Page 1427
ਜਿਹ ਸਿਮਰਤ ਗਤਿ ਪਾਈਐ ਤਿਹ ਭਜੁ ਰੇ ਤੈ ਮੀਤ ॥
હે મિત્ર! જેનું સ્મરણ (સ્મરણ) કરવાથી મુક્તિ મળે છે, તમે તેનો મહિમા કરો છો.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨੁ ਰੇ ਮਨਾ ਅਉਧ ਘਟਤ ਹੈ ਨੀਤ ॥੧੦॥
ગુરુ નાનક કહે છે કે હે મન! મારી વાત સાંભળો, રોજ જિંદગી ઘટે છે || ૧૦ ||
ਪਾਂਚ ਤਤ ਕੋ ਤਨੁ ਰਚਿਓ ਜਾਨਹੁ ਚਤੁਰ ਸੁਜਾਨ ॥
હે ચતુર લોકો! જાણો કે પરમેશ્વરે પાંચ તત્વોમાંથી શરીરની રચના કરી છે.
ਜਿਹ ਤੇ ਉਪਜਿਓ ਨਾਨਕਾ ਲੀਨ ਤਾਹਿ ਮੈ ਮਾਨੁ ॥੧੧॥
નાનકે કહ્યું છે કે આ સારી રીતે સ્વીકારી લો, જેનાથી જન્મ્યો છું, તેમાં જ ભળી જવાનું છે ||૧૧||
ਘਟ ਘਟ ਮੈ ਹਰਿ ਜੂ ਬਸੈ ਸੰਤਨ ਕਹਿਓ ਪੁਕਾਰਿ ॥
સંતો પોકાર કરીને કહે છે કે ઈશ્વર દરેક ક્ષણમાં રહે છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਤਿਹ ਭਜੁ ਮਨਾ ਭਉ ਨਿਧਿ ਉਤਰਹਿ ਪਾਰਿ ॥੧੨॥
ગુરુ નાનક ઉપદેશ આપે છે કે હે મન! હરિનું ભજન કરી લો, તું બ્રહ્માંડ સાગર પાર કરી લેશો || ૧૨ ||
ਸੁਖੁ ਦੁਖੁ ਜਿਹ ਪਰਸੈ ਨਹੀ ਲੋਭੁ ਮੋਹੁ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥
જેને કોઈ સુખ કે દુ:ખ, લોભ, આસક્તિ તેમજ અભિમાન સ્પર્શતું નથી.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨੁ ਰੇ ਮਨਾ ਸੋ ਮੂਰਤਿ ਭਗਵਾਨ ॥੧੩॥
નાનક કહે, હે મન! સાંભળો, હકીકતમાં તે જ ભગવાનની મૂર્તિ છે.|| ૧૩ ||
ਉਸਤਤਿ ਨਿੰਦਿਆ ਨਾਹਿ ਜਿਹਿ ਕੰਚਨ ਲੋਹ ਸਮਾਨਿ ॥
જેને વખાણ કે નિંદાની અસર થતી નથી, તે લોખંડ અને સોનાને સમાન માને છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਮੁਕਤਿ ਤਾਹਿ ਤੈ ਜਾਨਿ ॥੧੪॥
નાનક કહે છે કે હે મન! સાંભળો, તેમાંથી જ મુક્તિ મળે છે || ૧૪ ||
ਹਰਖੁ ਸੋਗੁ ਜਾ ਕੈ ਨਹੀ ਬੈਰੀ ਮੀਤ ਸਮਾਨਿ ॥
જેને સુખ કે દુ:ખની અસર થતી નથી તે શત્રુ અને મિત્રોને સમાન માને છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਮੁਕਤਿ ਤਾਹਿ ਤੈ ਜਾਨਿ ॥੧੫॥
ગુરુ નાનક કહે છે કે હે મન! સાંભળો, તેમાંથી મોક્ષ છે || ૧૫ ||
ਭੈ ਕਾਹੂ ਕਉ ਦੇਤ ਨਹਿ ਨਹਿ ਭੈ ਮਾਨਤ ਆਨ ॥
જે ન તો કોઈને ડરાવે છે, ન કોઈથી ડરતા હોય છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਗਿਆਨੀ ਤਾਹਿ ਬਖਾਨਿ ॥੧੬॥
