Page 310
ਜਨ ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਸਲਾਹਿ ਤੂ ਸਚੁ ਸਚੇ ਸੇਵਾ ਤੇਰੀ ਹੋਤਿ ॥੧੬॥
હે દાસ નાનક! તું પણ આવી રીતે નામની સ્તુતિ કર સાચે જ તારી આ સેવા પ્રભુના ઓટલા પર સ્વીકાર થશે ॥૧૬॥
ਸਲੋਕ ਮਃ ੪ ॥
શ્લોક મહેલ ૪ ॥
ਸਭਿ ਰਸ ਤਿਨ ਕੈ ਰਿਦੈ ਹਹਿ ਜਿਨ ਹਰਿ ਵਸਿਆ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥
જેના હૃદયમાં પ્રભુ વસી ગયા છે બધા રસ તેની અંદર છે.
ਹਰਿ ਦਰਗਹਿ ਤੇ ਮੁਖ ਉਜਲੇ ਤਿਨ ਕਉ ਸਭਿ ਦੇਖਣ ਜਾਹਿ ॥
હરીના દરબારમાં તે ખીલેલ માથે જાય છે અને બધા લોકો તેના દર્શનની અભિલાષા કરે છે ॥
ਜਿਨ ਨਿਰਭਉ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇਆ ਤਿਨ ਕਉ ਭਉ ਕੋਈ ਨਾਹਿ ॥
જેને નિર્ભય પ્રભુનું નામ સ્મરણ કર્યું છે તેને પોતાને પણ કોઈ ડર રહી જતો નથી.
ਹਰਿ ਉਤਮੁ ਤਿਨੀ ਸਰੇਵਿਆ ਜਿਨ ਕਉ ਧੁਰਿ ਲਿਖਿਆ ਆਹਿ ॥
પરંતુ આ ઉત્તમ પ્રભુ તે મનુષ્યએ જ સ્મરણ કર્યા છે જેના હૃદયમાં પ્રારંભથી સારા કરેલા કર્મોના સંસ્કાર લખાયેલ છે.
ਤੇ ਹਰਿ ਦਰਗਹਿ ਪੈਨਾਈਅਹਿ ਜਿਨ ਹਰਿ ਵੁਠਾ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥
જેના મનમાં પ્રભુ વસે છે તેને તેની હાજરીમાં આદર મળે છે.
ਓਇ ਆਪਿ ਤਰੇ ਸਭ ਕੁਟੰਬ ਸਿਉ ਤਿਨ ਪਿਛੈ ਸਭੁ ਜਗਤੁ ਛਡਾਹਿ ॥
તે પોતે આખા કુટુંબ સહીત સંસાર-સાગરથી પાર થઇ જાય છે. અને પોતાના નકશા-કદમો પર ચાલીને આખા સંસારને વિકારોથી બચાવી લે છે.
ਜਨ ਨਾਨਕ ਕਉ ਹਰਿ ਮੇਲਿ ਜਨ ਤਿਨ ਵੇਖਿ ਵੇਖਿ ਹਮ ਜੀਵਾਹਿ ॥੧॥
હે હરિ! આવા પોતાના સાથી નાનકને પણ મળાવ. અમે તેને જોઈજોઈને જીવીએ ॥૧॥
ਮਃ ੪ ॥
મહેલ ૪ ॥
ਸਾ ਧਰਤੀ ਭਈ ਹਰੀਆਵਲੀ ਜਿਥੈ ਮੇਰਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਬੈਠਾ ਆਇ ॥
જે જમીન પર મારો પ્રેમાળ સદ્દગુરુ આવી બેસ્યો છે તે જમીન લીલીછમ થઈ ગઈ છે.
ਸੇ ਜੰਤ ਭਏ ਹਰੀਆਵਲੇ ਜਿਨੀ ਮੇਰਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਦੇਖਿਆ ਜਾਇ ॥
તે જીવ લીલા થઈ ગયા છે જેને જેને પ્રેમાળ સદ્દગુરુના દર્શન કર્યા છે.
ਧਨੁ ਧੰਨੁ ਪਿਤਾ ਧਨੁ ਧੰਨੁ ਕੁਲੁ ਧਨੁ ਧਨੁ ਸੁ ਜਨਨੀ ਜਿਨਿ ਗੁਰੂ ਜਣਿਆ ਮਾਇ ॥
હે મા! તે પિતા ભાગ્યશાળી છે તે કુળ ભાગ્યશાળી છે જેને સદ્દગુરુને જન્મ આપ્યો છે.
