Page 952
ਵਿਣੁ ਗੁਰ ਪੀਰੈ ਕੋ ਥਾਇ ਨ ਪਾਈ ॥
गुरु पीराशिवाय त्यांना देवघरातही स्थान मिळत नाही.
ਰਾਹੁ ਦਸਾਇ ਓਥੈ ਕੋ ਜਾਇ ॥
प्रत्येकजण परमेश्वराच्या दरबारात जाण्याचा मार्ग विचारत असतो, परंतु तेथे फार कमी लोक जातात.
ਕਰਣੀ ਬਾਝਹੁ ਭਿਸਤਿ ਨ ਪਾਇ ॥
सत्कर्माशिवाय कोणीही स्वर्ग प्राप्त करू शकत नाही.
ਜੋਗੀ ਕੈ ਘਰਿ ਜੁਗਤਿ ਦਸਾਈ ॥
जो कोणी योगींच्या घरी जाऊन योगाची पद्धत विचारली असेल.
ਤਿਤੁ ਕਾਰਣਿ ਕਨਿ ਮੁੰਦ੍ਰਾ ਪਾਈ ॥
आपली इच्छा पूर्ण करण्यासाठी योगींनी त्याच्या कानात नाणी घातली.
ਮੁੰਦ੍ਰਾ ਪਾਇ ਫਿਰੈ ਸੰਸਾਰਿ ॥
मनुष्य मुद्रा धारण करून जगात इकडे तिकडे भटकत राहतो.
ਜਿਥੈ ਕਿਥੈ ਸਿਰਜਣਹਾਰੁ ॥
पण निर्माता ईश्वर सर्वव्यापी आहे.
ਜੇਤੇ ਜੀਅ ਤੇਤੇ ਵਾਟਾਊ ॥
जगातील सर्व जीव प्रवासी आहेत.
ਚੀਰੀ ਆਈ ਢਿਲ ਨ ਕਾਊ ॥
ज्यावेळी कोणत्याही जीवाला मृत्यूचे निमंत्रण मिळाले, तेव्हा तो जायला उशीर करत नाही.
ਏਥੈ ਜਾਣੈ ਸੁ ਜਾਇ ਸਿਞਾਣੈ ॥
जो या जगात भगवंताला ओळखतो तो पुढील लोकातही ओळखतो.
ਹੋਰੁ ਫਕੜੁ ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਮਾਣੈ ॥
हिंदू-मुसलमानांच्या सत्कर्माशिवाय बाकी सर्व व्यर्थ आहे.
ਸਭਨਾ ਕਾ ਦਰਿ ਲੇਖਾ ਹੋਇ ॥
सत्याच्या दरबारात सर्व प्राणिमात्रांच्या कर्मांचा हिशेब असतो आणि.
ਕਰਣੀ ਬਾਝਹੁ ਤਰੈ ਨ ਕੋਇ ॥
सत्कर्माशिवाय कोणाचाही उद्धार शक्य नाही.
ਸਚੋ ਸਚੁ ਵਖਾਣੈ ਕੋਇ ॥ ਨਾਨਕ ਅਗੈ ਪੁਛ ਨ ਹੋਇ ॥੨॥
गुरू नानक म्हणतात की जो आत्मा परमात्म्याच्या नामाचा जप करतो त्याला पुढील लोकात कोणतीही चौकशी नसते.॥ २॥
ਪਉੜੀ ॥
पौडी॥
ਹਰਿ ਕਾ ਮੰਦਰੁ ਆਖੀਐ ਕਾਇਆ ਕੋਟੁ ਗੜੁ ॥
मानवी शरीराच्या रूपात असलेल्या या किल्ल्याला हरीचे मंदिर म्हणतात.
ਅੰਦਰਿ ਲਾਲ ਜਵੇਹਰੀ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਪੜੁ ॥
यात लाल आणि रत्न असे शुभ गुण आहेत. ते प्राप्त करण्यासाठी गुरूद्वारे हरिचे नामस्मरण करावे.
ਹਰਿ ਕਾ ਮੰਦਰੁ ਸਰੀਰੁ ਅਤਿ ਸੋਹਣਾ ਹਰਿ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਦਿੜੁ ॥
देहस्वरूपातील हे हरिचे मंदिर अतिशय सुंदर आहे, म्हणून हरिचे नाम मनात ठेवा.
ਮਨਮੁਖ ਆਪਿ ਖੁਆਇਅਨੁ ਮਾਇਆ ਮੋਹ ਨਿਤ ਕੜੁ ॥
कामुक प्राणी स्वतःच भरकटतात आणि रोज भ्रमात आणि भ्रमात अडकून दुःखी राहतात.