નાનક કહે છે કે હે મન! સાંભળો તેને જ્ઞાની કહેવાય || ૧૬ ||
ਜਿਹਿ ਬਿਖਿਆ ਸਗਲੀ ਤਜੀ ਲੀਓ ਭੇਖ ਬੈਰਾਗ ॥
જે વ્યક્તિ પદાર્થો અને અવગુણોનો ત્યાગ કરે છે, તે જગતનો ત્યાગ કરીને વૈરાગ્યમય બને છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨੁ ਰੇ ਮਨਾ ਤਿਹ ਨਰ ਮਾਥੈ ਭਾਗੁ ॥੧੭॥
નાનક કહે છે કે હે મન! સાંભળો, તે વ્યક્તિ ભાગ્યશાળી છે || ૧૭ ||
ਜਿਹਿ ਮਾਇਆ ਮਮਤਾ ਤਜੀ ਸਭ ਤੇ ਭਇਓ ਉਦਾਸੁ ॥
જેણે બધી માયા અને પ્રેમ છોડી દીધો છે તે અલિપ્ત થઈ ગયો છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨੁ ਰੇ ਮਨਾ ਤਿਹ ਘਟਿ ਬ੍ਰਹਮ ਨਿਵਾਸੁ ॥੧੮॥
નાનક કહે છે - હે મન! સાંભળો, હકીકતમાં તેમના હૃદયમાં બ્રહ્મા વસે છે. || ૧૮ ||
ਜਿਹਿ ਪ੍ਰਾਨੀ ਹਉਮੈ ਤਜੀ ਕਰਤਾ ਰਾਮੁ ਪਛਾਨਿ ॥
જે જીવે અહંકાર છોડીને પરમ પરમેશ્વરને ઓળખ્યા છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਵਹੁ ਮੁਕਤਿ ਨਰੁ ਇਹ ਮਨ ਸਾਚੀ ਮਾਨੁ ॥੧੯॥
નાનકે કહ્યું છે કે વાસ્તવમાં એ જ વ્યક્તિ સંસારના બંધનમાંથી મુક્ત છે, આ સત્યને મનમાં સ્વીકારો. ||૧૯||
ਭੈ ਨਾਸਨ ਦੁਰਮਤਿ ਹਰਨ ਕਲਿ ਮੈ ਹਰਿ ਕੋ ਨਾਮੁ ॥
કળિયુગમાં પરમાત્માનું નામ ભયનો નાશ કરનાર અને દુષ્ટતા દૂર કરનાર છે.
ਨਿਸਿ ਦਿਨੁ ਜੋ ਨਾਨਕ ਭਜੈ ਸਫਲ ਹੋਹਿ ਤਿਹ ਕਾਮ ॥੨੦॥
ગુરુ નાનક કહે છે - જે લોકો રાત-દિવસ પરમાત્માની ભક્તિ કરે છે, તેમના દરેક કાર્ય સફળ થાય છે. || ૨૦ ||
ਜਿਹਬਾ ਗੁਨ ਗੋਬਿੰਦ ਭਜਹੁ ਕਰਨ ਸੁਨਹੁ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ॥
જીભથી ગોવિંદનું ભજન, કાનથી હરીનામ-કીર્તન સાંભળો.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਪਰਹਿ ਨ ਜਮ ਕੈ ਧਾਮ ॥੨੧॥
નાનક કહે, હે મન! સાંભળો, આનાથી યમપુરીમાં નહીં પડે || ૨૧ ||
ਜੋ ਪ੍ਰਾਨੀ ਮਮਤਾ ਤਜੈ ਲੋਭ ਮੋਹ ਅਹੰਕਾਰ ॥
જે જીવ પ્રેમ, લોભ, મોહ અને અહંકારનો ત્યાગ કરે છે
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਆਪਨ ਤਰੈ ਅਉਰਨ ਲੇਤ ਉਧਾਰ ॥੨੨॥
નાનક કહે છે કે તે વિશ્વના મહાસાગરમાંથી તારે જ છે, પરંતુ અન્ય લોકોનો પણ ઉદ્ધાર કરે છે || ૨૨ ||
ਜਿਉ ਸੁਪਨਾ ਅਰੁ ਪੇਖਨਾ ਐਸੇ ਜਗ ਕਉ ਜਾਨਿ ॥
જેમ સપનું તેમજ થોડા સમય માટે જોવાનું છે, તેવી જ રીતે વિશ્વમાં વિશ્વાસ કરો.
