Page 379
ਪੀੜ ਗਈ ਫਿਰਿ ਨਹੀ ਦੁਹੇਲੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તેના દરેક પ્રકારના દુ:ખ-દર્દ દૂર થઈ જાય છે તેને ફરી ક્યારેય કોઈ દુઃખ ઘેરી શકતું નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਚਰਨ ਸੰਗਿ ਮੇਲੀ ॥
હે ભાઈ! જે જીવને પરમાત્મા કૃપા કરીને પોતાના ચરણોમાં જોડી લે છે
ਸੂਖ ਸਹਜ ਆਨੰਦ ਸੁਹੇਲੀ ॥੧॥
તેની અંદર સુખ આનંદ આધ્યાત્મિક સ્થિરતા આવી વસે છે તેનું જીવન સુખી થઈ જાય છે ॥૧॥
ਸਾਧਸੰਗਿ ਗੁਣ ਗਾਇ ਅਤੋਲੀ ॥
સાધુ-સંગતમાં પરમાત્માના ગુણ ગાઈને મનુષ્યનું જીવન એટલું ઊંચું થઈ જાય છે કે તેની સરખામણીનું કોઈ મળી શકતું નથી
ਹਰਿ ਸਿਮਰਤ ਨਾਨਕ ਭਈ ਅਮੋਲੀ ॥੨॥੩੫॥
હે નાનક! પરમાત્માનું સ્મરણ કરીને તેની કિંમતનું કોઈ મળી શકતું નથી ॥૨॥૩૫॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਮਾਇਆ ਮਦ ਮਤਸਰ ਏ ਖੇਲਤ ਸਭਿ ਜੂਐ ਹਾਰੇ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્ય ગુરુની સંગતમાં બેસે છે તે કામ-ક્રોધ-માયાનો મોહ-અહંકાર-ઈર્ષ્યા. આ બધા વિકારોને જાણે જુગારની રમતમાં રમીને હાર દે છે
ਸਤੁ ਸੰਤੋਖੁ ਦਇਆ ਧਰਮੁ ਸਚੁ ਇਹ ਅਪੁਨੈ ਗ੍ਰਿਹ ਭੀਤਰਿ ਵਾਰੇ ॥੧॥
અને સત્ય-સંતોષ-દયા-ધર્મ-સત્ય. આ ગુણોને પોતાના હૃદય ઘરમાં લઈ આવે છે ॥૧॥
ਜਨਮ ਮਰਨ ਚੂਕੇ ਸਭਿ ਭਾਰੇ ॥
તેના જન્મ મરણના ચક્કર સમાપ્ત થઈ ગયા તેની પોતાની જાતે પોતાના માથા પર લીધેલી જવાબદારીઓ સમાપ્ત થઈ ગઈ
ਮਿਲਤ ਸੰਗਿ ਭਇਓ ਮਨੁ ਨਿਰਮਲੁ ਗੁਰਿ ਪੂਰੈ ਲੈ ਖਿਨ ਮਹਿ ਤਾਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે ભાઈ! સાધુ-સંગતમાં મળી બેસીને મન પવિત્ર થઈ જાય છે સાધુ-સંગતમાં બેસવાવાળાને સંપૂર્ણ ગુરુએ એક ક્ષણમાં વિકારોના સમુદ્રથી પાર કરી લીધો ॥૧॥વિરામ॥
ਸਭ ਕੀ ਰੇਨੁ ਹੋਇ ਰਹੈ ਮਨੂਆ ਸਗਲੇ ਦੀਸਹਿ ਮੀਤ ਪਿਆਰੇ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્ય સંગતમાં બેસે છે તેનું મન બધાના ચરણોની ધૂળ બની જાય છે તેને સૃષ્ટિના બધા જીવ પ્રેમાળ મિત્ર જોવે છે
ਸਭ ਮਧੇ ਰਵਿਆ ਮੇਰਾ ਠਾਕੁਰੁ ਦਾਨੁ ਦੇਤ ਸਭਿ ਜੀਅ ਸਮ੍ਹ੍ਹਾਰੇ ॥੨॥
તેને પ્રત્યક્ષ દેખાય છે કે પ્રેમાળ પાલનહાર પ્રભુ બધા જીવોમાં હાજર છે અને બધા જીવોને દાન દઈ દઈને બધાની સંભાળ કરી રહ્યો છે ॥૨॥
ਏਕੋ ਏਕੁ ਆਪਿ ਇਕੁ ਏਕੈ ਏਕੈ ਹੈ ਸਗਲਾ ਪਾਸਾਰੇ ॥
તેને નિશ્ચય બની જાય છે કે આખા સંસારમાં પરમાત્મા પોતે જ પોતે વસી રહ્યો છે આ આખું જગત તે એક પરમાત્માનો જ ફેલાવો છે
