Page 2
ਗਾਵੈ ਕੋ ਵੇਖੈ ਹਾਦਰਾ ਹਦੂਰਿ ॥
काही लोक त्याला आपल्या समोर अत्यंत जवळ, दहाही दिशांत अस्तित्त्व मान्य करून त्याची स्तुती गातात.
ਕਥਨਾ ਕਥੀ ਨ ਆਵੈ ਤੋਟਿ ॥
अनेक लोकांनी परमेश्वराच्या कीर्तीचे वर्णन केले आहे, परंतु त्याच्या कीर्तीचा अंत नाही.
ਕਥਿ ਕਥਿ ਕਥੀ ਕੋਟੀ ਕੋਟਿ ਕੋਟਿ ॥
लाखो लोकांनी त्यांच्या गुणांचे वर्णन केले आहेत, तरीही त्याचे खरे स्वरूप सापडले नाही.
ਦੇਦਾ ਦੇ ਲੈਦੇ ਥਕਿ ਪਾਹਿ ॥
अकाल पुरख दाता बनून तो सर्व लोकांना भौतिक पदार्थ (अथकपणे) देत राहतो, (पण) लोक घेताना थकतो.
ਜੁਗਾ ਜੁਗੰਤਰਿ ਖਾਹੀ ਖਾਹਿ ॥
सर्व प्राणी युगानुयुगे या पदार्थांचा उपभोग घेत आहेत.
ਹੁਕਮੀ ਹੁਕਮੁ ਚਲਾਏ ਰਾਹੁ ॥
आदेश देणार्या निरंकाराच्या इच्छेनेच (संपूर्ण सृष्टी) विशिष्ट मार्गावर विश्व चालतआहे.
ਨਾਨਕ ਵਿਗਸੈ ਵੇਪਰਵਾਹੁ ॥੩॥
श्री गुरु नानक देवजी सृष्टीतील सजीवांना सचेत करतांना म्हणतात की निरंकार (वाहेगुरु) कोणतीही चिंता न करता (या जगातील सजीवांवर) नेहमी आनंदी असतात. ॥३॥
ਸਾਚਾ ਸਾਹਿਬੁ ਸਾਚੁ ਨਾਇ ਭਾਖਿਆ ਭਾਉ ਅਪਾਰੁ ॥
तो अकाल पुरख (निरंकार) त्याच्या खऱ्या नावानेही सत्य आहे, त्याच्यावर प्रेम करणारेच (खऱ्या आणि खऱ्या नावाने) त्याला अनंत म्हणतात.
ਆਖਹਿ ਮੰਗਹਿ ਦੇਹਿ ਦੇਹਿ ਦਾਤਿ ਕਰੇ ਦਾਤਾਰੁ ॥
(सर्व देव, दानव, मानव आणि प्राणी इ.) जीव म्हणत राहतात, मागत राहतात, (भौतिक वस्तू) दे -दे करत राहतात, तो दाता (परमेश्वर) सर्वांना देत राहतो.
ਫੇਰਿ ਕਿ ਅਗੈ ਰਖੀਐ ਜਿਤੁ ਦਿਸੈ ਦਰਬਾਰੁ ॥
आता प्रश्न पडतो की (जसे इतर राजे आणि महाराजे त्यांच्याकडे काही भेटवस्तू घेऊन जातात तसेच) त्या परिपूर्ण परमेश्वराकडे कोणती भेट न्यावी जेणेकरून त्याचे द्वार सहज दिसेल?
ਮੁਹੌ ਕਿ ਬੋਲਣੁ ਬੋਲੀਐ ਜਿਤੁ ਸੁਣਿ ਧਰੇ ਪਿਆਰੁ ॥
आपण जीभेने त्याची स्तुती कशी करावी जेणेकरून ती स्तुती ऐकल्यावर ती अनंत शक्ती (ईश्वर) आपल्याला प्रेम-प्रसाद देईल?
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲਾ ਸਚੁ ਨਾਉ ਵਡਿਆਈ ਵੀਚਾਰੁ ॥
गुरु महाराज ह्यांचे उत्तर स्पष्ट करतात की सकाळी (अमृतवेळी ) (ज्या वेळी माणसाचे मन सामान्यतः सांसारिक गुंतापासून मुक्त असते) अकालपुरुषाचे नामस्मरण करा आणि त्याच्या महिमेचे गुणगान करा. तरच आपण त्याचे प्रेम प्राप्त करू शकतो.
