Page 873
ਗੋਂਡ ॥
गोंड ॥
ਧੰਨੁ ਗੁਪਾਲ ਧੰਨੁ ਗੁਰਦੇਵ ॥
हे देवा! हे गुरुदेव!तू धन्य आहेस.
ਧੰਨੁ ਅਨਾਦਿ ਭੂਖੇ ਕਵਲੁ ਟਹਕੇਵ ॥
हे शाश्वत अन्न खाल्ल्यानेही धन्यता प्राप्त होते, जे भुकेल्या माणसाचे हृदय कमळ फुलते.
ਧਨੁ ਓਇ ਸੰਤ ਜਿਨ ਐਸੀ ਜਾਨੀ ॥
धन्य ते संत ज्यांना हे समजले आहे आणि.
ਤਿਨ ਕਉ ਮਿਲਿਬੋ ਸਾਰਿੰਗਪਾਨੀ ॥੧॥
तें भगवंत सापडला ॥१॥
ਆਦਿ ਪੁਰਖ ਤੇ ਹੋਇ ਅਨਾਦਿ ॥
हे अन्न आणि इतर पदार्थ मूळ देवाने निर्माण केले आहेत.
ਜਪੀਐ ਨਾਮੁ ਅੰਨ ਕੈ ਸਾਦਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
भगवंताचे नामस्मरण हे अन्नाच्या चवीसारखे असावे. ॥१॥रहाउ॥
ਜਪੀਐ ਨਾਮੁ ਜਪੀਐ ਅੰਨੁ ॥
भगवंताचे नामस्मरण करणे हे अन्न जप करण्यासारखेच आहे.
ਅੰਭੈ ਕੈ ਸੰਗਿ ਨੀਕਾ ਵੰਨੁ ॥
जसे अन्न पाण्यात मिसळले तर ते अधिक रुचकर होते.
ਅੰਨੈ ਬਾਹਰਿ ਜੋ ਨਰ ਹੋਵਹਿ ॥
जी व्यक्ती अन्न सोडते.
ਤੀਨਿ ਭਵਨ ਮਹਿ ਅਪਨੀ ਖੋਵਹਿ ॥੨॥
तो तिन्ही लोकांमध्ये आपली प्रतिष्ठा गमावून बसतो. ॥२॥
ਛੋਡਹਿ ਅੰਨੁ ਕਰਹਿ ਪਾਖੰਡ ॥
जे लोक जेवण टाळतात ते ढोंगीपणा करतात.
ਨਾ ਸੋਹਾਗਨਿ ਨਾ ਓਹਿ ਰੰਡ ॥
ते विवाहितही नाहीत आणि विधवा म्हणवण्याच्याही लायकीचे नाहीत.
ਜਗ ਮਹਿ ਬਕਤੇ ਦੂਧਾਧਾਰੀ ॥
जगातील लोक ज्यांना डेअरी खाणारे म्हणतात.
ਗੁਪਤੀ ਖਾਵਹਿ ਵਟਿਕਾ ਸਾਰੀ ॥੩॥
रजिस्टर बनवून लोकांचे पैसे चोरत आहेत. ॥३॥
ਅੰਨੈ ਬਿਨਾ ਨ ਹੋਇ ਸੁਕਾਲੁ ॥
अन्नाशिवाय जगात सुख आणि समृद्धी नाही.
ਤਜਿਐ ਅੰਨਿ ਨ ਮਿਲੈ ਗੁਪਾਲੁ ॥
अन्नाचा त्याग करून भगवंताची प्राप्ती होत नाही.
ਕਹੁ ਕਬੀਰ ਹਮ ਐਸੇ ਜਾਨਿਆ ॥
कबीरजी म्हणतात की मला हे ज्ञान समजले आहे.
ਧੰਨੁ ਅਨਾਦਿ ਠਾਕੁਰ ਮਨੁ ਮਾਨਿਆ ॥੪॥੮॥੧੧॥
माझे मन ठाकूरजींच्या ध्यानात लीन झालेले अन्न खाल्ल्याने धन्य होतो. ॥४॥ ८॥ ११॥
ਰਾਗੁ ਗੋਂਡ ਬਾਣੀ ਨਾਮਦੇਉ ਜੀ ਕੀ ਘਰੁ ੧
रगु गोंड बनी नामदेउ जीचे घर १
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
परमेश्वर एकच आहे आणि त्याला सद्गुरूंच्या कृपेने प्राप्त केले जाऊ शकते.
