Page 52
ਬੰਧਨ ਮੁਕਤੁ ਸੰਤਹੁ ਮੇਰੀ ਰਾਖੈ ਮਮਤਾ ॥੩॥
હે સંતો! પિતા પ્રભુ મને માયા ના બંધનોમાંથી મુક્ત કરવા જઈ રહ્યા છે. તે મને પોતાનો જાણે છે ।।૩।।
ਭਏ ਕਿਰਪਾਲ ਠਾਕੁਰ ਰਹਿਓ ਆਵਣ ਜਾਣਾ ॥
હે નાનક! પાલનહાર પ્રભુ જે મનુષ્ય પર દયા કરે છે, તેનું જન્મ-મરણ નું ચક્ર સમાપ્ત થઈ જાય છે
ਗੁਰ ਮਿਲਿ ਨਾਨਕ ਪਾਰਬ੍ਰਹਮੁ ਪਛਾਣਾ ॥੪॥੨੭॥੯੭॥
ગુરુને મળીને જ તે મનુષ્ય તે અનંત પરમાત્મા સાથે ગાઢ સંધિ બનાવી લે છે ।।૪।।૨૭।।૯૭।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੧ ॥
શ્રી રાગ મહેલ ૫ ઘર ૧।।
ਸੰਤ ਜਨਾ ਮਿਲਿ ਭਾਈਆ ਕਟਿਅੜਾ ਜਮਕਾਲੁ ॥
પતિ પરમેશ્વર તેમના પર દયાવાન થાય છે અને હંમેશા સ્થિર માલિક પ્રભુ તેના મનમાં વસે છે
ਸਚਾ ਸਾਹਿਬੁ ਮਨਿ ਵੁਠਾ ਹੋਆ ਖਸਮੁ ਦਇਆਲੁ ॥
સંતોને મળવાથી તેમના આધ્યાત્મિક મૃત્યુનો ભય દૂર થાય છે
ਪੂਰਾ ਸਤਿਗੁਰੁ ਭੇਟਿਆ ਬਿਨਸਿਆ ਸਭੁ ਜੰਜਾਲੁ ॥੧॥
જે મનુષ્ય ને સંપૂર્ણ ગુરુ મળી જાય છે, તેની બધી માયા ના મોહ ની જાળ નાશ પામે
ਮੇਰੇ ਸਤਿਗੁਰਾ ਹਉ ਤੁਧੁ ਵਿਟਹੁ ਕੁਰਬਾਣੁ ॥
હે સદગુરુ! હું તને બલિદાન આપું છું, હું તારા દર્શનથી બલિદાન આપું છું
ਤੇਰੇ ਦਰਸਨ ਕਉ ਬਲਿਹਾਰਣੈ ਤੁਸਿ ਦਿਤਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તે પ્રસન્ન થઈને મને પ્રભુ નું આધ્યાત્મિક જીવન દેવા વાળું નામ આપે છે ।।૧।। વિરામ।।
ਜਿਨ ਤੂੰ ਸੇਵਿਆ ਭਾਉ ਕਰਿ ਸੇਈ ਪੁਰਖ ਸੁਜਾਨ ॥
હે પ્રભુ! જેમણે પ્રેમથી તને યાદ કર્યા છે, તે પુખ્ત મનુષ્ય છે
ਤਿਨਾ ਪਿਛੈ ਛੁਟੀਐ ਜਿਨ ਅੰਦਰਿ ਨਾਮੁ ਨਿਧਾਨੁ ॥
જેના હ્રદયમાં તમારું નામ ખજાનો વસે છે. તેની જ શરણ પડી ને વિકારથી બચી શકાય છે
