Page 1382
ਦੇਹੀ ਰੋਗੁ ਨ ਲਗਈ ਪਲੈ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਪਾਇ ॥੭੮॥
આના કારણે શરીરને કોઈ રોગ કે બીમારી લાગતી નથી અને સર્વસ્વ પ્રાપ્ત થાય છે ||૭૮||
ਫਰੀਦਾ ਪੰਖ ਪਰਾਹੁਣੀ ਦੁਨੀ ਸੁਹਾਵਾ ਬਾਗੁ ॥
હે ફરીદ! આ સંસાર એક સુંદર બગીચો છે, જેમાં જીવરૂપી પક્ષી મહેમાન સમાન છે.
ਨਉਬਤਿ ਵਜੀ ਸੁਬਹ ਸਿਉ ਚਲਣ ਕਾ ਕਰਿ ਸਾਜੁ ॥੭੯॥
સવારે જ્યારે (મૃત્યુનું) રણશિંગડું વાગે છે, ત્યારે બધા ઉડવાની તૈયારી કરે છે. || ૭૯ ||
ਫਰੀਦਾ ਰਾਤਿ ਕਥੂਰੀ ਵੰਡੀਐ ਸੁਤਿਆ ਮਿਲੈ ਨ ਭਾਉ ॥
હે ફરીદ! જીવન રાત્રિને ઈશ્વર ભક્તિ સ્વરૂપે કસ્તુરી વહેચાય છે, જેઓ માયાની નિંદ્રામાં જીવે છે, તેમને તેમનો હિસ્સો મળતો નથી.
ਜਿੰਨ੍ਹ੍ਹਾ ਨੈਣ ਨੀਦ੍ਰਾਵਲੇ ਤਿੰਨ੍ਹ੍ਹਾ ਮਿਲਣੁ ਕੁਆਉ ॥੮੦॥
જેની આંખ આખી રાત નિંદ્રામાં હોય છે, તેને ભક્તિની કસ્તુરી મળવી મુશ્કેલ છે || ૮૦ ||
ਫਰੀਦਾ ਮੈ ਜਾਨਿਆ ਦੁਖੁ ਮੁਝ ਕੂ ਦੁਖੁ ਸਬਾਇਐ ਜਗਿ ॥
બાબા ફરીદ કહે છે કે હું સમજી રહ્યો હતો કે હું એકલો જ દુઃખી છું, પણ આ દુઃખ આખી દુનિયામાં ફેલાયેલું છે.
ਊਚੇ ਚੜਿ ਕੈ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਘਰਿ ਘਰਿ ਏਹਾ ਅਗਿ ॥੮੧॥
મેં દૂરથી જોયું તો ખબર પડી કે દરેક ઘરમાં દુ:ખની ભીષણ આગ છે || ૮૧ ||
ਮਹਲਾ ੫ ॥
મહેલ ૫ ||
ਫਰੀਦਾ ਭੂਮਿ ਰੰਗਾਵਲੀ ਮੰਝਿ ਵਿਸੂਲਾ ਬਾਗ ॥
પાંચમા ગુરુને ટાંકીને ફરીદજી કહે છે, હે ફરીદ! આ રંગીન સુંદર ભૂમિમાં કાટોથી ભરેલો ઝેરી બગીચો છે.
ਜੋ ਜਨ ਪੀਰਿ ਨਿਵਾਜਿਆ ਤਿੰਨ੍ਹ੍ਹਾ ਅੰਚ ਨ ਲਾਗ ॥੮੨॥
પણ જે વ્યક્તિને ગુરુ-પીરની કૃપા મળે છે, તેને દુ:ખનો અનુભવ થતો નથી || ૮૨ ||
ਮਹਲਾ ੫ ॥
મહેલ ૫ ||
ਫਰੀਦਾ ਉਮਰ ਸੁਹਾਵੜੀ ਸੰਗਿ ਸੁਵੰਨੜੀ ਦੇਹ ॥
ગુરુજી ફરીદજીને ટાંકીને કહે છે - હે ફરીદ! સુંદર શરીરથી આ જીવન ખૂબ જ સુંદર છે.
ਵਿਰਲੇ ਕੇਈ ਪਾਈਅਨਿ ਜਿੰਨ੍ਹ੍ਹਾ ਪਿਆਰੇ ਨੇਹ ॥੮੩॥
જે પરમાત્માને પ્રેમ કરે છે, એવા વિરલા ભાગ્યે જ મળે છે || ૮૩ ||
ਕੰਧੀ ਵਹਣ ਨ ਢਾਹਿ ਤਉ ਭੀ ਲੇਖਾ ਦੇਵਣਾ ॥
હે નદીના વહેણ! તમે ધાર તોડતા નથી, તમારે હિસાબ પણ આપવો પડશે.