ਧਨੁ ਧੰਨੁ ਗੁਰੂ ਜਿਨਿ ਨਾਮੁ ਅਰਾਧਿਆ ਆਪਿ ਤਰਿਆ ਜਿਨੀ ਡਿਠਾ ਤਿਨਾ ਲਏ ਛਡਾਇ ॥
તે સદ્દગુરુ ધન્ય છે જેને પ્રભુનું નામ સ્મરણ કર્યું છે નામ સ્મરણ કરીને પોતે પાર થયો છે અને જેને તેના દર્શન કર્યા છે તેને પણ વિકારોથી છોડાવી લીધા છે.
ਹਰਿ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮੇਲਹੁ ਦਇਆ ਕਰਿ ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਧੋਵੈ ਪਾਇ ॥੨॥
હે હરિ! કૃપા કરીને મને પણ આવો સદ્દગુરુ મળાવ દાસ નાનક તેના પગ ધોવે ॥૨॥
ਪਉੜੀ ॥
પગથિયું॥
ਸਚੁ ਸਚਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਅਮਰੁ ਹੈ ਜਿਸੁ ਅੰਦਰਿ ਹਰਿ ਉਰਿ ਧਾਰਿਆ ॥
સદ્દગુરુ હંમેશા સ્થિર રહેનાર અમર પ્રભુનું રૂપ છે કારણ કે તેને પ્રભુને પોતાની અંદર હૃદયમાં પરોવ્યા છે.
ਸਚੁ ਸਚਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਪੁਰਖੁ ਹੈ ਜਿਨਿ ਕਾਮੁ ਕ੍ਰੋਧੁ ਬਿਖੁ ਮਾਰਿਆ ॥
અને આ રીતે તેને હૃદયમાંથી કામ-ક્રોધ વગેરેને ઝેરને કાઢી દીધા છે. આથી હું પોતાના સદ્દગુરુથી હંમેશા બલિહાર જાવ છું.
ਜਾ ਡਿਠਾ ਪੂਰਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਤਾਂ ਅੰਦਰਹੁ ਮਨੁ ਸਾਧਾਰਿਆ ॥
જ્યારે મેં આવો આ સંપૂર્ણ સદ્દગુરુ જોયો ત્યારે મારા મનને અંદર ધીરજ આવ્યું
ਬਲਿਹਾਰੀ ਗੁਰ ਆਪਣੇ ਸਦਾ ਸਦਾ ਘੁਮਿ ਵਾਰਿਆ ॥
ગુરુની સન્મુખ રહેનાર મનુષ્ય મનુષ્ય જન્મની રમત જીતી જાય છે.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਿਤਾ ਮਨਮੁਖਿ ਹਾਰਿਆ ॥੧੭॥
અને મનની પાછળ ચાલનાર હારી જાય છે ॥૧૭॥
ਸਲੋਕ ਮਃ ੪ ॥
શ્લોક મહેલ ૪ ॥
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਮੇਲਿਓਨੁ ਮੁਖਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇਸੀ ॥
જે મનુષ્યને કૃપા કરીને તે પ્રભુએ સદ્દગુરુ મળાવ્યા છે તે ગુરુની સન્મુખ થઈને મુખથી નામ સ્મરણ કરે છે
ਸੋ ਕਰੇ ਜਿ ਸਤਿਗੁਰ ਭਾਵਸੀ ਗੁਰੁ ਪੂਰਾ ਘਰੀ ਵਸਾਇਸੀ ॥
અને તે જ કંઈ કરે છે જે સદ્દગુરુને યોગ્ય લાગે છે સંપૂર્ણ સદ્દગુરુ આગળ તેના હૃદયમાં ‘નામ નિધાન’ વસાવી દે છે.
ਜਿਨ ਅੰਦਰਿ ਨਾਮੁ ਨਿਧਾਨੁ ਹੈ ਤਿਨ ਕਾ ਭਉ ਸਭੁ ਗਵਾਇਸੀ ॥
જેના હૃદયમાં નામનો ખજાનો વસી જાય છે સદ્દગુરુ તેનો બધો ડર દૂર કરી દે છે.
