Page 242
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ଗଉଡି ମହଲା 5 ॥
ਰੰਗ ਸੰਗਿ ਬਿਖਿਆ ਕੇ ਭੋਗਾ ਇਨ ਸੰਗਿ ਅੰਧ ਨ ਜਾਨੀ ॥੧॥
ମନୁଷ୍ୟ ଦୁନିଆର ବିକାରରେ ଆନନ୍ଦ ଭୋଗ କରିବାରେ ବୁଡି ଯାଇଛି ତଥା ଜ୍ଞାନହିଁ ମନୁଷ୍ୟ ଏହି ଭୋଗର ସଙ୍ଗତିରେ ଫସି ଭଗବାନଙ୍କୁ ଜାଣେ ନାହିଁ ॥1॥
ਹਉ ਸੰਚਉ ਹਉ ਖਾਟਤਾ ਸਗਲੀ ਅਵਧ ਬਿਹਾਨੀ ॥ ਰਹਾਉ ॥
ସେ କହେ ଯେ “ ମୁଁ ମାୟା ଏକତ୍ର କରୁଅଛି, ମୁଁ ମାୟା ପ୍ରାପ୍ତ କରୁଅଛି।” ଏପରି ହିଁ ତାହାର ସାରା ଜୀବନ ଯାଇଥାଏ ॥ରୁହ॥
ਹਉ ਸੂਰਾ ਪਰਧਾਨੁ ਹਉ ਕੋ ਨਾਹੀ ਮੁਝਹਿ ਸਮਾਨੀ ॥੨॥
ସେ କହିଥାଏ, “ ମୁଁ ସୁରବୀର ଅଟେ, ମୁଁ ପ୍ରଧାନ ଅଟେ, ମୋ’ ଭଳି ଆଉ କେହି ନାହିଁ” ॥2॥
ਜੋਬਨਵੰਤ ਅਚਾਰ ਕੁਲੀਨਾ ਮਨ ਮਹਿ ਹੋਇ ਗੁਮਾਨੀ ॥੩॥
ସେ କହିଥାଏ, “ ମୁଁ ଯୌବନ ସମ୍ପର୍ଣ୍ଣ, ଶୁଭ ଆଚରଣ ବାଲା ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ଜାତିର ଅଟେ। ” ନିଜ ହୃଦୟରେ ସେ ଏହିପରି ଅଭିମାନ ରଖିଥାଏ ॥3॥
ਜਿਉ ਉਲਝਾਇਓ ਬਾਧ ਬੁਧਿ ਕਾ ਮਰਤਿਆ ਨਹੀ ਬਿਸਰਾਨੀ ॥੪॥
ମିଥ୍ୟା ବୁଦ୍ଧି ବାଲା ମନୁଷ୍ୟ ମୋହ-ମାୟାରେ ଫସି ରହିଥାଏ, ମୃତ୍ୟୁ କାଳରେ ସମୟ ମଧ୍ୟ ସେହି ଅହଂକାରକୁ ଭୁଲେ ନାହିଁ ॥4॥
ਭਾਈ ਮੀਤ ਬੰਧਪ ਸਖੇ ਪਾਛੇ ਤਿਨਹੂ ਕਉ ਸੰਪਾਨੀ ॥੫॥
ସେ ମରିବା ପରେ ନିଜ ଭାଇ, ମିତ୍ର, ବନ୍ଧୁଙ୍କୁ ନିଜ ସମ୍ପତ୍ତି ଦେଇଦିଏ ॥5॥
ਜਿਤੁ ਲਾਗੋ ਮਨੁ ਬਾਸਨਾ ਅੰਤਿ ਸਾਈ ਪ੍ਰਗਟਾਨੀ ॥੬॥
ଯେଉଁ ବାସନାରେ ମନ ଯୋଡି ରହିଥାଏ, ମୃତ୍ୟୁ ସମୟରେ ଆସି ପ୍ରକଟ ହୋଇଥାଏ ॥6॥
ਅਹੰਬੁਧਿ ਸੁਚਿ ਕਰਮ ਕਰਿ ਇਹ ਬੰਧਨ ਬੰਧਾਨੀ ॥੭॥
ମନୁଷ୍ୟ ଅହଂ ବୁଦ୍ଧିରେ ଶୁଭ କର୍ମ କରିଥାଏ, ପୁଣି, ସେ ଏହି ବନ୍ଧନରେ ଫସି ରହିଥାଏ ॥7॥
ਦਇਆਲ ਪੁਰਖ ਕਿਰਪਾ ਕਰਹੁ ਨਾਨਕ ਦਾਸ ਦਸਾਨੀ ॥੮॥੩॥੧੫॥੪੪॥ ਜੁਮਲਾ
ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ହେ ଦୟାଳୁ ଅକାଳପୁରୁଷ! ମୋତେ ନିଜ କୃପା କର ଆଉ ନିଜ ଦାସର ଦାସ ବନାଅ ॥8.3.15॥44॥ଜୁମୁଳା