ਕਰਮੀ ਆਵੈ ਕਪੜਾ ਨਦਰੀ ਮੋਖੁ ਦੁਆਰੁ ॥
(त्याचा आशीर्वाद मिळाल्यास) गुरु महाराज स्पष्ट करतात की, केवळ कर्माने जीवाला हे शरीर रूपी वस्त्र म्हणजेच मनुष्यजन्म मिळते, त्यामुळे मोक्ष मिळत नाही, मोक्ष मिळवण्यासाठी माणसाला त्याची कृपादृष्टी लाभणे आवश्यकता असते.
ਨਾਨਕ ਏਵੈ ਜਾਣੀਐ ਸਭੁ ਆਪੇ ਸਚਿਆਰੁ ॥੪॥
हे नानक! याप्रकारे बोधग्रहण करा की ते सत्य स्वरूप, निराकार हेच सर्वस्व आहे, यामुळे मनुष्याच्या सर्व शंका दूर होतील.॥ ४॥
ਥਾਪਿਆ ਨ ਜਾਇ ਕੀਤਾ ਨ ਹੋਇ ॥
त्या परमेश्वराला मूर्त स्वरुपात कोणीही स्थापित करू शकत नाही किंवा त्याला निर्माण करता येत नाही.
ਆਪੇ ਆਪਿ ਨਿਰੰਜਨੁ ਸੋਇ ॥
तो मायेच्या पलीकडे जाऊन स्वतः प्रकाशमान असतो.
ਜਿਨਿ ਸੇਵਿਆ ਤਿਨਿ ਪਾਇਆ ਮਾਨੁ ॥
ज्याने त्याला प्रेमळ भक्तीने स्मरण केले, त्याला सन्मान मिळाला.
ਨਾਨਕ ਗਾਵੀਐ ਗੁਣੀ ਨਿਧਾਨੁ ॥
श्री गुरु नानक देवजी म्हणतात की त्या गुणांचे भांडार असलेल्या निरंकाराची पूजा केली पाहिजे.
ਗਾਵੀਐ ਸੁਣੀਐ ਮਨਿ ਰਖੀਐ ਭਾਉ ॥
त्याचे गुणगान गाताना आणि स्तुती ऐकताना, आपल्या अंत:करणात त्याच्याविषयी श्रद्धा ठेवा.
ਦੁਖੁ ਪਰਹਰਿ ਸੁਖੁ ਘਰਿ ਲੈ ਜਾਇ ॥
असे केल्याने दु:खांचा नाश होतो आणि घरात सुख-शांती राहाते.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਨਾਦੰ ਗੁਰਮੁਖਿ ਵੇਦੰ ਗੁਰਮੁਖਿ ਰਹਿਆ ਸਮਾਈ ॥
गुरूंच्या मुखातून जे शब्द निघतात ते वेदांचे ज्ञान असते, तेच ज्ञान उपदेशाच्या स्वरूपात सर्वत्र असते.
ਗੁਰੁ ਈਸਰੁ ਗੁਰੁ ਗੋਰਖੁ ਬਰਮਾ ਗੁਰੁ ਪਾਰਬਤੀ ਮਾਈ ॥
आमच्यासाठी गुरू स्वतः भगवान शिव, विष्णू, ब्रह्मा आणि पार्वती आहेत कारण गुरु ही परम शक्ती आहे.
ਜੇ ਹਉ ਜਾਣਾ ਆਖਾ ਨਾਹੀ ਕਹਣਾ ਕਥਨੁ ਨ ਜਾਈ ॥
श्री गुरु नानक यांनी सांगितले आहे की परमात्म्याचे परम स्वरूप शब्दांद्वारे व्यक्त केले जाऊ शकत नाही कारण त्यांचा महिमा अमर्याद आहे आणि आपल्या सूक्ष्म बुद्धीने त्याचे वर्णन केले जाऊ शकत नाही.
