Page 204
ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ ਪੂਰਬੀ ਮਹਲਾ ੫
રાગ ગૌરી પૂર્વ મહેલ ૫
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે॥
ਕਵਨ ਗੁਨ ਪ੍ਰਾਨਪਤਿ ਮਿਲਉ ਮੇਰੀ ਮਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે માં! હું ક્યાં ગુણોના બળ પર પોતાની જીવાત્માનાં માલિક પ્રભુને મળી શકું? મારામાં તો કોઈ પણ ગુણ નથી ॥૧॥ વિરામ॥
ਰੂਪ ਹੀਨ ਬੁਧਿ ਬਲ ਹੀਨੀ ਮੋਹਿ ਪਰਦੇਸਨਿ ਦੂਰ ਤੇ ਆਈ ॥੧॥
હે માં! હું આધ્યાત્મિક રૂપથી ખાલી છું, બુદ્ધિહીન છું, મારી અંદર આધ્યાત્મિક શક્તિ પણ નથી તો પછી હું પરદેશી છું, મેં પ્રભુ ચરણોને ક્યારેય પણ પોતાનું ઘર નથી બનાવ્યું, અનેક યોનિઓની યાત્રા પાર કરીને આ મનુસ્ય જન્મમાં આવ્યો છું ॥૧॥
ਨਾਹਿਨ ਦਰਬੁ ਨ ਜੋਬਨ ਮਾਤੀ ਮੋਹਿ ਅਨਾਥ ਕੀ ਕਰਹੁ ਸਮਾਈ ॥੨॥
હે પ્રાણપતિ! મારી પાસે તારું નામ-ધન નથી, મારી અંદર આધ્યાત્મિક ગુણોની યુવાની પણ નથી જેની મને હાકલ આવી શકે અને હું ગર્વ કરી શકું. મને અનાથને પોતાના ચરણોમાં જોડી લે ॥૨॥
ਖੋਜਤ ਖੋਜਤ ਭਈ ਬੈਰਾਗਨਿ ਪ੍ਰਭ ਦਰਸਨ ਕਉ ਹਉ ਫਿਰਤ ਤਿਸਾਈ ॥੩॥
હે માં! પોતાના પ્રાણપતિ પ્રભુના દર્શન માટે હું તૃષ્ણાથી તરસી ફરી રહી છું, તેને શોધતી-શોધતી હું એકાંતવાસી થઇ પડી છું ॥૩॥
ਦੀਨ ਦਇਆਲ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਪ੍ਰਭ ਨਾਨਕ ਸਾਧਸੰਗਿ ਮੇਰੀ ਜਲਨਿ ਬੁਝਾਈ ॥੪॥੧॥੧੧੮॥
હે નાનક! હે ગરીબો પર દયા કરનાર! હે કૃપાના ઘર! હે પ્રભુ! તારી કૃપાથી સાધુ-સંગતે મારી આ અલગતાની બળતરા ઠારી દીધી છે ॥૪॥૧॥૧૧૮॥
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ મહેલ ૫॥
ਪ੍ਰਭ ਮਿਲਬੇ ਕਉ ਪ੍ਰੀਤਿ ਮਨਿ ਲਾਗੀ ॥
હે બહેન! પરમાત્માને મળવા માટે મારા મનમાં પ્રીતિ ઉત્પન્ન થઈ ગઈ છે.
ਪਾਇ ਲਗਉ ਮੋਹਿ ਕਰਉ ਬੇਨਤੀ ਕੋਊ ਸੰਤੁ ਮਿਲੈ ਬਡਭਾਗੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પરમાત્માની સાથે મેળવી શકનાર જો વિશાળ ભાગ્યવાળા ગુરુ-સંત મને મળી જાય તું હું તેના પગે લાગું. હું તેની સમક્ષ વિનંતી કરું કે મને પરમાત્માથી મળાવી દે ॥૧॥ વિરામ॥
ਮਨੁ ਅਰਪਉ ਧਨੁ ਰਾਖਉ ਆਗੈ ਮਨ ਕੀ ਮਤਿ ਮੋਹਿ ਸਗਲ ਤਿਆਗੀ ॥
હું પોતાનું મન તેના હવાલે કરી દઉં, હું પોતાનું ધન તેની આગળ રાખી દઉં. હે બહેન! મેં પોતાના મનની બધી ચતુરાઈ છોડી દીધી છે.