ੴ ਸਤਿਨਾਮੁ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਗੁਰਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ଈଶ୍ଵର ଏକ ଅଟନ୍ତି, ଯାହାଙ୍କୁ ସଦଗୁରୁଙ୍କ କୃପାରୁ ପ୍ରାପ୍ତ କରାଯାଇ ପାରେ।
ਰਾਗੁ ਗਉੜੀ ਪੂਰਬੀ ਛੰਤ ਮਹਲਾ ੧ ॥
ରାଗ ଗଉଡି ପୁରବୀ ଛନ୍ତ ମହଲା 1 ॥
ਮੁੰਧ ਰੈਣਿ ਦੁਹੇਲੜੀਆ ਜੀਉ ਨੀਦ ਨ ਆਵੈ ॥
ପତି-ପ୍ରଭୁଙ୍କ ବିଚ୍ଛେଦରେ ଜୀବ-ସ୍ତ୍ରୀ ପାଇଁ ରାତ୍ରି ବଡ ସୁଖଦାୟକ ହୋଇଥାଏ, ନିଜର ପ୍ରିୟତମର ବିୟୋଗରେ ତାହାକୁ ନିଦ ଆସେ ନାହିଁ।
ਸਾ ਧਨ ਦੁਬਲੀਆ ਜੀਉ ਪਿਰ ਕੈ ਹਾਵੈ ॥
ପତି-ପ୍ରଭୁଙ୍କ ବିଚ୍ଛେଦର ବେଦନାରେ ଜୀବ-ସ୍ତ୍ରୀ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଯାଇଛି ।
ਧਨ ਥੀਈ ਦੁਬਲਿ ਕੰਤ ਹਾਵੈ ਕੇਵ ਨੈਣੀ ਦੇਖਏ ॥
ସେ ପତି-ପ୍ରଭୁଙ୍କ ବିଚ୍ଛେଦରେ ଏହା କହି ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଯାଇଛି, “ମୁଁ ପ୍ରିୟତମକୁ ନିଜ ନେତ୍ରରେ କିପରି ଦେଖିବି ?”
ਸੀਗਾਰ ਮਿਠ ਰਸ ਭੋਗ ਭੋਜਨ ਸਭੁ ਝੂਠੁ ਕਿਤੈ ਨ ਲੇਖਏ ॥
ତାହା ପାଇଁ ହାର ଶୃଙ୍ଗାର, ମିଠା ରସ, କାମ ଭୋଗ ଏବଂ ଭୋଜନ ସବୁ ମିଥ୍ୟା ଅଟେ “।
ਮੈ ਮਤ ਜੋਬਨਿ ਗਰਬਿ ਗਾਲੀ ਦੁਧਾ ਥਣੀ ਨ ਆਵਏ ॥
ଯୌବନର ଅଭିମାନର ମଦିରାରେ ମସ୍ତ ହୋଇ ସେ ବରବାଦ ହୋଇଯାଇଛି, ଦୁହାଁ ହୋଇଥିବା କ୍ଷୀରକୁ ପୁନର୍ବାର ସ୍ତନକୁ ନ ଆଣିପାରିବା ଭଳି, ତାହାକୁ ପୁନର୍ବାର ଅବସର ମିଳେନାହିଁ।
ਨਾਨਕ ਸਾ ਧਨ ਮਿਲੈ ਮਿਲਾਈ ਬਿਨੁ ਪਿਰ ਨੀਦ ਨ ਆਵਏ ॥੧॥
ହେ ନାନକ! ଜୀବ-ସ୍ତ୍ରୀ ନିଜ ପତି-ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସହିତ ସେତେବେଳେ ମିଶି ପାରେ, ଯଦି ସେ ତାହାକୁ ନିଜ ସାଥିରେ ମିଶାନ୍ତି, ପ୍ରଭୁ-ପତିଙ୍କ ବିନା ତାହାକୁ ନିଦ ଆସେ ନାହିଁ ॥1॥
ਮੁੰਧ ਨਿਮਾਨੜੀਆ ਜੀਉ ਬਿਨੁ ਧਨੀ ਪਿਆਰੇ ॥
ନିଜର ପ୍ରିୟତମ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ବିନା ଜୀବ-ସ୍ତ୍ରୀ ଆଦରହୀନ ହୋଇଥାଏ।
ਕਿਉ ਸੁਖੁ ਪਾਵੈਗੀ ਬਿਨੁ ਉਰ ਧਾਰੇ ॥
ତାହାକୁ ନିଜ ହୃଦୟ ସାଥିରେ ଲଗାଇବା ବିନା ସେ କିପରି ସୁଖ ଶାନ୍ତି ପ୍ରାପ୍ତ କରିପାରିବ?
