Page 444
ਸਫਲੁ ਜਨਮੁ ਸਰੀਰੁ ਸਭੁ ਹੋਆ ਜਿਤੁ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਪਰਗਾਸਿਆ ॥
તે પરમાત્માના નામમાં પોતાનું મન જોડી રાખે છે. તેનો મનુષ્ય જન્મ સફળ થઈ જાય છે તેનું શરીર પણ સફળ થઈ જાય છે કારણ કે તેના શરીરમાં પરમાત્માનું નામ પ્રકાશમાન થઈ જાય છે.
ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਭਜੁ ਸਦਾ ਦਿਨੁ ਰਾਤੀ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਿਜ ਘਰਿ ਵਾਸਿਆ ॥੬॥
હે નાનક! તું પણ હંમેશા દિવસ-રાત દરેક સમય પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કરતો રહે ગુરુના શરણ પડીને પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કરવાથી પરમાત્માના ચરણોમાં જગ્યા મળી રહે છે ॥૬॥
ਜਿਨ ਸਰਧਾ ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਲਗੀ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹ ਦੂਜੈ ਚਿਤੁ ਨ ਲਾਇਆ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્યોએ પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કરવામાં પોતાનો નિશ્ચય પાક્કો કરી લીધો તે હરિ-નામનો પ્રેમ છોડીને કોઈ બીજા પદાર્થમાં પોતાનું ધ્યાન જોડતો નથી.
ਜੇ ਧਰਤੀ ਸਭ ਕੰਚਨੁ ਕਰਿ ਦੀਜੈ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਅਵਰੁ ਨ ਭਾਇਆ ਰਾਮ ॥
જો આખી ધરતી સોના બનાવીને પણ તેની આગળ રાખી દે તો પણ પરમાત્માના નામ વગર બીજો કોઈ પદાર્થ તેને પ્રેમાળ લાગતો નથી.
ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਮਨਿ ਭਾਇਆ ਪਰਮ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਅੰਤਿ ਚਲਦਿਆ ਨਾਲਿ ਸਖਾਈ ॥
તેના મનને પરમાત્માનું નામ જ ગમે છે નામની કૃપાથી તે સૌથી શ્રેષ્ઠ આધ્યાત્મિક આનંદ ભોગવે છે અંત સમયમાં દુનિયાથી જવાના સમયે પણ આ જ હરિ-નામ તેનો મિત્ર બને છે.
ਰਾਮ ਨਾਮ ਧਨੁ ਪੂੰਜੀ ਸੰਚੀ ਨਾ ਡੂਬੈ ਨਾ ਜਾਈ ॥
તે હંમેશા પરમાત્માનું નામ-ધન નામ-પુંજી એકત્રિત કરતો રહે છે આ ધન આ સંપત્તિ ન પાણીમાં ડૂબે છે ન ગુમ થાય છે.
ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਇਸੁ ਜੁਗ ਮਹਿ ਤੁਲਹਾ ਜਮਕਾਲੁ ਨੇੜਿ ਨ ਆਵੈ ॥
હે ભાઈ! સંસાર-નદીથી પાર થવા માટે પરમાત્માનું નામ આ જગતમાં જાણે જહાજ છે. જે મનુષ્ય નામ સ્મરણ કરતો રહે છે આધ્યાત્મિક મૃત્યુ તેની નજીક ભટકતી નથી.
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਰਾਮੁ ਪਛਾਤਾ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਆਪਿ ਮਿਲਾਵੈ ॥੭॥
હે નાનક! જે મનુષ્યએ ગુરૂની શરણમાં આવીને પરમાત્માની સાથે ગાઢ નજીકી બનાવી લીધી પરમાત્મા કૃપા કરીને પોતે તેને પોતાના ચરણોમાં જોડી લે છે ॥૭॥
ਰਾਮੋ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਸਤੇ ਸਤਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਣਿਆ ਰਾਮ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્માનું નામ હંમેશા કાયમ રહેનાર છે પરમાત્માનું નામ હંમેશા સ્થિર રહેનાર છે.જે મનુષ્ય ગુરુના શરણ પડે છે તે પેલા પરમાત્માની સાથે ગાઢ લગાવ બનાવી લે છે.
ਸੇਵਕੋ ਗੁਰ ਸੇਵਾ ਲਾਗਾ ਜਿਨਿ ਮਨੁ ਤਨੁ ਅਰਪਿ ਚੜਾਇਆ ਰਾਮ ॥
પરંતુ તે જ મનુષ્ય સેવક બનીને ગુરુની બતાવેલી સેવામાં લાગે છે જેને પોતાનું મન પોતાનું તન ઉપહાર કરીને ચઢાવા તરીકે ગુરુની આગળ રાખી દીધું છે.
