Page 1328
ਦੂਖਾ ਤੇ ਸੁਖ ਊਪਜਹਿ ਸੂਖੀ ਹੋਵਹਿ ਦੂਖ ॥
દુઃખ પછી સુખ આવે છે અને સુખી થયા પછી દુઃખ આવે છે.
ਜਿਤੁ ਮੁਖਿ ਤੂ ਸਾਲਾਹੀਅਹਿ ਤਿਤੁ ਮੁਖਿ ਕੈਸੀ ਭੂਖ ॥੩॥
જે મુખથી તમારા વખાણ થાય છે, તેને કોઈ ભૂખ હોતી નથી || ૩ ||
ਨਾਨਕ ਮੂਰਖੁ ਏਕੁ ਤੂ ਅਵਰੁ ਭਲਾ ਸੈਸਾਰੁ ॥
ગુરુ નાનક કહે છે કે હું જ મૂર્ખ છું, બીજી દુનિયા સારી છે.
ਜਿਤੁ ਤਨਿ ਨਾਮੁ ਨ ਊਪਜੈ ਸੇ ਤਨ ਹੋਹਿ ਖੁਆਰ ॥੪॥੨॥
પણ જે દેહમાં પરમાત્માનું નામ ઉદભવતું નથી, તે માત્ર ક્વાર છે || ૪ || ૨ ||
ਪ੍ਰਭਾਤੀ ਮਹਲਾ ੧ ॥
પ્રભાતી મહેલ ૧ ||
ਜੈ ਕਾਰਣਿ ਬੇਦ ਬ੍ਰਹਮੈ ਉਚਰੇ ਸੰਕਰਿ ਛੋਡੀ ਮਾਇਆ ॥
જે (પરમેશ્વર) ને મેળવવા માટે બ્રહ્માએ વેદોનો ઉચ્ચાર કર્યો અને ભોલેશંકરે માયા છોડી દીધી.
ਜੈ ਕਾਰਣਿ ਸਿਧ ਭਏ ਉਦਾਸੀ ਦੇਵੀ ਮਰਮੁ ਨ ਪਾਇਆ ॥੧॥
જેના માટે સિદ્ધો ત્યાગી બન્યા અને દેવી-દેવતાઓને પણ રહસ્ય પ્રાપ્ત થયું નહીં || ૧ ||
ਬਾਬਾ ਮਨਿ ਸਾਚਾ ਮੁਖਿ ਸਾਚਾ ਕਹੀਐ ਤਰੀਐ ਸਾਚਾ ਹੋਈ ॥
હે બાબા ! તમારા હૃદયમાં સત્યનું ધ્યાન કરો, તમારા મુખથી સાચા પ્રભુની પૂજા કરો કારણ કે ફક્ત સાચા પરમેશ્વરથી જ મુક્તિ મળે છે
ਦੁਸਮਨੁ ਦੂਖੁ ਨ ਆਵੈ ਨੇੜੈ ਹਰਿ ਮਤਿ ਪਾਵੈ ਕੋਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જો કોઈ ઈશ્વરનું જ્ઞાન ગ્રહણ કરી લે તો શત્રુ અને દુ:ખ પણ તેની નજીક આવતા નથી ||૧||વિરામ||
ਅਗਨਿ ਬਿੰਬ ਪਵਣੈ ਕੀ ਬਾਣੀ ਤੀਨਿ ਨਾਮ ਕੇ ਦਾਸਾ ॥
આ બ્રહ્માંડ અગ્નિ, પાણી અને પવનથી બનેલું છે અને ત્રણેય હરિનામના સેવક છે.