ਨਾਹ ਬਿਨੁ ਘਰ ਵਾਸੁ ਨਾਹੀ ਪੁਛਹੁ ਸਖੀ ਸਹੇਲੀਆ ॥
ପତି-ପ୍ରଭୁଙ୍କ ବିନା ଘର ରହିବା ଯୋଗ୍ୟ ହୁଏନାହିଁ, ନିଜ ସାଥି ସଖୀକୁ ପଚାର।
ਬਿਨੁ ਨਾਮ ਪ੍ਰੀਤਿ ਪਿਆਰੁ ਨਾਹੀ ਵਸਹਿ ਸਾਚਿ ਸੁਹੇਲੀਆ ॥
ନାମ ବିନା କୌଣସି ପ୍ରୀତି ଏବଂ ସ୍ନେହ ନଥାଏ, ନିଜ ସଚ୍ଚା ସ୍ବାମୀଙ୍କ ସାଥିରେ ସେ ସୁଖରେ ବାସ କରିଥାଏ।
ਸਚੁ ਮਨਿ ਸਜਨ ਸੰਤੋਖਿ ਮੇਲਾ ਗੁਰਮਤੀ ਸਹੁ ਜਾਣਿਆ ॥
ସତ୍ୟ ଏବଂ ସନ୍ତୋଷ ଦ୍ଵାରା ମିତ୍ର (ପ୍ରଭୁ)ଙ୍କ ମିଳନ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ ଆଉ ଗୁରୁଙ୍କ ଉପଦେଶ ଦ୍ଵାରା ପତି-ପରମେଶ୍ଵରଙ୍କୁ ବୁଝାଯାଇ ପାରେ।
ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਨ ਛੋਡੈ ਸਾ ਧਨ ਨਾਮਿ ਸਹਜਿ ਸਮਾਣੀਆ ॥੨॥
ହେ ନାନକ! ଯେଉଁ ଜୀବ-ସ୍ତ୍ରୀ ନାମକୁ ତ୍ୟାଗ କରେ ନାହିଁ, ସେ ନାମର ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଠାରେ ଲୀନ ହୋଇଯାଏ ॥2॥
ਮਿਲੁ ਸਖੀ ਸਹੇਲੜੀਹੋ ਹਮ ਪਿਰੁ ਰਾਵੇਹਾ ॥
ଆସ, ମୋର ସଖୀ ଓ ସାଥିମାନେ! ଆମେ ନିଜ ପ୍ରିୟତମ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଯଶ କରିବା।
ਗੁਰ ਪੁਛਿ ਲਿਖਉਗੀ ਜੀਉ ਸਬਦਿ ਸਨੇਹਾ ॥
ମୁଁ ନିଜ ଗୁରୁଦେବଙ୍କୁ ପଚାରିବି ଆଉ ତାହାଙ୍କ ଉପଦେଶକୁ ନିଜ ସନ୍ଦେଶ ଭଳି ଲେଖିବି।
ਸਬਦੁ ਸਾਚਾ ਗੁਰਿ ਦਿਖਾਇਆ ਮਨਮੁਖੀ ਪਛੁਤਾਣੀਆ ॥
ଗୁରୁ ମୋତେ ସଚ୍ଚା ଶବ୍ଦ ଦେଖାଇଦେଇଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ, ସ୍ଵେଛାଚାରୀ ପଶ୍ଚାତାପ କରିବ।
ਨਿਕਸਿ ਜਾਤਉ ਰਹੈ ਅਸਥਿਰੁ ਜਾਮਿ ਸਚੁ ਪਛਾਣਿਆ ॥
ଯେତେବେଳେ ମୁଁ ସତ୍ୟକୁ ଜାଣିଦେଇଛି, ସେତେବେଳେ ମୋର ଦଉଡୁଥିବା ମନ ସ୍ଥିର ହୋଇଯାଇଛି।
ਸਾਚ ਕੀ ਮਤਿ ਸਦਾ ਨਉਤਨ ਸਬਦਿ ਨੇਹੁ ਨਵੇਲਓ ॥