ਮਨੁ ਤਨੁ ਅਰਪਿਆ ਬਹੁਤੁ ਮਨਿ ਸਰਧਿਆ ਗੁਰ ਸੇਵਕ ਭਾਇ ਮਿਲਾਏ ॥
જે મનુષ્યએ પોતાનું મન પોતાનું તન ગુરુના હવાલે કરી દીધું તેના મનમાં ગુરુ માટે અપાર શ્રદ્ધા ઉત્પન્ન થઈ જાય છે ગુરુ તેને તે પ્રેમની કૃપાથી પ્રભુ ચરણોમાં મળાવી દે છે જે પ્રેમ ગુરુના સેવકનાં હૃદયમાં હોવો જોઈએ.
ਦੀਨਾ ਨਾਥੁ ਜੀਆ ਕਾ ਦਾਤਾ ਪੂਰੇ ਗੁਰ ਤੇ ਪਾਏ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્મા ગરીબોનો પતિ છે માલિક છે રખેવાળ છે બધા જીવોને દાન દેનાર છે તે પરમાત્મા સંપૂર્ણ ગુરુથી મળે છે.
ਗੁਰੂ ਸਿਖੁ ਸਿਖੁ ਗੁਰੂ ਹੈ ਏਕੋ ਗੁਰ ਉਪਦੇਸੁ ਚਲਾਏ ॥
પ્રેમની કૃપાથી ગુરુ શીખની સાથે એકરૂપ થઈ જાય છે અને શીખ ગુરુમાં લીન થઈ જાય છે શીખ પણ ગુરુવાળા ઉપદેશની કતારને આગળ ચલાવતો રહે છે.
ਰਾਮ ਨਾਮ ਮੰਤੁ ਹਿਰਦੈ ਦੇਵੈ ਨਾਨਕ ਮਿਲਣੁ ਸੁਭਾਏ ॥੮॥੨॥੯॥
હે નાનક! જે મનુષ્યને ગુરુ પરમાત્માના નામનો મંત્ર હૃદયમાં વસાવવા માટે દે છે પ્રેમનો અભ્યાસ તેનો મેળાપ પરમાત્માની સાથે થઈ જાય છે ॥૮॥૨॥૯॥
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥
ਆਸਾ ਛੰਤ ਮਹਲਾ ੪ ਘਰੁ ੨ ॥
આશા છંદ મહેલ ૪ ઘર ૨॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਰਤਾ ਦੂਖ ਬਿਨਾਸਨੁ ਪਤਿਤ ਪਾਵਨੁ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਜੀਉ ॥
હે ભાઈ! જગતનો રચયિતા પરમાત્મા જીવોના દુઃખોનો નાશ કરનાર છે તે પરમાત્માનું નામ વિકારોમાં પડેલ જીવોને પવિત્ર કરનાર છે.
ਹਰਿ ਸੇਵਾ ਭਾਈ ਪਰਮ ਗਤਿ ਪਾਈ ਹਰਿ ਊਤਮੁ ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਾਮੁ ਜੀਉ ॥
જે મનુષ્યને પરમાત્માની સેવા-ભક્તિ પ્રેમાળ લાગે છે તે સૌથી ઉચ્ચ આધ્યાત્મિક સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરી લે છે. હે ભાઈ! હરિ નામ સ્મરણવુ સૌથી શ્રેષ્ઠ કામ છે.
ਹਰਿ ਊਤਮੁ ਕਾਮੁ ਜਪੀਐ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਹਰਿ ਜਪੀਐ ਅਸਥਿਰੁ ਹੋਵੈ ॥
પરમાત્માનું નામ સ્મરણવુ સૌથી ઉત્તમ કામ છે હરિ-નામ સ્મરણવુ જોઈએ જે મનુષ્ય હરિ-નામ સ્મરણ કરે છે તે વિકારોના હુમલાઓ તરફથી સ્થિર-ચિત્ત થઈ જાય છે.
ਜਨਮ ਮਰਣ ਦੋਵੈ ਦੁਖ ਮੇਟੇ ਸਹਜੇ ਹੀ ਸੁਖਿ ਸੋਵੈ ॥
તે મનુષ્ય જન્મોના ચક્રોનું દુઃખ આધ્યાત્મિક મૃત્યુનું દુઃખ - આ બંને જ દુઃખ મિટાવી લે છે તે હંમેશા આધ્યાત્મિક સ્થિરતામાં આધ્યાત્મિક આનંદમાં લીન રહે છે.
ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਿਰਪਾ ਧਾਰਹੁ ਠਾਕੁਰ ਹਰਿ ਜਪੀਐ ਆਤਮ ਰਾਮੁ ਜੀਉ ॥
હે હરિ! હે માલિક! કૃપા કર. હે ભાઈ! જો પરમાત્મા કૃપા કરે તો તે સર્વ-વ્યાપક પરમાત્માનું નામ જપી શકાય છે.
