Page 940
ਕਿਤੁ ਬਿਧਿ ਆਸਾ ਮਨਸਾ ਖਾਈ ॥
कोणत्या पद्धतीने तुम्ही तुमच्या आशा आणि इच्छा संपवल्या आहेत आणि.
ਕਿਤੁ ਬਿਧਿ ਜੋਤਿ ਨਿਰੰਤਰਿ ਪਾਈ ॥
कोणत्या पध्दतीने एखाद्याला परम प्रकाश प्राप्त झाला आहे?
ਬਿਨੁ ਦੰਤਾ ਕਿਉ ਖਾਈਐ ਸਾਰੁ ॥
अहंकाराचे लोखंड दातांशिवाय कसे चघळता येईल?
ਨਾਨਕ ਸਾਚਾ ਕਰਹੁ ਬੀਚਾਰੁ ॥੧੯॥
हे नानक! याचा गांभीर्याने विचार करा.॥१९॥
ਸਤਿਗੁਰ ਕੈ ਜਨਮੇ ਗਵਨੁ ਮਿਟਾਇਆ ॥
गुरू नानक देवजी उत्तर देतात की जेव्हा मी सतगुरुंचा आश्रय घेऊन माझे जीवन बदलले तेव्हा त्यांनी माझी गतिशीलता नाहीशी केली.
ਅਨਹਤਿ ਰਾਤੇ ਇਹੁ ਮਨੁ ਲਾਇਆ ॥
माझे मन अनाहत या शब्दावर केंद्रित राहते आणि.
ਮਨਸਾ ਆਸਾ ਸਬਦਿ ਜਲਾਈ ॥
ब्रह्म शब्दाने आशा आणि इच्छा जाळून टाकल्या आहेत.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਜੋਤਿ ਨਿਰੰਤਰਿ ਪਾਈ ॥
गुरुमुख होऊन मला अखंड तेवत असलेल्या परम प्रकाशाची प्राप्ती झाली आहे.
ਤ੍ਰੈ ਗੁਣ ਮੇਟੇ ਖਾਈਐ ਸਾਰੁ ॥
जो मायेचे तीन गुण आपल्या मनातून काढून टाकतो तो अहंकाराचे लोखंड चघळतो.
ਨਾਨਕ ਤਾਰੇ ਤਾਰਣਹਾਰੁ ॥੨੦॥
हे नानक! तारणहार, देव स्वतःच एखाद्याला अस्तित्वाच्या सागरातून पार करतो.॥ २०॥
ਆਦਿ ਕਉ ਕਵਨੁ ਬੀਚਾਰੁ ਕਥੀਅਲੇ ਸੁੰਨ ਕਹਾ ਘਰ ਵਾਸੋ ॥
सिद्धांनी पुन्हा विचारले की विश्वाच्या निर्मितीबद्दल तुमचे मत काय आहे आणि परम सत्य शून्य स्वरूपात कोठे वास्तव्य करते ते देखील सांगा.
ਗਿਆਨ ਕੀ ਮੁਦ੍ਰਾ ਕਵਨ ਕਥੀਅਲੇ ਘਟਿ ਘਟਿ ਕਵਨ ਨਿਵਾਸੋ ॥
विद्येचे चलन आणि घाट घाटात कोण राहतो याबद्दल काय सांगाल.
ਕਾਲ ਕਾ ਠੀਗਾ ਕਿਉ ਜਲਾਈਅਲੇ ਕਿਉ ਨਿਰਭਉ ਘਰਿ ਜਾਈਐ ॥
काळाच्या जखमांपासून कसे सावरायचे आणि न घाबरता खऱ्या घरी कसे जायचे.
ਸਹਜ ਸੰਤੋਖ ਕਾ ਆਸਣੁ ਜਾਣੈ ਕਿਉ ਛੇਦੇ ਬੈਰਾਈਐ ॥
सहज तृप्तीची मुद्रा कशी जाणून घ्यायची आणि वासनायुक्त इच्छांचा नाश कसा करायचा.
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਹਉਮੈ ਬਿਖੁ ਮਾਰੈ ਤਾ ਨਿਜ ਘਰਿ ਹੋਵੈ ਵਾਸੋ ॥
गुरु नानक देवजी उत्तर देतात की जो माणूस गुरूंच्या शब्दाने अहंकाराचे विष नष्ट करतो तो खऱ्या घरात राहतो.
