Page 384
ਕਾਮੁ ਕ੍ਰੋਧੁ ਅਹੰਕਾਰੁ ਗਾਖਰੋ ਸੰਜਮਿ ਕਉਨ ਛੁਟਿਓ ਰੀ ॥
હે બહેન! આ કામ ક્રોધ આ અહંકાર આ દરેક જીવોને ખૂબ મુશ્કેલીઓ દેનાર છે તારી અંદરથી કયા ઉપાયથી આનો નાશ થયો?
ਸੁਰਿ ਨਰ ਦੇਵ ਅਸੁਰ ਤ੍ਰੈ ਗੁਨੀਆ ਸਗਲੋ ਭਵਨੁ ਲੁਟਿਓ ਰੀ ॥੧॥
હે બહેન! સારા મનુષ્ય, દેવતા, દાનવ બધા ત્રિગુણી જીવ – આખું જગત જ આને લૂંટી લીધું છે આખા જગતની આધ્યાત્મિક જીવનની સંપત્તિ આને લૂંટી લીધી છે ॥૧॥
ਦਾਵਾ ਅਗਨਿ ਬਹੁਤੁ ਤ੍ਰਿਣ ਜਾਲੇ ਕੋਈ ਹਰਿਆ ਬੂਟੁ ਰਹਿਓ ਰੀ ॥
હે બહેનપણી! જ્યારે જંગલમાં આગ લાગે છે તો ઘણું બધું ઘાસ-ફૂંસ સળગી જાય છે કોઈ દુર્લભ લીલો છોડ જ બચે છે આ રીતે જગત-જંગલને તૃષ્ણાની આગ સળગાવી રહી છે કોઈ દુર્લભ આધ્યાત્મિક રીતે બળશાળી મનુષ્ય જ બચી શકે છે.
ਐਸੋ ਸਮਰਥੁ ਵਰਨਿ ਨ ਸਾਕਉ ਤਾ ਕੀ ਉਪਮਾ ਜਾਤ ਨ ਕਹਿਓ ਰੀ ॥੨॥
જે આ તૃષ્ણા-અગ્નિની તપતથી બચ્યો છે આવા બળશાળી મનુષ્યની આધ્યાત્મિક સ્થિતિ હું વ્યક્ત કરી શકતી નથી હું કહી શકતી નથી કે તેના જેવું બીજું કોણ થઇ શકે છે? ॥૨॥
ਕਾਜਰ ਕੋਠ ਮਹਿ ਭਈ ਨ ਕਾਰੀ ਨਿਰਮਲ ਬਰਨੁ ਬਨਿਓ ਰੀ ॥
હે બહેન! મારા હ્રદયમાં સદ્દગુરુના શબ્દરુપી ખુબ બળશાળી મંત્ર વસી રહ્યો છે હું આશ્ચર્ય તાકાતવાળા પ્રભુનું નામ સાંભળતી રહું છું
ਮਹਾ ਮੰਤ੍ਰੁ ਗੁਰ ਹਿਰਦੈ ਬਸਿਓ ਅਚਰਜ ਨਾਮੁ ਸੁਨਿਓ ਰੀ ॥੩॥
આ માટે આ કાજલ ભરેલ કોઠી સંસારમાં રહેતા હોવા પણ હું વિકારોના કલંકથી કાળી થઇ નહિ મારો સાફ-સુથરો રંગ જ ટકેલો રહ્યો છે ॥૩॥
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਪ੍ਰਭ ਨਦਰਿ ਅਵਲੋਕਨ ਅਪੁਨੈ ਚਰਣਿ ਲਗਾਈ ॥
હે બહેન! પ્રભુએ કૃપા કરીને પોતાની કૃપાની નજરથી મને જોઈ મને પોતાના ચરણોમાં જોડી રાખી
ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤਿ ਨਾਨਕ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਸਾਧੂ ਸੰਗਿ ਸਮਾਈ ॥੪॥੧੨॥੫੧॥
નાનક કહે છે, મને તેનો પ્રેમ પ્રાપ્ત થયો મને તેની ભક્તિનું દાન મળ્યું હું તૃષ્ણા-અગ્નિમાં સળગી રહેલા સંસારમાં પણ આધ્યાત્મિક આનંદ મેળવી રહી છું હું સાધુ-સંગતમાં લીન રહું છું ॥૪॥૧૨॥૫૧॥
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥
ਰਾਗੁ ਆਸਾ ਘਰੁ ੭ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રાગ આશા ઘર ૭ મહેલ ૫॥
ਲਾਲੁ ਚੋਲਨਾ ਤੈ ਤਨਿ ਸੋਹਿਆ ॥
હે બહેન! તારા શરીર પર આ લાલ રંગનો ચોલો સુંદર લાગી રહ્યો છે તારા મુખની લાલી સુંદર ઝલક મારી રહી છે.
