Page 1310
ਸਤਿਗੁਰੁ ਦਾਤਾ ਜੀਅ ਜੀਅਨ ਕੋ ਭਾਗਹੀਨ ਨਹੀ ਭਾਵੈਗੋ ॥
સદ્દગુરુ બધા જીવોનો દાતા છે, પરંતુ બદનસીબ લોકોને સારું નથી લાગતું.
ਫਿਰਿ ਏਹ ਵੇਲਾ ਹਾਥਿ ਨ ਆਵੈ ਪਰਤਾਪੈ ਪਛੁਤਾਵੈਗੋ ॥੭॥
માણસના જીવનની આ સુવર્ણ તક પાછા આવતી નથી અને માણસ દુઃખી થઈને પછતાય છે ||૭||
ਜੇ ਕੋ ਭਲਾ ਲੋੜੈ ਭਲ ਅਪਨਾ ਗੁਰ ਆਗੈ ਢਹਿ ਢਹਿ ਪਾਵੈਗੋ ॥
જો તમે તમારું ભલું ઇચ્છતા હોય તો ગુરુની સામે નમી જાઓ.
ਨਾਨਕ ਦਇਆ ਦਇਆ ਕਰਿ ਠਾਕੁਰ ਮੈ ਸਤਿਗੁਰ ਭਸਮ ਲਗਾਵੈਗੋ ॥੮॥੩
નાનક વિનંતી કરે છે કે હે ઈશ્વર! મારા પર દયા કરો, મારા માથા પર ગુરુની ચરણરજ લગાવવા ઈચ્છું છું. || ૮ || ૩ ||
ਕਾਨੜਾ ਮਹਲਾ ੪ ॥
કાનડા મહલા ૪ ||
ਮਨੁ ਹਰਿ ਰੰਗਿ ਰਾਤਾ ਗਾਵੈਗੋ ॥
હે મન! ઈશ્વરના રંગમાં લીન થાઓ અને તેમના ગુણગાન ગાઓ.
ਭੈ ਭੈ ਤ੍ਰਾਸ ਭਏ ਹੈ ਨਿਰਮਲ ਗੁਰਮਤਿ ਲਾਗਿ ਲਗਾਵੈਗੋ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આનાથી તમામ ભય અને ચિંતાઓ દૂર થાય છે, ગુરુના ઉપદેશથી શુદ્ધ મન પ્રભુની ભક્તિમાં લીન થાય છે. || ૧ || વિરામ ||
ਹਰਿ ਰੰਗਿ ਰਾਤਾ ਸਦ ਬੈਰਾਗੀ ਹਰਿ ਨਿਕਟਿ ਤਿਨਾ ਘਰਿ ਆਵੈਗੋ ॥
ઈશ્વરના રંગમાં લીન રહેનાર જીવ સદા વૈરાગ્યમય રહે છે અને પરમાત્મા તેના હ્રદયમાં નિવાસ કરે છે.
ਤਿਨ ਕੀ ਪੰਕ ਮਿਲੈ ਤਾਂ ਜੀਵਾ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਆਪਿ ਦਿਵਾਵੈਗੋ ॥੧॥
આવા ભક્તોના પગની ધૂળ મળી જાય તો જીવન ચાલતું રહે છે અને ઈશ્વરની કૃપાથી તે થઈ જાય છે. || ૧ ||
ਦੁਬਿਧਾ ਲੋਭਿ ਲਗੇ ਹੈ ਪ੍ਰਾਣੀ ਮਨਿ ਕੋਰੈ ਰੰਗੁ ਨ ਆਵੈਗੋ ॥
દ્વિધા અને લોભમાં ડૂબેલા જીવનું મન કોરું રહે છે અને તેને પ્રભુનો રંગ ચડતો નથી.
