Page 474
ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी।
ਆਪੇ ਹੀ ਕਰਣਾ ਕੀਓ ਕਲ ਆਪੇ ਹੀ ਤੈ ਧਾਰੀਐ ॥
हे भगवान! तपाईं सृष्टिकर्ता हुनुहुन्छ, र तपाईंसँग आफ्नै शक्ति छ।
ਦੇਖਹਿ ਕੀਤਾ ਆਪਣਾ ਧਰਿ ਕਚੀ ਪਕੀ ਸਾਰੀਐ ॥
तपाईंले आफ्नो सृष्टि तथा पृथ्वीमा असल र खराब कुराहरू देख्नुहुन्छ।
ਜੋ ਆਇਆ ਸੋ ਚਲਸੀ ਸਭੁ ਕੋਈ ਆਈ ਵਾਰੀਐ ॥
यस संसारमा जुन जीव आएको छ, त्यो जान्छ। आफ्नो पालो आउँदा सबैले जानुपर्छ।
ਜਿਸ ਕੇ ਜੀਅ ਪਰਾਣ ਹਹਿ ਕਿਉ ਸਾਹਿਬੁ ਮਨਹੁ ਵਿਸਾਰੀਐ ॥
हामीलाई जीवन र प्राण दिनुभएको प्रभुलाई हामीले हाम्रो हृदयमा किन बिर्सनु पर्छ?
ਆਪਣ ਹਥੀ ਆਪਣਾ ਆਪੇ ਹੀ ਕਾਜੁ ਸਵਾਰੀਐ ॥੨੦॥
आउनुहोस्, हामी आफ्नै हातले हाम्रो काम पूरा गरौँ, अर्थात्, असल कामहरूद्वारा भगवान्लाई प्रसन्न गरेर हाम्रो जीवनलाई सुधारौँ। 20।
ਸਲੋਕੁ ਮਹਲਾ ੨ ॥
श्लोक महला २ ॥
ਏਹ ਕਿਨੇਹੀ ਆਸਕੀ ਦੂਜੈ ਲਗੈ ਜਾਇ ॥
यो कस्तो अचम्म हो, जो ईश्वरलाई छोडेर द्वैतवादमा लाग्दछन्।
ਨਾਨਕ ਆਸਕੁ ਕਾਂਢੀਐ ਸਦ ਹੀ ਰਹੈ ਸਮਾਇ ॥
हे नानक! साँचो प्रेमी त्यो हो जो सधैँ भगवानको प्रेममा रहन्छ।
ਚੰਗੈ ਚੰਗਾ ਕਰਿ ਮੰਨੇ ਮੰਦੈ ਮੰਦਾ ਹੋਇ ॥
जसले सुखलाई आफूले गरेका असल कर्मको परिणाम मान्दछ र दुःखलाई आफूले गरेका खराब कर्मको परिणाम मान्दछ।
ਆਸਕੁ ਏਹੁ ਨ ਆਖੀਐ ਜਿ ਲੇਖੈ ਵਰਤੈ ਸੋਇ ॥੧॥
उसलाई भगवानको प्रेमी भन्न सकिँदैन। उसले राम्रो र नराम्रो गणना गरेर प्रेमको गणना गर्छ। यस्तो प्राणी प्रभुको कामसँग सहमत हुँदैन।१।।
ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २ ॥
ਸਲਾਮੁ ਜਬਾਬੁ ਦੋਵੈ ਕਰੇ ਮੁੰਢਹੁ ਘੁਥਾ ਜਾਇ ॥
एक व्यक्ति जसले कहिलेकाहीँ आफ्नो प्रभुको आज्ञा पालन गर्दछ र कहिलेकाहीँ उसको कार्यहरूमा शङ्का गर्दछ, ऊ सुरुदेखि नै भट्किन्छ।
ਨਾਨਕ ਦੋਵੈ ਕੂੜੀਆ ਥਾਇ ਨ ਕਾਈ ਪਾਇ ॥੨॥
हे नानक! उनका दुवै काम झुटो छन् र प्रभुको दरबारमा उनको कुनै स्थान छैन।।२।।
ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी॥
ਜਿਤੁ ਸੇਵਿਐ ਸੁਖੁ ਪਾਈਐ ਸੋ ਸਾਹਿਬੁ ਸਦਾ ਸਮ੍ਹ੍ਹਾਲੀਐ ॥
जसको सेवा गर्दा सुख पाइन्छ, सधैं ती प्रभुको स्मरण गरिरहन पर्दछ।
ਜਿਤੁ ਕੀਤਾ ਪਾਈਐ ਆਪਣਾ ਸਾ ਘਾਲ ਬੁਰੀ ਕਿਉ ਘਾਲੀਐ ॥
जब हामीले आफ्नै कर्मका लागि दुःख भोग्नुपर्छ भने हामीले किन खराब कर्महरू गर्नुपर्छ?
