Page 54
ਗਣਤ ਗਣਾਵਣਿ ਆਈਆ ਸੂਹਾ ਵੇਸੁ ਵਿਕਾਰੁ ॥
પરંતુ, જે પોતાના શણગારના દેખાવનું અભિમાન કરે છે તેમનો ઘાટો લાલ પહેરાવ પણ અવ્યવસ્થા જ પેદા કરે છે
ਪਾਖੰਡਿ ਪ੍ਰੇਮੁ ਨ ਪਾਈਐ ਖੋਟਾ ਪਾਜੁ ਖੁਆਰੁ ॥੧॥
કારણ કે, બતાવવાથી પ્રભુનો પ્રેમ મળતો નથી. અંદર ખોટ હોય અને બહારથી પ્રેમ બતાવતો હોય, આ ખોટો દેખાવ ખુવાર જ કરે છે ।। ૧।।
ਹਰਿ ਜੀਉ ਇਉ ਪਿਰੁ ਰਾਵੈ ਨਾਰਿ ॥
હે પ્રભુ! તે જીવ-સ્ત્રીઓ સારા નસીબવાળી છે જે તમને સારી લાગે છે
ਤੁਧੁ ਭਾਵਨਿ ਸੋਹਾਗਣੀ ਅਪਣੀ ਕਿਰਪਾ ਲੈਹਿ ਸਵਾਰਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેને તું તારી કૃપાથી ખુદ યાદી બનાવી લે છે, આ આદરણીય પ્રભુ-પતિ જીવ-સ્ત્રી ને પ્રેમ કરે છે ।।૧।। વિરામ।।
ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਸੀਗਾਰੀਆ ਤਨੁ ਮਨੁ ਪਿਰ ਕੈ ਪਾਸਿ ॥
પરંતુ, જે જીવંત સ્ત્રી ગુરુના શબ્દ દ્વારા પોતાનું જીવન ટકાવે છે, જેનું શરીર પતિ પ્રભુને આપવામાં આવેલું છે, જેનું મન પતિ પ્રભુને આપવામાં આવેલું છે
ਦੁਇ ਕਰ ਜੋੜਿ ਖੜੀ ਤਕੈ ਸਚੁ ਕਹੈ ਅਰਦਾਸਿ ॥
જે બંને હાથ જોડીને પૂરી શ્રદ્ધાથી પ્રભુ-પતિ નો આશરો જ જુએ છે, જે હંમેશા સ્થિર પ્રભુને જ યાદ કરે છે અને તેના ઓટલા પર અરજીઓ કરે છે,
ਲਾਲਿ ਰਤੀ ਸਚ ਭੈ ਵਸੀ ਭਾਇ ਰਤੀ ਰੰਗਿ ਰਾਸਿ ॥੨॥
તે પ્રભુ પ્રીતમના પ્રેમમાં રંગાયેલી રહે છે,તે હંમેશા સ્થિર પ્રભુના ડર અજાયબીમાં ટકેલી રહે છે, તે પ્રભુના પ્રેમમાં રંગાયેલી રહે છે, અને તેના રંગમાં રહે છે ।।૨।।
ਪ੍ਰਿਅ ਕੀ ਚੇਰੀ ਕਾਂਢੀਐ ਲਾਲੀ ਮਾਨੈ ਨਾਉ ॥
જે પ્રભુ ચરણોની સેવિકા પ્રભુના નામ નું પાલન કરે છે, પ્રભુના નામ ને જ પોતાના જીવનનો આશરો માને છે, તે પ્રભુના પતિની દાસી કહેવાય છે
ਸਾਚੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਨ ਤੁਟਈ ਸਾਚੇ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਉ ॥
પ્રભુ સાથે તેનો પ્રેમ હંમેશા ટકી રહે છે. તે કદી તૂટી પડતો નથી, હંમેશા સ્થિર પ્રભુની સંગતમાં, ચરણોમાં તેનો મેળાપ બની રહે છે
ਸਬਦਿ ਰਤੀ ਮਨੁ ਵੇਧਿਆ ਹਉ ਸਦ ਬਲਿਹਾਰੈ ਜਾਉ ॥੩॥
પ્રભુ મહિમાના શબ્દોમાં તે રંગાયેલી રહે છે, તેનું મન પોરવાયેલું રહે છે. હું આવી જીવ-સ્ત્રીને બલિદાન આપું છું ।।૩।।
