Page 28
ਇਹੁ ਜਨਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਪਾਇ ਕੈ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਨ ਚੇਤੈ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥
આ અમૂલ્ય માણસ જન્મ મેળવીને પણ મૂર્ખ માણસ ધ્યાન ધરીને પ્રભુનું નામ યાદ રાખતો નથી
ਪਗਿ ਖਿਸਿਐ ਰਹਣਾ ਨਹੀ ਆਗੈ ਠਉਰੁ ਨ ਪਾਇ ॥
પરંતુ જ્યારે પગ લપસી જાય, જ્યારે શરીર તૂટી જાય, તે અહીં વિશ્વમાં તેના નામથી વંચિત હોવાને કારણે રહી શકશે નહીં, દરગાહમાં આગળ કોઈ સ્થાન નથી
ਓਹ ਵੇਲਾ ਹਥਿ ਨ ਆਵਈ ਅੰਤਿ ਗਇਆ ਪਛੁਤਾਇ ॥
પછી આ મનુષ્ય-જન્મનો સમય હાથમાં આવતો નથી અને અંતે પ્રાયશ્ચિત કરીને આ સંસાર છોડી દે છે.
ਜਿਸੁ ਨਦਰਿ ਕਰੇ ਸੋ ਉਬਰੈ ਹਰਿ ਸੇਤੀ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥੪॥
જે મનુષ્ય પર પ્રભુ કૃપા ની નજર કરે છે તે પ્રભુના ચરણોમાં ધ્યાન જોડીને મોહ માયા થી બચી જાય છે ।। ૪।।
ਦੇਖਾ ਦੇਖੀ ਸਭ ਕਰੇ ਮਨਮੁਖਿ ਬੂਝ ਨ ਪਾਇ ||
પોતાના મનની પાછળ ચાલવા વાળા મનુષ્ય બધું જ દેખાવ માટે કરે છે, તે યોગ્ય જીવન જીવવાનું સમજી શકતો નથી
ਜਿਨ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਿਰਦਾ ਸੁਧੁ ਹੈ ਸੇਵ ਪਈ ਤਿਨ ਥਾਇ ॥
પરંતુ ગુરુની સામે જે લોકોનું હૃદય શુદ્ધ બને છે, તેમની સંપત્તિ પ્રભુના ઓટલે સ્વીકારવામાં આવે છે
ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਵਹਿ ਹਰਿ ਨਿਤ ਪੜਹਿ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਇ ਸਮਾਇ ॥
તે લોકો હરિના ગુણો ગાઈને હરિના ચરણોમાં લિન રહીને, નિયમિત હરિ ગુણોનું ગાન કરે છે, વાંચે છે
ਨਾਨਕ ਤਿਨ ਕੀ ਬਾਣੀ ਸਦਾ ਸਚੁ ਹੈ ਜਿ ਨਾਮਿ ਰਹੇ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥੫॥੪॥੩੭॥
હે નાનક! જેઓ પ્રભુના નામમાં ધ્યાન જોડેલું રાખે છે, સદાકાળ પ્રભુનો મહિમા હંમેશા તેમની જીભ પર વસે છે ।। ૫।। ૪।।૩૭।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੩ ॥
શ્રી રાગ મહેલ ૩।।
ਜਿਨੀ ਇਕ ਮਨਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇਆ ਗੁਰਮਤੀ ਵੀਚਾਰਿ ॥
જેમણે ગુરુના મન દ્વારા પ્રભુના નામને પોતાના વિચારોમાં ટકાવીને નામને એકાગ્ર ચિત્તથી યાદ રાખ્યું છે
ਤਿਨ ਕੇ ਮੁਖ ਸਦ ਉਜਲੇ ਤਿਤੁ ਸਚੈ ਦਰਬਾਰਿ ॥
તેઓ હંમેશા અડગ પ્રભુના દરબારમાં મુક્ત રહે છે
ਓਇ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਪੀਵਹਿ ਸਦਾ ਸਦਾ ਸਚੈ ਨਾਮਿ ਪਿਆਰਿ ॥੧॥