ਹਰਿ ਹਰਿ ਕਰਤਾ ਦੂਖ ਬਿਨਾਸਨੁ ਪਤਿਤ ਪਾਵਨੁ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਜੀਉ ॥੧॥
હે ભાઈ! જગતને રચનાર પરમાત્મા જીવોના દુઃખ નાશ કરનાર છે તે પરમાત્માનું નામ વિકારોમાં પડેલ જીવોને પવિત્ર કરવાને યોગ્ય છે ॥૧॥
ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਕਲਿਜੁਗਿ ਊਤਮੁ ਹਰਿ ਜਪੀਐ ਸਤਿਗੁਰ ਭਾਇ ਜੀਉ ॥
હે ભાઈ! આ માયા-ગ્રસિત જગતમાં અન્ય બધા પદાર્થોની સરખામણીએ પરમાત્માનું નામ શ્રેષ્ઠ પદાર્થ છે.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਰਿ ਪੜੀਐ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਰਿ ਸੁਣੀਐ ਹਰਿ ਜਪਤ ਸੁਣਤ ਦੁਖੁ ਜਾਇ ਜੀਉ ॥
પરંતુ આ હરિ-નામ ગુરુના પ્રેમમાં ટકીને જ જપી શકાય છે. ગુરુના શરણ પડીને જ પરમાત્માની મહિમાવાળી વાણી વાંચી શકાય છે પરમાત્માનું નામ જપતાં-સાંભળતા દરેક દુઃખ દૂર થઈ જાય છે.
ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਜਪਿਆ ਦੁਖੁ ਬਿਨਸਿਆ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਪਰਮ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ॥
જે મનુષ્યએ પરમાત્માનું નામ જપ્યું તેનું દુઃખ નાશ થઈ ગયું જેને હરિ-નામ ધન પ્રાપ્ત કરી લીધું તેણે સૌથી ઊંચો આનંદ મેળવી લીધો.
ਸਤਿਗੁਰ ਗਿਆਨੁ ਬਲਿਆ ਘਟਿ ਚਾਨਣੁ ਅਗਿਆਨੁ ਅੰਧੇਰੁ ਗਵਾਇਆ ॥
ગુરુની આપેલી આધ્યાત્મિક જીવનની સમજ જે મનુષ્યની અંદર જાગી પડી ચમકી ગઈ તેના હૃદયમાં સાચા જીવનનો પ્રકાશ થઈ ગયો તેણે પોતાની અંદરથી અજ્ઞાનતાનો અંધકાર દૂર કરી લીધો.
ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਤਿਨੀ ਆਰਾਧਿਆ ਜਿਨ ਮਸਤਕਿ ਧੁਰਿ ਲਿਖਿ ਪਾਇ ਜੀਉ ॥
હે ભાઈ! તે મનુષ્યોએ જ પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કર્યું છે જેના માથા પર પરમાત્માએ ધૂરથી સ્મરણનો લેખ લખીને રાખી દીધો છે.
ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਕਲਿਜੁਗਿ ਊਤਮੁ ਹਰਿ ਜਪੀਐ ਸਤਿਗੁਰ ਭਾਇ ਜੀਉ ॥੨॥
હે ભાઈ! આ માયા-ગ્રસિત સંસારમાં અન્ય બધા પદાર્થોથી ઉત્તમ પરમાત્માનું નામ છે પરંતુ આ હરિ-નામ ગુરુના પ્રેમમાં જોડાઈને જ જપી શકાય છે ॥૨॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਮਨਿ ਭਾਇਆ ਪਰਮ ਸੁਖ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਲਾਹਾ ਪਦੁ ਨਿਰਬਾਣੁ ਜੀਉ ॥
જે વ્યક્તિનું મન હરિ નામથી પ્રિય છે, તેને અંતિમ સુખ મળ્યું છે, તેણે હરિ નામનો લાભ પ્રાપ્ત કર્યો છે અને નિર્વાણ અવસ્થા પ્રાપ્ત કરી છે.
ਹਰਿ ਪ੍ਰੀਤਿ ਲਗਾਈ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸਖਾਈ ਭ੍ਰਮੁ ਚੂਕਾ ਆਵਣੁ ਜਾਣੁ ਜੀਉ ॥
તેણે હરિ (નામ) સાથે પ્રેમ જોડ્યો છે અને હરિનું નામ તેના મિત્ર બની ગયું છે, જેનાથી તેની મૂંઝવણ અને જન્મ -મરણના ચક્રને ભૂંસી નાખવામાં આવે છે.