Page 48
ਐਥੈ ਮਿਲਹਿ ਵਡਾਈਆ ਦਰਗਹਿ ਪਾਵਹਿ ਥਾਉ ॥੩॥
આ દુનિયામાં દરેક પ્રકારનું માન મળશે, પરમાત્માના દરબારમાં પણ માન મળશે ।।૩।।
ਕਰੇ ਕਰਾਏ ਆਪਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਤਿਸ ਹੀ ਹਾਥਿ ॥
પરંતુ, જીવોનું કંઈ વશમાં નથી, પ્રભુ પોતે જ બધું કરે છે, પોતે જ જીવો પાસેથી કરાવે છે. દરેક રમત તે પ્રભુના પોતાના હાથમાં છે
ਮਾਰਿ ਆਪੇ ਜੀਵਾਲਦਾ ਅੰਤਰਿ ਬਾਹਰਿ ਸਾਥਿ ॥
પ્રભુ પોતે જ આધ્યાત્મિક મૃત્યુ મારે છે, પોતે જ આધ્યાત્મિક જીવન આપે છે, જીવોની અંદર અને બહાર બધે તેમની સાથે રહે છે
ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭ ਸਰਣਾਗਤੀ ਸਰਬ ਘਟਾ ਕੇ ਨਾਥ ॥੪॥੧੫॥੮੫॥
હે નાનક! પ્રાર્થના કર અને કહે, હે પ્રભુ! હે સર્વ જીવોના પતિ! હું તારા શરણે આવ્યો છું મને તારા નામનું દાન દે ।।૪।।૧૫।।૮૫।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
શ્રી રાગ મહેલ ૫।।
ਸਰਣਿ ਪਏ ਪ੍ਰਭ ਆਪਣੇ ਗੁਰੁ ਹੋਆ ਕਿਰਪਾਲੁ ॥
જે મનુષ્ય પર ગુરુ દયાળુ છે, તે પોતાના પરમાત્માનાં શરણે પડે છે
ਸਤਗੁਰ ਕੈ ਉਪਦੇਸਿਐ ਬਿਨਸੇ ਸਰਬ ਜੰਜਾਲ ॥
ગુરુ ના ઉપદેશ ને લીધે તે મનુષ્યના માયા-મોહ થી બધા ભ્રામક નાશ પામે છે.
ਅੰਦਰੁ ਲਗਾ ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲੁ ॥੧॥
તેનું હૃદય પ્રભુ નામ સાથે જોડાયેલું રહે છે પ્રભુની કૃપા ને કારણે તેનું હૃદય આનંદિત થાય છે ।। ૧।।
ਮਨ ਮੇਰੇ ਸਤਿਗੁਰ ਸੇਵਾ ਸਾਰੁ ॥
હે મન! ગુરુની જણાવેલ સેવા કાળજીપૂર્વક કર,
ਕਰੇ ਦਇਆ ਪ੍ਰਭੁ ਆਪਣੀ ਇਕ ਨਿਮਖ ਨ ਮਨਹੁ ਵਿਸਾਰੁ ॥ ਰਹਾਉ ॥
પરમાત્માને આંખ પલકારા જેટલો સમય પણ પોતાના મનથી ના ભૂલ, જે મનુષ્ય આ સાહસ કરે છે, પરમાત્મા તેના પર પોતાની કૃપા કરે છે ।।૧।। વિરામ।।
ਗੁਣ ਗੋਵਿੰਦ ਨਿਤ ਗਾਵੀਅਹਿ ਅਵਗੁਣ ਕਟਣਹਾਰ ॥
હે ભાઈ! હંમેશા પ્રભુ ના ગુણોનું ગાન કરવું જોઈએ પ્રભુના ગુણ બધા અવગુણો કાઢવામાં સક્ષમ છે
ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਨਾਮ ਨ ਸੁਖੁ ਹੋਇ ਕਰਿ ਡਿਠੇ ਬਿਸਥਾਰ ॥
અમે માયાના અનેક રસ્તા જોયા છે પરમાત્મા ના નામ વિના કોઈ આધ્યાત્મિક આનંદ નથી
ਸਹਜੇ ਸਿਫਤੀ ਰਤਿਆ ਭਵਜਲੁ ਉਤਰੇ ਪਾਰਿ ॥੨॥
આધ્યાત્મિક અટળતામાં ટકીને પરમાત્માના મહિમા માં પ્રેમ મૂકીને જીવંત વિશ્વ સમુદ્ર ઓળંગે છે ।। ૨।।
ਤੀਰਥ ਵਰਤ ਲਖ ਸੰਜਮਾ ਪਾਈਐ ਸਾਧੂ ਧੂਰਿ ॥
હે ભાઈ! ગુરુની ધુર પ્રાપ્ત કરવી જોઈએ આ તીર્થોનું સ્નાન છે, આ જ તેનું નિવારણ છે, આ જ ઇન્દ્રિયોને વશ માં રાખનાર લાખો સાહસો પ્રભુ આ બાહ્ય ધાર્મિક સંયમ ની કાળજી લેતા નથી,