તે મનુષ્ય હંમેશા અડગ પ્રભુના નામમાં પ્રેમથી આત્મિક જીવન આપવાવાળું પાણી પીવે છે ।।૧।।
ਭਾਈ ਰੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਦਾ ਪਤਿ ਹੋਇ ॥
હે ભાઈ! ગુરુના આશ્રયને લીધે આદર મળે છે
ਹਰਿ ਹਰਿ ਸਦਾ ਧਿਆਈਐ ਮਲੁ ਹਉਮੈ ਕਢੈ ਧੋਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુના શરણે પાડીને પ્રભુનું નામ હંમેશા યાદ કરવું જોઈએ. ગુરુ માનવ મન માંથી અહંકાર ની ગંદકી દૂર કરે છે ।। ૧।। વિરામ।।
ਮਨਮੁਖ ਨਾਮੁ ਨ ਜਾਣਨੀ ਵਿਣੁ ਨਾਵੈ ਪਤਿ ਜਾਇ ॥
પરંતુ પોતાના મનની પાછળ ચાલવા વાળા લોકો પરમાત્માના નામ સાથે જોડાવા માટે સમર્થ નથી, અને નામ વિના તેમનો આદર જતો રહે છે
ਸਬਦੈ ਸਾਦੁ ਨ ਆਇਓ ਲਾਗੇ ਦੂਜੈ ਭਾਇ ॥
તે સદગુરુની વાત માણી શકતો નથી. આ કારણોસર તે પ્રભુને ત્યાગીને બીજા કોઈના પ્રેમમાં રહે છે
ਵਿਸਟਾ ਕੇ ਕੀੜੇ ਪਵਹਿ ਵਿਚਿ ਵਿਸਟਾ ਸੇ ਵਿਸਟਾ ਮਾਹਿ ਸਮਾਇ ॥੨॥
તે લોકો દુર્ગુણોની ગંદકીમાં લીન થઈ ને કૃમિ જેવા ગંદકીમાં મગ્ન રહે છે ।। ૨।।
ਤਿਨ ਕਾ ਜਨਮੁ ਸਫਲੁ ਹੈ ਜੋ ਚਲਹਿ ਸਤਗੁਰ ਭਾਇ ॥
જે માણસ ગુરુના પ્રેમમાં રહે છે, તેનું જીવન સફળ થાય છે,
ਕੁਲੁ ਉਧਾਰਹਿ ਆਪਣਾ ਧੰਨੁ ਜਣੇਦੀ ਮਾਇ ॥
તે તેના બધા પરિવારને દુર્ગુણોથી બચાવી લે છે, જે માતા તેને ઉત્પન્ન કરે છે તે મહિમા પ્રાપ્ત કરે છે
ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਈਐ ਜਿਸ ਨਉ ਕਿਰਪਾ ਕਰੇ ਰਜਾਇ ॥੩॥
આ કારણોસર, હે ભાઈ! પરમાત્માનું નામ યાદ રાખવું જરૂરી છે, પણ તે જ માણસ નામ યાદ કરે છે જેના પર પરમાત્મા પોતાની મંજુરી અનુસાર કૃપા કરે છે ।। ૩।।
ਜਿਨੀ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇਆ ਵਿਚਹੁ ਆਪੁ ਗਵਾਇ ॥
જે લોકો ગુરુ નો આશરો લઈને પોતાને અંદરથી અહંકાર દૂર કરીને પ્રભુનું નામ યાદ કર્યું છે, તે લોકો હંમેશા સ્થિર પ્રભુમાં સમાઈ જાય છે
ਓਇ ਅੰਦਰਹੁ ਬਾਹਰਹੁ ਨਿਰਮਲੇ ਸਚੇ ਸਚਿ ਸਮਾਇ ॥
અને અંદર અને બહાર થી શુદ્ધ થઈ જાય છે, તેમનું આધ્યાત્મિક જીવન પવિત્ર બને છે, અને તેઓ ખલકટ સાથે પણ પ્રેમાળ વર્તન રાખે છે
ਨਾਨਕ ਆਏ ਸੇ ਪਰਵਾਣੁ ਹਹਿ ਜਿਨ ਗੁਰਮਤੀ ਹਰਿ ਧਿਆਇ ॥੪॥੫॥੩੮॥
હે નાનક! સંસારમાં આવેલા, જન્મેલા લોકો સ્વીકારાય છે જેમણે ગુરુનું વ્રત લઈને પ્રભુનું નામ યાદ રાખ્યું છે ।। ૪।। ૫।। ૩૮।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੩ ॥
શ્રી રાગ મહેલ ૩।।
ਹਰਿ ਭਗਤਾ ਹਰਿ ਧਨੁ ਰਾਸਿ ਹੈ ਗੁਰ ਪੂਛਿ ਕਰਹਿ ਵਾਪਾਰੁ ॥