ਜਿਧਰਿ ਰਬ ਰਜਾਇ ਵਹਣੁ ਤਿਦਾਊ ਗੰਉ ਕਰੇ ॥੮੪॥
પણ જ્યાં પ્રભુની ઈચ્છા હોય પ્રવાહ ત્યાં જ જાય છે || ૮૪ ||
ਫਰੀਦਾ ਡੁਖਾ ਸੇਤੀ ਦਿਹੁ ਗਇਆ ਸੂਲਾਂ ਸੇਤੀ ਰਾਤਿ ॥
બાબા ફરીદ કહે છે કે હે મનુષ્ય ! દિવસ દુ:ખમાં વીત્યો અને રાત ડંખ વાગે એમ વીતી ગઈ.
ਖੜਾ ਪੁਕਾਰੇ ਪਾਤਣੀ ਬੇੜਾ ਕਪਰ ਵਾਤਿ ॥੮੫॥
કિનારે ઊભેલો નાવિક બૂમ પાડી રહ્યો છે કે તારો જીવરૂપી તરાપો વાવાઝોડામાં અટવાઈ ગયો છે. || ૮૫ ||
ਲੰਮੀ ਲੰਮੀ ਨਦੀ ਵਹੈ ਕੰਧੀ ਕੇਰੈ ਹੇਤਿ ॥
નદી કિનારાને નષ્ટ કરવા માટે ખૂબ લાંબી નદી વહી રહી છે.
ਬੇੜੇ ਨੋ ਕਪਰੁ ਕਿਆ ਕਰੇ ਜੇ ਪਾਤਣ ਰਹੈ ਸੁਚੇਤਿ ॥੮੬॥
પણ જો ગુરુરૂપી નાવિક હોશિયાર હોય તો જીવનને વાવાઝોડું પણ કંઈ બગાડી શકતો નથી. ||૮૬||
ਫਰੀਦਾ ਗਲੀ ਸੁ ਸਜਣ ਵੀਹ ਇਕੁ ਢੂੰਢੇਦੀ ਨ ਲਹਾਂ ॥
હે ફરીદ! શબ્દોમાં સહાનુભૂતિ વ્યક્ત કરનારા વીસ સજ્જનો જોવા મળે છે, પણ દુ:ખ-દુઃખમાં સાથ આપનાર સાચો સાથીદાર પણ જોવા મળતો નથી.
ਧੁਖਾਂ ਜਿਉ ਮਾਂਲੀਹ ਕਾਰਣਿ ਤਿੰਨ੍ਹ੍ਹਾ ਮਾ ਪਿਰੀ ॥੮੭॥
તે પ્રિય સાચા સાથીઓના મિલન માટે હું ગાયના દૂધના પાવડરની જેમ બળી રહ્યો છું || ૮૭ ||
ਫਰੀਦਾ ਇਹੁ ਤਨੁ ਭਉਕਣਾ ਨਿਤ ਨਿਤ ਦੁਖੀਐ ਕਉਣੁ ॥
ફરીદજી કહે છે કે આ શરીર કૂતરાની જેમ ભસતું હોય છે (એટલે કે દરેક સમયે ઈચ્છા રાખે છે), તો કોણે આના માટે હંમેશા દુઃખી રહેવું જોઈએ.
ਕੰਨੀ ਬੁਜੇ ਦੇ ਰਹਾਂ ਕਿਤੀ ਵਗੈ ਪਉਣੁ ॥੮੮॥
મેં મારા કાનમાં રૂ નાખી દીધું છે, ભલે તે પવનની જેમ ગમે તેટલો જોરથી બોલે, હું એની કોઈ વાત સાંભળીશ નહીં || ૮૮ ||
ਫਰੀਦਾ ਰਬ ਖਜੂਰੀ ਪਕੀਆਂ ਮਾਖਿਅ ਨਈ ਵਹੰਨ੍ਹ੍ਹਿ ॥
હે ફરીદ! પરમાત્માની ખજૂરો પાકી ગઈ છે અને મધની નદીઓ વહી રહી છે.