ਫਿਰਿ ਉਲਟਿਓ ਜਨਮੁ ਹੋਵੈ ਗੁਰ ਬਚਨੀ ਗੁਰੁ ਪੁਰਖੁ ਮਿਲੈ ਰੰਗੁ ਲਾਵੈਗੋ ॥੨॥
ગુરુ મળે ત્યારે મન બદલાય છે, ગુરુના શબ્દોથી આત્મા ફરી જન્મ લે છે, પછી તેનામાં પ્રભુની ભક્તિનો રંગ રહે છે || ૨ ||
ਇੰਦ੍ਰੀ ਦਸੇ ਦਸੇ ਫੁਨਿ ਧਾਵਤ ਤ੍ਰੈ ਗੁਣੀਆ ਖਿਨੁ ਨ ਟਿਕਾਵੈਗੋ ॥
દસ ઇન્દ્રિયો દસ દિશામાં ચાલે છે અને ત્રણ ગુણને લીધે તે એક ક્ષણ પણ ટકી શકતી નથી.
ਸਤਿਗੁਰ ਪਰਚੈ ਵਸਗਤਿ ਆਵੈ ਮੋਖ ਮੁਕਤਿ ਸੋ ਪਾਵੈਗੋ ॥੩॥
જ્યારે સદ્દગુરુ સાથે મુલાકાત થાય છે ત્યારે તે નિયંત્રણમાં આવે છે અને મુક્તિ પ્રાપ્ત કરે છે ||૩||
ਓਅੰਕਾਰਿ ਏਕੋ ਰਵਿ ਰਹਿਆ ਸਭੁ ਏਕਸ ਮਾਹਿ ਸਮਾਵੈਗੋ ॥
માત્ર ઓમકાર જ સમગ્ર સૃષ્ટિમાં વ્યાપી જાય છે અને દરેકે તેમાં લીન થવું પડે છે.
ਏਕੋ ਰੂਪੁ ਏਕੋ ਬਹੁ ਰੰਗੀ ਸਭੁ ਏਕਤੁ ਬਚਨਿ ਚਲਾਵੈਗੋ ॥੪॥
તે એક જ રૂપ છે, અનેક રંગોમાં છે, આખું જગત તે એકના શબ્દથી ચાલે છે. || ૪ ||
ਗੁਰਮੁਖਿ ਏਕੋ ਏਕੁ ਪਛਾਤਾ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹੋਇ ਲਖਾਵੈਗੋ ॥
ગુરુ તે એક અનંત શક્તિમાં માને છે અને તે રહસ્ય જાણે છે.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਇ ਮਿਲੈ ਨਿਜ ਮਹਲੀ ਅਨਹਦ ਸਬਦੁ ਬਜਾਵੈਗੋ ॥੫॥
ગુરુ દ્વારા આત્મા તેના સાચા સ્વભાવને પ્રાપ્ત કરે છે અને એના અંતરમનમાં દુઃખની વાત ગુંજતી રહે છે || ૫ ||
ਜੀਅ ਜੰਤ ਸਭ ਸਿਸਟਿ ਉਪਾਈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੋਭਾ ਪਾਵੈਗੋ ॥
સમગ્ર સૃષ્ટિનું સર્જન કરીને પરમ પ્રભુએ ગુરુનો મહિમા આપ્યો છે.
ਬਿਨੁ ਗੁਰ ਭੇਟੇ ਕੋ ਮਹਲੁ ਨ ਪਾਵੈ ਆਇ ਜਾਇ ਦੁਖੁ ਪਾਵੈਗੋ ॥੬॥
ગુરુની હાજરી વિના ઈશ્વરની પ્રાપ્તિ થતી નથી, નહીં તો આત્મા જન્મ-મરણના ચક્રમાં પીડાય છે. || ૬ ||
ਅਨੇਕ ਜਨਮ ਵਿਛੁੜੇ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰੀਤਮ ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਗੁਰੂ ਮਿਲਾਵੈਗੋ ॥
હે મારા પ્રિય! અમે ઘણા જન્મોથી વિખૂટા પડી ગયા છીએ, કૃપા કરીને અમને ગુરુ સાથે મળવો
ਸਤਿਗੁਰ ਮਿਲਤ ਮਹਾ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਮਤਿ ਮਲੀਨ ਬਿਗਸਾਵੈਗੋ ॥੭॥
સાચા ગુરુને મળવાથી પરમ સુખની પ્રાપ્તિ થાય છે અને મલિન બુદ્ધિ પણ ખીલે છે. || ૭ ||
ਹਰਿ ਹਰਿ ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਹੁ ਜਗਜੀਵਨ ਮੈ ਸਰਧਾ ਨਾਮਿ ਲਗਾਵੈਗੋ ॥
હે પરમેશ્વર! કૃપા કરીને અને મને ભક્તિ સાથે જપમાં જોડો.