ਜੋ ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਹਰਿ ਕਥਾ ਸੁਨਾਵੈ ਅਨਦਿਨੁ ਫਿਰਉ ਤਿਸੁ ਪਿਛੈ ਵਿਰਾਗੀ ॥੧॥
હે બહેન! જે વિશાળ ભાગ્યવાળા સંત મને પરમાત્માની મહિમાની વાતો મને સંભળાવતા રહે. હું દરેક વખતે તેની પાછળ-પાછળ પ્રેમમાં વેરાગી થતી ફરતી રહું. ॥૧॥
ਪੂਰਬ ਕਰਮ ਅੰਕੁਰ ਜਬ ਪ੍ਰਗਟੇ ਭੇਟਿਓ ਪੁਰਖੁ ਰਸਿਕ ਬੈਰਾਗੀ ॥
હે નાનક! પહેલા જન્મોમાં કરેલાં સારા કર્મોના સંસ્કારોના અંકુર જે જીવ-સ્ત્રીના પ્રગટ થઇ ગયા, તેને તે સર્વ-વ્યાપક પ્રભુ મળી પડ્યો છે. જે બધા જીવોમાં બેઠેલો બધા રસો ભોગનાર છે અને જે રસોથી પણ નિર્લિપ છે.
ਮਿਟਿਓ ਅੰਧੇਰੁ ਮਿਲਤ ਹਰਿ ਨਾਨਕ ਜਨਮ ਜਨਮ ਕੀ ਸੋਈ ਜਾਗੀ ॥੨॥੨॥੧੧੯॥
પરમાત્માને મળતાં જ તે જીવ-સ્ત્રીની અંદરથી મોહનો અંધકાર દૂર થઇ જાય છે. અનેક જન્મોથી માયાના મોહમાં સુતેલી પણ જાગી પડે છે ॥૨॥૨॥૧૧૯॥
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ મહેલ ૫॥
ਨਿਕਸੁ ਰੇ ਪੰਖੀ ਸਿਮਰਿ ਹਰਿ ਪਾਂਖ ॥
હે જીવ-પક્ષી! માયાના મોહના માળામાંથી બહાર નીકળ. પરમાત્માનું સ્મરણ કર. પ્રભુનું સ્મરણ પાંખ છે, આ પાંખોની મદદથી જ તું મોહના માળામાંથી ઉડીને બહાર જઈ શકીશ.
ਮਿਲਿ ਸਾਧੂ ਸਰਣਿ ਗਹੁ ਪੂਰਨ ਰਾਮ ਰਤਨੁ ਹੀਅਰੇ ਸੰਗਿ ਰਾਖੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે ભાઈ! ગુરુને મળીને પુરાણ પ્રભુનો આશરો લે, પરમાત્મા નામ-રત્ન પોતાના હૃદયમાં સંભાળી રાખ ॥૧॥ વિરામ॥
ਭ੍ਰਮ ਕੀ ਕੂਈ ਤ੍ਰਿਸਨਾ ਰਸ ਪੰਕਜ ਅਤਿ ਤੀਖ੍ਯ੍ਯਣ ਮੋਹ ਕੀ ਫਾਸ ॥
હે ભાઈ! માયા માટે ભટકવાનો કૂવો છે માયાની તૃષ્ણા અને વિકારોની અભિલાશા તે કૂવામાં કાદવ છે, જીવોના ગળામાં પડેલી મોહની ફાંસી ખુબ પાક્કી છે.
ਕਾਟਨਹਾਰ ਜਗਤ ਗੁਰ ਗੋਬਿਦ ਚਰਨ ਕਮਲ ਤਾ ਕੇ ਕਰਹੁ ਨਿਵਾਸ ॥੧॥
આ ફાંસીને કાપવાને કાબીલ જગતનો ગુરુ ગોવિંદ જ છે. હે ભાઈ! તે ગોવિંદનાં ચરણ-કમળોમાં નિવાસ કરી રહે ॥૧॥
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਗੋਬਿੰਦ ਪ੍ਰਭ ਪ੍ਰੀਤਮ ਦੀਨਾ ਨਾਥ ਸੁਨਹੁ ਅਰਦਾਸਿ ॥
હે પ્રીતમ પ્રભુ! હે ગરીબોના માલિક! કૃપા કર, મારી વિનંતી સંભાળ,
ਕਰੁ ਗਹਿ ਲੇਹੁ ਨਾਨਕ ਕੇ ਸੁਆਮੀ ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਸਭੁ ਤੁਮਰੀ ਰਾਸਿ ॥੨॥੩॥੧੨੦॥
હે ગોવિંદ! હે નાનકના સ્વામી! મારો હાથ પકડી લે અને મને આ કુવામાંથી કાઢી લે, મારી આ જીવાત્મા તારી દીધેલી રાશિ છે, મારું આ શરીર તારી બક્ષેલી પૂંજી છે. આ રાશિ-પુંજીને મોહના હાથે નિર્જનતાથી તું પોતે જ બચાવી લે ॥૨॥૩॥૧૨૦॥
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગૌરી રાગ મહેલ ૫॥
ਹਰਿ ਪੇਖਨ ਕਉ ਸਿਮਰਤ ਮਨੁ ਮੇਰਾ ॥
હે બહેન! પ્રભુ પતિનાં દર્શન કરવા માટે મારુ મન તેને સ્મરણ કરી રહ્યું છે. તેના દર્શનની આશાથી વ્યાકુળ થયેલી હું દિવસ રાત તેનું નામ યાદ કરી રહી છું.
