
ਮਨ ਮੇਰੇ ਸਾਚਾ ਸੇਵਿ ਜਿਚਰੁ ਸਾਸੁ ॥
હે મન! જ્યાં સુધી તમારા શરીરમાં શ્વાસ આવે ત્યાં સુધી તે હંમેશા સ્થિર પરમાત્માને યાદ કરો
ਬਿਨੁ ਸਚੇ ਸਭ ਕੂੜੁ ਹੈ ਅੰਤੇ ਹੋਇ ਬਿਨਾਸੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
lહંમેશા સ્થિર પરમાત્મા સિવાય બીજું બધું ખોટું છે, તે છેવટે નાશ પામે છે ।।૧।। વિરામ।।
ਸਾਹਿਬੁ ਮੇਰਾ ਨਿਰਮਲਾ ਤਿਸੁ ਬਿਨੁ ਰਹਣੁ ਨ ਜਾਇ ॥
મારો માલિક પ્રભુ પવિત્ર સ્વરૂપ છે. તેને યાદ કર્યા વિના હું જીવી શકતો નથી
ਮੇਰੈ ਮਨਿ ਤਨਿ ਭੁਖ ਅਤਿ ਅਗਲੀ ਕੋਈ ਆਣਿ ਮਿਲਾਵੈ ਮਾਇ ॥
હે માતા! તેના દર્શન માટે મારા મગજમાં, મારા શરીરમાં ઘણી તૃષ્ણા છે. હે માતા! મારી અંદર તડપ છે કે કોઈ ગુરુમુખ તેને લાવીને મને મળાવી દે.
ਚਾਰੇ ਕੁੰਡਾ ਭਾਲੀਆ ਸਹ ਬਿਨੁ ਅਵਰੁ ਨ ਜਾਇ ॥੨॥
મેં ચારે દિશાએ શોધીને જોઈ લીધું, પ્રભુ વિના મારો કોઈ આશરો નથી ।।૨।।
ਤਿਸੁ ਆਗੈ ਅਰਦਾਸਿ ਕਰਿ ਜੋ ਮੇਲੇ ਕਰਤਾਰੁ ॥
હે મન! તમે તે ગુરુના ઓટલે પ્રાર્થના કર. જે કર્તાર ને મળાવી શકે છે
ਸਤਿਗੁਰੁ ਦਾਤਾ ਨਾਮ ਕਾ ਪੂਰਾ ਜਿਸੁ ਭੰਡਾਰੁ ॥
ગુરુ નામનું દાન આપવા વાળા છે, તે ગુરુના નામ નો ખજાનો ક્યારેય સમાપ્ત થવાનો નથી
ਸਦਾ ਸਦਾ ਸਾਲਾਹੀਐ ਅੰਤੁ ਨ ਪਾਰਾਵਾਰੁ ॥੩॥
ગુરુના શરણે પડીને જ હંમેશા પ્રભુની મહિમા કરવી જોઈએ જેના ગુણો નો અંત મેળવી શકાતો નથી. જેના ગુણોના આ બાજુનો અને બીજી બાજુનો છેડો શોધી શકતો નથી ।।૩।।
ਪਰਵਦਗਾਰੁ ਸਾਲਾਹੀਐ ਜਿਸ ਦੇ ਚਲਤ ਅਨੇਕ ॥
હે ભાઈ! ગુરુના શરણે પડીને જ હંમેશા પાલનહાર પ્રભુની મહિમા કરવી જોઈએ, જેના ઘણા ચમત્કારો દેખાય છે
ਸਦਾ ਸਦਾ ਆਰਾਧੀਐ ਏਹਾ ਮਤਿ ਵਿਸੇਖ ॥
તેનું નામ હંમેશા યાદ રાખવું જોઈએ, આ શ્રેષ્ઠ શાણપણ છે
ਮਨਿ ਤਨਿ ਮਿਠਾ ਤਿਸੁ ਲਗੈ ਜਿਸੁ ਮਸਤਕਿ ਨਾਨਕ ਲੇਖ ॥੪॥੧੯॥੮੯॥
હે નાનક! જીવનું પણ શું? જે મનુષ્યના કપાળ પર સૌ ભાગ્યના લેખ ફણગાવેલા હોય, તેને પરમાત્મા મનમાં, હૃદયમાં વહાલા લાગે છે ।।૪।।૧૯।।૮૯।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
શ્રી રાગ મહેલ ૫।।
ਸੰਤ ਜਨਹੁ ਮਿਲਿ ਭਾਈਹੋ ਸਚਾ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲਿ ॥
હે સંતો! સાધુ-સંગતમાં, હંમેશા સ્થિર રહેનારા પરમાત્માનું નામ હૃદયમાં સ્થાપ
ਤੋਸਾ ਬੰਧਹੁ ਜੀਅ ਕਾ ਐਥੈ ਓਥੈ ਨਾਲਿ ॥
પોતાની જીવાત્મા માટે જીવનની સફર નો ખજાનો એકત્રિત કર. આ નામ રૂપી સફર ખર્ચ આ લોકમાં અને પરલોકમાં જીવાત્માની સાથે નભે છે
ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਤੇ ਪਾਈਐ ਅਪਣੀ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲਿ ॥
જ્યારે પ્રભુ પોતાની કૃપા ની નજર થી જોવે છે ત્યારે આ નામ ખજાનો ગુરુથી મળે છે.
