Page 15
ਨਾਨਕ ਕਾਗਦ ਲਖ ਮਣਾ ਪੜਿ ਪੜਿ ਕੀਚੈ ਭਾਉ ॥
सतगुरुजी म्हणतात की लाखो पेपर वाचून, म्हणजेच असंख्य शास्त्र आणि धार्मिक ग्रंथांचा अभ्यास करून ईश्वरावर प्रेम केले पाहिजे.
ਮਸੂ ਤੋਟਿ ਨ ਆਵਈ ਲੇਖਣਿ ਪਉਣੁ ਚਲਾਉ ॥
परमेश्वराचे गुणगान लिहिण्यासाठी शाईची कमतरता नसावी आणि लेखणी वाऱ्यासारखी वेगाने चालत राहावी.
ਭੀ ਤੇਰੀ ਕੀਮਤਿ ਨਾ ਪਵੈ ਹਉ ਕੇਵਡੁ ਆਖਾ ਨਾਉ ॥੪॥੨॥
तरीही मी तुझ्या मूल्याचे वर्णन करण्यास सक्षम होणार नाही. तू किती महान आहेस हे सांगणे खूप कठीण आहे. ॥४॥ २ ॥
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੧ ॥
सिरीरागु महला १ ॥
ਲੇਖੈ ਬੋਲਣੁ ਬੋਲਣਾ ਲੇਖੈ ਖਾਣਾ ਖਾਉ ॥
हे मानव! आपण बोलता ते शब्द आणि आपण जे काही खातो ते पूर्व-नियोजित आहेत.
ਲੇਖੈ ਵਾਟ ਚਲਾਈਆ ਲੇਖੈ ਸੁਣਿ ਵੇਖਾਉ ॥
जीवनाच्या वाटेवर चालण्याच्या मर्यादा आहेत, पाहण्याच्या आणि ऐकण्याच्या मर्यादा ठरलेल्या आहेत.
ਲੇਖੈ ਸਾਹ ਲਵਾਈਅਹਿ ਪੜੇ ਕਿ ਪੁਛਣ ਜਾਉ ॥੧॥
आपण घेतलेले श्वास (आयुष्य), सर्व पूर्व-नियोजित आहेत आणि आपण त्यांच्यासाठी जबाबदार आहात. याबद्दल कोणत्याही विद्वानांना विचारण्याची गरज नाही.
ਬਾਬਾ ਮਾਇਆ ਰਚਨਾ ਧੋਹੁ ॥
म्हणूनच हे जीव! हा ऐहिक मोह सर्व फसवा आहे.
ਅੰਧੈ ਨਾਮੁ ਵਿਸਾਰਿਆ ਨਾ ਤਿਸੁ ਏਹ ਨ ਓਹੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
जो अज्ञानी मनुष्याच्या हृदयात परमेश्वराचे नाव नाही किंवा परमेश्वराचे नाव तो विसरला आहे, हा त्याला ना सुख मिळाले ना त्याला परमेश्वराची प्राप्ती झाली. ॥ १॥ रहाउ॥
ਜੀਵਣ ਮਰਣਾ ਜਾਇ ਕੈ ਏਥੈ ਖਾਜੈ ਕਾਲਿ ॥
जन्मापासून ते मरेपर्यंत माणूस या जगात आपल्या नातेवाईकांसह ऐहिक वस्तूंचा उपभोग घेत असतो.
ਜਿਥੈ ਬਹਿ ਸਮਝਾਈਐ ਤਿਥੈ ਕੋਇ ਨ ਚਲਿਓ ਨਾਲਿ ॥
परंतु ज्या धर्मराजच्या सभेत त्याला बसवले जाते तेथे त्याच्या कर्माचा लेखाजोखा मानवाला दिला जातो तेव्हा तेथे जाण्यासाठी किंवा त्याला मदत करण्यासाठी कोणीही त्याच्यासोबत येत नाही.
ਰੋਵਣ ਵਾਲੇ ਜੇਤੜੇ ਸਭਿ ਬੰਨਹਿ ਪੰਡ ਪਰਾਲਿ ॥੨॥
मृत्यूनंतर रडणारे सर्व लोक निरुपयोगी भार सहन करतात, म्हणजेच ते रडण्याचे व्यर्थ कृत्य करतात.॥ २ ॥
ਸਭੁ ਕੋ ਆਖੈ ਬਹੁਤੁ ਬਹੁਤੁ ਘਟਿ ਨ ਆਖੈ ਕੋਇ ॥
प्रत्येकजण परमेश्वराला महान, मोठेच समजतो, कोणी कमी लेखत नाही.
ਕੀਮਤਿ ਕਿਨੈ ਨ ਪਾਈਆ ਕਹਣਿ ਨ ਵਡਾ ਹੋਇ ॥
परंतु कोणीही त्याचे मूल्य ठरवू करू शकत नाही, केवळ म्हटल्याने ते मोठे किंवा महान होत नाही.