ਜਿਨ ਰਖਣ ਕਉ ਹਰਿ ਆਪਿ ਹੋਇ ਹੋਰ ਕੇਤੀ ਝਖਿ ਝਖਿ ਜਾਇਸੀ ॥
જેની રક્ષા કરવા માટે પ્રભુ પોતે તૈયાર થાય અને કેટલીય દુનિયા ખપીખપીને મરે પરંતુ તેનું કાંઈ બગાડી શકતી નથી.
ਜਨ ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇ ਤੂ ਹਰਿ ਹਲਤਿ ਪਲਤਿ ਛੋਡਾਇਸੀ ॥੧॥
આ માટે હે નાનક! તું નામ જપ પ્રભુ આ લોકમાં અને પરલોકમાં દરેક પ્રકારના ડરથી બચાવી લેશે ॥૧॥
ਮਃ ੪ ॥
મહેલ ૪ ॥
ਗੁਰਸਿਖਾ ਕੈ ਮਨਿ ਭਾਵਦੀ ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਕੀ ਵਡਿਆਈ ॥
ગુરુ શિખોના મનને પોતાના સદ્દગુરુની મહિમા પ્રેમાળ લાગે છે.
ਹਰਿ ਰਾਖਹੁ ਪੈਜ ਸਤਿਗੁਰੂ ਕੀ ਨਿਤ ਚੜੈ ਸਵਾਈ ॥
હે પ્રભુ! તું સદ્દગુરુની લાજ-પ્રતિષ્ઠા રાખે છે અને સદ્દગુરુની મહિમા દિવસે દિવસે વધે છે ॥
ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਕੈ ਮਨਿ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਹੈ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਛਡਾਈ ॥
જે પરબ્રહ્મ બધા જીવોને વિકાર વગેરેથી બચાવી લે છે તે પરબ્રહ્મ ગુરુ સદ્દગુરુના મનમાં હંમેશા વસે છે.
ਗੁਰ ਸਤਿਗੁਰ ਤਾਣੁ ਦੀਬਾਣੁ ਹਰਿ ਤਿਨਿ ਸਭ ਆਣਿ ਨਿਵਾਈ ॥
પ્રભુ જ સદ્દગુરુનું બળ તેમજ આશરો છે તે પ્રભુએ જ બધા જીવ સદ્દગુરુની આગળ લાવી નમાવ્યા છે ॥
ਜਿਨੀ ਡਿਠਾ ਮੇਰਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਭਾਉ ਕਰਿ ਤਿਨ ਕੇ ਸਭਿ ਪਾਪ ਗਵਾਈ ॥
જેણે હૃદયમાં પ્રેમ રાખીને પ્રેમાળ સદ્દગુરુના દર્શન કર્યા છે સદ્દગુરુ તેના બધા પાપ દૂર કરી દે છે
ਹਰਿ ਦਰਗਹ ਤੇ ਮੁਖ ਉਜਲੇ ਬਹੁ ਸੋਭਾ ਪਾਈ ॥
હરીની દરબારમાં તે ખીલેલ માથે જાય છે અને તેની ઘણી શોભા થાય છે.
ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਮੰਗੈ ਧੂੜਿ ਤਿਨ ਜੋ ਗੁਰ ਕੇ ਸਿਖ ਮੇਰੇ ਭਾਈ ॥੨॥
જે મારા ભાઈ સદ્દગુરુના આવા પ્રકારના શીખ છે દાસ નાનક તેના ચરણોની ધૂળ માંગે છે ॥૨॥
ਪਉੜੀ ॥
પગથિયું॥
ਹਉ ਆਖਿ ਸਲਾਹੀ ਸਿਫਤਿ ਸਚੁ ਸਚੁ ਸਚੇ ਕੀ ਵਡਿਆਈ ॥
જે સાચા પ્રભુની કોઈ મનુષ્ય કિંમત નથી નાખી શકતો તે સાચો પ્રભુ પ્રશંશનીય છે
ਸਾਲਾਹੀ ਸਚੁ ਸਲਾਹ ਸਚੁ ਸਚੁ ਕੀਮਤਿ ਕਿਨੈ ਨ ਪਾਈ ॥
અને તેની મહિમા કરવી હંમેશા સાથ નિભાવનાર કાર્ય છે આ માટે મારી પણ આ પ્રાર્થના છે કે હું સાચા પ્રભુની સાચી ઉદારતા અને સાચા ગુણ કહી કહીને સલાહુ.