Page 208
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ મહેલ ૫
ਜੋਗ ਜੁਗਤਿ ਸੁਨਿ ਆਇਓ ਗੁਰ ਤੇ ॥
હે ભાઈ! મને સતગુરુના શબ્દએ પરમાત્માથી મેળાપનો વિચાર સમજાવી દીધો છે.
ਮੋ ਕਉ ਸਤਿਗੁਰ ਸਬਦਿ ਬੁਝਾਇਓ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હું તે ગુરુથી વાસ્તવિક યોગની રીત સાંભળીને આવ્યો છું ૧વિરામ
ਨਉ ਖੰਡ ਪ੍ਰਿਥਮੀ ਇਸੁ ਤਨ ਮਹਿ ਰਵਿਆ ਨਿਮਖ ਨਿਮਖ ਨਮਸਕਾਰਾ ॥
હે ભાઈ! હું પળે પળે તે પરમાત્માને નમસ્કાર કરતો રહું છું, જે આ મનુષ્ય શરીરમાં જ હાજર છે, આ જ છે મારા માટે જોગીઓવાળું આખી ધરતીનુ રટણ.
ਦੀਖਿਆ ਗੁਰ ਕੀ ਮੁੰਦ੍ਰਾ ਕਾਨੀ ਦ੍ਰਿੜਿਓ ਏਕੁ ਨਿਰੰਕਾਰਾ ॥੧॥
મેં પોતાના ગુરુનો ઉપદેશ પોતાના હૃદયમાં દૃઢ કરી લીધો છે, આ જ મારા માટે કાનોની મુન્દ્રા, જે જોગી લોકો પહેરે છે, હું એક નિરંકારને હંમેશા પોતાના હૃદયમાં વસાવું છું ૧
ਪੰਚ ਚੇਲੇ ਮਿਲਿ ਭਏ ਇਕਤ੍ਰਾ ਏਕਸੁ ਕੈ ਵਸਿ ਕੀਏ ॥
હે ભાઈ! ગુરુના ઉપદેશની કૃપાથી મારી પાંચેય જ્ઞાનેન્દ્રિઓ દુનિયાના પદાર્થો તરફ ભટકવાની જગ્યાએ મળીને એકત્રિત થઇ ગઈ છે. આ બધા એક ઊંચી બુદ્ધિને હેઠળ થઇ ગયા છે.
ਦਸ ਬੈਰਾਗਨਿ ਆਗਿਆਕਾਰੀ ਤਬ ਨਿਰਮਲ ਜੋਗੀ ਥੀਏ ॥੨॥
ગુરુના ઉપદેશ જ્યારથી વિકારોથી વિરક્ત થઈને મારી ઈન્દ્રીઓ ઊંચી બુદ્ધિની આજ્ઞામાં ચાલવા લાગે છે, ત્યારથી હું પવિત્ર જીવનવાળો જોગી બની ગયો છું. ૨
ਭਰਮੁ ਜਰਾਇ ਚਰਾਈ ਬਿਭੂਤਾ ਪੰਥੁ ਏਕੁ ਕਰਿ ਪੇਖਿਆ ॥
હે ભાઈ! મનની ભટકણને સળગાવીને આ રાખ મેં પોતાના શરીર પર લગાવી લીધી છે, હું એક પરમાત્માને જ આખા સંસારમાં વ્યાપક જોવ છું. આ છે મારો યોગ માર્ગ.
ਸਹਜ ਸੂਖ ਸੋ ਕੀਨੀ ਭੁਗਤਾ ਜੋ ਠਾਕੁਰਿ ਮਸਤਕਿ ਲੇਖਿਆ ॥੩॥
હે ભાઈ! મેં તે આધ્યાત્મિક સ્થિરતાના આનંદને પોતાના આધ્યાત્મિક ખોરાક માટે જોગીઓના ભંડારોવાળું ચૂરમું બનાવ્યું છે, જેની પ્રાપ્તિ ઠાકોર પ્રભુએ મારા માથા પર લખી દીધી ૩
ਜਹ ਭਉ ਨਾਹੀ ਤਹਾ ਆਸਨੁ ਬਾਧਿਓ ਸਿੰਗੀ ਅਨਹਤ ਬਾਨੀ ॥
હે ભાઈ! હું પરમાત્માની મહિમાનો એક રસ સિંગી વગાડી રહ્યો છું. આની કૃપાથી મેં તે આધ્યાત્મિક સ્થિતિમાં પોતાનું આસન જમાવેલું છે જ્યાં દુનિયાવાળો કોઈ ડર મને સ્પર્શી શકતો નથી.