ਸਾਚਾ ਸਾਹਬੁ ਏਕੁ ਤੂ ਹੋਰਿ ਜੀਆ ਕੇਤੇ ਲੋਅ ॥੩॥
देवा, तू एकटाच चिरंतन आहेस. इतर सर्व प्राणी आणि इतर सर्व जगाला प्रकाश देणारा तूच आहेत.
ਨੀਚਾ ਅੰਦਰਿ ਨੀਚ ਜਾਤਿ ਨੀਚੀ ਹੂ ਅਤਿ ਨੀਚੁ ॥
जे आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत लोक आहेत आणि त्यांच्यामध्ये ही तुझे भक्त आहेत.
ਨਾਨਕੁ ਤਿਨ ਕੈ ਸੰਗਿ ਸਾਥਿ ਵਡਿਆ ਸਿਉ ਕਿਆ ਰੀਸ ॥
सतगुरुजी म्हणतात, हे निरंकार! त्यांच्याशी माझा मिलाप करा, माया आणि ज्ञानाच्या अभिमानामुळे जे मोठे आहेत त्यांच्याशी माझे काय साम्य आहे?
ਜਿਥੈ ਨੀਚ ਸਮਾਲੀਅਨਿ ਤਿਥੈ ਨਦਰਿ ਤੇਰੀ ਬਖਸੀਸ ॥੪॥੩॥
ज्या ठिकाणी त्या वरील लोकांचे पालनपोषण केले जाते तेच स्थान हे दयेच्या सागरा ! तुम्ही माझ्यावर दया कराल.॥ ४॥ ३॥
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੧ ॥
सिरीरागु महला १ ॥
ਲਬੁ ਕੁਤਾ ਕੂੜੁ ਚੂਹੜਾ ਠਗਿ ਖਾਧਾ ਮੁਰਦਾਰੁ ॥
लोभामध्ये गुंतणे म्हणजे कुत्रासारखे वागणे आहे, खोटे बोलणे म्हणजे कावळ्यासारखे वागणे आहे आणि इतरांची फसवणूक करणे म्हणजे प्रेत खाण्यासारखे आहे.
ਪਰ ਨਿੰਦਾ ਪਰ ਮਲੁ ਮੁਖ ਸੁਧੀ ਅਗਨਿ ਕ੍ਰੋਧੁ ਚੰਡਾਲੁ ॥
इतरांची निंदा करणे म्हणजे आपल्या तोंडात घाण टाकणे, रागाने वागणे म्हणजे आपले स्वतःचे शरीर जाळण्यासारखे आहे.
ਰਸ ਕਸ ਆਪੁ ਸਲਾਹਣਾ ਏ ਕਰਮ ਮੇਰੇ ਕਰਤਾਰ ॥੧॥
आत्मस्तुती म्हणजे गोड आणि आंबट चवीचे पदार्थ, हे सृस्ष्टी निर्माता ! या अस्मादिक प्राण्यांचे कर्म आहेत जे तुमच्यापासून दूर जातात. ॥ १॥
ਬਾਬਾ ਬੋਲੀਐ ਪਤਿ ਹੋਇ ॥
हे मानव! असे वचन बोला की तुला प्रतिष्ठा प्राप्त होईल.
ਊਤਮ ਸੇ ਦਰਿ ਊਤਮ ਕਹੀਅਹਿ ਨੀਚ ਕਰਮ ਬਹਿ ਰੋਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
कारण जे जीव या जगात श्रेष्ठ आहेत ते भगवंताच्या दारातही श्रेष्ठ आहेत असे म्हणतात आणि मंद कर्म करणाऱ्या जीवांना नरकाचे कष्ट भोगून रडावे लागते. ॥१॥ रहाउ ॥
ਰਸੁ ਸੁਇਨਾ ਰਸੁ ਰੁਪਾ ਕਾਮਣਿ ਰਸੁ ਪਰਮਲ ਕੀ ਵਾਸੁ ॥
(मानवाच्या मनात) सोन्याच्या दागिन्यांबद्दल आणि चांदीबद्दल प्रेम आहे, सुंदर स्त्रियांचा भोग घेण्याची इच्छ आहे, सुगंधाबद्दल आकर्षण आहे.
ਰਸੁ ਘੋੜੇ ਰਸੁ ਸੇਜਾ ਮੰਦਰ ਰਸੁ ਮੀਠਾ ਰਸੁ ਮਾਸੁ ॥
घोडेस्वारीची आवड आहे, आकर्षक पलंगांवर झोपण्याची आणि भव्य महालामध्ये राहण्याची इच्छा आहे, गोड पदार्थ खाण्याची आणि मांस-मद्य सेवन करण्याची आवड आहे.