ਨਾਨਕ ਗੁਰੂ ਗੁਰੂ ਹੈ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮੈ ਸਤਿਗੁਰੁ ਸਰਨਿ ਮਿਲਾਵੈਗੋ ॥੮॥੪॥
નાનક કહે છે કે ગુરુ પરમ પરમેશ્વર છે, ગુરુ-પરમેશ્વર એક સ્વરૂપ છે અને મને સાચા ગુરુનું શરણ મળ્યું છે || ૮ || ૪ ||
ਕਾਨੜਾ ਮਹਲਾ ੪ ॥
કાનદા મહલા ૪ ||
ਮਨ ਗੁਰਮਤਿ ਚਾਲ ਚਲਾਵੈਗੋ ॥
હે મન! ગુરુના ઉપદેશ પ્રમાણે જીવન-વ્યવહાર અપનાવવો જોઈએ.
ਜਿਉ ਮੈਗਲੁ ਮਸਤੁ ਦੀਜੈ ਤਲਿ ਕੁੰਡੇ ਗੁਰ ਅੰਕਸੁ ਸਬਦੁ ਦ੍ਰਿੜਾਵੈਗੋ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેમ એક મહાન હાથીને અંકુશ હેઠળ રાખવામાં આવે છે, તેવી જ રીતે ગુરુ તેના શબ્દના નિયંત્રણથી આગળ વધે છે. || ૧ || વિરામ ||
ਚਲਤੌ ਚਲੈ ਚਲੈ ਦਹ ਦਹ ਦਿਸਿ ਗੁਰੁ ਰਾਖੈ ਹਰਿ ਲਿਵ ਲਾਵੈਗੋ ॥
મન દસે દિશામાં ગતિ કરે છે, પરંતુ ગુરુ તેને રોકે છે અને પરમાત્મા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸਬਦੁ ਦੇਇ ਰਿਦ ਅੰਤਰਿ ਮੁਖਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਨਾਮੁ ਚੁਆਵੈਗੋ ॥੧॥
સદ્દગુરુ હ્રદયમાં જ શબ્દો આપે છે અને મુખમાં હરિનામનું અમૃત રેડે છે.|| ૧ ||
ਬਿਸੀਅਰ ਬਿਸੂ ਭਰੇ ਹੈ ਪੂਰਨ ਗੁਰੁ ਗਰੁੜ ਸਬਦੁ ਮੁਖਿ ਪਾਵੈਗੋ ॥
માયારૂપી સાપ વાસનાઓના ઝેરથી ભરેલો છે અને પૂર્ણ ગુરુ શબ્દ રૂપી ગારુડી મંત્ર મુખમાં મૂકે છે.
ਮਾਇਆ ਭੁਇਅੰਗ ਤਿਸੁ ਨੇੜਿ ਨ ਆਵੈ ਬਿਖੁ ਝਾਰਿ ਝਾਰਿ ਲਿਵ ਲਾਵੈਗੋ ॥੨॥
ત્યારપછી માયા રૂપી સાપ તેની નજીક આવતો નથી અને વાસનાનું ઝેર ઉતરીને પરમાત્માનું ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે || ૨ ||
ਸੁਆਨੁ ਲੋਭੁ ਨਗਰ ਮਹਿ ਸਬਲਾ ਗੁਰੁ ਖਿਨ ਮਹਿ ਮਾਰਿ ਕਢਾਵੈਗੋ ॥
લોભરૂપી કૂતરો શરીરરૂપી શહેરમાં શક્તિશાળી છે પરંતુ ગુરુ તેને ક્ષણમાં મારી નાખે છે.
ਸਤੁ ਸੰਤੋਖੁ ਧਰਮੁ ਆਨਿ ਰਾਖੇ ਹਰਿ ਨਗਰੀ ਹਰਿ ਗੁਨ ਗਾਵੈਗੋ ॥੩॥
ઈશ્વરની નગરીમાં સત્ય, સંતોષ, ધર્મ વગેરે જેવા સારા ગુણો સ્થાપિત થયા છે અને ત્યાં પરમાત્માની સ્તુતિ થાય છે || ૩ ||