ਤਤੁ ਬੀਚਾਰੁ ਡੰਡਾ ਕਰਿ ਰਾਖਿਓ ਜੁਗਤਿ ਨਾਮੁ ਮਨਿ ਭਾਨੀ ॥੪॥
હે ભાઈ! જગતના મૂળ-પ્રભુના ગુણોને વિચારતો રહેજે. આથી જોગીઓવાળો દંડો બનાવીને મેં પોતાની પાસે રાખ્યો છે. પરમાત્માના નામને સ્મરણ કરતો રહેજે બસ! આ જ જોગીનો સંયોગ મારા મનને સારું લાગે છે ૪
ਐਸਾ ਜੋਗੀ ਵਡਭਾਗੀ ਭੇਟੈ ਮਾਇਆ ਕੇ ਬੰਧਨ ਕਾਟੈ ॥
હે ભાઈ! આવો સંયોગ નિભાવનાર જોગી જે મનુષ્યને મોટા ભાગ્યોથી મળી જાય છે, તે તેના માયાના મોહના બધા બંધન કાપી દે છે.
ਸੇਵਾ ਪੂਜ ਕਰਉ ਤਿਸੁ ਮੂਰਤਿ ਕੀ ਨਾਨਕੁ ਤਿਸੁ ਪਗ ਚਾਟੈ ॥੫॥੧੧॥੧੩੨॥
હું પણ પરમાત્મા-ના-રૂપ એવા જોગીની સેવા કરું છું, પૂજા કરું છું. નાનક આવા જોગીના પગ સ્પર્શે છે ૫૧૧૧૩૨
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ મહેલ ૫
ਅਨੂਪ ਪਦਾਰਥੁ ਨਾਮੁ ਸੁਨਹੁ ਸਗਲ ਧਿਆਇਲੇ ਮੀਤਾ ॥
હે મિત્રો! સાંભળો, પરમાત્માનું નામ એક એવો પદાર્થ છે જેના જેવું બીજું કોઈ નથી. આ માટે હે મિત્રો! બધા આ નામનું સ્મરણ કરો.
ਹਰਿ ਅਉਖਧੁ ਜਾ ਕਉ ਗੁਰਿ ਦੀਆ ਤਾ ਕੇ ਨਿਰਮਲ ਚੀਤਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેને ગુરુએ નામ દારૂ આપ્યો તેના મન દરેક પ્રકારના વિકારોની ગંદકીથી સાફ થઇ ગયાં ૧વિરામ
ਅੰਧਕਾਰੁ ਮਿਟਿਓ ਤਿਹ ਤਨ ਤੇ ਗੁਰਿ ਸਬਦਿ ਦੀਪਕੁ ਪਰਗਾਸਾ ॥
હે ભાઈ! ગુરુએ જે મનુષ્યની અંદર પોતાના શબ્દ દ્વારા આધ્યાત્મિક જ્ઞાનનો દીવો સળગાવી દીધો, તેના હૃદયમાંથી માયાના મોહનો અંધકાર દૂર થઇ ગયો.
ਭ੍ਰਮ ਕੀ ਜਾਲੀ ਤਾ ਕੀ ਕਾਟੀ ਜਾ ਕਉ ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਬਿਸ੍ਵਾਸਾ ॥੧॥
હે ભાઈ! સાધુ-સંગતમાં જે મનુષ્યની શ્રદ્ધા બની ગઈ, ગુરુએ તેના મનની માયા માટે ભટકણનો જાળ કાપી દીધો ૧
ਤਾਰੀਲੇ ਭਵਜਲੁ ਤਾਰੂ ਬਿਖੜਾ ਬੋਹਿਥ ਸਾਧੂ ਸੰਗਾ ॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્યએ ગુરુની સંગતિ રૂપી જહાજનો આશરો લીધો, તે આ ઊંડા અને મુશ્કીલ સંસાર સમુદ્રાથી પાર પડી ગયું.
ਪੂਰਨ ਹੋਈ ਮਨ ਕੀ ਆਸਾ ਗੁਰੁ ਭੇਟਿਓ ਹਰਿ ਰੰਗਾ ॥੨॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્યને પરમાત્માથી પ્રેમ કરનાર ગુરુ મળી જાય, તેના મનની બધી ઈચ્છા પૂરી થઇ ગઈ ૨
ਨਾਮ ਖਜਾਨਾ ਭਗਤੀ ਪਾਇਆ ਮਨ ਤਨ ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਅਘਾਏ ॥
હે ભાઈ! જે ભક્ત જનોએ પરમાત્માના નામનો ખજાનો શોધી લીધો, તેનું મન માયા તરફથી તૃપ્ત થઇ ગયું, તેનું શરીર હૃદય માયા તરફથી સંતુષ્ટ થઇ ગયું.
ਨਾਨਕ ਹਰਿ ਜੀਉ ਤਾ ਕਉ ਦੇਵੈ ਜਾ ਕਉ ਹੁਕਮੁ ਮਨਾਏ ॥੩॥੧੨॥੧੩੩॥
હે નાનક! આ નામ-ખજાનો પરમાત્મા તેને જ દે છે, જેને પ્રભુ પોતાનો હુકમ માનવા માટે પ્રેરણા દે છે ૩૧૨૧૩૩
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ મહેલ ૫
ਦਇਆ ਮਇਆ ਕਰਿ ਪ੍ਰਾਨਪਤਿ ਮੋਰੇ ਮੋਹਿ ਅਨਾਥ ਸਰਣਿ ਪ੍ਰਭ ਤੋਰੀ ॥
હે જીવાત્માનાં માલિક! મારા પર કૃપા કર. હે પ્રભુ! હું અનાથ તારી શરણે આવ્યો છું.