ਗੁਰ ਜੇਵਡੁ ਦਾਤਾ ਕੋ ਨਹੀ ਜਿਨਿ ਦਿਤਾ ਆਤਮ ਦਾਨੁ ॥੨॥
પણ આ નામનું દાન ગુરુ પાસેથી જ પ્રાપ્ત થાય છે. ગુરુ જેટલું બીજું કોઈ આપનાર નથી કારણ કે જેણે આધ્યાત્મિક જીવન નું દાન આપ્યું છે ।। ૨।।
ਆਏ ਸੇ ਪਰਵਾਣੁ ਹਹਿ ਜਿਨ ਗੁਰੁ ਮਿਲਿਆ ਸੁਭਾਇ ॥
જે પ્રેમથી ગુરુ મેળવે છે, સંસારમાં આવનાર તે સ્વીકારાયા છે
ਸਚੇ ਸੇਤੀ ਰਤਿਆ ਦਰਗਹ ਬੈਸਣੁ ਜਾਇ ॥
ગુરુની સહાયથી હંમેશા સ્થિર પ્રભુના નામમાં રંગાઇને તેમને પરમાત્મા ની હાજરીમાં બેસવાનું સ્થાન મળે છે
ਕਰਤੇ ਹਥਿ ਵਡਿਆਈਆ ਪੂਰਬਿ ਲਿਖਿਆ ਪਾਇ ॥੩॥
પરંતુ આ બધું આદર સત્કાર પરમાત્માના પોતાના હાથમાં છે જેના પર તે કૃપા કરે છે, તે મનુષ્ય પાછલા જન્મમાં કરેલા સારી કમાણી ના લખાયેલ લેખ પ્રાપ્ત કરી લે છે ।।૩।।
ਸਚੁ ਕਰਤਾ ਸਚੁ ਕਰਣਹਾਰੁ ਸਚੁ ਸਾਹਿਬੁ ਸਚੁ ਟੇਕ ॥
વિશ્વનો કર્તા જે બધું કરવા સક્ષમ છે અને દરેકનો માલિક છે. હંમેશાં કાયમ રહેનાર છે, તે બધા નો આશરો છે
ਸਚੋ ਸਚੁ ਵਖਾਣੀਐ ਸਚੋ ਬੁਧਿ ਬਿਬੇਕ ॥
દરેક જીવ તેને જ હંમેશા સ્થિર રહેનાર કહે છે. તે હંમેશા સ્થિર પ્રભુ જ વાસ્તવિક પરીક્ષણની બુદ્ધિ રાખનાર છે, બધા જીવો ની અંદર વ્યાપક છે
ਸਰਬ ਨਿਰੰਤਰਿ ਰਵਿ ਰਹਿਆ ਜਪਿ ਨਾਨਕ ਜੀਵੈ ਏਕ ॥੪॥੨੮॥੯੮॥
હે નાનક! જે મનુષ્ય એ એક પ્રભુનું નામ જપે છે તેને આધ્યાત્મિક જીવનપ્રાપ્ત થાય છે ।।૪।।૨૮।।૯૮।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
શ્રી રાગ મહેલ ।।૫।।
ਗੁਰੁ ਪਰਮੇਸੁਰੁ ਪੂਜੀਐ ਮਨਿ ਤਨਿ ਲਾਇ ਪਿਆਰੁ ॥
ગુરુ પરમાત્માનું સ્વરૂપ છે. ગુરુ માટે પોતાના મનમાં, હૃદયમાં પ્રેમ બનાવીને તેને પોતાના હૃદયમાં આદર નું સ્થાન આપવું જોઈએ.