ਗੁਰਾ ਇਕ ਦੇਹਿ ਬੁਝਾਈ ॥
हे माझ्या गुरु! फक्त मला हे समजावून सांगा की
ਸਭਨਾ ਜੀਆ ਕਾ ਇਕੁ ਦਾਤਾ ਸੋ ਮੈ ਵਿਸਰਿ ਨ ਜਾਈ ॥੫॥
जो सर्व प्राणिमात्रांचा एकमेव दाता आहे त्याला मी कधीही विसरू नये. ॥५॥
ਤੀਰਥਿ ਨਾਵਾ ਜੇ ਤਿਸੁ ਭਾਵਾ ਵਿਣੁ ਭਾਣੇ ਕਿ ਨਾਇ ਕਰੀ ॥
तीर्थस्नान सुद्धा त्याला मान्य असेल तरच करता येते, त्या अकालपुरुषाच्या इच्छेशिवाय मी तीर्थस्नान करून काय करणार, कारण मग हे सर्व निरर्थक ठरेल.
ਜੇਤੀ ਸਿਰਠਿ ਉਪਾਈ ਵੇਖਾ ਵਿਣੁ ਕਰਮਾ ਕਿ ਮਿਲੈ ਲਈ ॥
जेव्हा मी त्याच्याद्वारे निर्माण केलेल्या संपूर्ण सृष्टीकडे पाहतो तेव्हा (मला हे जाणवते) त्याच्या आशीर्वादाशिवाय काहीही मिळू शकत नाही.
ਮਤਿ ਵਿਚਿ ਰਤਨ ਜਵਾਹਰ ਮਾਣਿਕ ਜੇ ਇਕ ਗੁਰ ਕੀ ਸਿਖ ਸੁਣੀ ॥
गुरूंकडून मिळालेले ज्ञान जर आपण आपल्या जीवनात अंगीकारले तर आपली बुद्धी हिरे-जवाहरांनी भरून जाते आणि आपले जीवनही हिरे-माणिकांसारख्या सुंदर वस्तूंनी सुशोभित होते.
ਗੁਰਾ ਇਕ ਦੇਹਿ ਬੁਝਾਈ ॥
हे माझ्या गुरु! फक्त मला हे समजावून सांगा की
ਸਭਨਾ ਜੀਆ ਕਾ ਇਕੁ ਦਾਤਾ ਸੋ ਮੈ ਵਿਸਰਿ ਨ ਜਾਈ ॥੬॥
जो सर्व प्राणिमात्रांचा एकमेव दाता आहे त्याला मी कधीही विसरू नये. ॥६॥
ਜੇ ਜੁਗ ਚਾਰੇ ਆਰਜਾ ਹੋਰ ਦਸੂਣੀ ਹੋਇ ॥
जर एखादी व्यक्ती किंवा योगी, योगाभ्यास करून, चार युगांपेक्षा दहापट अधिक म्हणजे चाळीस युगांहून अधिक आयुर्मान प्राप्त करतो.
ਨਵਾ ਖੰਡਾ ਵਿਚਿ ਜਾਣੀਐ ਨਾਲਿ ਚਲੈ ਸਭੁ ਕੋਇ ॥
तो नवखंडांमध्ये प्रसिद्ध होवो (इलाव्रत, किमपुरुष, भद्र, भरत, केतुमल, हरि, हिरण्य, राम्यक आणि कुरु पौराणिक शास्त्रात उल्लेखित), सर्वांनी त्याच्या सन्मानार्थ एकत्र चालले पाहिजे.
ਚੰਗਾ ਨਾਉ ਰਖਾਇ ਕੈ ਜਸੁ ਕੀਰਤਿ ਜਗਿ ਲੇਇ ॥
जगात एक प्रसिद्ध माणूस बनून ते आपल्या गौरवाचे गुणगान करून घेत राहील.
ਜੇ ਤਿਸੁ ਨਦਰਿ ਨ ਆਵਈ ਤ ਵਾਤ ਨ ਪੁਛੈ ਕੇ ॥
तरीही कोणीही देवाच्या कृपेशिवाय त्या व्यक्तीची काळजी घेणार नाही.
ਕੀਟਾ ਅੰਦਰਿ ਕੀਟੁ ਕਰਿ ਦੋਸੀ ਦੋਸੁ ਧਰੇ ॥
एवढी संपत्ती आणि मान-सन्मान असूनही, अशा माणसाला देवासमोर किड्यांमध्ये एक लहान कीटक समजले जाते, म्हणजे अत्यंत नीच, दोष असलेले लोकही त्याला अपराधी समजतात.
