Page 1426
ਜਿਸਹਿ ਉਧਾਰੇ ਨਾਨਕਾ ਸੋ ਸਿਮਰੇ ਸਿਰਜਣਹਾਰੁ ॥੧੫॥
ગુરુ નાનક કહે છે - જેને તે બચાવે છે, તે તે સર્જનહારને યાદ કરે છે.|| ૧૫ ||
ਦੂਜੀ ਛੋਡਿ ਕੁਵਾਟੜੀ ਇਕਸ ਸਉ ਚਿਤੁ ਲਾਇ ॥
દ્વૈતભાવના દુષ્ટ માર્ગને છોડીને, તમારા હૃદયને ભગવાન સાથે જોડો.
ਦੂਜੈ ਭਾਵੀ ਨਾਨਕਾ ਵਹਣਿ ਲੁੜ੍ਹ੍ਹੰਦੜੀ ਜਾਇ ॥੧੬॥
હે નાનક! દ્વૈતભાવમાં રહેનારા લોકો નદીમાં વહેતી વસ્તુઓ સમાન છે || ૧૬ ||
ਤਿਹਟੜੇ ਬਾਜਾਰ ਸਉਦਾ ਕਰਨਿ ਵਣਜਾਰਿਆ ॥
લોકો ત્રણ ગુણના માયા બજારમાં જીવનનો વ્યવહાર કરે છે.
ਸਚੁ ਵਖਰੁ ਜਿਨੀ ਲਦਿਆ ਸੇ ਸਚੜੇ ਪਾਸਾਰ ॥੧੭॥
વાસ્તવમાં તે સાચા કરિયાણા કહેવાને લાયક છે, જેમણે નામ રૂપી સચ્ચા સૌદા નાખી દીધા છે || ૧૭ ||
ਪੰਥਾ ਪ੍ਰੇਮ ਨ ਜਾਣਈ ਭੂਲੀ ਫਿਰੈ ਗਵਾਰਿ ॥
અભણ જીવ - સ્ત્રી પ્રેમનો માર્ગ જાણતી નથી અને ભટકતી રહે છે.
ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਬਿਸਰਾਇ ਕੈ ਪਉਦੇ ਨਰਕਿ ਅੰਧ੍ਯ੍ਯਾਰ ॥੧੮॥
હે નાનક! ભગવાનને ભૂલીને તે ભયંકર નરકમાં પડે છે || ૧૮ ||
ਮਾਇਆ ਮਨਹੁ ਨ ਵੀਸਰੈ ਮਾਂਗੈ ਦੰਮਾਂ ਦੰਮ ॥
જીવના મનથી ધન દોલત નથી ભૂલતી, પરંતુ વધારેમાં વધારે પૈસા માંગે છે.
ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਚਿਤਿ ਨ ਆਵਈ ਨਾਨਕ ਨਹੀ ਕਰੰਮਿ ॥੧੯॥
ગુરુ નાનક કહે છે કે જો ભાગ્યમાં ના હોય તો તેને પ્રભુ યાદ નથી આવતા || ૧૯ ||
ਤਿਚਰੁ ਮੂਲਿ ਨ ਥੁੜੀਦੋ ਜਿਚਰੁ ਆਪਿ ਕ੍ਰਿਪਾਲੁ ॥
જ્યાં સુધી ઈશ્વરની કૃપા હોય છે ત્યાં સુધી કોઈ વસ્તુની કમી નથી.
ਸਬਦੁ ਅਖੁਟੁ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕਾ ਖਾਹਿ ਖਰਚਿ ਧਨੁ ਮਾਲੁ ॥੨੦॥
નાનકે કહ્યું છે કે પ્રભુ શબ્દ અખંડ ભંડાર છે, આ ધન સ્વેચ્છાએ વાપરી શકાય છે. || ૨૦ ||
ਖੰਭ ਵਿਕਾਂਦੜੇ ਜੇ ਲਹਾਂ ਘਿੰਨਾ ਸਾਵੀ ਤੋਲਿ ॥
જો પાંખો વેચાય છે તો હું તેમને વાજબી કિંમતે ખરીદીશ.
ਤੰਨਿ ਜੜਾਂਈ ਆਪਣੈ ਲਹਾਂ ਸੁ ਸਜਣੁ ਟੋਲਿ ॥੨੧॥
તેમને મારા શરીર પર લગાવીને હું મારા પ્રભુને શોધી લઈશ || ૨૧ ||
ਸਜਣੁ ਸਚਾ ਪਾਤਿਸਾਹੁ ਸਿਰਿ ਸਾਹਾਂ ਦੈ ਸਾਹੁ ॥
મારા સજ્જન પ્રભુ જ સાચા રાજા છે, તે રાજાઓ કરતા મોટા સમ્રાટ છે.