ਸਤਿਗੁਰੁ ਦਾਤਾ ਜੀਅ ਕਾ ਸਭਸੈ ਦੇਇ ਅਧਾਰੁ ॥
ગુરુ આધ્યાત્મિક જીવન આપનાર છે. ગુરુ દરેક શરણે આવેલા જીવ ને પરમાત્માના નામનો આશ્રય આપે છે
ਸਤਿਗੁਰ ਬਚਨ ਕਮਾਵਣੇ ਸਚਾ ਏਹੁ ਵੀਚਾਰੁ ॥
સૌથી શ્રેષ્ઠ એ જ છે કે ગુરુના શબ્દો કમાવા જોઈએ ગુરુ ના ઉપદેશો અનુસાર જીવન બનાવવું જોઈએ
ਬਿਨੁ ਸਾਧੂ ਸੰਗਤਿ ਰਤਿਆ ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਸਭੁ ਛਾਰੁ ॥੧॥
ગુરુની સંગતમાં પ્રેમ મેળવ્યા વિના આ માયા નો મોહ જે બધું વ્યર્થ છે જીવ પર પોતાના ભાર મૂકી રાખે છે ।।૧।।
ਮੇਰੇ ਸਾਜਨ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲਿ ॥
હે મિત્ર! પરમાત્માનું નામ પોતાના હૃદયમાં વસાવ અને ગુરુના ચરણોમાં ટકેલો રહે
ਸਾਧੂ ਸੰਗਤਿ ਮਨਿ ਵਸੈ ਪੂਰਨ ਹੋਵੈ ਘਾਲ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુની સંગમાં રહેવાથી પરમાત્માનું નામ મનમાં રહે છે, અને મહેનત સફળ થાય છે ।।૧।।વિરામ।।
ਗੁਰੁ ਸਮਰਥੁ ਅਪਾਰੁ ਗੁਰੁ ਵਡਭਾਗੀ ਦਰਸਨੁ ਹੋਇ ॥
ગુરુ એ તમામ શક્તિ નો માલિક છે, ગુરુ અનંત ગુણોવાળો છે. ફક્ત ભાગ્યશાળી મનુષ્ય ને ગુરુના દર્શન કરી શકે છે
ਗੁਰੁ ਅਗੋਚਰੁ ਨਿਰਮਲਾ ਗੁਰ ਜੇਵਡੁ ਅਵਰੁ ਨ ਕੋਇ ॥
ગુરુ તે પ્રભુનું સ્વરૂપ છે જે ઇન્દ્રિયોની પહોંચ થી બહાર છે, ગુરુ એ શુદ્ધ સ્વરૂપ છે. ગુરુ જેટલું મહાન વ્યક્તિત્વ વાળુ બીજું કોઈ નથી
ਗੁਰੁ ਕਰਤਾ ਗੁਰੁ ਕਰਣਹਾਰੁ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਚੀ ਸੋਇ ॥
ગુરુ કર્તાર સ્વરૂપ છે. ગુરુ તે પરમાત્માનું સ્વરૂપ છે જે બધું કરવા સક્ષમ છે, ગુરુ ની શરણે પડી ને હંમેશા કાયમ રહેવા વાળી શોભા મળે છે, ગુરુથી બેમુખ થઈને કોઈ કામ નથી થઈ શકતું
ਗੁਰ ਤੇ ਬਾਹਰਿ ਕਿਛੁ ਨਹੀ ਗੁਰੁ ਕੀਤਾ ਲੋੜੇ ਸੁ ਹੋਇ ॥੨॥
જે કંઇ ગુરુ કરવા માંગે છે તે જ થાય છે, ગુરુ તે પ્રભુનું સ્વરૂપ છે ।।૨।।
ਗੁਰੁ ਤੀਰਥੁ ਗੁਰੁ ਪਾਰਜਾਤੁ ਗੁਰੁ ਮਨਸਾ ਪੂਰਣਹਾਰੁ ॥
ગુરુ એ વાસ્તવિક તીર્થ છે. ગુરુ એ પારિજાતનું વૃક્ષ છે, ગુરુ જ બધી ઈચ્છાઓ પૂરી કરવા વાળા છે
ਗੁਰੁ ਦਾਤਾ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਦੇਇ ਉਧਰੈ ਸਭੁ ਸੰਸਾਰੁ ॥