ਸੁਰਿਜਨ ਭਾਨੀ ਤਾਂ ਮਨੁ ਮੋਹਿਆ ॥੧॥
કદાચ તું સજ્જન હરિને પ્રેમાળ લાગી રહી છે ત્યારે જ તો તે મારુ મન પણ મોહી લીધું છે ॥૧॥
ਕਵਨ ਬਨੀ ਰੀ ਤੇਰੀ ਲਾਲੀ ॥
હે બહેન! કહે તારા ચહેરા પર લાલી કેવી રીતે આવી ગઈ છે?
ਕਵਨ ਰੰਗਿ ਤੂੰ ਭਈ ਗੁਲਾਲੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ક્યાં રંગની કૃપાથી તું સુંદર ગાઢ ગુલાલ રંગવાળી બની ગઈ છે? ॥૧॥વિરામ॥
ਤੁਮ ਹੀ ਸੁੰਦਰਿ ਤੁਮਹਿ ਸੁਹਾਗੁ ॥
હે બહેન! તું ખૂબ સુંદર દેખાઈ રહી છે તારા સુહાગ-ભાગ્ય ઊઘડી સામે આવી ગયા છે
ਤੁਮ ਘਰਿ ਲਾਲਨੁ ਤੁਮ ਘਰਿ ਭਾਗੁ ॥੨॥
એવું લાગે છે કે તારા હૃદય ઘરમાં પ્રીતમ પ્રભુ આવી વસ્યો છે તારા હૃદય ઘરમાં કિસ્મત જાગી પડી છે ॥૨॥
ਤੂੰ ਸਤਵੰਤੀ ਤੂੰ ਪਰਧਾਨਿ ॥
હે બહેન! તું સ્વચ્છ આચરણવાળી થઈ ગઈ છે તું હવે દરેક જગ્યાએ આદર-માન મેળવી રહી છે.
ਤੂੰ ਪ੍ਰੀਤਮ ਭਾਨੀ ਤੁਹੀ ਸੁਰ ਗਿਆਨਿ ॥੩॥
જો તું પ્રીતમ પ્રભુને સારી લાગી રહી છે તો તું શ્રેષ્ઠ જ્ઞાનવાળી બની ગઈ છે ॥૩॥
ਪ੍ਰੀਤਮ ਭਾਨੀ ਤਾਂ ਰੰਗਿ ਗੁਲਾਲ ॥
હે બહેન! હું પ્રીતમ પ્રભુને સારી લાગી ગઈ છું ત્યારે જ તો હું ગાઢ પ્રેમ રંગમાં રંગાઈ ગઈ છું.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਭ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਨਿਹਾਲ ॥੪॥
નાનક કહે છે, તે પ્રીતમ પ્રભુ મને સારી પ્રેમ ભરેલી નજરથી જોવે છે ॥૪॥
ਸੁਨਿ ਰੀ ਸਖੀ ਇਹ ਹਮਰੀ ਘਾਲ ॥
પરંતુ હે બહેનપણી! તું પૂછે છે મેં કઈ એવી મહેનત કરી બસ! આ જ છે મહેનત જે મેં કરી
ਪ੍ਰਭ ਆਪਿ ਸੀਗਾਰਿ ਸਵਾਰਨਹਾਰ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ਦੂਜਾ ॥੧॥੫੨॥
કે તે સુંદરતાનું દાન દેનાર પ્રભુએ પોતે જ મને પોતાના પ્રેમનું દાન દઈને સુંદર બનાવી લીધી છે ॥૧॥વિરામ બીજો॥૧॥૫૨॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਦੂਖੁ ਘਨੋ ਜਬ ਹੋਤੇ ਦੂਰਿ ॥
હે મિત્ર! હે બહેનપણી! જ્યારે હું પ્રભુ-ચરણોથી દૂર રહેતી હતી મને ખૂબ દુઃખ થતું હતું
ਅਬ ਮਸਲਤਿ ਮੋਹਿ ਮਿਲੀ ਹਦੂਰਿ ॥੧॥
હવે ગુરુની શિક્ષાની કૃપાથી મને પ્રભુની હાજરી પ્રાપ્ત થઇ ગઈ છે હું પ્રભુ-ચરણોમાં ટકેલી રહું છું આ માટે કોઈ દુઃખ-કષ્ટ મને સ્પર્શી શકતું નથી ॥૧॥
ਚੁਕਾ ਨਿਹੋਰਾ ਸਖੀ ਸਹੇਰੀ ॥ ਭਰਮੁ ਗਇਆ ਗੁਰਿ ਪਿਰ ਸੰਗਿ ਮੇਰੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે મિત્ર! હે બહેનપણી! મને ગુરુએ પતિ-પ્રભુની સાથે મળાવી દીધી છે હવે મારી ભટકણ દૂર થઈ ગઈ છે પ્રભુ ચરણોથી પહેલી બિછડણને કારણે ઉત્પન્ન થયેલ દુઃખ-કષ્ટોની ફરિયાદ દેવાનું સમાપ્ત થઇ ગયું છે ॥૧॥વિરામ॥