ਅਸੁਮੇਧ ਜਗਨੇ ॥
जरी कोणी अश्वमेध यज्ञ केला तरी.
ਤੁਲਾ ਪੁਰਖ ਦਾਨੇ ॥
स्वत:च्या वजनाएवढे वजन करून सोने, चांदी, धान्य इत्यादी दान करा.
ਪ੍ਰਾਗ ਇਸਨਾਨੇ ॥੧॥
प्रयागराज यात्रेला जाऊन स्नान केले तरी चालेल. ॥१॥
ਤਉ ਨ ਪੁਜਹਿ ਹਰਿ ਕੀਰਤਿ ਨਾਮਾ ॥
तरीही, ही सर्व पुण्य कर्मे देवाच्या गौरवाच्या बरोबरीने येत नाहीत.
ਅਪੁਨੇ ਰਾਮਹਿ ਭਜੁ ਰੇ ਮਨ ਆਲਸੀਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
हे आळशी मन! तुझ्या भगवान रामाचे गुणगान गा.॥१॥रहाउ॥
ਗਇਆ ਪਿੰਡੁ ਭਰਤਾ ॥
कोणी गया यात्रेला जाऊन आपल्या पूर्वजांच्या नावाने पिंडा दान अर्पण केले तरीही.
ਬਨਾਰਸਿ ਅਸਿ ਬਸਤਾ ॥
जरी तो बनारसजवळ असि नदीच्या काठी स्थायिक झाला.
ਮੁਖਿ ਬੇਦ ਚਤੁਰ ਪੜਤਾ ॥੨॥
तोंडाने चार वेदांचे पठण केले तरी चालेल. ॥२॥
ਸਗਲ ਧਰਮ ਅਛਿਤਾ ॥
जरी तो कोणत्याही अडथळ्याशिवाय सर्व धार्मिक कार्ये करतो.
ਗੁਰ ਗਿਆਨ ਇੰਦ੍ਰੀ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ॥
तो आपल्या गुरूंनी दिलेल्या ज्ञानाने आपल्या इंद्रियांना वश करतो की नाही.
ਖਟੁ ਕਰਮ ਸਹਿਤ ਰਹਤਾ ॥੩॥
सहा कर्म करण्यात आयुष्य घालवले तरी कल्याण होत नाही. ॥३॥
ਸਿਵਾ ਸਕਤਿ ਸੰਬਾਦੰ ॥ ਮਨ ਛੋਡਿ ਛੋਡਿ ਸਗਲ ਭੇਦੰ ॥
तो शिवशक्तीच्या संवादात तल्लीन राहिला तरी. हे मन! ही सर्व धार्मिक कार्ये सोडून दे कारण ही सर्व कामे तुला भगवंतापासून दूर नेणार आहेत.
ਸਿਮਰਿ ਸਿਮਰਿ ਗੋਬਿੰਦੰ ॥ ਭਜੁ ਨਾਮਾ ਤਰਸਿ ਭਵ ਸਿੰਧੰ ॥੪॥੧॥
नामदेवजी म्हणतात की नेहमी गोविंदांचे स्मरण करत राहा, त्यांची पूजा करून तुम्ही अस्तित्त्वाचा सागर पार कराल. ॥४॥१॥
ਗੋਂਡ ॥
गोंड ॥
ਨਾਦ ਭ੍ਰਮੇ ਜੈਸੇ ਮਿਰਗਾਏ ॥
जसे एखादे हरिण संगीताचा आवाज ऐकून त्याकडे धावते आणि.
ਪ੍ਰਾਨ ਤਜੇ ਵਾ ਕੋ ਧਿਆਨੁ ਨ ਜਾਏ ॥੧॥
तो आपला जीव गमावतो पण त्याचे ध्यान विसरत नाही. ॥१॥
ਐਸੇ ਰਾਮਾ ਐਸੇ ਹੇਰਉ ॥
मी देखील माझे लक्ष रामाकडे त्याच प्रकारे ठेवतो आणि.