ગુરુ જ તે દાતા છે જે પરમાત્માનું નામ દે છે જેની કૃપાથી આખું વિશ્વ વિકારોથી બચે છે
ਗੁਰੁ ਸਮਰਥੁ ਗੁਰੁ ਨਿਰੰਕਾਰੁ ਗੁਰੁ ਊਚਾ ਅਗਮ ਅਪਾਰੁ ॥
ગુરુ તે પરમાત્માનું સ્વરૂપ છે જે બધી શક્તિઓ નો માલિક છે, જેનું કોઈ વિશેષ રૂપ વર્ણવી શકાતું નથી, જે સર્વોચ્ચ છે, અપ્રાપ્ય અને અનંત છે
ਗੁਰ ਕੀ ਮਹਿਮਾ ਅਗਮ ਹੈ ਕਿਆ ਕਥੇ ਕਥਨਹਾਰੁ ॥੩॥
ગુરુની ઉપમા સુધી શબ્દો દ્વારા પહોંચી શકાતું નથી. કોઈ પણ વિદ્વાન થી વિદ્વાન નિવેદન કરનાર નિવેદન કરી શકતો નથી ।।૩।।
ਜਿਤੜੇ ਫਲ ਮਨਿ ਬਾਛੀਅਹਿ ਤਿਤੜੇ ਸਤਿਗੁਰ ਪਾਸਿ ॥
જેટલા પણ પદાર્થોની મનમાં ઈચ્છા ધારેલી હોય, તે બધું ગુરુ પાસેથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਪੂਰਬ ਲਿਖੇ ਪਾਵਣੇ ਸਾਚੁ ਨਾਮੁ ਦੇ ਰਾਸਿ ॥
પહેલા જન્મમાં કરેલી સારી કમાણીના લખાયેલ લેખ પ્રમાણે ગુરુ ની શરણે પડવાથી મળી જાય છે. ગુરુ હંમેશા સ્થિર રહેવાવાળા પરમાત્માના નામની મૂડી આપે છે
ਸਤਿਗੁਰ ਸਰਣੀ ਆਇਆਂ ਬਾਹੁੜਿ ਨਹੀ ਬਿਨਾਸੁ ॥
જો ગુરુ ના શરણે આવી પડીએ, તો તેમના દ્વારા મળેલ આધ્યાત્મિક જીવન ફરી ક્યારેય નાશ પામશે નહીં
ਹਰਿ ਨਾਨਕ ਕਦੇ ਨ ਵਿਸਰਉ ਏਹੁ ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਤੇਰਾ ਸਾਸੁ ॥੪॥੨੯॥੯੯॥
નાનક કહે, હે હરિ! ગુરુ ના શરણે પડી ને હું તને ક્યારેય ના ભૂલું. મારી આ જીવાત્મા, મારું આ શરીર, આ શરીરમાં આવતા શ્વાસ, બધું તારું જ આપેલું છે ।।૪।।૨૯।।૯૯।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੫ ॥
શ્રી રાગ મહેલ ૫।।
ਸੰਤ ਜਨਹੁ ਸੁਣਿ ਭਾਈਹੋ ਛੂਟਨੁ ਸਾਚੈ ਨਾਇ ॥
હે ભાઈઓ! હે સંતો! સાવચેતી થી સાંભળો. હંમેશા સ્થિર રહેવાવાળા પરમાત્માના નામમાં જોડાવાથી જ વિકારોથી મુક્તિ મળે છે
ਗੁਰ ਕੇ ਚਰਣ ਸਰੇਵਣੇ ਤੀਰਥ ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਉ ॥
પરંતુ આ નામ ગુરુ પાસેથી જ મળી શકે છે, ગુરુના ચરણોમાં પૂજન, પરમાત્માનું નામ જપવું એ જ બધા તીર્થોનું તીર્થ છે
ਆਗੈ ਦਰਗਹਿ ਮੰਨੀਅਹਿ ਮਿਲੈ ਨਿਥਾਵੇ ਥਾਉ ॥੧॥
તેમની કૃપાથી પરલોકમાં, પરમાત્માના દરબારમાં, ભાગ્યશાળી જીવો આદર મેળવે છે. જે મનુષ્ય ને બીજે ક્યાંય પણ આશ્રય નથી મળતો, તેને પ્રભુના દરબારમાં આશ્રય મળી જાય છે ।। ૧।।