Page 378
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ਦੁਪਦੇ ॥
આશા મહેલ ૫ બે પદ॥
ਭਈ ਪਰਾਪਤਿ ਮਾਨੁਖ ਦੇਹੁਰੀਆ ॥
હે ભાઈ! તને મનુષ્ય જન્મના સોહામણા શરીરની પ્રાપ્તિ થઈ છે
ਗੋਬਿੰਦ ਮਿਲਣ ਕੀ ਇਹ ਤੇਰੀ ਬਰੀਆ ॥
આ જ છે સમય પરમાત્માને મળવાનો.
ਅਵਰਿ ਕਾਜ ਤੇਰੈ ਕਿਤੈ ਨ ਕਾਮ ॥
તારા બીજા-બીજા કામ પરમાત્માને મળવાના રસ્તામાં તારે કોઈ કામ આવશે નહિ.
ਮਿਲੁ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਭਜੁ ਕੇਵਲ ਨਾਮ ॥੧॥
આ માટે સાધુ-સંગતમાં પણ બેસ્યા કર અને ત્યાં ફક્ત પરમાત્માના નામનું ભજન કર્યા કર ॥૧॥
ਸਰੰਜਾਮਿ ਲਾਗੁ ਭਵਜਲ ਤਰਨ ਕੈ ॥
હે ભાઈ! સંસાર સમુદ્રમાંથી અકબંધ આધ્યાત્મિક જીવન લઈને પાર થવાના સમયમાં પણ લાગ.
ਜਨਮੁ ਬ੍ਰਿਥਾ ਜਾਤ ਰੰਗਿ ਮਾਇਆ ਕੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
માયાના મોહમાં ફસાઈને તારું મનુષ્ય જન્મ વ્યર્થ જઈ રહ્યું છે ॥૧॥વિરામ॥
ਜਪੁ ਤਪੁ ਸੰਜਮੁ ਧਰਮੁ ਨ ਕਮਾਇਆ ॥
હે પ્રભુ પાતશાહ! મેં કોઈ જપ કર્યું નથી મેં કોઈ તપ કર્યું નથી મેં કોઈ સંજમ સાધ્યું નથી
ਸੇਵਾ ਸਾਧ ਨ ਜਾਨਿਆ ਹਰਿ ਰਾਇਆ ॥
મેં એવું કોઈ ધર્મ પણ કર્યું નથી મને કોઈ જપ, તપ વગેરેનો સહારો-ગુમાન નથી.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਮ ਨੀਚ ਕਰੰਮਾ ॥
નાનક કહે છે, હે પ્રભુ પાતશાહ! મેં તો તારા સંત જનોની સેવા કરવાની વિધિ શીખી નથી.
ਸਰਣਿ ਪਰੇ ਕੀ ਰਾਖਹੁ ਸਰਮਾ ॥੨॥੨੯॥
હું ખૂબ નીચ કર્મવાળો છું પરંતુ હું તારી શરણે આવી પડ્યો છું. શરણ પડનારની લાજ રાખજો॥૨॥૨૯॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਤੁਝ ਬਿਨੁ ਅਵਰੁ ਨਾਹੀ ਮੈ ਦੂਜਾ ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਮਨ ਮਾਹੀ ॥
હે જીવ! દરેક સમય આવી પ્રાર્થના કર્યા કર – હે પ્રભુ! તારા વગર મારો બીજો કોઈ સહારો નથી તું હંમેશા મારા મનમાં વસતો રહે.
ਤੂੰ ਸਾਜਨੁ ਸੰਗੀ ਪ੍ਰਭੁ ਮੇਰਾ ਕਾਹੇ ਜੀਅ ਡਰਾਹੀ ॥੧॥
તું જ મારો સજ્જન છે તું જ મારો સાથી છે તું જ મારો માલિક છે તું શા માટે ડરે છે?॥૧॥
ਤੁਮਰੀ ਓਟ ਤੁਮਾਰੀ ਆਸਾ ॥
હે ગોપાલ! મને તારો જ સહારો છે મને તારી મદદની આશા રહે છે.
ਬੈਠਤ ਊਠਤ ਸੋਵਤ ਜਾਗਤ ਵਿਸਰੁ ਨਾਹੀ ਤੂੰ ਸਾਸ ਗਿਰਾਸਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે પ્રભુ! કૃપા કર બેઠા-ઉઠતા-સુતા-જાગતા દરેક સ્વાસ્થય દરેક ગ્રાસની સાથે મને તું ક્યારેય ના ભૂલે ॥૧॥વિરામ॥
ਰਾਖੁ ਰਾਖੁ ਸਰਣਿ ਪ੍ਰਭ ਅਪਨੀ ਅਗਨਿ ਸਾਗਰ ਵਿਕਰਾਲਾ ॥
હે પ્રભુ! આ આગનો સમુદ્ર સંસાર ખુબ ભયાનક છે આનાથી બચવા માટે મને પોતાની શરણમાં હંમેશા ટકાવી રાખ.