ਨਿਕਟਿ ਆਨਿ ਪ੍ਰਿਅ ਸੇਜ ਧਰੀ ॥
હે મિત્ર! ગુરુએ મને પ્રભુ-ચરણોની નજીક લાવીને પ્રેમાળ પ્રભુ-પતિની પથારી પર બેસાડી દીધી છે
ਕਾਣਿ ਕਢਨ ਤੇ ਛੂਟਿ ਪਰੀ ॥੨॥
પ્રભુ-ચરણોમાં જોડી દીધી છે.હવે દરેકની ગૌણતા કરવાથી હું બચી ગઈ છું ॥૨॥
ਮੰਦਰਿ ਮੇਰੈ ਸਬਦਿ ਉਜਾਰਾ ॥
હે મિત્ર! હે બહેનપણી! ગુરુના શબ્દની કૃપાથી મારા હૃદય મંદિરમાં સાચા આધ્યાત્મિક જીવનનો પ્રકાશ થઈ ગયો છે
ਅਨਦ ਬਿਨੋਦੀ ਖਸਮੁ ਹਮਾਰਾ ॥੩॥
બધા આનંદો અને રમત-તમાશાનો માલિક મારો પતિ-પ્રભુ મને મળી ગયો છે ॥૩॥
ਮਸਤਕਿ ਭਾਗੁ ਮੈ ਪਿਰੁ ਘਰਿ ਆਇਆ ॥
હે મિત્ર! મારા માથાના ભાગ્ય જાગી પડ્યા છે કારણ કે મારો પતિ-પ્રભુ મારા હૃદય-ઘરમાં આવી ગયો છે
ਥਿਰੁ ਸੋਹਾਗੁ ਨਾਨਕ ਜਨ ਪਾਇਆ ॥੪॥੨॥੫੩
દાસ નાનક કહે છે, મેં હવે તે સુહાગ શોધી લીધો છે ॥૪॥૨॥૫૩॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਸਾਚਿ ਨਾਮਿ ਮੇਰਾ ਮਨੁ ਲਾਗਾ ॥
હે ભાઈ! મારુ મન હંમેશા કાયમ રહેનાર પરમાત્માના નામમાં હંમેશા જોડાઈ રહે છે
ਲੋਗਨ ਸਿਉ ਮੇਰਾ ਠਾਠਾ ਬਾਗਾ ॥੧॥
દુનિયાના લોકોથી મારું એટલું જ વર્તન-વ્યવહાર છે જેટલાની અતિ જરૂરી જરૂરિયાત પડે છે ॥૧॥
ਬਾਹਰਿ ਸੂਤੁ ਸਗਲ ਸਿਉ ਮਉਲਾ ॥
હે ભાઈ! દુનિયાથી વર્તન-વ્યવહારના સમયે હું બધાથી પ્રેમવાળો સંબંધ રાખું છું
ਅਲਿਪਤੁ ਰਹਉ ਜੈਸੇ ਜਲ ਮਹਿ ਕਉਲਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પરંતુ દુનિયાની સાથે વર્તતા હોવા પણ દુનિયાથી એવો નિર્લિપ રહે છે જેમ પાણીમાં રહેતા હોવા પણ કમળનું ફૂલ પાણીથી નિર્લિપ રહે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਮੁਖ ਕੀ ਬਾਤ ਸਗਲ ਸਿਉ ਕਰਤਾ ॥
હે ભાઈ! હું બધા લોકોથી જરૂરિયાતને અનુસાર મુખથી વાતો કરું છું પરંતુ ક્યાંય પણ મોહમાં પોતાના મનને ફસાવા દેતો નથી
ਜੀਅ ਸੰਗਿ ਪ੍ਰਭੁ ਅਪੁਨਾ ਧਰਤਾ ॥੨॥
પોતાના હૃદયમાં હું ફક્ત પરમાત્માને જ ટકાવી રાખું છું ॥૨॥
ਦੀਸਿ ਆਵਤ ਹੈ ਬਹੁਤੁ ਭੀਹਾਲਾ ॥
હે ભાઈ! મારા આ રીતના આધ્યાત્મિક જીવનના અભ્યાસને કારણે લોકોને મારુ મન ખુબ નીરસ અને કોરું દેખાય છે
ਸਗਲ ਚਰਨ ਕੀ ਇਹੁ ਮਨੁ ਰਾਲਾ ॥੩॥
પરંતુ વાસ્તવમાં મારુ આ મન બધાના ચરણોની ધૂળ બની રહે છે ॥૩॥
ਨਾਨਕ ਜਨਿ ਗੁਰੁ ਪੂਰਾ ਪਾਇਆ ॥
હે નાનક! જે પણ મનુષ્યએ સંપૂર્ણ ગુરુ મેળવી લીધો છે ગુરુએ તેને તેની અંદર અને બહાર આખા જગતમાં એક પરમાત્મા જ વસતો દેખાઈ દે છે