ਜਪਿ ਜਪਿ ਹੋਏ ਸਗਲ ਸਾਧ ਜਨ ਏਕੁ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇ ਬਹੁਤੁ ਉਧਾਰੇ ॥੩॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્ય સાધુ-સંગતમાં આવે છે પરમાત્માનું નામ સ્મરણ કરી કરીને તે બધા મનુષ્ય ગુરુ મુખ બની જાય છે એક પરમાત્માના નામનું ધ્યાન ધરીને તે બીજા અનેકને વિકારોથી બચાવી લે છે ॥૩॥
ਗਹਿਰ ਗੰਭੀਰ ਬਿਅੰਤ ਗੁਸਾਈ ਅੰਤੁ ਨਹੀ ਕਿਛੁ ਪਾਰਾਵਾਰੇ ॥
હે ઊંડા પ્રભુ! હે ખુબ જીગરવાળા પ્રભુ! હે અનંત સૃષ્ટિનો માલિક! તારા ગુણોનો અંત મેળવી શકાતો નથી તારી હસ્તિનો આગલો અને પાછળનો છેડો મળી શકતો નથી.
ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਰੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਤੇ ਗੁਨ ਗਾਵੈ ਨਾਨਕ ਧਿਆਇ ਧਿਆਇ ਪ੍ਰਭ ਕਉ ਨਮਸਕਾਰੇ ॥੪॥੩੬॥
નાનક કહે છે, જે પણ કોઈ જીવ તારા ગુણ ગાય છે જે પણ કોઈ તારું નામ સ્મરણ કરી-કરીને તારી આગળ માથું નમાવે છે તે આ બધું તારી કૃપાથી કરે છે ॥૪॥૩૬॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਤੂ ਬਿਅੰਤੁ ਅਵਿਗਤੁ ਅਗੋਚਰੁ ਇਹੁ ਸਭੁ ਤੇਰਾ ਆਕਾਰੁ ॥
હે ઠાકર! તું અનંત છે તું અદ્રશ્ય છે તું જ્ઞાન-ઇન્દ્રિયની પહોંચથી ઉપર છે આ દેખાઈ દેતું જગત બધું તારું જ રચેલું છે.
ਕਿਆ ਹਮ ਜੰਤ ਕਰਹ ਚਤੁਰਾਈ ਜਾਂ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਤੁਝੈ ਮਝਾਰਿ ॥੧॥
અમે તારા ઉત્પન્ન કરેલ જીવ તારી સામે પોતાની લાયકાતનો શું દેખાવ કરી શકીએ છીએ? જે કંઈ થઈ રહ્યું છે બધું તમારા હુકમની અંદર થઈ રહ્યું છે ॥૧॥
ਮੇਰੇ ਸਤਿਗੁਰ ਅਪਨੇ ਬਾਲਿਕ ਰਾਖਹੁ ਲੀਲਾ ਧਾਰਿ ॥
હે સદ્દગુરુ! પોતાના બાળકોને પોતાનો અનંત કરિશ્મા વર્તાવીને વિકારોથી બચાવી રાખ.
ਦੇਹੁ ਸੁਮਤਿ ਸਦਾ ਗੁਣ ਗਾਵਾ ਮੇਰੇ ਠਾਕੁਰ ਅਗਮ ਅਪਾਰ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે પહોચથી ઉપર અને અનંત ઠાકર! મને સારી બુદ્ધિ દે કે હું તારા ગુણ ગાતો રહું ॥૧॥વિરામ॥
ਜੈਸੇ ਜਨਨਿ ਜਠਰ ਮਹਿ ਪ੍ਰਾਨੀ ਓਹੁ ਰਹਤਾ ਨਾਮ ਅਧਾਰਿ ॥
હે ઠાકર! આ તારી જ લીલા છે જેમ જીવ માઁના પેટમાં રહેતા તારા નામને આશરે જીવે છે
ਅਨਦੁ ਕਰੈ ਸਾਸਿ ਸਾਸਿ ਸਮ੍ਹ੍ਹਾਰੈ ਨਾ ਪੋਹੈ ਅਗਨਾਰਿ ॥੨॥
માઁના પેટમાં તે દરેક શ્વાસની સાથે તારું નામ યાદ કરે છે અને આધ્યાત્મિક આનંદ લે છે તેને માઁના પેટની આગનો જાર લાગતો નથી ॥૨॥
ਪਰ ਧਨ ਪਰ ਦਾਰਾ ਪਰ ਨਿੰਦਾ ਇਨ ਸਿਉ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨਿਵਾਰਿ ॥
હે ઠાકર! જેમ તું માઁના પેટમાં રક્ષા કરે છે તેમ જ હવે પણ પારકું ધન પારકી સ્ત્રી પારકી નિંદા – આ વિકારોથી મારી પ્રીતિ દૂર કર.