ਨਾਨਕ ਕੇ ਸੁਖਦਾਤੇ ਸਤਿਗੁਰ ਹਮ ਤੁਮਰੇ ਬਾਲ ਗੁਪਾਲਾ ॥੨॥੩੦॥
હે ગોપાલ! હે સદ્દગુરુ! હે નાનકના સુખદાતા પ્રભુ! હું તારો અંજાન બાળક છું ॥૨॥૩૦॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਹਰਿ ਜਨ ਲੀਨੇ ਪ੍ਰਭੂ ਛਡਾਇ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્મા પોતાના ભક્તોને માયા-ડાયનના પંજાથી પોતે બચાવી લે છે.
ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿਉ ਮੇਰੋ ਮਨੁ ਮਾਨਿਆ ਤਾਪੁ ਮੁਆ ਬਿਖੁ ਖਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુની કૃપાથી મારુ મન પણ પ્રીતમ પરમાત્માથી જોડાઈ ગયું છે મારો પણ માયાનો તાપ એવો સમાપ્ત થઇ ગયો છે જેમ કોઈ પ્રાણી ઝેર ખાઈને મરી જાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਪਾਲਾ ਤਾਊ ਕਛੂ ਨ ਬਿਆਪੈ ਰਾਮ ਨਾਮ ਗੁਨ ਗਾਇ ॥
પરમાત્માના મહિમાનાં ગીત ગાઈ-ગાઈને ના માયાની લાલચ જોર નાખી શકે છે ન માયાનો સહમ દબાવ નાખે છે
ਡਾਕੀ ਕੋ ਚਿਤਿ ਕਛੂ ਨ ਲਾਗੈ ਚਰਨ ਕਮਲ ਸਰਨਾਇ ॥੧॥
હે ભાઈ! પરમાત્માના સુંદર ચરણોનો આશરો લેવાથી મનુષ્યના ચિત્ત પર માયા-ડાયનનું કોઈ જોર ચાલતું નથી.॥૧॥
ਸੰਤ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਭਏ ਕਿਰਪਾਲਾ ਹੋਏ ਆਪਿ ਸਹਾਇ ॥
હે ભાઈ! ગુરુની કૃપાથી પરમાત્મા મારી પર દયાવાન થઈ ગયો છે માયાથી બચવા માટે મારુ ખુદ સહાય બન્યું છે.
ਗੁਨ ਨਿਧਾਨ ਨਿਤਿ ਗਾਵੈ ਨਾਨਕੁ ਸਹਸਾ ਦੁਖੁ ਮਿਟਾਇ ॥੨॥੩੧॥
હવે ગુરુની કૃપાથી નાનક માયાનો સહમ અને દુઃખ દૂર કરી કરીને ગુણોના ખજાના પરમાત્માના ગુણ હંમેશા ગાતો રહે છે ॥૨॥૩૧॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਅਉਖਧੁ ਖਾਇਓ ਹਰਿ ਕੋ ਨਾਉ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્યએ પરમાત્માના નામની દવા ખાધી
ਸੁਖ ਪਾਏ ਦੁਖ ਬਿਨਸਿਆ ਥਾਉ ॥੧॥
તેની અંદર માયાનો મોહ દુ:ખોનું સ્ત્રોત સુકાઈ ગયું અને તેને આધ્યાત્મિક આનંદ મેળવી લીધું ॥૧॥
ਤਾਪੁ ਗਇਆ ਬਚਨਿ ਗੁਰ ਪੂਰੇ ॥
હે ભાઈ! સંપૂર્ણ ગુરુના ઉપદેશની કૃપાથી નામ-દવા ખાઈને માયા-મોહનો તાપ ઉતરી જાય છે
ਅਨਦੁ ਭਇਆ ਸਭਿ ਮਿਟੇ ਵਿਸੂਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આધ્યાત્મિક આનંદ ઉત્પન્ન થાય છે બધી ચિંતા-ફિકર મટી જાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਜੀਅ ਜੰਤ ਸਗਲ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ॥ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਨਾਨਕ ਮਨਿ ਧਿਆਇਆ ॥੨॥੩੨॥