ਲੂਕਿ ਕਮਾਵੈ ਕਿਸ ਤੇ ਜਾ ਵੇਖੈ ਸਦਾ ਹਦੂਰਿ ॥
તે તો જીવો ની સાથે રહીને, જીવો દ્વારા કરવામાં આવેલા છુપા કાર્યોને પણ જોવે છે
ਥਾਨ ਥਨੰਤਰਿ ਰਵਿ ਰਹਿਆ ਪ੍ਰਭੁ ਮੇਰਾ ਭਰਪੂਰਿ ॥੩॥
તો પણ મૂર્ખ માણસ કોનાથી છુપાઈને ખોટું કામ કરે છે? પ્રભુ તો દરેક જગ્યાએ સંપૂર્ણ વ્યાપક છે ।।૩।।
ਸਚੁ ਪਾਤਿਸਾਹੀ ਅਮਰੁ ਸਚੁ ਸਚੇ ਸਚਾ ਥਾਨੁ ॥
પ્રભુની ધર્મનિષ્ઠા કાયમ માટે રહેનારી છે. પ્રભુનો હુકમ અટળ છે. હંમેશા સ્થિર રહેનાર પરમાત્માનું સ્થાન પણ કાયમ રહેવા વાળું છે
ਸਚੀ ਕੁਦਰਤਿ ਧਾਰੀਅਨੁ ਸਚਿ ਸਿਰਜਿਓਨੁ ਜਹਾਨੁ ॥
તે હંમેશા સ્થિર પરમાત્મા એ એક અસ્પષ્ટ પ્રકૃતિની રચના કરી છે અને આ આખું વિશ્વ બનાવ્યું છે. તે હંમેશા સ્થિર રહેનાર પરમાત્માનું નામ યાદ કરવું જોઈએ
ਨਾਨਕ ਜਪੀਐ ਸਚੁ ਨਾਮੁ ਹਉ ਸਦਾ ਸਦਾ ਕੁਰਬਾਨੁ ॥੪॥੧੬॥੮੬॥
હે નાનક! હું તે પરમાત્મા થી હંમેશા કુરબાન થઈ જાઉં છું ।।૪।।૧૬।।૮૬।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
શ્રી રાગ મહેલ ૫।।
ਉਦਮੁ ਕਰਿ ਹਰਿ ਜਾਪਣਾ ਵਡਭਾਗੀ ਧਨੁ ਖਾਟਿ ॥
હે મન! સાહસ કરીને પ્રભુનું નામ યાદ કર. મોટા ભાગ્યથી પ્રભુ નામની સંપત્તિ એકત્રિત કર
ਸੰਤਸੰਗਿ ਹਰਿ ਸਿਮਰਣਾ ਮਲੁ ਜਨਮ ਜਨਮ ਕੀ ਕਾਟਿ ॥੧॥
સાધુ-સંગમાં રહીને પ્રભુના નામનું સ્મરણ કરવાથી જન્મોમાં થતી વિકારોની મલિનતાને દૂર કરશો ।।૧।।
ਮਨ ਮੇਰੇ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਜਪਿ ਜਾਪੁ ॥
હે મન! પરમાત્મા ના નામનો જાપ કર
ਮਨ ਇਛੇ ਫਲ ਭੁੰਚਿ ਤੂ ਸਭੁ ਚੂਕੈ ਸੋਗੁ ਸੰਤਾਪੁ ॥ ਰਹਾਉ ॥
નામનો પાઠ કરવાથી તું મને ધાર્યું ફળ પ્રાપ્ત કરીશ અને તારા બધા દુઃખ-દર્દ, સંયમ દૂર થશે ।।૧।। વિરામ।।
ਜਿਸੁ ਕਾਰਣਿ ਤਨੁ ਧਾਰਿਆ ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਡਿਠਾ ਨਾਲਿ ॥
હે ભાઈ! આ હેતુ માટે, તમે આ મનુષ્ય જન્મ પ્રાપ્ત કર્યો છે, જે મનુષ્ય આ હેતુને પરિપૂર્ણ કરે છે, તેણે પ્રભુનું નામ યાદ રાખ્યું છે, તેણે પરમાત્મા એ પોતાની સાથે જોયા છે
ਜਲਿ ਥਲਿ ਮਹੀਅਲਿ ਪੂਰਿਆ ਪ੍ਰਭੁ ਆਪਣੀ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲਿ ॥੨॥
તેને આ નિશ્ચય થઈ ગયો છે કે પ્રભુ પાણીમાં, પૃથ્વી પર, આકાશમાં બધે હાજર છે અને બધા જીવ ને પોતાની કૃપા ની નજરે જુએ છે ।।૨।।
ਮਨੁ ਤਨੁ ਨਿਰਮਲੁ ਹੋਇਆ ਲਾਗੀ ਸਾਚੁ ਪਰੀਤਿ ॥
જે મનુષ્ય નો પ્રેમ હંમેશા સ્થિર પ્રભુ સાથે બની જાય છે, તેનું મન પવિત્ર બને છે, તેનું શરીર પણ પવિત્ર બને છે