ਚਰਨ ਕਮਲ ਸੇਵੀ ਰਿਦ ਅੰਤਰਿ ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਕੈ ਆਧਾਰਿ ॥੩॥
કૃપા કર સંપૂર્ણ ગુરુનો આશરો લઈને હું તારા સુંદર ચરણોનું ધ્યાન પોતાના હૃદયમાં ટકાવી રાખું ॥૩॥
ਗ੍ਰਿਹੁ ਮੰਦਰ ਮਹਲਾ ਜੋ ਦੀਸਹਿ ਨਾ ਕੋਈ ਸੰਗਾਰਿ ॥
હે ભાઈ! ઘર, મંદિર, મહેલ અને મેડીઓ જે પણ તને દેખાય રહ્યું છે આમાંથી કોઈ પણ અંત સમય તારી સાથે નહીં આવે.
ਜਬ ਲਗੁ ਜੀਵਹਿ ਕਲੀ ਕਾਲ ਮਹਿ ਜਨ ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਸਮ੍ਹ੍ਹਾਰਿ ॥੪॥੩੭॥
નાનક કહે છે, આ માટે જ્યાં સુધી તું જગતમાં જીવી રહ્યો છે પરમાત્માનું નામ પોતાના હૃદયમાં પરોવી રાખ આ જ વાસ્તવિક સાથી છે ॥૪॥૩૭॥
ਆਸਾ ਘਰੁ ੩ ਮਹਲਾ ੫
આશા ઘર ૩ મહેલ ૫
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥ ॥
ਰਾਜ ਮਿਲਕ ਜੋਬਨ ਗ੍ਰਿਹ ਸੋਭਾ ਰੂਪਵੰਤੁ ਜੋੁਆਨੀ ॥
હે ભાઈ! હકુમત, જમીનની માલિકી, જોબન, ઘર, ઈજ્જત, સુંદરતા, જવાની,
ਬਹੁਤੁ ਦਰਬੁ ਹਸਤੀ ਅਰੁ ਘੋੜੇ ਲਾਲ ਲਾਖ ਬੈ ਆਨੀ ॥
ખુબ સારુ ધન, હાથી અને ઘોડા જો આ બધું કોઈ મનુષ્ય પાસે હોય જો લાખો રૂપિયા ખર્ચીને કિંમતી લાલ મૂલ્ય લઈને આવ અને આ પદાર્થોનું ગુમાન કરતો રહે
ਆਗੈ ਦਰਗਹਿ ਕਾਮਿ ਨ ਆਵੈ ਛੋਡਿ ਚਲੈ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥੧॥
પરંતુ આગળ પરમાત્માના દરબારમાં આમાંથી કોઈ પણ વસ્તુ કામ આવતી નથી.આ પદાર્થોનું ગુમાન કરનાર મનુષ્ય આ બધાને અહીં છોડીને અહીંથી દૂર ચાલી પડે છે ॥૧॥
ਕਾਹੇ ਏਕ ਬਿਨਾ ਚਿਤੁ ਲਾਈਐ ॥
હે ભાઈ! એક પરમાત્મા વગર કોઈ બીજામાં પ્રીતિ જોડવી જોઈએ નહીં.
ਊਠਤ ਬੈਠਤ ਸੋਵਤ ਜਾਗਤ ਸਦਾ ਸਦਾ ਹਰਿ ਧਿਆਈਐ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ઉઠતા બેસતા સુતા જાગતા હંમેશા જ પરમાત્મામાં ધ્યાન જોડી રાખવું જોઈએ ॥૧॥વિરામ॥
ਮਹਾ ਬਚਿਤ੍ਰ ਸੁੰਦਰ ਆਖਾੜੇ ਰਣ ਮਹਿ ਜਿਤੇ ਪਵਾੜੇ ॥
જો કોઈ મનુષ્ય ખુબ આશ્ચર્યજનક રૂપથી સુંદર અખાડા જીતે છે જો તે રણભૂમિમાં જઈને મોટા-મોટા ઝઘડા-યુધ્ધ જીતી લે છે