ਮੰਦਾ ਮੂਲਿ ਨ ਕੀਚਈ ਦੇ ਲੰਮੀ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲੀਐ ॥
खराब काम कहिल्यै गर्नु हुँदैन, परिणामलाई दूरदृष्टिले हेर्नु पर्छ।
ਜਿਉ ਸਾਹਿਬ ਨਾਲਿ ਨ ਹਾਰੀਐ ਤੇਵੇਹਾ ਪਾਸਾ ਢਾਲੀਐ ॥
हामीले कर्मको यस्तो खेल खेल्नु हुँदैन, जसको परिणाम स्वरूप हामी प्रभुको अगाडि लज्जित हुनुपर्दछ, अर्थात्, असल कामहरू गर्नुपर्छ।
ਕਿਛੁ ਲਾਹੇ ਉਪਰਿ ਘਾਲੀਐ ॥੨੧॥
मानव जीवनमा यस्तो सेवा-भक्ति गर्नुहोस्, जसबाट लाभ प्राप्त हुन्छ।।२१।।
ਸਲੋਕੁ ਮਹਲਾ ੨ ॥
श्लोक महला २ ॥
ਚਾਕਰੁ ਲਗੈ ਚਾਕਰੀ ਨਾਲੇ ਗਾਰਬੁ ਵਾਦੁ ॥
यदि कुनै सेवकले आफ्नो मालिकको सेवा गर्दछ र एकसाथ घमण्डी, विवादास्पद झगडालु हुन्छ।
ਗਲਾ ਕਰੇ ਘਣੇਰੀਆ ਖਸਮ ਨ ਪਾਏ ਸਾਦੁ ॥
यदि उसले धेरैजसो चीजहरू बनाउँछ भने, ऊ आफ्नो मालिकको खुशीको योग्य हुँदैन।
ਆਪੁ ਗਵਾਇ ਸੇਵਾ ਕਰੇ ਤਾ ਕਿਛੁ ਪਾਏ ਮਾਨੁ ॥
तर यदि उसले आफ्नो अहंकार हटाएर सेवा गर्छ भने उसले केही सम्मान पाउँछ।
ਨਾਨਕ ਜਿਸ ਨੋ ਲਗਾ ਤਿਸੁ ਮਿਲੈ ਲਗਾ ਸੋ ਪਰਵਾਨੁ ॥੧॥
हे नानक! त्यो व्यक्तिले आफ्नो गुरुलाई भेट्छ, जसको सेवामा ऊ संलग्न छ, उसको भक्ति स्वीकार गरिन्छ।
ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २ ॥
ਜੋ ਜੀਇ ਹੋਇ ਸੁ ਉਗਵੈ ਮੁਹ ਕਾ ਕਹਿਆ ਵਾਉ ॥
हृदयमा जे छ त्यो प्रकट हुन्छ (कर्मको रूपमा)। मुखले बोलेका शब्दहरू हावाजत्तिकै नगण्य हुन्छन्।
ਬੀਜੇ ਬਿਖੁ ਮੰਗੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਵੇਖਹੁ ਏਹੁ ਨਿਆਉ ॥੨॥
मानिस विष छर्छ तर अमृत माग्छ। यसमा हेर्नुहोस्! यो कस्तो प्रकारको न्याय हो।।२।।
ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २॥
ਨਾਲਿ ਇਆਣੇ ਦੋਸਤੀ ਕਦੇ ਨ ਆਵੈ ਰਾਸਿ ॥
मूर्खसँग मित्रता कहिल्यै राम्रो हुँदैन।
ਜੇਹਾ ਜਾਣੈ ਤੇਹੋ ਵਰਤੈ ਵੇਖਹੁ ਕੋ ਨਿਰਜਾਸਿ ॥
उहाँलाई जे थाह छ, उहाँले त्यसै गर्नुहुन्छ। चाहे कसैले यसको निर्णय गरेर हेरोस्।
ਵਸਤੂ ਅੰਦਰਿ ਵਸਤੁ ਸਮਾਵੈ ਦੂਜੀ ਹੋਵੈ ਪਾਸਿ ॥