ਸਭਨਾ ਸਾਹਿਬੁ ਏਕੁ ਹੈ ਪੂਰੈ ਭਾਗਿ ਪਾਇਆ ਜਾਈ ॥੧੧॥
ईश्वर हा सर्वांचा स्वामी आहे पण तो केवळ सौभाग्यानेच प्राप्त होऊ शकतो. ॥११॥
ਸਲੋਕ ਮਃ ੧ ॥
श्लोक महाला १ ॥
ਨਾ ਸਤਿ ਦੁਖੀਆ ਨਾ ਸਤਿ ਸੁਖੀਆ ਨਾ ਸਤਿ ਪਾਣੀ ਜੰਤ ਫਿਰਹਿ ॥
दु:ख सोसून, सुखात मग्न राहून आणि प्राणिमात्रांप्रमाणे पाण्यात बुडी मारूनही सिद्धी प्राप्त होत नाही.
ਨਾ ਸਤਿ ਮੂੰਡ ਮੁਡਾਈ ਕੇਸੀ ਨਾ ਸਤਿ ਪੜਿਆ ਦੇਸ ਫਿਰਹਿ ॥
डोक्याचे केस मुंडन करून आणि ज्ञानाचा अभ्यास करून देशभर भटकंती करूनही साध्य होत नाही.
ਨਾ ਸਤਿ ਰੁਖੀ ਬਿਰਖੀ ਪਥਰ ਆਪੁ ਤਛਾਵਹਿ ਦੁਖ ਸਹਹਿ ॥
झाडे-डोंगरात राहून आणि स्वतःला करवतीने दुःख सहन करूनही यश मिळत नाही.
ਨਾ ਸਤਿ ਹਸਤੀ ਬਧੇ ਸੰਗਲ ਨਾ ਸਤਿ ਗਾਈ ਘਾਹੁ ਚਰਹਿ ॥
हत्तीला साखळदंडाने बांधून आणि गाईला घास भरवूनही सिद्धी मिळत नाही.
ਜਿਸੁ ਹਥਿ ਸਿਧਿ ਦੇਵੈ ਜੇ ਸੋਈ ਜਿਸ ਨੋ ਦੇਇ ਤਿਸੁ ਆਇ ਮਿਲੈ ॥
ज्याच्या हातात सिद्धी आहे तो देव जर एखाद्याला सिद्धी देतो, तरच तो येतो आणि ज्याला तो सिद्धी देतो त्यालाच भेटतो.
ਨਾਨਕ ਤਾ ਕਉ ਮਿਲੈ ਵਡਾਈ ਜਿਸੁ ਘਟ ਭੀਤਰਿ ਸਬਦੁ ਰਵੈ ॥
हे नानक! ज्याच्या हृदयात ब्रह्म शब्द वास करतो त्यालाच ही कीर्ती मिळते.
ਸਭਿ ਘਟ ਮੇਰੇ ਹਉ ਸਭਨਾ ਅੰਦਰਿ ਜਿਸਹਿ ਖੁਆਈ ਤਿਸੁ ਕਉਣੁ ਕਹੈ ॥
देवाची आज्ञा आहे की सर्व शरीरे मीच निर्माण केली आहेत आणि त्या सर्वांमध्ये मी उपस्थित आहे, ज्याला मी चुकीचा मार्ग दाखवतो त्याला योग्य मार्ग दाखवू शकतो.
ਜਿਸਹਿ ਦਿਖਾਲਾ ਵਾਟੜੀ ਤਿਸਹਿ ਭੁਲਾਵੈ ਕਉਣੁ ॥
मार्गदर्शन करणाऱ्याला कोण विसरेल?
ਜਿਸਹਿ ਭੁਲਾਈ ਪੰਧ ਸਿਰਿ ਤਿਸਹਿ ਦਿਖਾਵੈ ਕਉਣੁ ॥੧॥
सुरुवातीपासूनच रस्ता विसरलेल्याला कोण मार्ग दाखवेल?॥१॥
ਮਃ ੧ ॥
महाला १॥
ਸੋ ਗਿਰਹੀ ਜੋ ਨਿਗ੍ਰਹੁ ਕਰੈ ॥
तोच गृहस्थ चांगला असतो जो आपल्या इंद्रियांवर नियंत्रण ठेवतो.