ਤੇ ਤਸਕਰ ਜੋ ਨਾਮੁ ਨ ਲੇਵਹਿ ਵਾਸਹਿ ਕੋਟ ਪੰਚਾਸਾ ॥੨॥
જે પરમાત્માનું નામ નથી લેતો, ખરેખર તે ચોર છે અને પચાસમા કોટમાં રહે છે || ૨ ||
ਜੇ ਕੋ ਏਕ ਕਰੈ ਚੰਗਿਆਈ ਮਨਿ ਚਿਤਿ ਬਹੁਤੁ ਬਫਾਵੈ ॥
જો કોઈ વ્યક્તિ એક પણ સારું કાર્ય કરે છે તો તેના મનમાં ઘણું અહેસાન કરે છે
ਏਤੇ ਗੁਣ ਏਤੀਆ ਚੰਗਿਆਈਆ ਦੇਇ ਨ ਪਛੋਤਾਵੈ ॥੩॥
પરંતુ ઈશ્વરમાં એટલા બધા ગુણો છે, એટલા બધા સદગુણો છે કે તે લોકોને આપતા રહે છે (દુનિયાના જીવો ઈશ્વર પાસેથી આશીર્વાદ મેળવ્યા પછી પણ તેને ઉપકાર માનતા નથી) પણ તે આપ્યા પછી તે ઉપકારનો વિચાર કરતા નથી || ૩ ||
ਤੁਧੁ ਸਾਲਾਹਨਿ ਤਿਨ ਧਨੁ ਪਲੈ ਨਾਨਕ ਕਾ ਧਨੁ ਸੋਈ ॥
ગુરુ નાનકે કહ્યું છે કે હે પ્રભુ! જે તમારી સ્તુતિ કરે છે તેને જ ઐશ્વર્ય મળે છે અને તમે મારી સંપત્તિ છો.
ਜੇ ਕੋ ਜੀਉ ਕਹੈ ਓਨਾ ਕਉ ਜਮ ਕੀ ਤਲਬ ਨ ਹੋਈ ॥੪॥੩॥
જો કોઈ તેનું સન્માન કરે તો તેણે યમરાજને હિસાબ આપવાની જરૂર નથી || ૪ || ૩ ||
ਪ੍ਰਭਾਤੀ ਮਹਲਾ ੧ ॥
પ્રભાતી મહેલ ૧ ||
ਜਾ ਕੈ ਰੂਪੁ ਨਾਹੀ ਜਾਤਿ ਨਾਹੀ ਨਾਹੀ ਮੁਖੁ ਮਾਸਾ ॥
જેનું કોઈ રૂપ નથી, ઉચ્ચ જાતિ નથી, સુંદર ચહેરો કે શરીર નથી,
ਸਤਿਗੁਰਿ ਮਿਲੇ ਨਿਰੰਜਨੁ ਪਾਇਆ ਤੇਰੈ ਨਾਮਿ ਹੈ ਨਿਵਾਸਾ ॥੧॥
જ્યારે તે સદ્દગુરુને મળે છે ત્યારે તેને ઈશ્વરની પ્રાપ્તિ થાય છે અને હરિનામમાં લીન રહે છે ||૧||
ਅਉਧੂ ਸਹਜੇ ਤਤੁ ਬੀਚਾਰਿ ॥
હે અવધૂત યોગી! સાહજિક તત્વનું ચિંતન કરો,
ਜਾ ਤੇ ਫਿਰਿ ਨ ਆਵਹੁ ਸੈਸਾਰਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેથી તમારે ફરીથી દુનિયામાં આવવું ન પડે.||૧||વિરામ||
ਜਾ ਕੈ ਕਰਮੁ ਨਾਹੀ ਧਰਮੁ ਨਾਹੀ ਨਾਹੀ ਸੁਚਿ ਮਾਲਾ ॥
જેની પાસે કોઈ કર્મ નથી, કોઈ ધર્મ નથી, કોઈ જપ નથી,
ਸਿਵ ਜੋਤਿ ਕੰਨਹੁ ਬੁਧਿ ਪਾਈ ਸਤਿਗੁਰੂ ਰਖਵਾਲਾ ॥੨॥
જ્યારે સદ્દગુરુ રક્ષક બને છે, ત્યારે તેને કલ્યાણના પ્રકાશમાંથી જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે || ૨ ||
ਜਾ ਕੈ ਬਰਤੁ ਨਾਹੀ ਨੇਮੁ ਨਾਹੀ ਨਾਹੀ ਬਕਬਾਈ ॥
જે ઉપવાસ નથી રાખતો, કે કોઈ નિયમોનું પાલન કરતો નથી, જે શાસ્ત્રો અનુસાર ચતુરાઈથી બોલતો નથી.
ਗਤਿ ਅਵਗਤਿ ਕੀ ਚਿੰਤ ਨਾਹੀ ਸਤਿਗੁਰੂ ਫੁਰਮਾਈ ॥੩॥
સદ્દગુરુનું ફરમાન છે કે તેઓ સારા કે ખરાબની ચિંતા કરતા નથી || ૩ ||
ਜਾ ਕੈ ਆਸ ਨਾਹੀ ਨਿਰਾਸ ਨਾਹੀ ਚਿਤਿ ਸੁਰਤਿ ਸਮਝਾਈ ॥
જેની પાસે આશા નથી, જે આશાઓથી રહિત છે, તે મનને સમજાવે છે.