ਜਿਸੁ ਪਾਸਿ ਬਹਿਠਿਆ ਸੋਹੀਐ ਸਭਨਾਂ ਦਾ ਵੇਸਾਹੁ ॥੨੨॥
તેની પાસે બેસતાં જ સૌંદર્ય પ્રાપ્ત થાય છે, દરેકને તેનામાં વિશ્વાસ હોય છે.|| ૨૨ ||
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સદગુરૂની કૃપાથી મળે છે
ਸਲੋਕ ਮਹਲਾ ੯ ॥
શ્લોક મહેલ ૯
ਗੁਨ ਗੋਬਿੰਦ ਗਾਇਓ ਨਹੀ ਜਨਮੁ ਅਕਾਰਥ ਕੀਨੁ ॥
હે ભાઈ! તમે ગોવિંદના ગુણગાન નથી કાર્ય, તમે તમારું જીવન વ્યર્થ ગુમાવ્યું છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਭਜੁ ਮਨਾ ਜਿਹ ਬਿਧਿ ਜਲ ਕਉ ਮੀਨੁ ॥੧॥
ગુરુ નાનક ઉપદેશ આપે છે કે હે મન! પરમાત્માનું એવી રીતે ભજન કરો, જેમ માછલી પાણીમાં તલ્લીન હોય છે || ૧ ||
ਬਿਖਿਅਨ ਸਿਉ ਕਾਹੇ ਰਚਿਓ ਨਿਮਖ ਨ ਹੋਹਿ ਉਦਾਸੁ ॥
હે ભાઈ! કેમ તમે વ્યક્તિલક્ષી વિકૃતિઓમાં ડૂબેલા છો, તમે એક ક્ષણ માટે પણ તેમનાથી અલગ થતા નથી.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਭਜੁ ਹਰਿ ਮਨਾ ਪਰੈ ਨ ਜਮ ਕੀ ਫਾਸ ॥੨॥
ગુરુ નાનક ફરમાન કહે છે કે હે મન! ભગવાનની ભક્તિ કરો, યમનો ફંદો નહીં પડે || ૨ ||
ਤਰਨਾਪੋ ਇਉ ਹੀ ਗਇਓ ਲੀਓ ਜਰਾ ਤਨੁ ਜੀਤਿ ॥
યૌવન જતું ગયું, હવે શરીર પર વૃદ્ધાવસ્થાએ કબજો જમાવ્યો છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਭਜੁ ਹਰਿ ਮਨਾ ਅਉਧ ਜਾਤੁ ਹੈ ਬੀਤਿ ॥੩॥
ગુરુ નાનક ઉપદેશ આપે છે કે હે મન! ઈશ્વરનું ભજન કરી લે, સમય પસાર થઈ રહ્યો છે ||૩||
ਬਿਰਧਿ ਭਇਓ ਸੂਝੈ ਨਹੀ ਕਾਲੁ ਪਹੂਚਿਓ ਆਨਿ ॥
તે વૃદ્ધ થઈ ગયો છે, હોશ નથી રહ્યો, તેના માથા પર મૃત્યુ પણ આવી ગયું છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਨਰ ਬਾਵਰੇ ਕਿਉ ਨ ਭਜੈ ਭਗਵਾਨੁ ॥੪॥
ગુરુ નાનકે કહ્યું છે કે હે પાગલ માણસ! હજુ પણ તું ભગવાનનું ભજન કેમ નથી કરતો? ||૪||
ਧਨੁ ਦਾਰਾ ਸੰਪਤਿ ਸਗਲ ਜਿਨਿ ਅਪੁਨੀ ਕਰਿ ਮਾਨਿ ॥
હે ભાઈ! સંપત્તિ, પત્ની અને બધી મિલકત જે તમે તમારી પોતાની તરીકે સ્વીકારી હતી.
ਇਨ ਮੈ ਕਛੁ ਸੰਗੀ ਨਹੀ ਨਾਨਕ ਸਾਚੀ ਜਾਨਿ ॥੫॥
નાનકના સાચા શબ્દો સ્વીકારો કે તેમાંથી કોઈ તમારો સાથી નથી. || ૫ ||
ਪਤਿਤ ਉਧਾਰਨ ਭੈ ਹਰਨ ਹਰਿ ਅਨਾਥ ਕੇ ਨਾਥ ॥
ઈશ્વર પતિત જીવોના તારણહાર છે, ભય દૂર કરનારા અને અનાથોનો નાથ છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਤਿਹ ਜਾਨੀਐ ਸਦਾ ਬਸਤੁ ਤੁਮ ਸਾਥਿ ॥੬॥
નાનક કહે છે કે એ સમજી લો કે તે હંમેશા તમારી સાથે છે. || ૬ ||
ਤਨੁ ਧਨੁ ਜਿਹ ਤੋ ਕਉ ਦੀਓ ਤਾਂ ਸਿਉ ਨੇਹੁ ਨ ਕੀਨ ॥
જે ભગવાને તને સુંદર શરીર અને ધન આપ્યું છે, તેનાથી પ્રેમ નથી કર્યો
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਨਰ ਬਾਵਰੇ ਅਬ ਕਿਉ ਡੋਲਤ ਦੀਨ ॥੭॥
નાનક કહે છે કે હે પાગલ માણસ ! હવે ગરીબ બનીને શા માટે આમતેમ ભટકે છે || ૭ ||
ਤਨੁ ਧਨੁ ਸੰਪੈ ਸੁਖ ਦੀਓ ਅਰੁ ਜਿਹ ਨੀਕੇ ਧਾਮ ॥
જે પરમેશ્વરે શરીર, સંપત્તિ, આરામ અને રહેવા માટે ઘર આપ્યું છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨੁ ਰੇ ਮਨਾ ਸਿਮਰਤ ਕਾਹਿ ਨ ਰਾਮੁ ॥੮॥
ગુરુ નાનક સમજાવે છે કે હે મન! તે રામનું સ્મરણ કેમ નથી કરતા. || ૮ ||
ਸਭ ਸੁਖ ਦਾਤਾ ਰਾਮੁ ਹੈ ਦੂਸਰ ਨਾਹਿਨ ਕੋਇ ॥
પરમાત્મા સર્વ સુખ આપનાર છે, તેમના સિવાય બીજું કોઈ નથી.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਰੇ ਮਨਾ ਤਿਹ ਸਿਮਰਤ ਗਤਿ ਹੋਇ ॥੯॥
ગુરુ નાનક ઉપદેશ આપે છે કે હે મન! તેમના સ્મરણ કરવાથી જ મુક્તિ મળે છે ||૯||