ਅੰਧ ਕੂਪ ਮਹਿ ਹਾਥ ਦੇ ਰਾਖਹੁ ਕਛੂ ਸਿਆਨਪ ਉਕਤਿ ਨ ਮੋਰੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હું માયાના મોહના અંધારા કૂવામાં પડી ગયો છું, પોતાનો હાથ આપીને મને આ અંધારા કુવામાંથી બચાવી લે. મારી કોઈ સમજદારી, કોઈ દલીલ અહીં ચાલી શકતી નથી ૧વિરામ
ਕਰਨ ਕਰਾਵਨ ਸਭ ਕਿਛੁ ਤੁਮ ਹੀ ਤੁਮ ਸਮਰਥ ਨਾਹੀ ਅਨ ਹੋਰੀ ॥
હે પ્રભુ! બધા જીવોમાં વ્યાપક થઈને તું પોતે જ બધું જ કરી રહ્યો છે, તું પોતે જ બધું જ કરી રહ્યો છે, તું દરેક શક્તિનો માલિક છે, તારી બરાબરનો કોઈ બીજો નથી.
ਤੁਮਰੀ ਗਤਿ ਮਿਤਿ ਤੁਮ ਹੀ ਜਾਨੀ ਸੇ ਸੇਵਕ ਜਿਨ ਭਾਗ ਮਥੋਰੀ ॥੧॥
હે પ્રભુ! તું કેવો છે, તું કેટલો મોટો છે – આ તફાવત તું પોતે જ જાણે છે. જે લોકોના માથા પર તારી બક્ષીશના ભાગ્ય જાગે છે, તે તારા સેવક બની જાય છે ૧
ਅਪੁਨੇ ਸੇਵਕ ਸੰਗਿ ਤੁਮ ਪ੍ਰਭ ਰਾਤੇ ਓਤਿ ਪੋਤਿ ਭਗਤਨ ਸੰਗਿ ਜੋਰੀ ॥
હે પ્રભુ! તું પોતાના સેવકોને હંમેશા પ્રેમ કરે છે. પોતાના ભક્તોની તે પોતાની પ્રીતિ એમ જોડેલી છે જેમ ગૂંચમાં ડોરા એક બીજામાં પરોવાયેલી હોય છે, જેમ ચકોરની નજર ચાંદ તરફ જ રહે છે, તે જ નજર તારા ભક્તની હોય છે.
ਪ੍ਰਿਉ ਪ੍ਰਿਉ ਨਾਮੁ ਤੇਰਾ ਦਰਸਨੁ ਚਾਹੈ ਜੈਸੇ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਓਹ ਚੰਦ ਚਕੋਰੀ ॥੨॥
તારો ભક્ત તને ‘પ્રેમાળ પ્રેમાળ’ કહી કહીને તારું નામ જપે છે, અને તારા દર્શનની ઈચ્છા રાખે છે ૨
ਰਾਮ ਸੰਤ ਮਹਿ ਭੇਦੁ ਕਿਛੁ ਨਾਹੀ ਏਕੁ ਜਨੁ ਕਈ ਮਹਿ ਲਾਖ ਕਰੋਰੀ ॥
હે ભાઈ! પરમાત્મા અને પરમાત્માના સંતમાં કોઈ ફરક હોતો નથી, પરંતુ એવો મનુષ્ય કેટલાય લાખો કરોડોમાં કોઈ એક જ હોય છે
ਜਾ ਕੈ ਹੀਐ ਪ੍ਰਗਟੁ ਪ੍ਰਭੁ ਹੋਆ ਅਨਦਿਨੁ ਕੀਰਤਨੁ ਰਸਨ ਰਮੋਰੀ ॥੩॥
હે ભાઈ! જે મનુષ્યના હૃદયમાં પ્રભુ પોતાનો પ્રકાશ કરે છે, તે મનુષ્ય દરેક વખત પોતાની જીભથી પ્રભુની મહિમા ઉચ્ચારતો રહે છે ૩
ਤੁਮ ਸਮਰਥ ਅਪਾਰ ਅਤਿ ਊਚੇ ਸੁਖਦਾਤੇ ਪ੍ਰਭ ਪ੍ਰਾਨ ਅਧੋਰੀ ॥
હે પ્રભુ! હે જીવના આશરા! હે અનંત ઊંચા! હે બધાને સુખ આપનાર! તું બધી શક્તિઓનો માલિક છે.
ਨਾਨਕ ਕਉ ਪ੍ਰਭ ਕੀਜੈ ਕਿਰਪਾ ਉਨ ਸੰਤਨ ਕੈ ਸੰਗਿ ਸੰਗੋਰੀ ॥੪॥੧੩॥੧੩੪॥
હે પ્રભુ! હું નાનક પર કૃપા કર, મને તે સંત જનોની સંગતિમાં સ્થાન આપી રાખ ૪૧૩૧૩૪