ਸਾ ਧਨ ਰੰਡ ਨ ਬੈਸਈ ਜੇ ਸਤਿਗੁਰ ਮਾਹਿ ਸਮਾਇ ॥
જો જીવ-સ્ત્રી ગુરુના શબ્દ માં ધ્યાન જોડેલું રાખે તો તે ક્યારેય વિધવા થઈને બેસતી નથી
ਪਿਰੁ ਰੀਸਾਲੂ ਨਉਤਨੋ ਸਾਚਉ ਮਰੈ ਨ ਜਾਇ ॥
સ્વામી પણ એ છે જે આનંદનો ઉદ્દેશ્ય છે, જેનો પ્રેમ હંમેશા નવો છે, જે હંમેશા કાયમ રહેનાર છે જે ના મારે છે ના જન્મે છે
ਨਿਤ ਰਵੈ ਸੋਹਾਗਣੀ ਸਾਚੀ ਨਦਰਿ ਰਜਾਇ ॥੪॥
તે પોતાની હંમેશા સ્થિર મહેર ની આંખોથી પોતાની મંજુરી અનુસાર હંમેશા તે સુહાગણ જીવ-સ્ત્રી ને પ્રેમ કરે છે ।।૪।।
ਸਾਚੁ ਧੜੀ ਧਨ ਮਾਡੀਐ ਕਾਪੜੁ ਪ੍ਰੇਮ ਸੀਗਾਰੁ ॥
જે જીવંત સ્ત્રી હંમેશા સ્થિર પ્રભુની યાદ પોતાના હૃદયમાં ટકાવે છે, જાણે કે પતિ-પ્રભુને પ્રસન્ન કરવા માટે વાળની લટ બનાવે છે, પ્રભુના પ્રેમ ને સુંદર કપડાં અને આભૂષણોનો શણગાર માને છે
ਚੰਦਨੁ ਚੀਤਿ ਵਸਾਇਆ ਮੰਦਰੁ ਦਸਵਾ ਦੁਆਰੁ ॥
જેણે પ્રભુને પોતાના મનમાં વસાવ્યાં છે અને આ, જેમ તેના માથા પર ચંદનનો ચાંદલો કર્યો હોય, જેણે પોતાનો દસમો દરવાજો મગજ, મન, આકાશને પતિ-પ્રભુને રહેવા માટે એક સુંદર ઘર બનાવ્યું હોય. જે ગુરુના શબ્દ થી પોતાના હૃદયને ઉછાળા માં લઇ આવી હોય
ਦੀਪਕੁ ਸਬਦਿ ਵਿਗਾਸਿਆ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਉਰ ਹਾਰੁ ॥੫॥
અને આ જેમ કે, તેના હૃદયમાં દીવો સળગાવ્યો છે, જેણે પરમાત્માના નામને પોતાના ગળાનો હાર બનાવ્યો છે ।। ૫।।
ਨਾਰੀ ਅੰਦਰਿ ਸੋਹਣੀ ਮਸਤਕਿ ਮਣੀ ਪਿਆਰੁ ॥
જેણે પોતાના માથા પર પ્રભુ ના પ્રેમ નો જડેલો ચાંદલો લગાવેલો છે
ਸੋਭਾ ਸੁਰਤਿ ਸੁਹਾਵਣੀ ਸਾਚੈ ਪ੍ਰੇਮਿ ਅਪਾਰ ॥
જેણે હંમેશા સ્થિર રહેવાવાળા બેઅંત પ્રભુના પ્રેમમાં પોતાનું ધ્યાન જોડીને ખૂબસૂરતી બનાવી લીધી છે અને આને તે પોતાની શોભા માને છે
ਬਿਨੁ ਪਿਰ ਪੁਰਖੁ ਨ ਜਾਣਈ ਸਾਚੇ ਗੁਰ ਕੈ ਹੇਤਿ ਪਿਆਰਿ ॥੬॥
તે જીવંત સ્ત્રી અને જીવંત સ્ત્રીઓ જાણીતી ખૂબસૂરતી છે, તે પોતાના ગુરુના શબ્દ ના પ્રેમ માં રહીને હંમેશા સ્થિર સર્વત્ર પ્રભુ-પતિ વિના બીજા કોઈને ઓળખાણ નથી નાખતી ।।૬।।
ਨਿਸਿ ਅੰਧਿਆਰੀ ਸੁਤੀਏ ਕਿਉ ਪਿਰ ਬਿਨੁ ਰੈਣਿ ਵਿਹਾਇ ॥