ਜਪੁ ਤਪੁ ਸੰਜਮੁ ਭੀਖਿਆ ਕਰੈ ॥
तो नामजप, तपश्चर्या आणि संयम यांना परमार्थात बदलतो आणि.
ਪੁੰਨ ਦਾਨ ਕਾ ਕਰੇ ਸਰੀਰੁ ॥
तो त्याच्या शरीराचे रूपांतर दानशूर व्यक्तीमध्ये करतो.
ਸੋ ਗਿਰਹੀ ਗੰਗਾ ਕਾ ਨੀਰੁ ॥
ते गंगेच्या पाण्यासारखे शुद्ध होते.
ਬੋਲੈ ਈਸਰੁ ਸਤਿ ਸਰੂਪੁ ॥
इसार म्हणतो की देव सत्याचा अवतार आहे.
ਪਰਮ ਤੰਤ ਮਹਿ ਰੇਖ ਨ ਰੂਪੁ ॥੨॥
त्या परम तत्वामध्ये कोणतेही चक्र चिन्ह किंवा रूप नाही.॥ २॥
ਮਃ ੧ ॥
महाला १॥
ਸੋ ਅਉਧੂਤੀ ਜੋ ਧੂਪੈ ਆਪੁ ॥
स्वाभिमान जाळणारा तो अवधूत.
ਭਿਖਿਆ ਭੋਜਨੁ ਕਰੈ ਸੰਤਾਪੁ ॥
तो त्याच्या शारीरिक दुःखाचे रूपांतर परमार्थाच्या अन्नात करतो.
ਅਉਹਠ ਪਟਣ ਮਹਿ ਭੀਖਿਆ ਕਰੈ ॥
तो त्याच्या हृदयाच्या शहरात जातो आणि त्याच्या नावाची याचना करतो.
ਸੋ ਅਉਧੂਤੀ ਸਿਵ ਪੁਰਿ ਚੜੈ ॥
असा अवधूत भगवंताच्या चरणी विलीन होतो.
ਬੋਲੈ ਗੋਰਖੁ ਸਤਿ ਸਰੂਪੁ ॥
गोरख म्हणतात की देव सत्याचा अवतार आहे.
ਪਰਮ ਤੰਤ ਮਹਿ ਰੇਖ ਨ ਰੂਪੁ ॥੩॥
त्या परमात्म्याचे कोणतेही रूप किंवा प्रतीक नाही. ॥३॥
ਮਃ ੧ ॥
महाला १॥
ਸੋ ਉਦਾਸੀ ਜਿ ਪਾਲੇ ਉਦਾਸੁ ॥
फक्त तो साधू चांगला असतो जो संन्यास करतो.
ਅਰਧ ਉਰਧ ਕਰੇ ਨਿਰੰਜਨ ਵਾਸੁ ॥
तो निरंजनाचे चिंतन करत राहतो ज्याचा वास पृथ्वी आणि आकाश अशा सर्व जगांत आहे.
ਚੰਦ ਸੂਰਜ ਕੀ ਪਾਏ ਗੰਢਿ ॥
जो चंद्राला शिवाच्या रूपात आणि सूर्याला शक्तीच्या रूपात एकत्र आणतो.
ਤਿਸੁ ਉਦਾਸੀ ਕਾ ਪੜੈ ਨ ਕੰਧੁ ॥
त्या अलिप्त माणसाच्या शरीराची भिंत कोसळत नाही.
ਬੋਲੈ ਗੋਪੀ ਚੰਦੁ ਸਤਿ ਸਰੂਪੁ ॥
गोपीचंद म्हणतात की देव सत्याचा अवतार आहे.
ਪਰਮ ਤੰਤ ਮਹਿ ਰੇਖ ਨ ਰੂਪੁ ॥੪॥
तो परमात्मा निराकार आहे. ॥४॥
ਮਃ ੧ ॥
महाला १॥
ਸੋ ਪਾਖੰਡੀ ਜਿ ਕਾਇਆ ਪਖਾਲੇ ॥
तो जैनी साधू शरीराची घाण शुद्ध करणारा श्रेष्ठ आहे.
ਕਾਇਆ ਕੀ ਅਗਨਿ ਬ੍ਰਹਮੁ ਪਰਜਾਲੇ ॥
तो आपल्या शरीराच्या अग्नीत ब्रह्मदेवाला प्रज्वलित करतो आणि.
ਸੁਪਨੈ ਬਿੰਦੁ ਨ ਦੇਈ ਝਰਣਾ ॥
स्वप्नातही त्याचे वीर्य वाहू देत नाही.