ਜਿਨਿ ਰਚਿ ਰਚਿਆ ਤਿਸੁ ਸਬਦਿ ਪਛਾਣੈ ਨਾਨਕੁ ਤਾ ਕਾ ਦਾਸੋ ॥੨੧॥
नानक हे ज्याने हे विश्व निर्माण केले आहे आणि ज्याने ते शब्दांतून ओळखले आहे त्याचा दास आहे. ॥२१॥
ਕਹਾ ਤੇ ਆਵੈ ਕਹਾ ਇਹੁ ਜਾਵੈ ਕਹਾ ਇਹੁ ਰਹੈ ਸਮਾਈ ॥
सिद्धांनी पुन्हा विचारले की हा जीव कोठून येतो आणि येण्यापूर्वी आणि नंतर कुठे राहतो?
ਏਸੁ ਸਬਦ ਕਉ ਜੋ ਅਰਥਾਵੈ ਤਿਸੁ ਗੁਰ ਤਿਲੁ ਨ ਤਮਾਈ ॥
या शब्दाचा अर्थ समजावून सांगणाऱ्या गुरूला लोभाचा राशीही नसतो.
ਕਿਉ ਤਤੈ ਅਵਿਗਤੈ ਪਾਵੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਲਗੈ ਪਿਆਰੋ ॥
जीवाला परमात्म्याची प्राप्ती कशी होते आणि गुरुद्वारे सत्याच्या प्रेमात कसे पडते?
ਆਪੇ ਸੁਰਤਾ ਆਪੇ ਕਰਤਾ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਬੀਚਾਰੋ ॥
हे नानक! मला त्या भगवंताबद्दल तुमचे विचार सांगा, जो जीवांचा कर्ता आहे आणि जो सुख-दु:ख ऐकतो.
ਹੁਕਮੇ ਆਵੈ ਹੁਕਮੇ ਜਾਵੈ ਹੁਕਮੇ ਰਹੈ ਸਮਾਈ ॥
गुरू नानक उत्तर देतात की जीव देवाच्या आदेशाने जन्म घेतो, त्याच्या आदेशाने जातो आणि त्याच्या आदेशानेच सत्यात मग्न राहतो.
ਪੂਰੇ ਗੁਰ ਤੇ ਸਾਚੁ ਕਮਾਵੈ ਗਤਿ ਮਿਤਿ ਸਬਦੇ ਪਾਈ ॥੨੨॥
सजीव सत्कर्म पूर्ण गुरुद्वारेच करतो आणि सत्याचा मार्ग शब्दांद्वारे समजतो. ॥२३॥
ਆਦਿ ਕਉ ਬਿਸਮਾਦੁ ਬੀਚਾਰੁ ਕਥੀਅਲੇ ਸੁੰਨ ਨਿਰੰਤਰਿ ਵਾਸੁ ਲੀਆ ॥
पूर्वी विचारलेल्या प्रश्नांची उत्तरे देताना, गुरुजी सिद्धांना सांगतात की, सृष्टीबद्दल माझे मत असे आहे की ते केवळ अद्भुत म्हणता येईल. देव सतत शून्यतेच्या अवस्थेत राहत होता.
ਅਕਲਪਤ ਮੁਦ੍ਰਾ ਗੁਰ ਗਿਆਨੁ ਬੀਚਾਰੀਅਲੇ ਘਟਿ ਘਟਿ ਸਾਚਾ ਸਰਬ ਜੀਆ ॥
गुरूचे ज्ञान म्हणजे निर्विकल्प मुद्रा, ज्याचा विचार केल्यास हे स्पष्ट होते की सर्व प्राणिमात्रांचा खरा देव प्रत्येक कोपऱ्यात विराजमान आहे.
ਗੁਰ ਬਚਨੀ ਅਵਿਗਤਿ ਸਮਾਈਐ ਤਤੁ ਨਿਰੰਜਨੁ ਸਹਜਿ ਲਹੈ ॥
जेव्हा एखादा जीव गुरूंच्या शब्दाने भगवंतामध्ये लीन होतो तेव्हा त्याला परम आनंद सहज प्राप्त होतो.
ਨਾਨਕ ਦੂਜੀ ਕਾਰ ਨ ਕਰਣੀ ਸੇਵੈ ਸਿਖੁ ਸੁ ਖੋਜਿ ਲਹੈ ॥
नानक म्हणतात की जो शिष्य गुरूंची सेवा करतो तो शोध करून सत्याची प्राप्ती करतो आणि दुसरे काही करू नये.
ਹੁਕਮੁ ਬਿਸਮਾਦੁ ਹੁਕਮਿ ਪਛਾਣੈ ਜੀਅ ਜੁਗਤਿ ਸਚੁ ਜਾਣੈ ਸੋਈ ॥
देवाच्या आदेशाचा विस्मय आहे जो त्याच्या आदेशाला ओळखतो त्याला या युक्तीने सत्य कळते.