માયા ના મોહ ની કાળી અંધારી રાતમાં સુતેલી જીવ-સ્ત્રી! પ્રભુ-પતિ ના મેળાપ વિના જીવનની રાત સરળતાથી પસાર થઈ શકતી નથી
ਅੰਕੁ ਜਲਉ ਤਨੁ ਜਾਲੀਅਉ ਮਨੁ ਧਨੁ ਜਲਿ ਬਲਿ ਜਾਇ ॥
જો જીવ-સ્ત્રી ગુરુના શબ્દ માં ધ્યાન જોડેલું રાખે તો તે ક્યારેય વિધવા થઈને બેસતી નથી
ਜਾ ਧਨ ਕੰਤਿ ਨ ਰਾਵੀਆ ਤਾ ਬਿਰਥਾ ਜੋਬਨੁ ਜਾਇ ||
સ્વામી પણ એ છે જે આનંદનો ઉદ્દેશ્ય છે, જેનો પ્રેમ હંમેશા નવો છે, જે હંમેશા કાયમ રહેનાર છે જે ના મારે છે ના જન્મે છે
ਸੇਜੈ ਕੰਤ ਮਹੇਲੜੀ ਸੂਤੀ ਬੂਝ ਨ ਪਾਇ ॥
તે પોતાની હંમેશા સ્થિર મહેર ની આંખોથી પોતાની મંજુરી અનુસાર હંમેશા તે સુહાગણ જીવ-સ્ત્રી ને પ્રેમ કરે છે ।।૪।।
ਹਉ ਸੁਤੀ ਪਿਰੁ ਜਾਗਣਾ ਕਿਸ ਕਉ ਪੂਛਉ ਜਾਇ ॥
જે જીવંત સ્ત્રી હંમેશા સ્થિર પ્રભુની યાદ પોતાના હૃદયમાં ટકાવે છે, જાણે કે પતિ-પ્રભુને પ્રસન્ન કરવા માટે વાળની લટ બનાવે છે, પ્રભુના પ્રેમ ને સુંદર કપડાં અને આભૂષણોનો શણગાર માને છે
ਸਤਿਗੁਰਿ ਮੇਲੀ ਭੈ ਵਸੀ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰੇਮੁ ਸਖਾਇ ॥੮॥੨॥
જેણે પ્રભુને પોતાના મનમાં વસાવ્યાં છે અને આ, જેમ તેના માથા પર ચંદનનો ચાંદલો કર્યો હોય, જેણે પોતાનો દસમો દરવાજો મગજ, મન, આકાશને પતિ-પ્રભુને રહેવા માટે એક સુંદર ઘર બનાવ્યું હોય. જે ગુરુના શબ્દ થી પોતાના હૃદયને ઉછાળા માં લઇ આવી હોય
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੧ ॥
અને આ જેમ કે, તેના હૃદયમાં દીવો સળગાવ્યો છે, જેણે પરમાત્માના નામને પોતાના ગળાનો હાર બનાવ્યો છે ।। ૫।।
ਆਪੇ ਗੁਣ ਆਪੇ ਕਥੈ ਆਪੇ ਸੁਣਿ ਵੀਚਾਰੁ ॥
જેણે પોતાના માથા પર પ્રભુ ના પ્રેમ નો જડેલો ચાંદલો લગાવેલો છે
ਆਪੇ ਰਤਨੁ ਪਰਖਿ ਤੂੰ ਆਪੇ ਮੋਲੁ ਅਪਾਰੁ ॥
જેણે હંમેશા સ્થિર રહેવાવાળા બેઅંત પ્રભુના પ્રેમમાં પોતાનું ધ્યાન જોડીને ખૂબસૂરતી બનાવી લીધી છે અને આને તે પોતાની શોભા માને છે
ਸਾਚਉ ਮਾਨੁ ਮਹਤੁ ਤੂੰ ਆਪੇ ਦੇਵਣਹਾਰੁ ॥੧॥
તે જીવંત સ્ત્રી અને જીવંત સ્ત્રીઓ જાણીતી ખૂબસૂરતી છે, તે પોતાના ગુરુના શબ્દ ના પ્રેમ માં રહીને હંમેશા સ્થિર સર્વત્ર પ્રભુ-પતિ વિના બીજા કોઈને ઓળખાણ નથી નાખતી ।।૬।।
ਹਰਿ ਜੀਉ ਤੂੰ ਕਰਤਾ ਕਰਤਾਰੁ ॥