ਏਤੇ ਰਸ ਸਰੀਰ ਕੇ ਕੈ ਘਟਿ ਨਾਮ ਨਿਵਾਸੁ ॥੨॥
जेव्हा बरेच व्यसन मानवी शरीरावर गुंततात तेव्हा परमेश्वराच्या प्रेमासाठी जागा कोठे ठेवली जाते?
ਜਿਤੁ ਬੋਲਿਐ ਪਤਿ ਪਾਈਐ ਸੋ ਬੋਲਿਆ ਪਰਵਾਣੁ ॥
जे वचन बोलून प्रतिष्ठा मिळते तेच वचन परमेश्वराच्या दरबारात मान्य असतात.
ਫਿਕਾ ਬੋਲਿ ਵਿਗੁਚਣਾ ਸੁਣਿ ਮੂਰਖ ਮਨ ਅਜਾਣ ॥
हे अज्ञानी मन! ऐक, जो नीरस वचन बोलतो तो दुःखी असतो.
ਜੋ ਤਿਸੁ ਭਾਵਹਿ ਸੇ ਭਲੇ ਹੋਰਿ ਕਿ ਕਹਣ ਵਖਾਣ ॥੩॥
जे शब्द परमेश्वराला प्रसन्न करतात तेच श्रेष्ठ आहेत, यापेक्षा दुसरे काय बोलावे व स्तुती करावी. ॥३॥
ਤਿਨ ਮਤਿ ਤਿਨ ਪਤਿ ਤਿਨ ਧਨੁ ਪਲੈ ਜਿਨ ਹਿਰਦੈ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥
बुद्धिमत्ता, प्रतिष्ठा आणि दैवी संपत्ती या रूपातील संपत्ती त्या लोकांसाठी सर्वोत्तम आहे ज्यांच्या हृदयात देव आहे.
ਤਿਨ ਕਾ ਕਿਆ ਸਾਲਾਹਣਾ ਅਵਰ ਸੁਆਲਿਉ ਕਾਇ ॥
त्याची काय स्तुती करावी, आणखी कोण स्तुती योग्य असेल?
ਨਾਨਕ ਨਦਰੀ ਬਾਹਰੇ ਰਾਚਹਿ ਦਾਨਿ ਨ ਨਾਇ ॥੪॥੪॥
सतगुरुजी म्हणतात की जे निरंकाराच्या कृपेच्या पलीकडे आहेत ते परमेश्वराच्या नामस्मरणात नाही तर त्यांनी दिलेल्या व्यक्तिमत्त्वातच गुंतून राहतात. ॥ ४॥ ४॥
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੧ ॥
सिरीरागु महला १ ॥
ਅਮਲੁ ਗਲੋਲਾ ਕੂੜ ਕਾ ਦਿਤਾ ਦੇਵਣਹਾਰਿ ॥
प्रदाता निरंकार यांनी नशेची गोळी नश्वर शरीराच्या रूपात सजीवांना दिली आहे.
ਮਤੀ ਮਰਣੁ ਵਿਸਾਰਿਆ ਖੁਸੀ ਕੀਤੀ ਦਿਨ ਚਾਰਿ ॥
त्याचे गर्विष्ठ मन मृत्यूला विसरले आहे आणि अल्पकालीन आनंदाच्या शोधात देवापासून दूर जात आहे.
ਸਚੁ ਮਿਲਿਆ ਤਿਨ ਸੋਫੀਆ ਰਾਖਣ ਕਉ ਦਰਵਾਰੁ ॥੧॥
ज्या सुफींना ही नशा चढली नाही त्यांना अकालपुरुषाचे खरे रूप प्राप्त झाले आहे जेणेकरून त्यांना वैकुंठामध्ये स्थान मिळेल. ॥१॥
ਨਾਨਕ ਸਾਚੇ ਕਉ ਸਚੁ ਜਾਣੁ ॥
म्हणून नानकजी म्हणतात, हे मानव! फक्त अकालपुरुषालाच निश्चित आणि सत्य समजा.
ਜਿਤੁ ਸੇਵਿਐ ਸੁਖੁ ਪਾਈਐ ਤੇਰੀ ਦਰਗਹ ਚਲੈ ਮਾਣੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ज्याचे नामस्मरण केल्याने आत्मिक सुख प्राप्त होते व निरंकाराच्या दरबारात सम्मान मिळतो.॥१॥ रहाउ॥
ਸਚੁ ਸਰਾ ਗੁੜ ਬਾਹਰਾ ਜਿਸੁ ਵਿਚਿ ਸਚਾ ਨਾਉ ॥
वास्तवात गुळाशिवाय मदिराबनत नाही, म्हणून निरंकार नामाच्या नशेसाठी सत्यता रूपी मदिरेमध्ये ज्ञान रूपी गूळ समाविष्ट करणे आवश्यक आहे, ज्यामध्ये ज्यामध्ये परमेश्वराचे नाव मिसळले जाते.