ਆਪੁ ਮੇਟਿ ਨਿਰਾਲਮੁ ਹੋਵੈ ਅੰਤਰਿ ਸਾਚੁ ਜੋਗੀ ਕਹੀਐ ਸੋਈ ॥੨੩॥
जो आपल्या अहंकाराचा नाश करून जगापासून अलिप्त होतो आणि सत्य त्याच्या हृदयात वास करतो त्याला खरा योगी म्हणतात. ॥२३॥
ਅਵਿਗਤੋ ਨਿਰਮਾਇਲੁ ਉਪਜੇ ਨਿਰਗੁਣ ਤੇ ਸਰਗੁਣੁ ਥੀਆ ॥
गुरू नानक देवजी सिद्धांना समजावून सांगतात की शुद्ध ईश्वर अज्ञाताच्या रूपात जन्माला आला आणि त्याच्या निर्गुण रूपातून ते सगुण रूप बनले.
ਸਤਿਗੁਰ ਪਰਚੈ ਪਰਮ ਪਦੁ ਪਾਈਐ ਸਾਚੈ ਸਬਦਿ ਸਮਾਇ ਲੀਆ ॥
जर एखाद्या जीवाचे मन सत्गुरूमध्ये लीन राहिले तर त्याला मोक्ष प्राप्त होतो आणि तो खऱ्या शब्दातच विलीन होतो.
ਏਕੇ ਕਉ ਸਚੁ ਏਕਾ ਜਾਣੈ ਹਉਮੈ ਦੂਜਾ ਦੂਰਿ ਕੀਆ ॥
तो एक सत्य जाणतो आणि त्याचा अहंकार आणि द्वैत दूर करतो.
ਸੋ ਜੋਗੀ ਗੁਰ ਸਬਦੁ ਪਛਾਣੈ ਅੰਤਰਿ ਕਮਲੁ ਪ੍ਰਗਾਸੁ ਥੀਆ ॥
जो गुरु शब्द ओळखतो तो खरा योगी आहे आणि त्याच्या हृदयाच्या कमळात परम प्रकाश प्रकाशतो.
ਜੀਵਤੁ ਮਰੈ ਤਾ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਸੂਝੈ ਅੰਤਰਿ ਜਾਣੈ ਸਰਬ ਦਇਆ ॥
जर जीवाने आपल्या अहंकाराचा नाश केला तर त्याला सर्व काही समजते आणि सर्वांवर दया करणारा भगवंत त्याच्या हृदयात जाणतो.
ਨਾਨਕ ਤਾ ਕਉ ਮਿਲੈ ਵਡਾਈ ਆਪੁ ਪਛਾਣੈ ਸਰਬ ਜੀਆ ॥੨੪॥
नानक म्हणतात की सर्व प्राणिमात्रांमध्ये वास करणाऱ्या भगवंताला जो ओळखतो त्यालाच कीर्ती प्राप्त होते. ॥२४॥
ਸਾਚੌ ਉਪਜੈ ਸਾਚਿ ਸਮਾਵੈ ਸਾਚੇ ਸੂਚੇ ਏਕ ਮਇਆ ॥
गुरुजी स्पष्ट करतात की जीव परम सत्यापासून उत्पन्न होतो आणि सत्यात विलीन होतो आणि सत्याला भेटल्यानंतर शुद्ध होतो आणि त्याचे रूप बनते.
ਝੂਠੇ ਆਵਹਿ ਠਵਰ ਨ ਪਾਵਹਿ ਦੂਜੈ ਆਵਾ ਗਉਣੁ ਭਇਆ ॥
मिथ्या जीव जन्म घेतात पण द्वैतामुळे त्यांना सुखाचे स्थान मिळत नाही आणि येण्या-जाण्याच्या चक्रात राहतात.
ਆਵਾ ਗਉਣੁ ਮਿਟੈ ਗੁਰ ਸਬਦੀ ਆਪੇ ਪਰਖੈ ਬਖਸਿ ਲਇਆ ॥
त्यांचे येणे-जाणे हे गुरूंच्या शब्दानेच संपते. देव स्वतः चांगल्या आणि वाईट प्राण्यांचा न्याय करतो आणि त्यांना क्षमा करतो.
ਏਕਾ ਬੇਦਨ ਦੂਜੈ ਬਿਆਪੀ ਨਾਮੁ ਰਸਾਇਣੁ ਵੀਸਰਿਆ ॥
द्वैतामुळे सजीवांना एकच वेदना होत आहे की ते रसायन नावाचा विसर पडले आहेत.