ਇਨ ਮੈ ਕਛੁ ਸਾਚੋ ਨਹੀ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਭਗਵਾਨ ॥੨੩॥
નાનક કહે છે કે ભગવાન વિના આમાંનું કંઈ સાચું નથી || ૨૩ ||
ਨਿਸਿ ਦਿਨੁ ਮਾਇਆ ਕਾਰਨੇ ਪ੍ਰਾਨੀ ਡੋਲਤ ਨੀਤ ॥|
પ્રાણી ધનને ખાતર રાતદિવસ ભ્રમણ કરે છે.
ਕੋਟਨ ਮੈ ਨਾਨਕ ਕੋਊ ਨਾਰਾਇਨੁ ਜਿਹ ਚੀਤਿ ॥੨੪॥
હે નાનક! કરોડોમાં કોઈ વીરલો જ છે, જેના હૃદયમાં ભગવાન વસે છે || ૨૪ ||
ਜੈਸੇ ਜਲ ਤੇ ਬੁਦਬੁਦਾ ਉਪਜੈ ਬਿਨਸੈ ਨੀਤ ॥
જેમ જળ દ્વારા પરપોટો દરરોજ ઉત્પન્ન થાય છે તેમજ નાશ પામે છે.
ਜਗ ਰਚਨਾ ਤੈਸੇ ਰਚੀ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਮੀਤ ॥੨੫॥
નાનકે કહ્યું છે કે હે મિત્ર! સાંભળો, જગતની રચના પણ એવી જ રીતે થઈ છે || ૨૫ ||
ਪ੍ਰਾਨੀ ਕਛੂ ਨ ਚੇਤਈ ਮਦਿ ਮਾਇਆ ਕੈ ਅੰਧੁ ॥
માયાના નશામાં આંધળો હોવાથી જીવને કંઈ યાદ રહેતું નથી.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਭਜਨ ਪਰਤ ਤਾਹਿ ਜਮ ਫੰਧ ॥੨੬॥
હે નાનક! પરમાત્માના ભજન વિના તો યમની જાળમાં ફસાઈ જાય છે || ૨૬ ||
ਜਉ ਸੁਖ ਕਉ ਚਾਹੈ ਸਦਾ ਸਰਨਿ ਰਾਮ ਕੀ ਲੇਹ ॥
હમેશા સુખ જોઈતું હોય તો રામનું શરણ લે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਦੁਰਲਭ ਮਾਨੁਖ ਦੇਹ ॥੨੭॥
ગુરુ નાનક ઉપદેશ આપે છે કે હે મન! સાંભળો, આ માનવ શરીર દુર્લભ છે, તેને વેડફશો નહીં ||૨૭||
ਮਾਇਆ ਕਾਰਨਿ ਧਾਵਹੀ ਮੂਰਖ ਲੋਗ ਅਜਾਨ ॥
મૂર્ખ લોકો પૈસા માટે દોડે છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਭਜਨ ਬਿਰਥਾ ਜਨਮੁ ਸਿਰਾਨ ॥੨੮॥
હે નાનક! ભગવાનની ભક્તિ કર્યા વિના જીવન અર્થહીન બની જાય છે ||૨૮||
ਜੋ ਪ੍ਰਾਨੀ ਨਿਸਿ ਦਿਨੁ ਭਜੈ ਰੂਪ ਰਾਮ ਤਿਹ ਜਾਨੁ ॥
જે પ્રાણી દિવસ-રાત ભજન કરે છે, તેને પરમાત્માનું સ્વરૂપ ગણો.