ସତ୍ୟର ବୋଧ ସର୍ବଦା ନବୀନ ହୋଇଥାଏ ଆଉ ସତ୍ୟନାମର ପ୍ରେମ ସର୍ବଦା ନବୀନ ରହିଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਨਦਰੀ ਸਹਜਿ ਸਾਚਾ ਮਿਲਹੁ ਸਖੀ ਸਹੇਲੀਹੋ ॥੩॥
ହେ ନାନକ! ସତ୍ୟସ୍ଵରୂପ ପରମେଶ୍ଵରଙ୍କ କୃପାଦୃଷ୍ଟିରେ ସୁଖ-ଶାନ୍ତି ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ, ମୋର ସଖୀ ଓ ସାଥୀ! ତାହାଙ୍କ ସହିତ ମିଳ ॥3॥
ਮੇਰੀ ਇਛ ਪੁਨੀ ਜੀਉ ਹਮ ਘਰਿ ਸਾਜਨੁ ਆਇਆ ॥
ମୋର କାମନା ପୁରା ହୋଇଯାଇଛି ଆଉ ମୋର ପ୍ରଭୁ ଘରକୁ ଆସିଛନ୍ତି।
ਮਿਲਿ ਵਰੁ ਨਾਰੀ ਮੰਗਲੁ ਗਾਇਆ ॥
ପତି ଓ ପତ୍ନୀର ମିଳନ ସମୟରେ ମଙ୍ଗଳ ଗୀତ ଗାନ କରାଯାଇଛି।
ਗੁਣ ਗਾਇ ਮੰਗਲੁ ਪ੍ਰੇਮਿ ਰਹਸੀ ਮੁੰਧ ਮਨਿ ਓਮਾਹਓ ॥
ପତି-ପ୍ରଭୁଙ୍କ ମହିମା ଏବଂ ପ୍ରେମରେ ମଙ୍ଗଳ ଗୀତ ଗାନ କରି ଜୀବ-ସ୍ତ୍ରୀର ଆତ୍ମା ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇଯାଇଛି।
ਸਾਜਨ ਰਹੰਸੇ ਦੁਸਟ ਵਿਆਪੇ ਸਾਚੁ ਜਪਿ ਸਚੁ ਲਾਹਓ ॥
ମିତ୍ର ପ୍ରସନ୍ନ ହୁଏ ଆଉ ଶତ୍ରୁ (ବିକାର) ଅପ୍ରସନ୍ନ ହୁଏ, ସଦଗୁରୁଙ୍କ ଭଜନ କରିଲେ ସଚ୍ଚା ଲାଭ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ।
ਕਰ ਜੋੜਿ ਸਾ ਧਨ ਕਰੈ ਬਿਨਤੀ ਰੈਣਿ ਦਿਨੁ ਰਸਿ ਭਿੰਨੀਆ ॥
ଜୀବ-ସ୍ତ୍ରୀ ହାତ ଯୋଡି ବିନତି କରିଥାଏ ଯେ ରାତିଦିନ ସେ ନିଜ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ପ୍ରେମରେ ଲୀନ ରହିଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਪਿਰੁ ਧਨ ਕਰਹਿ ਰਲੀਆ ਇਛ ਮੇਰੀ ਪੁੰਨੀਆ ॥੪॥੧॥
ହେ ନାନକ! ଏବେ ପ୍ରିୟତମ ପ୍ରଭୁ ଏବଂ ତାହାଙ୍କ ପତ୍ନୀ (ଜୀବାତ୍ମା) ଆତ୍ମିକ ଆନନ୍ଦ ପାଇଥାନ୍ତି ଆଉ ମୋର କାମନା ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଯାଇଛି ॥4॥1॥