पहिलो झूट बोल्ने वस्तु हटाइएमा मात्र वस्तु अर्को वस्तुमा फिट हुन सक्छ।
ਸਾਹਿਬ ਸੇਤੀ ਹੁਕਮੁ ਨ ਚਲੈ ਕਹੀ ਬਣੈ ਅਰਦਾਸਿ ॥
प्रभुको आज्ञा पालन गर्नु सफल हुँदैन, तर उहाँसामु नम्रतापूर्वक प्रार्थना मात्र गर्नुपर्छ।
ਕੂੜਿ ਕਮਾਣੈ ਕੂੜੋ ਹੋਵੈ ਨਾਨਕ ਸਿਫਤਿ ਵਿਗਾਸਿ ॥੩॥
हे नानक! ठगी कमाएर छलकपट प्राप्त हुन्छ । तर परमेश् वरको प्रशंसा गर्दा प्राणी आनन्दित हुन्छ।।३।।
ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २॥
ਨਾਲਿ ਇਆਣੇ ਦੋਸਤੀ ਵਡਾਰੂ ਸਿਉ ਨੇਹੁ ॥
अज्ञानीसँग मित्रता र ठुलो मानिससँगको प्रेम
ਪਾਣੀ ਅੰਦਰਿ ਲੀਕ ਜਿਉ ਤਿਸ ਦਾ ਥਾਉ ਨ ਥੇਹੁ ॥੪॥
पानीमा भएको एउटा रेखाजस्तै, जुन अस्तित्वमा छैन।।४।।
ਮਹਲਾ ੨ ॥
महला २॥
ਹੋਇ ਇਆਣਾ ਕਰੇ ਕੰਮੁ ਆਣਿ ਨ ਸਕੈ ਰਾਸਿ ॥
मूर्ख मानिसले कुनै काम गर्छ भने त्यसलाई पूरा गर्न सक्दैन।
ਜੇ ਇਕ ਅਧ ਚੰਗੀ ਕਰੇ ਦੂਜੀ ਭੀ ਵੇਰਾਸਿ ॥੫॥
यदि एकदुई राम्रो कार गरे तापिन उसले अरु बिगार्दछ।।५।।
ਪਉੜੀ ॥
पउड़ी॥
ਚਾਕਰੁ ਲਗੈ ਚਾਕਰੀ ਜੇ ਚਲੈ ਖਸਮੈ ਭਾਇ ॥
जुन सेवक आफ्नो स्वामीको इच्छाअनुसार चल्दछ मानौ कि उसले आफ्नो स्वामीको नोकरी गरिरहेको छ।
ਹੁਰਮਤਿ ਤਿਸ ਨੋ ਅਗਲੀ ਓਹੁ ਵਜਹੁ ਭਿ ਦੂਣਾ ਖਾਇ ॥
यससँगै उनले धेरै सम्मान पाउनेछन्, दोस्रो वेतन पनि गुरुकोभन्दा दोब्बर पाउनेछ।
ਖਸਮੈ ਕਰੇ ਬਰਾਬਰੀ ਫਿਰਿ ਗੈਰਤਿ ਅੰਦਰਿ ਪਾਇ ॥
यदि उसले आफ्नो मालिकको बराबर छ भने, ऊ आफ्नो मनमा लज्जित हुन्छ।
ਵਜਹੁ ਗਵਾਏ ਅਗਲਾ ਮੁਹੇ ਮੁਹਿ ਪਾਣਾ ਖਾਇ ॥
फलस्वरूप, उनले आफ्नो पहिलो कमाइ पनि गुमाउँछन् र सधैं जुत्ता खान्छन्।
ਜਿਸ ਦਾ ਦਿਤਾ ਖਾਵਣਾ ਤਿਸੁ ਕਹੀਐ ਸਾਬਾਸਿ ॥
जसले दिएको हामी खान्छौं, उहाँप्रति कृतज्ञता प्रकट गर्नुपर्छ।
ਨਾਨਕ ਹੁਕਮੁ ਨ ਚਲਈ ਨਾਲਿ ਖਸਮ ਚਲੈ ਅਰਦਾਸਿ ॥੨੨॥
हे नानक ! प्रभुको अगाडि आज्ञाकारिता सफल हुँदैन, तर उहाँको अगाडि नम्र प्रार्थना मात्र प्रभावकारी हुन्छ। २२
ਸਲੋਕੁ ਮਹਲਾ ੨ ॥
श्लोक महला २॥
ਏਹ ਕਿਨੇਹੀ ਦਾਤਿ ਆਪਸ ਤੇ ਜੋ ਪਾਈਐ ॥
यो कस्तो प्रकारको वरदान हो जुन हामी आफैले मागेर पाउँछौं?