હે નાનક! ગુરુના ઉપદેશ દ્વારા જે જે મનુષ્યએ પરમાત્માને પોતાના મનમાં સ્મરણ કર્યા તેને બધાને આધ્યાત્મિક આનંદ પ્રાપ્ત કર્યો ॥૨॥૩૨॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਬਾਂਛਤ ਨਾਹੀ ਸੁ ਬੇਲਾ ਆਈ ॥
હે ભાઈ! જેને કોઈ પણ પસંદ કરતું નથી મૃત્યુનો તે સમય જરૂર આવી જાય છે મનુષ્ય તો પણ સમજતો નથી કે મૃત્યુ જરૂર આવવાની છે
ਬਿਨੁ ਹੁਕਮੈ ਕਿਉ ਬੁਝੈ ਬੁਝਾਈ ॥੧॥
જયારે પરમાત્માનો હુકમ ના હોય જીવને કેટલોય પણ સમજાવો આ સમજતો નથી ॥૧॥
ਠੰਢੀ ਤਾਤੀ ਮਿਟੀ ਖਾਈ ॥
હે ભાઈ! જીવાત્મા પરમાત્માની અંશ છે જે ના ક્યારેય બાળક છે ના ક્યારેય વૃદ્ધ છે તે ક્યારેય મરતી નથી. શરીર જ ક્યારેક બાળક છે ક્યારેક જવાન છે ક્યારેક વૃદ્ધ છે અને પછી મરી જાય છે.
ਓਹੁ ਨ ਬਾਲਾ ਬੂਢਾ ਭਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
મરેલ શરીરને જળ પ્રવાહ કરવામાં આવે છે આગ સળગાવી દે છે કે દબાવવાથી માટી ખાઈ જાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਨਾਨਕ ਦਾਸ ਸਾਧ ਸਰਣਾਈ ॥
હે દાસ નાનક! ગુરુની શરણ પડતા જ
ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਭਉ ਪਾਰਿ ਪਰਾਈ ॥੨॥੩੩॥
ગુરુની કૃપાથી જ મનુષ્ય મૃત્યુના ડર-સહમથી પાર થઇ શકે છે ॥૨॥૩૩॥
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਸਦਾ ਸਦਾ ਆਤਮ ਪਰਗਾਸੁ ॥
તેને હંમેશા કાયમ રહેનાર આધ્યાત્મિક જીવનનો પ્રકાશ મળી જાય છે
ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਹਰਿ ਚਰਣ ਨਿਵਾਸੁ ॥੧॥
હે ભાઈ! સાધુ-સંગતમાં રહીને જે મનુષ્યનું મન પરમાત્માના ચરણોમાં ટકી રહે છે ॥૧॥
ਰਾਮ ਨਾਮ ਨਿਤਿ ਜਪਿ ਮਨ ਮੇਰੇ ॥
હે મન! હંમેશા પરમાત્માનું નામ જ્પ્યા કર.
ਸੀਤਲ ਸਾਂਤਿ ਸਦਾ ਸੁਖ ਪਾਵਹਿ ਕਿਲਵਿਖ ਜਾਹਿ ਸਭੇ ਮਨ ਤੇਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે મન! નામની કૃપાથી તારા બધા પાપ દૂર થઈ જશે તારો સ્વયં ઠંડો-ઠાર થઈ જશે તારી અંદર શાંતિ ઉત્પન્ન થઈ જશે તું હંમેશા આધ્યાત્મિક આનંદ મેળવતો રહીશ ॥૧॥વિરામ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਜਾ ਕੇ ਪੂਰਨ ਕਰਮ ॥
પરંતુ નાનક કહે છે, જે મનુષ્યના સંપૂર્ણ ભાગ્ય જાગે છે
ਸਤਿਗੁਰ ਭੇਟੇ ਪੂਰਨ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ॥੨॥੩੪॥
તે જ સદ્દગુરુને મળે છે અને બધા ગુણોથી ભરપૂર પરમાત્માને મળે છે ॥૨॥૩૪॥
ਦੂਜੇ ਘਰ ਕੇ ਚਉਤੀਸ ॥
બીજા ઘરના ચોત્રીસ.
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
આશા મહેલ ૫॥
ਜਾ ਕਾ ਹਰਿ ਸੁਆਮੀ ਪ੍ਰਭੁ ਬੇਲੀ ॥
હે ભાઈ! બધા જીવોનો માલિક હરિ પ્રભુ જે મનુષ્યનો મદદગાર બની જાય છે