ਨਾਨਕ ਨਿਰਗੁਣਿ ਗੁਣੁ ਕਰੇ ਗੁਣਵੰਤਿਆ ਗੁਣੁ ਦੇ ॥
गुरू नानकजी म्हणतात की असीम शक्ती अयोग्य मानवांना सद्गुण प्रदान करते आणि सद्गुणी मानवांना आणखी सद्गुणी बनवते.
ਤੇਹਾ ਕੋਇ ਨ ਸੁਝਈ ਜਿ ਤਿਸੁ ਗੁਣੁ ਕੋਇ ਕਰੇ ॥੭॥
परंतु त्या गुणांनी परिपूर्ण असलेल्या परमेश्वराला कोणताही गुण देणारा दुसरा कोणीही दिसत नाही. ॥७॥
ਸੁਣਿਐ ਸਿਧ ਪੀਰ ਸੁਰਿ ਨਾਥ ॥
सिद्ध, पीर, योगी आणि नाथ इत्यादींनी परमेश्वराचे नाम श्रवण करून, म्हणजेच त्याच्या महिमाप्रती अंत:करण अर्पण करून परम दर्जा प्राप्त केला आहे.
ਸੁਣਿਐ ਧਰਤਿ ਧਵਲ ਆਕਾਸ ॥
नुसते नाव ऐकल्याने पृथ्वी, तिला धारण करणारा वृषभ (पौराणिक धर्मग्रंथानुसार, पृथ्वीला शिंगांवर धारण करणारा बैल) आणि आकाशाच्या स्थिरतेचे सामर्थ्य प्राप्त होते.
ਸੁਣਿਐ ਦੀਪ ਲੋਅ ਪਾਤਾਲ ॥
नाम ऐकल्याने शाल्मली, क्रौंच, जंबू, पलक इत्यादी सात द्वीपे, भू:, भव:, स्व: इत्यादी चौदा विश्वे आणि अतल, वितल, सुतल इत्यादी सात पाताळांची विशालता प्राप्त होते.
ਸੁਣਿਐ ਪੋਹਿ ਨ ਸਕੈ ਕਾਲੁ ॥
देवाची स्तुती ऐकून एखाद्याला मृत्यूची भीती वाटत नाही.
ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ ॥
हे नानक! परमेश्वराच्या भक्तामध्ये नेहमी आनंदाचा प्रकाश असतो.
ਸੁਣਿਐ ਦੂਖ ਪਾਪ ਕਾ ਨਾਸੁ ॥੮॥
परमेश्वराचे नामस्मरण केल्याने सर्व दु:ख व दुष्कर्म नष्ट होतात. ॥८॥
ਸੁਣਿਐ ਈਸਰੁ ਬਰਮਾ ਇੰਦੁ ॥
नाम ऐकून एखाद्याला शिव, ब्रह्मा आणि इंद्र सारखे दैवी गुण प्राप्त होतात.
ਸੁਣਿਐ ਮੁਖਿ ਸਾਲਾਹਣ ਮੰਦੁ ॥
दुष्ट व्यक्ती म्हणजे वाईट कृत्ये करणारे व्यक्ती देखील नाम ऐकून स्तुतीला पात्र होतात.
ਸੁਣਿਐ ਜੋਗ ਜੁਗਤਿ ਤਨਿ ਭੇਦ ॥
परमेश्वराच्या नामाशी जुळून योगदि तसेच शरीरातील विशुद्ध, मणिपुरक, मूलाधार इत्यादी सहा चक्रांची रहस्ये समजतात.
ਸੁਣਿਐ ਸਾਸਤ ਸਿਮ੍ਰਿਤਿ ਵੇਦ ॥
देवाचे नाव ऐकून एखाद्याला पवित्र शास्त्रात वर्णन केलेले आध्यात्मिक ज्ञान प्राप्त होते.
ਨਾਨਕ ਭਗਤਾ ਸਦਾ ਵਿਗਾਸੁ ॥
हे नानक! परमेश्वराच्या भक्तामध्ये नेहमी आनंदाचा प्रकाश असतो.