ਚਰਣ ਭਜੇ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਕੇ ਸਭਿ ਜਪ ਤਪ ਤਿਨ ਹੀ ਕੀਤਿ ॥੩॥
જેણે અકાળ-પુરખને સેવા આપી હોય, જાણે તેણે બધા જાપ, બધી તપસ્વીઓ તેણે જ કરી લીધી છે ।।૩।।
ਰਤਨ ਜਵੇਹਰ ਮਾਣਿਕਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਉ ॥
પરમાત્માનું અટળ આધ્યાત્મિક જીવન દેવા વાળું નામ જ વાસ્તવિક જવાહર રતન અને મોતી છે
ਸੂਖ ਸਹਜ ਆਨੰਦ ਰਸ ਜਨ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਉ ॥੪॥੧੭॥੮੭॥
હે દાસ નાનક! કેમ કે, નામની કૃપાથી જ આધ્યાત્મિક અટલ નું સુખ આનંદનો રસ પ્રાપ્ત થાય છે. હંમેશા પ્રભુના ગુણ ગા ।।૪।।૧૭।।૮૭।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
શ્રી રાગ મહેલ ૫।।
ਸੋਈ ਸਾਸਤੁ ਸਉਣੁ ਸੋਇ ਜਿਤੁ ਜਪੀਐ ਹਰਿ ਨਾਉ ॥
પણ, હે મન! ગુરુના આશ્રયથી જ નામ યાદ કરી શકાય છે, તે ગુરુ જ શાસ્ત્ર છે, કારણ કે તે ગુરુથી જ નામ યાદ કરી શકાય છે
ਚਰਣ ਕਮਲ ਗੁਰਿ ਧਨੁ ਦੀਆ ਮਿਲਿਆ ਨਿਥਾਵੇ ਥਾਉ ॥
જે નિર્ધાર પણ ગુરુએ પરમાત્માના સુંદર ચરણોના અનુભવનું ધન આપ્યું છે, તેને લોક- પરલોકમાં માન મળે છે
ਸਾਚੀ ਪੂੰਜੀ ਸਚੁ ਸੰਜਮੋ ਆਠ ਪਹਰ ਗੁਣ ਗਾਉ ॥
હે મન! આઠ પ્રહર પ્રભુનાં ગુણ ગાતા રહો. તે કાયમી સંપત્તિ છે. ઇન્દ્રિયોને નિયંત્રણમાં રાખવાની આ એક નિશ્ચિત માધ્યમ છે
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਪ੍ਰਭੁ ਭੇਟਿਆ ਮਰਣੁ ਨ ਆਵਣੁ ਜਾਉ ॥੧॥
જે મનુષ્ય ગુરુ શરણમાં આવીને પ્રભુનું નામ યાદ કરે છે તેને પ્રભુ કૃપા કરીને મળે છે. તેને ફરીથી આધ્યાત્મિક મૃત્યુ નો સામનો કરવો પડતો નથી, તેનો જન્મ અને મરણ સમાપ્ત થાય છે ।।૧।।
ਮੇਰੇ ਮਨ ਹਰਿ ਭਜੁ ਸਦਾ ਇਕ ਰੰਗਿ ॥
હે મન! પ્રભુના પ્રેમમાં જોડાઈને હંમેશા પ્રભુની ભક્તિ કર
ਘਟ ਘਟ ਅੰਤਰਿ ਰਵਿ ਰਹਿਆ ਸਦਾ ਸਹਾਈ ਸੰਗਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે પરમાત્મા દરેક શરીરમાં વ્યાપક છે, તે હંમેશાં સહાયતા કરવાવાળા છે, અને તે હંમેશાં સાથે છે ।।૧।। વિરામ।।
ਸੁਖਾ ਕੀ ਮਿਤਿ ਕਿਆ ਗਣੀ ਜਾ ਸਿਮਰੀ ਗੋਵਿੰਦੁ ॥
જ્યારે હું પૃથ્વીના સ્વામી-પ્રભુને યાદ કરું છું મને તે સમયે ખૂબ આનંદ મળે છે, ત્યારે હું તે આનંદ નો અંદાજ લગાવી શકતો નથી
ਜਿਨ ਚਾਖਿਆ ਸੇ ਤ੍ਰਿਪਤਾਸਿਆ ਉਹ ਰਸੁ ਜਾਣੈ ਜਿੰਦੁ ॥
જેમણે નામનો સ્વાદ ચાખ્યો છે, તેઓ માયાની તૃષ્ણાથી સંતોષ પામે છે. પણ, જે જીવાત્મા નામનો સ્વાદ લે છે, તે જ જીવાત્મા નામ રસને સમજે છે