Page 21
ਅੰਤਰ ਕੀ ਗਤਿ ਜਾਣੀਐ ਗੁਰ ਮਿਲੀਐ ਸੰਕ ਉਤਾਰਿ ॥
भित्री आत्मको रहस्य तब मात्र थाहा पाउन सकिन्छ जब सबै शङ्का हटाइन्छ र गुरुसँग पुनर्मिलन हुन्छ।
ਮੁਇਆ ਜਿਤੁ ਘਰਿ ਜਾਈਐ ਤਿਤੁ ਜੀਵਦਿਆ ਮਰੁ ਮਾਰਿ ॥
मृत्युपछि यम घरमा जानुपर्छ, किन जिउँदै रहँदा सिम्रानद्वारा त्यो यमलाई नै नमार्ने।
ਅਨਹਦ ਸਬਦਿ ਸੁਹਾਵਣੇ ਪਾਈਐ ਗੁਰ ਵੀਚਾਰਿ ॥੨॥
गुरुको उपदेशबाट नै परम सत्ताको अनाहदा वाणी (मनपर्दो मिलावटरहित दिव्य सङ्गीत) सुन्न सकिन्छ।।२।।
ਅਨਹਦ ਬਾਣੀ ਪਾਈਐ ਤਹ ਹਉਮੈ ਹੋਇ ਬਿਨਾਸੁ ॥
जब यो असीम बोली प्राप्त हुन्छ, तब अभिमान नष्ट हुन्छ।
ਸਤਗੁਰੁ ਸੇਵੇ ਆਪਣਾ ਹਉ ਸਦ ਕੁਰਬਾਣੈ ਤਾਸੁ ॥
जसले आफ्नो सतगुरुको सेवा गर्दछ, उसमाथि संधै समर्पित हुन्छ।
ਖੜਿ ਦਰਗਹ ਪੈਨਾਈਐ ਮੁਖਿ ਹਰਿ ਨਾਮ ਨਿਵਾਸੁ ॥੩॥
मुखमा हरिनामा भएका मानिसहरूलाई परम पुरुष भगवान् को सभामा लगिन्छ र सम्मानको लुगाले सजाइन्छ।।३।।
ਜਹ ਦੇਖਾ ਤਹ ਰਵਿ ਰਹੇ ਸਿਵ ਸਕਤੀ ਕਾ ਮੇਲੁ ॥
जहाँ पनि मेरो दृष्टि पर्दछ, त्यहाँ शिव (चेतना) र शक्ति (सहज ज्ञान) को मिलन हुन्छ।
ਤ੍ਰਿਹੁ ਗੁਣ ਬੰਧੀ ਦੇਹੁਰੀ ਜੋ ਆਇਆ ਜਗਿ ਸੋ ਖੇਲੁ ॥
यो शरीर त्रिगुणी (तम, राज, सत्व) आत्ममयाद्वारा बाँधिएको छ, जो यस संसारमा आएको छ, उसले यीसँग खेल्नु पर्छ।
ਵਿਜੋਗੀ ਦੁਖਿ ਵਿਛੁੜੇ ਮਨਮੁਖਿ ਲਹਹਿ ਨ ਮੇਲੁ ॥੪॥
गुरुबाट अलग भएका व्यक्तिहरू भगवान् बाट अलग भएकोमा दुखी हुन्छन् र मानमुख (स्वैच्छिक) मिलनको अवस्था प्राप्त गर्दैनन्।।४।।
ਮਨੁ ਬੈਰਾਗੀ ਘਰਿ ਵਸੈ ਸਚ ਭੈ ਰਾਤਾ ਹੋਇ ॥
यदि मायामा लिप्त रहने मन आफ्नो सत्य स्वरूपमा भगवानको डरमा लीन हुन्छ भने, यसले आफ्नो वास्तविक वासस्थानमा वास पाउँदछ।
ਗਿਆਨ ਮਹਾਰਸੁ ਭੋਗਵੈ ਬਾਹੁੜਿ ਭੂਖ ਨ ਹੋਇ ॥
त्यसपछि उसले जीव ज्ञानको माध्यमबाट उच्चतम आध्यात्मिक ज्ञानको सारको आनन्द लिन्छ; उसको फेरि सांसारिक कुराहरूका लागि कहिल्यै तिर्खा हुँदैन।
ਨਾਨਕ ਇਹੁ ਮਨੁ ਮਾਰਿ ਮਿਲੁ ਭੀ ਫਿਰਿ ਦੁਖੁ ਨ ਹੋਇ ॥੫॥੧੮॥
गुरु नानक भन्नुहुन्छ, "यस चन्चल मनलाई आसक्तिबाट हटाउनुहोस् र यसलाई भगवान् सँग मिलाउनुहोस्, त्यसपछि तपाईँले कुनै दुःख भोग्नु पर्दैन।।५।।१८।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੧ ॥
सिरीरागु महला १ ॥
ਏਹੁ ਮਨੋ ਮੂਰਖੁ ਲੋਭੀਆ ਲੋਭੇ ਲਗਾ ਲੋੁਭਾਨੁ ॥
यो मन चपल र लोभी छ, भौतिक चीजहरूका लागि लालायित छ।
ਸਬਦਿ ਨ ਭੀਜੈ ਸਾਕਤਾ ਦੁਰਮਤਿ ਆਵਨੁ ਜਾਨੁ ॥