ਰਾਮੁ ਛੋਡਿ ਚਿਤੁ ਅਨਤ ਨ ਫੇਰਉ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
त्याचे लक्ष राम सोडून इतर कोठेही केंद्रित होत नाही. ॥१॥रहाउ॥
ਜਿਉ ਮੀਨਾ ਹੇਰੈ ਪਸੂਆਰਾ ॥
जसे बगळा मासे पाहत राहतो.
ਸੋਨਾ ਗਢਤੇ ਹਿਰੈ ਸੁਨਾਰਾ ॥੨॥
जसे सोनार खोटे सोने काढताना दागिने बघत राहतो. ॥२॥
ਜਿਉ ਬਿਖਈ ਹੇਰੈ ਪਰ ਨਾਰੀ ॥
ज्याप्रमाणे वासनांध पुरुष दुसऱ्या स्त्रीकडे वाईट नजरेने पाहतो.
ਕਉਡਾ ਡਾਰਤ ਹਿਰੈ ਜੁਆਰੀ ॥੩॥
जसा जुगारी नाणी फेकताना बघत राहतो. ॥३॥
ਜਹ ਜਹ ਦੇਖਉ ਤਹ ਤਹ ਰਾਮਾ ॥
त्याचप्रमाणे मी जिकडे पाहतो तिकडे मला राम दिसतो.
ਹਰਿ ਕੇ ਚਰਨ ਨਿਤ ਧਿਆਵੈ ਨਾਮਾ ॥੪॥੨॥
आता नामदेव रोज हरीच्या चरणी ध्यान करत असतात. ॥४॥ २॥
ਗੋਂਡ ॥
गोंड ॥
ਮੋ ਕਉ ਤਾਰਿ ਲੇ ਰਾਮਾ ਤਾਰਿ ਲੇ ॥
हे परमेश्वरा! मला जीवनाच्या महासागरातून वाचव आणि मला वाचव.
ਮੈ ਅਜਾਨੁ ਜਨੁ ਤਰਿਬੇ ਨ ਜਾਨਉ ਬਾਪ ਬੀਠੁਲਾ ਬਾਹ ਦੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
मी, तुमचा अज्ञात सेवक! हे परमपिता! मला कसे पोहायचे ते माहित नाही आणि मला आधार द्या. ॥१॥रहाउ॥
ਨਰ ਤੇ ਸੁਰ ਹੋਇ ਜਾਤ ਨਿਮਖ ਮੈ ਸਤਿਗੁਰ ਬੁਧਿ ਸਿਖਲਾਈ ॥
सतगुरुंनी मला अशी बुद्धी शिकवली आहे की ज्याच्या बळावर माणूस क्षणात देव बनतो.
ਨਰ ਤੇ ਉਪਜਿ ਸੁਰਗ ਕਉ ਜੀਤਿਓ ਸੋ ਅਵਖਧ ਮੈ ਪਾਈ ॥੧॥
मनुष्यजन्म घेऊन स्वर्गप्राप्ती होऊ शकते असे औषध मला मिळाले आहे. ॥१॥
ਜਹਾ ਜਹਾ ਧੂਅ ਨਾਰਦੁ ਟੇਕੇ ਨੈਕੁ ਟਿਕਾਵਹੁ ਮੋਹਿ ॥
हे देवा! तू भक्त ध्रुव आणि नारदमुनींना जिथे ठेवले आहेस त्याच ठिकाणी मलाही ठेव.
ਤੇਰੇ ਨਾਮ ਅਵਿਲੰਬਿ ਬਹੁਤੁ ਜਨ ਉਧਰੇ ਨਾਮੇ ਕੀ ਨਿਜ ਮਤਿ ਏਹ ॥੨॥੩॥
नामदेवांचे मत असे की तुझ्या नामावर विसंबून अनेक भक्तांनी अस्तित्त्वाचा सागर पार केला आहे.॥२॥३॥