ਤੰਤ ਕਉ ਪਰਮ ਤੰਤੁ ਮਿਲਿਆ ਨਾਨਕਾ ਬੁਧਿ ਪਾਈ ॥੪॥੪॥
હે નાનક! જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યા પછી તેનો આત્મા પરમાત્મામાં વિલિન થઈ જાય છે || ૪ || ૪ ||
ਪ੍ਰਭਾਤੀ ਮਹਲਾ ੧ ॥
પ્રભાતી મહેલ ૧ ||
ਤਾ ਕਾ ਕਹਿਆ ਦਰਿ ਪਰਵਾਣੁ ॥
એ મહાપુરુષની વાતો પ્રભુના દરબારમાં સ્વીકારાય છે.
ਬਿਖੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਦੁਇ ਸਮ ਕਰਿ ਜਾਣੁ ॥੧॥
જે દુ:ખ અને સુખને સમાન માને છે || ૧ ||
ਕਿਆ ਕਹੀਐ ਸਰਬੇ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥
તેની ખ્યાતિ વિશે શું કહેવું જોઈએ, તે સમગ્ર વિશ્વમાં હાજર છે.
ਜੋ ਕਿਛੁ ਵਰਤੈ ਸਭ ਤੇਰੀ ਰਜਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે પરમેશ્વર ! જે કંઈ થઈ રહ્યું છે, બધું તમારી ઈચ્છાથી થઈ રહ્યું છે || ૧ || વિરામ||
ਪ੍ਰਗਟੀ ਜੋਤਿ ਚੂਕਾ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥
પછી મનમાં જ્ઞાનનો પ્રકાશ થયો અને અભિમાનનો અંત આવ્યો.
ਸਤਿਗੁਰਿ ਦੀਆ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ॥੨॥
જ્યારે સદ્દગુરુએ હરિનામ અમૃત આપ્યું હતું || ૨ ||
ਕਲਿ ਮਹਿ ਆਇਆ ਸੋ ਜਨੁ ਜਾਣੁ ॥
કળીયુગમાં એ જ વ્યક્તિનું જીવન સફળ માનવામાં આવે છે,
ਸਾਚੀ ਦਰਗਹ ਪਾਵੈ ਮਾਣੁ ॥੩॥
જે સાચા દરબારમાં માન મેળવે છે || ૩ ||
ਕਹਣਾ ਸੁਨਣਾ ਅਕਥ ਘਰਿ ਜਾਇ ॥
તેનું કથન અને શ્રવણ અકથ્ય પ્રભુના ઘરમાં સ્વીકારાય છે
ਕਥਨੀ ਬਦਨੀ ਨਾਨਕ ਜਲਿ ਜਾਇ ॥੪॥੫॥
ગુરુ નાનક કહે છે કે નકામી વાતો તો સળગી જવા બરાબર છે || ૪ || ૫ ||
ਪ੍ਰਭਾਤੀ ਮਹਲਾ ੧ ॥
પ્રભાતી મહેલ ૧ ||
ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਨੀਰੁ ਗਿਆਨਿ ਮਨ ਮਜਨੁ ਅਠਸਠਿ ਤੀਰਥ ਸੰਗਿ ਗਹੇ ॥
ગુરુના જ્ઞાનથી જ મન અમૃતના જળમાં સ્નાન કરે છે અને સાથે જ અડસઠ તીર્થયાત્રાઓનું ફળ પ્રાપ્ત કરે છે.
ਗੁਰ ਉਪਦੇਸਿ ਜਵਾਹਰ ਮਾਣਕ ਸੇਵੇ ਸਿਖੁ ਸੋੁ ਖੋਜਿ ਲਹੈ ॥੧॥
ગુરુના ઉપદેશો અમૂલ્ય મોતી અને માણેક છે, જે શિષ્ય શોધી શકે છે || ૧ ||
ਗੁਰ ਸਮਾਨਿ ਤੀਰਥੁ ਨਹੀ ਕੋਇ
ગુરુ જેવું કોઈ તીર્થ નથી,
ਸਰੁ ਸੰਤੋਖੁ ਤਾਸੁ ਗੁਰੁ ਹੋਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
વાસ્તવમાં ગુરુ સંતોષનું સરોવર છે || ૧ || વિરામ||