પ્રભુની ભક્તિ કરનાર પાસે પ્રભુનું નામ જ ધન છે, નામ જ સંપત્તિ છે, તેઓ પોતાના ગુરુનું શિક્ષણ લઈને નામનો જ ધંધો કરે છે
ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸਲਾਹਨਿ ਸਦਾ ਸਦਾ ਵਖਰੁ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਅਧਾਰੁ ॥
ભક્તો હંમેશા પ્રભુ ના નામની પ્રશંસા કરે છે,પ્રભુના નામ નો વ્યવસાય તેના જીવનનો આધાર છે
ਗੁਰਿ ਪੂਰੈ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਦ੍ਰਿੜਾਇਆ ਹਰਿ ਭਗਤਾ ਅਤੁਟੁ ਭੰਡਾਰੁ ॥੧॥
સમગ્ર સદગુરુ એ તેમના હૃદયમાં પ્રભુ નામની પુષ્ટિ કરી છે. પ્રભુનું નામ જ તેના માટે અનંત ખજાનો છે ।।૧।।
ਭਾਈ ਰੇ ਇਸੁ ਮਨ ਕਉ ਸਮਝਾਇ ॥
હે ભાઈ! પોતાના આ મનને સમજાવો
ਏ ਮਨ ਆਲਸੁ ਕਿਆ ਕਰਹਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਮੁ ਧਿਆਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુના શરણે પડીને પરમાત્માના નામનું રટણ કર ।। ૧।। વિરામ।।
ਹਰਿ ਭਗਤਿ ਹਰਿ ਕਾ ਪਿਆਰੁ ਹੈ ਜੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਕਰੇ ਬੀਚਾਰੁ ॥
જો મનુષ્ય ગુરુના આશ્રમમાં ગુરુ દ્વારા આપવામાં આવેલ શિક્ષણ નું વિચારવાનું ચાલુ રાખશે તો પરમાત્માની ભક્તિ તેની અંદર સ્થાયી થઈ જશે
ਪਾਖੰਡਿ ਭਗਤਿ ਨ ਹੋਵਈ ਦੁਬਿਧਾ ਬੋਲੁ ਖੁਆਰੁ ॥
પરમાત્માનો પ્રેમ ટકી જાય છે, પરંતુ દંભથી ભક્તિ થઈ શકતી નથી. દંભની વાત ખુઆર જ કરે છે
ਸੋ ਜਨੁ ਰਲਾਇਆ ਨਾ ਰਲੈ ਜਿਸੁ ਅੰਤਰਿ ਬਿਬੇਕ ਬੀਚਾਰੁ ॥੨॥
જે મનુષ્યની અંદર સાચા-ખોટા ઓળખવાની સમજ આવી જાય છે તે મનુષ્ય પાખન્ડમાં મેળવવા છતાં મળી શકતા નથી ।। ૨।।
ਸੋ ਸੇਵਕੁ ਹਰਿ ਆਖੀਐ ਜੋ ਹਰਿ ਰਾਖੈ ਉਰਿ ਧਾਰਿ ॥
તે જ મનુષ્યને પરમાત્માનો સેવક કહી શકાય, જે પરમાત્મા ને, તેની યાદ ને પોતાના હૃદયમાં રાખે છે
ਮਨੁ ਤਨੁ ਸਉਪੇ ਆਗੈ ਧਰੇ ਹਉਮੈ ਵਿਚਹੁ ਮਾਰਿ ॥
જેણે અંદરથી અહંકાર કાઢો અને પોતાનું મન, શરીર પરમાત્મા સમક્ષ મૂકી દીધું છે, પરમાત્માની આગળ રાખી દીધું છે
ਧਨੁ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੋ ਪਰਵਾਣੁ ਹੈ ਜਿ ਕਦੇ ਨ ਆਵੈ ਹਾਰਿ ॥੩॥
જે માણસ વિકારોથી ટકરાઈને તે માનવ જન્મ ની લડાઈ ક્યારેય હારીને નથી આવતો, ગુરુની સન્મુખ રહેનારો તે માણસ ભાગ્યશાળી છે, તે પ્રભુની હાજરી માં સ્વીકારાય છે ।। ૩।।
ਕਰਮਿ ਮਿਲੈ ਤਾ ਪਾਈਐ ਵਿਣੁ ਕਰਮੈ ਪਾਇਆ ਨ ਜਾਇ ॥
પરમાત્મા મનુષ્યને પોતાની કૃપાથી જ મળે તો મળે છે. કૃપા વગર તે પ્રાપ્ત થઈ શકતો નથી