शक्ताहरू (शक्तिको पूजा गर्ने लोभी प्राणीहरू) को मन गुरु-शब्द (प्रभु-नाम) मा लीन हुँदैन, त्यसैले दुष्टहरू जन्म-मृत्युको चक्रमा हुन्छन्।
ਸਾਧੂ ਸਤਗੁਰੁ ਜੇ ਮਿਲੈ ਤਾ ਪਾਈਐ ਗੁਣੀ ਨਿਧਾਨੁ ॥੧॥
यदि सर्वोत्तम सतगुरु प्राप्त भए, शुभ गुणहरूको शरीर (परमात्मा) प्राप्त हुन्छ।।१।।
ਮਨ ਰੇ ਹਉਮੈ ਛੋਡਿ ਗੁਮਾਨੁ ॥
ए मेरो चन्चल मन! तँ अभिमान र गर्वलाई त्यागिदे।
ਹਰਿ ਗੁਰੁ ਸਰਵਰੁ ਸੇਵਿ ਤੂ ਪਾਵਹਿ ਦਰਗਹ ਮਾਨੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
हरि (जो सुखको भण्डार हो) को रूपमा गुरुको सेवा गर्नुहोस्, त्यसपछि मात्र तपाईं भगवानको दरबारमा सम्मानित हुनुहुनेछ।।१।।रहाउ।।
ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਜਪਿ ਦਿਨਸੁ ਰਾਤਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹਰਿ ਧਨੁ ਜਾਨੁ ॥
गुरुको निर्देशन अनुसार, दिन-रात राम-नामको ध्यान गर्नुहोस् र यो हरि-नामलाई चिन्नुहोस्।
ਸਭਿ ਸੁਖ ਹਰਿ ਰਸ ਭੋਗਣੇ ਸੰਤ ਸਭਾ ਮਿਲਿ ਗਿਆਨੁ ॥
हरि-नाममा सबै सुखहरू उपभोग गर्न पाइन्छ, तर यस्तो ज्ञान सन्त-सभा (सतसङ्ग) मा मात्र प्राप्त हुन्छ।
ਨਿਤਿ ਅਹਿਨਿਸਿ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸੇਵਿਆ ਸਤਗੁਰਿ ਦੀਆ ਨਾਮੁ ॥੨॥
सतगुरुले सतसङ्गमा जसलाई हरिको नाम दिएका छन्, उनीहरूले यो हरि प्रभुको दिनरात पूजा गरेका छन्।।२।।
ਕੂਕਰ ਕੂੜੁ ਕਮਾਈਐ ਗੁਰ ਨਿੰਦਾ ਪਚੈ ਪਚਾਨੁ ॥
लोभी मानिसहरूले झुटो कमाउँछन्, अर्थात् झुटो बोल्छन्, गुरुको निन्दा गर्छन् भन्ने सिद्धान्त उनीहरूको आहार बन्छ।
ਭਰਮੇ ਭੂਲਾ ਦੁਖੁ ਘਣੋ ਜਮੁ ਮਾਰਿ ਕਰੈ ਖੁਲਹਾਨੁ ॥
यसको परिणाम स्वरूप, उसले भ्रममा बिर्सिएर धेरै पीडा भोग्छ र यमको सजायले नष्ट हुन्छ।
ਮਨਮੁਖਿ ਸੁਖੁ ਨ ਪਾਈਐ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸੁਖੁ ਸੁਭਾਨੁ ॥੩॥
सचेत प्राणीहरूले कहिल्यै आध्यात्मिक आनन्द प्राप्त गर्दैनन्; गुरुतिर उन्मुख हुनेहरूले मात्र सबै आनन्द प्राप्त गर्छन्।।।३।।
ਐਥੈ ਧੰਧੁ ਪਿਟਾਈਐ ਸਚੁ ਲਿਖਤੁ ਪਰਵਾਨੁ ॥
यस संसारमा, चपल प्राणीहरू मायाको भ्रममा संलग्न छन्, जुन असत्य कार्यहरू हुन्, तर ईश्वरीय दरमा, साँचो कार्यहरूको विवरण स्वीकार गरिन्छ।
ਹਰਿ ਸਜਣੁ ਗੁਰੁ ਸੇਵਦਾ ਗੁਰ ਕਰਣੀ ਪਰਧਾਨੁ ॥
गुरुको सेवा गर्ने हरि को मित्र हो, उसको कर्म उत्कृष्ट हुन्छ।
ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਨ ਵੀਸਰੈ ਕਰਮਿ ਸਚੈ ਨੀਸਾਣੁ ॥੪॥੧੯॥
गुरु नानक भन्छन् कि जसको दिमागमा साँचो कार्यहरूको विवरण अंकित छ प्रभुको नाम कहिल्यै बिर्सिने छैन।।४।।१९।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੧ ॥
सिरिरागु महला १।।
ਇਕੁ ਤਿਲੁ ਪਿਆਰਾ ਵੀਸਰੈ ਰੋਗੁ ਵਡਾ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥
यदि प्रिय भगवानलाई छोटो समयका लागि पनि बिर्सिन्छ भने, दिमागले एउटा ठुलो रोग, अर्थात् पश्चात्तापको अनुभव गर्दछ।
ਕਿਉ ਦਰਗਹ ਪਤਿ ਪਾਈਐ ਜਾ ਹਰਿ ਨ ਵਸੈ ਮਨ ਮਾਹਿ ॥
जब मनमा हरिको बास हुँदैन, उसले आफ्नो दरबारमा प्रतिष्ठा कसरी प्राप्त गर्नेछ?
ਗੁਰਿ ਮਿਲਿਐ ਸੁਖੁ ਪਾਈਐ ਅਗਨਿ ਮਰੈ ਗੁਣ ਮਾਹਿ ॥੧॥
गुरुसँग मिलन गरेर आध्यात्मिक आनन्द प्राप्त हुन्छ; प्रभुको महिमा गरेर तृष्णाको अग्नि मेटिन्छ।।५।।
ਮਨ ਰੇ ਅਹਿਨਿਸਿ ਹਰਿ ਗੁਣ ਸਾਰਿ ॥
हे मन1 दिन रात हरि-गुणहरूको स्मरण गर।
ਜਿਨ ਖਿਨੁ ਪਲੁ ਨਾਮੁ ਨ ਵੀਸਰੈ ਤੇ ਜਨ ਵਿਰਲੇ ਸੰਸਾਰਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
जसले क्षंणमात्रका लागि पनि प्रभुको नामलाई बिर्स्छ। यस्ता मानिस यस संसारमा विरलै हुन्छन्।।१।।रहाउ।।
ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਮਿਲਾਈਐ ਸੁਰਤੀ ਸੁਰਤਿ ਸੰਜੋਗੁ ॥
यदि जीवात्मालाई परमात्माको ज्योतिमा विलिन गरिइयो अनि स्वचेतनालाई दिव्य चेतनामा परिवर्तन गरियो भने।
ਹਿੰਸਾ ਹਉਮੈ ਗਤੁ ਗਏ ਨਾਹੀ ਸਹਸਾ ਸੋਗੁ ॥
त्यसोभए हिंसा, घमण्ड, दुःख, शङ्का र बेचैनीका कार्यहरू, र त्यसै गरी शङ्का र शोक पनि मनबाट हटाइनेछ।
ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਿਸੁ ਹਰਿ ਮਨਿ ਵਸੈ ਤਿਸੁ ਮੇਲੇ ਗੁਰੁ ਸੰਜੋਗੁ ॥੨॥
जुन गुरमुखको मनमा हरिको बास हुन्छ, उसलाई सतगुरुले संयोगवस आफ्नो साथ मिलाउँनुहुन्छ।।२।।
ਕਾਇਆ ਕਾਮਣਿ ਜੇ ਕਰੀ ਭੋਗੇ ਭੋਗਣਹਾਰੁ ॥
यदि बुद्धिरूपी स्त्रीलाई निष्काम कर्महरूद्वारा शुद्ध पारिन्छ र गुरुको उत्तम शिक्षाको आनन्द लिन तयार पारिन्छ।
ਤਿਸੁ ਸਿਉ ਨੇਹੁ ਨ ਕੀਜਈ ਜੋ ਦੀਸੈ ਚਲਣਹਾਰੁ ॥
सबै नश्वर चीजहरूको चाहना त्याग्नु पर्छ।
ਗੁਰਮੁਖਿ ਰਵਹਿ ਸੋਹਾਗਣੀ ਸੋ ਪ੍ਰਭੁ ਸੇਜ ਭਤਾਰੁ ॥੩॥
तब गुरुमुखले गुरुको उपदेशका कारण सधैँ सुखी जीवन बिताउन सक्छ अनि आफ्नो प्रभु-पतिसँग आनन्द पाउन सक्दछ।।३।।