ਆਸ ਪਿਆਸੀ ਚਿਤਵਉ ਦਿਨੁ ਰੈਨੀ ਹੈ ਕੋਈ ਸੰਤੁ ਮਿਲਾਵੈ ਨੇਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે બહેન! મને કોઈ એવા સંત મળી જાય, જે મને તે પ્રભુ-પતિથી સાથે મળાવી દે ॥૧॥ વિરામ॥
ਸੇਵਾ ਕਰਉ ਦਾਸ ਦਾਸਨ ਕੀ ਅਨਿਕ ਭਾਂਤਿ ਤਿਸੁ ਕਰਉ ਨਿਹੋਰਾ ॥
હે બહેન! જો તે ગુરુ સંત મળી જાય તો હું તેના દાસોની સેવા કરું, હું અનેક ઉપાયોથી તેની આગળ મહેરબાની કરું..
ਤੁਲਾ ਧਾਰਿ ਤੋਲੇ ਸੁਖ ਸਗਲੇ ਬਿਨੁ ਹਰਿ ਦਰਸ ਸਭੋ ਹੀ ਥੋਰਾ ॥੧॥
હે બહેન! ત્રાજવામાં રાખીને મેં દુનિયાના બધા સુખ તોલ્યા છે. પ્રભુ-પતિનાં દર્શન વગર આ બધા જ સુખ તારા દર્શનના સુખથી હલકા છે ॥૧॥
ਸੰਤ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਗਾਏ ਗੁਨ ਸਾਗਰ ਜਨਮ ਜਨਮ ਕੋ ਜਾਤ ਬਹੋਰਾ ॥
હે નાનક! જે મનુષ્ય ગુરુની કૃપાથી ગુણોના સમુદ્ર પરમાત્માના ગુણ ગાય છે, ગુરુ પરમેશ્વર તેને અનેક જન્મોના ભટકતાને જનમ-જનમના ચક્કરોમાંથી પાછો લઇ આવે છે.
ਆਨਦ ਸੂਖ ਭੇਟਤ ਹਰਿ ਨਾਨਕ ਜਨਮੁ ਕ੍ਰਿਤਾਰਥੁ ਸਫਲੁ ਸਵੇਰਾ ॥੨॥੪॥੧੨੧॥
હે નાનક! પરમાત્માને મળવાથી અનંત સુખ આનંદ પ્રાપ્ત થઇ જાય છે, મનુષ્ય જન્મનો હેતુ પૂર્ણ થઇ જાય છે. જન્મ સમય રહેતા આ જન્મમાં સફળ થઇ જાય છે ॥૨॥૪॥૧૨૧॥
ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ ਪੂਰਬੀ ਮਹਲਾ ੫
ગૌરી રાગ પૂર્વ ૧મહેલ ૫
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપા થી પ્રાપ્ત થાય છે॥
ਕਿਨ ਬਿਧਿ ਮਿਲੈ ਗੁਸਾਈ ਮੇਰੇ ਰਾਮ ਰਾਇ ॥
હે પ્રભુ બાદશાહ! મને ધરતીનો પતિ પ્રભુ ક્યાં ઉપાયોથી મળી શકે છે?
ਕੋਈ ਐਸਾ ਸੰਤੁ ਸਹਜ ਸੁਖਦਾਤਾ ਮੋਹਿ ਮਾਰਗੁ ਦੇਇ ਬਤਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
આધ્યાત્મિક સ્થિરતાનો આનંદ દેનાર કોઈ એવો સંત મને મળી જાય, જે મને રસ્તો બતાવી દે ॥૧॥ વિરામ॥ `