માયા ના મોહ ની કાળી અંધારી રાતમાં સુતેલી જીવ-સ્ત્રી! પ્રભુ-પતિ ના મેળાપ વિના જીવનની રાત સરળતાથી પસાર થઈ શકતી નથી
ਜਿਉ ਭਾਵੈ ਤਿਉ ਰਾਖੁ ਤੂੰ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਮਿਲੈ ਆਚਾਰੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે પ્રભુ! જેવું તમને ઠીક લાગે, મને પોતાના નામમાં જોડીને રાખો. હે હરિ! કૃપા કર. મને તારું નામ મળી જાય. તારું નામ જ મારા માટે સરસ થી સરસ કર્તવ્ય છે ।।૧।। વિરામ।।
ਆਪੇ ਹੀਰਾ ਨਿਰਮਲਾ ਆਪੇ ਰੰਗੁ ਮਜੀਠ ॥
હે પ્રભુ! તું પોતે જ ચમકતો હીરો છે, તું પોતે જ નશાનો રંગ છે,
ਆਪੇ ਮੋਤੀ ਊਜਲੋ ਆਪੇ ਭਗਤ ਬਸੀਠੁ ॥
તું પોતે જ ચમકતો મોતી છે, તું પોતે જ પોતાના ભક્તોનું વિચારનાર છે
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਸਲਾਹਣਾ ਘਟਿ ਘਟਿ ਡੀਠੁ ਅਡੀਠੁ ॥੨॥
સદગુરુના શબ્દથી તારી મહિમા થઇ શકે છે. દરેક શરીરમાં તું જ દૃશ્યમાન છે અને તું જ અદ્રશ્ય છે ।।૨।।
ਆਪੇ ਸਾਗਰੁ ਬੋਹਿਥਾ ਆਪੇ ਪਾਰੁ ਅਪਾਰੁ ॥
હે પ્રભુ! આ સંસાર-સમુદ્ર તું પોતે જ છે, આમાંથી પાર પાડનાર જહાજ પણ તું પોતે જ છે. આ સંસાર-સમુદ્ર ની આ પાર અને બીજી પારનો છેડો પણ તું પોતે જ છે
ਸਾਚੀ ਵਾਟ ਸੁਜਾਣੁ ਤੂੰ ਸਬਦਿ ਲਘਾਵਣਹਾਰੁ ॥
હે પ્રભુ! તારો ભક્તિ-સ્વરૂપ માર્ગ પણ તું પોતે જ છે, તું બધું જ જાણે છે. ગુરુ શબ્દ દ્વારા આ સંસાર-સમુદ્ર માંથી ભક્તિ દ્વારા પાર પાડનાર પણ તું જ છે
ਨਿਡਰਿਆ ਡਰੁ ਜਾਣੀਐ ਬਾਝੁ ਗੁਰੂ ਗੁਬਾਰੁ ॥੩॥
ગુરુના શરણ વગર આ જીવન-મુસાફરી, જીવો માટે સંપૂર્ણ અંધકાર છે. હે પ્રભુ! જો જીવો તારો ભય ન રાખે, તેને દુનિયાનો સંમત સહન કરવો પડે છે ।। ૩।।
ਅਸਥਿਰੁ ਕਰਤਾ ਦੇਖੀਐ ਹੋਰੁ ਕੇਤੀ ਆਵੈ ਜਾਇ ॥
આ જગતમાં ફક્ત એક કર્તાર જ હંમેશા સ્થિર રહેવાવાળા દેખાય છે, અને બેઅંત સૃષ્ટિ જન્મી મરતી રહે છે
ਆਪੇ ਨਿਰਮਲੁ ਏਕੁ ਤੂੰ ਹੋਰ ਬੰਧੀ ਧੰਧੈ ਪਾਇ ॥
હે પ્રભુ! ફક્ત તું જ માયા ના મોહની ગંદકીથી શુદ્ધ છે, બાકીનું વિશ્વ માયા ના મોહ થી બંધાયેલું છે
ਗੁਰਿ ਰਾਖੇ ਸੇ ਉਬਰੇ ਸਾਚੇ ਸਿਉ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥੪॥
જેને ગુરુએ આ મોહથી બચાવ્યા છે તે હંમેશા હંમેશા સ્થિર પ્રભુના ચરણોમાં ધ્યાન જોડીને બચી ગયા છે ।।૪।।