ਜੋ ਜੋ ਵੰਞੈਂ ਡੀਹੜਾ ਸੋ ਉਮਰ ਹਥ ਪਵੰਨਿ ॥੮੯॥
અહીંયા જે પણ દિવસ પસાર થાય છે, તે વ્યક્તિની ઉંમર ઘટાવી રહી છે || ૮૯ ||
ਫਰੀਦਾ ਤਨੁ ਸੁਕਾ ਪਿੰਜਰੁ ਥੀਆ ਤਲੀਆਂ ਖੂੰਡਹਿ ਕਾਗ ॥
બાબા ફરીદ કહે છે, આ દેહ સુકાઈને હાડકાંનું પીંજરૂ થઇ ગયું છે અને કાગડા પગના તળિયાને ચાંચ મારી રહ્યા છે
ਅਜੈ ਸੁ ਰਬੁ ਨ ਬਾਹੁੜਿਓ ਦੇਖੁ ਬੰਦੇ ਕੇ ਭਾਗ ॥੯੦॥
જુઓ, વ્યક્તિનું દુર્ભાગ્ય, પ્રભુ હજી મળ્યા નથી || ૯૦ ||
ਕਾਗਾ ਕਰੰਗ ਢੰਢੋਲਿਆ ਸਗਲਾ ਖਾਇਆ ਮਾਸੁ ॥
કાગડાને સંબોધતા ફરીદજી કહે છે કે હે કાળા કાગડા ! ચોક્કસ તમે શોધી શોધીને મારા શરીરનું બધુ જ માંસ ખાઈ લીધું છે,
ਏ ਦੁਇ ਨੈਨਾ ਮਤਿ ਛੁਹਉ ਪਿਰ ਦੇਖਨ ਕੀ ਆਸ ॥੯੧॥
પરંતુ હવે મારી આ બે આંખોને સ્પર્શશો નહીં, કારણ કે તેમની સાથે મને મારા પ્રિય પ્રભુને જોવાની આશા છે || ૯૧ ||
ਕਾਗਾ ਚੂੰਡਿ ਨ ਪਿੰਜਰਾ ਬਸੈ ਤ ਉਡਰਿ ਜਾਹਿ ॥
હે કાળા કાગડા ! મારા દેહના પીંજરા પર તું ચાંચ ના માર, જો તું બેઠો છે તો અહીંથી ઉડી જવું સારું છે
ਜਿਤੁ ਪਿੰਜਰੈ ਮੇਰਾ ਸਹੁ ਵਸੈ ਮਾਸੁ ਨ ਤਿਦੂ ਖਾਹਿ ॥੯੨॥
જે શરીરરૂપી પિંજરામાં મારો માલિક રહે છે, એનું માંસ ન ખા || ૯૨ ||
ਫਰੀਦਾ ਗੋਰ ਨਿਮਾਣੀ ਸਡੁ ਕਰੇ ਨਿਘਰਿਆ ਘਰਿ ਆਉ ॥
ફરીદજી કહે છે કે કબર બિચારી બોલાવે છે કે ઓ બેઘર જીવ! તમારા ઘરે જતા રહો.
ਸਰਪਰ ਮੈਥੈ ਆਵਣਾ ਮਰਣਹੁ ਨਾ ਡਰਿਆਹੁ ॥੯੩॥
છેવટે તમારે મારી પાસે આવવું જ પડશે, તેથી મૃત્યુથી ડરશો નહીં || ૯૩ ||
ਏਨੀ ਲੋਇਣੀ ਦੇਖਦਿਆ ਕੇਤੀ ਚਲਿ ਗਈ ॥
આ આંખોથી જોતા જોતા કેટલી દુનિયા જતી રહી છે
ਫਰੀਦਾ ਲੋਕਾਂ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਮੈ ਆਪਣੀ ਪਈ ॥੯੪॥
ફરીદ જી કહે છે - લોકો પોતાના વિશે ચિંતિત છે અને મને મારા (પ્રભુને મળવાની ચિંતા) છે. || ૯૪ ||
ਆਪੁ ਸਵਾਰਹਿ ਮੈ ਮਿਲਹਿ ਮੈ ਮਿਲਿਆ ਸੁਖੁ ਹੋਇ ॥
ફરીદજી કહે છે કે રબ મને કહે છે કે હે ફરીદ! જો તમે તમારી જાતને સુધારશો તો હું તમને મળીશ અને મને મળવાથી જ તમને સાચું સુખ મળશે.
ਫਰੀਦਾ ਜੇ ਤੂ ਮੇਰਾ ਹੋਇ ਰਹਹਿ ਸਭੁ ਜਗੁ ਤੇਰਾ ਹੋਇ ॥੯੫॥
તું મારી રહીશ તો આખી દુનિયા તારી થશે || ૯૫ ||
ਕੰਧੀ ਉਤੈ ਰੁਖੜਾ ਕਿਚਰਕੁ ਬੰਨੈ ਧੀਰੁ ॥
નદીના કિનારે વૃક્ષ ક્યાં સુધી ઊભું રહી શકે?
ਫਰੀਦਾ ਕਚੈ ਭਾਂਡੈ ਰਖੀਐ ਕਿਚਰੁ ਤਾਈ ਨੀਰੁ ॥੯੬॥
હે ફરીદ! કાચા ઘડામાં પાણી ક્યાં સુધી રાખી શકાય, તેવી જ રીતે મૃત્યુ પણ નિશ્ચિત છે. ||૯૬||
ਫਰੀਦਾ ਮਹਲ ਨਿਸਖਣ ਰਹਿ ਗਏ ਵਾਸਾ ਆਇਆ ਤਲਿ ॥
હે ફરીદ! ઊંચો મહેલ નિર્જન રહ્યો અને જમીનની નીચે કબરમાં જગ્યા મળી.