ਕਰਮਿ ਪਰਾਪਤਿ ਤਿਸੁ ਹੋਵੈ ਜਿਸ ਨੋ ਹੋਇ ਦਇਆਲੁ ॥੧॥
પ્રભુની કૃપાથી આ તે મનુષ્યને પ્રાપ્ત થાય છે જેના પર પ્રભુ દયાળ છે ।।૧।।
ਮੇਰੇ ਮਨ ਗੁਰ ਜੇਵਡੁ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਇ ॥
હે મન! ગુરુ જેવો મોટો વિશ્વમાં બીજો કોઈ નથી.
ਦੂਜਾ ਥਾਉ ਨ ਕੋ ਸੁਝੈ ਗੁਰ ਮੇਲੇ ਸਚੁ ਸੋਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુ વિના મને બીજો કોઈ આશરો દેખાતો નથી. પણ સદાકાળ પ્રભુ પોતે ગુરુથી મેળવે છે ।।૧।। વિરામ।।
ਸਗਲ ਪਦਾਰਥ ਤਿਸੁ ਮਿਲੇ ਜਿਨਿ ਗੁਰੁ ਡਿਠਾ ਜਾਇ ॥
જે મનુષ્ય એ ગુરુ ની મુલાકાત લીધી છે, તેને તમામ કિંમતી પદાર્થો મળી ગયા,
ਗੁਰ ਚਰਣੀ ਜਿਨ ਮਨੁ ਲਗਾ ਸੇ ਵਡਭਾਗੀ ਮਾਇ ॥
હે મા! જે મનુષ્ય પોતાનું મન ગુરુના ચરણોમાં જોડે છે, તે ખૂબ ભાગ્યશાળી છે.
ਗੁਰੁ ਦਾਤਾ ਸਮਰਥੁ ਗੁਰੁ ਗੁਰੁ ਸਭ ਮਹਿ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥
ગુરુ જે તે પ્રભુનું સ્વરૂપ છે તે બધા દાન આપે છે, જે બધી શક્તિઓ નો માલિક છે, જે સર્વ જીવો માં વ્યાપક છે.
ਗੁਰੁ ਪਰਮੇਸਰੁ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਗੁਰੁ ਡੁਬਦਾ ਲਏ ਤਰਾਇ ॥੨॥
ગુરુ પરમેશ્વર સ્વરૂપ છે. ગુરુ પરબ્રહ્મ છે. ગુરુ વિશ્વના સમુદ્ર માં ડૂબતા પ્રાણીઓને પાર કરે છે, બચાવે છે ।। ૨।।
ਕਿਤੁ ਮੁਖਿ ਗੁਰੁ ਸਾਲਾਹੀਐ ਕਰਣ ਕਾਰਣ ਸਮਰਥੁ ॥
કયા મોં થી ગુરુ ના વખાણ કરવું જોઈએ? ગુરુ તે પ્રભુનું સ્વરૂપ છે જે જગતને રચવાની તાકાત રાખે છે
ਸੇ ਮਥੇ ਨਿਹਚਲ ਰਹੇ ਜਿਨ ਗੁਰਿ ਧਾਰਿਆ ਹਥੁ ॥
જેના પર ગુરુ એ પોતાની કૃપા નો હાથ મૂક્યો છે
ਗੁਰਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਪੀਆਲਿਆ ਜਨਮ ਮਰਨ ਕਾ ਪਥੁ ॥
પ્રભુનું નામ જન્મ અને મૃત્યુ ચક્ર, સ્વરૂપ રોગનું નિવારણ છે, તે કપાળ ગુરુના ચરણોમાં હંમેશા ટકાવેલું રાખે છે,
ਗੁਰੁ ਪਰਮੇਸਰੁ ਸੇਵਿਆ ਭੈ ਭੰਜਨੁ ਦੁਖ ਲਥੁ ॥੩॥
આધ્યાત્મિક જીવન આપવાવાળું આ નામ-પાણી જે ભાગ્યશાળીને ગુરુએ પીવડાવ્યું છે, તે પ્રભુના રૂપમાં ગુરુને આપણા ભયને દૂર કરનાર ગુરુને, બધા દુઃખનો નાશ કરનાર ગુરુને પોતાના હૃદયમાં વસાવે છે ।।૩।।