Page 1383
ਗੋਰਾਂ ਸੇ ਨਿਮਾਣੀਆ ਬਹਸਨਿ ਰੂਹਾਂ ਮਲਿ ॥
આ બિચારી કબરો પર આત્માઓ હક જમાવીને બેઠી છે
ਆਖੀਂ ਸੇਖਾ ਬੰਦਗੀ ਚਲਣੁ ਅਜੁ ਕਿ ਕਲਿ ॥੯੭॥
હે શેખ ફરીદ! પ્રભુની ભક્તિ કરો, કારણ કે આજે કે કાલે તમારે જવાનું છે. || ૯૭ ||
ਫਰੀਦਾ ਮਉਤੈ ਦਾ ਬੰਨਾ ਏਵੈ ਦਿਸੈ ਜਿਉ ਦਰੀਆਵੈ ਢਾਹਾ ॥
બાબા ફરીદ કહે છે - મૃત્યુના બંધન પણ એવું જોવામાં આવે છે કે જાણે દરિયાનો કિનારો ગમે ત્યારે તૂટી જાય.
ਅਗੈ ਦੋਜਕੁ ਤਪਿਆ ਸੁਣੀਐ ਹੂਲ ਪਵੈ ਕਾਹਾਹਾ ॥
આગળ ગરમ અગ્નિનો નરક સંભળાય છે, જ્યાં દુષ્ટ-પાપીઓનો આક્રોશ છે.
ਇਕਨਾ ਨੋ ਸਭ ਸੋਝੀ ਆਈ ਇਕਿ ਫਿਰਦੇ ਵੇਪਰਵਾਹਾ ॥
કેટલાકને ખબર પડી ગઈ છે (તેમણે અહીં ન્યાયી રહેવાનું છે) જ્યારે કેટલાક બેદરકારીથી જીવ્યા છે.
ਅਮਲ ਜਿ ਕੀਤਿਆ ਦੁਨੀ ਵਿਚਿ ਸੇ ਦਰਗਹ ਓਗਾਹਾ ॥੯੮॥
દુનિયામાં કોઈએ ગમે તેટલા સારા-ખરાબ કર્મો કર્યા હોય, તે પ્રભુના દરબારમાં સાક્ષી બને છે. || ૯૮ ||
ਫਰੀਦਾ ਦਰੀਆਵੈ ਕੰਨ੍ਹ੍ਹੈ ਬਗੁਲਾ ਬੈਠਾ ਕੇਲ ਕਰੇ ॥
હે ફરીદ! નદીના કિનારે બેઠેલા જીવરૂપી બગલા મજા કરે છે,
ਕੇਲ ਕਰੇਦੇ ਹੰਝ ਨੋ ਅਚਿੰਤੇ ਬਾਜ ਪਏ ॥
મસ્તી કરતી વખતે તેને અચાનક એક બાજ પકડે છે.
ਬਾਜ ਪਏ ਤਿਸੁ ਰਬ ਦੇ ਕੇਲਾਂ ਵਿਸਰੀਆਂ ॥
પ્રભુની ઇચ્છાથી મૃત્યુ રૂપી ગરુડ તેને પકડી લે છે અને તમામ રમત અને તમાશા ભૂલી જાય છે.
ਜੋ ਮਨਿ ਚਿਤਿ ਨ ਚੇਤੇ ਸਨਿ ਸੋ ਗਾਲੀ ਰਬ ਕੀਆਂ ॥੯੯॥
તેવી જ રીતે જે મનમાં યાદ નથી તે પ્રભુ કરે છે || ૯૯ ||
ਸਾਢੇ ਤ੍ਰੈ ਮਣ ਦੇਹੁਰੀ ਚਲੈ ਪਾਣੀ ਅੰਨਿ ॥
સાડા ત્રણ મનનું શરીર અન્ન અને પાણીની મદદથી ચાલે છે.
ਆਇਓ ਬੰਦਾ ਦੁਨੀ ਵਿਚਿ ਵਤਿ ਆਸੂਣੀ ਬੰਨ੍ਹ੍ਹਿ ॥
દુનિયામાં વ્યક્તિ ઘણી આશાઓ લઈને આવ્યો હતો
ਮਲਕਲ ਮਉਤ ਜਾਂ ਆਵਸੀ ਸਭ ਦਰਵਾਜੇ ਭੰਨਿ ॥
શરીરના તમામ દરવાજા તોડીને મૃત્યુનો દેવદૂત આવે છે.
ਤਿਨ੍ਹ੍ਹਾ ਪਿਆਰਿਆ ਭਾਈਆਂ ਅਗੈ ਦਿਤਾ ਬੰਨ੍ਹ੍ਹਿ ॥
મરણોત્તર વ્યક્તિના પ્રિય ભાઈઓ, સંબંધીઓ અગ્નિસંસ્કાર માટે અર્થી પર બાંધે છે.
ਵੇਖਹੁ ਬੰਦਾ ਚਲਿਆ ਚਹੁ ਜਣਿਆ ਦੈ ਕੰਨ੍ਹ੍ਹਿ ॥
પછી જુઓ વ્યક્તિનું નસીબ ચાર સજ્જનોના ખભા પર ચાલે છે.
ਫਰੀਦਾ ਅਮਲ ਜਿ ਕੀਤੇ ਦੁਨੀ ਵਿਚਿ ਦਰਗਹ ਆਏ ਕੰਮਿ ॥੧੦੦॥
હે ફરીદ! દુનિયામાં જે પણ સારા-ખરાબ કાર્યો કર્યા છે, તે જ કામો પ્રભુના દરબારમાં કામ આવે છે || ૧૦૦ ||
ਫਰੀਦਾ ਹਉ ਬਲਿਹਾਰੀ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹ ਪੰਖੀਆ ਜੰਗਲਿ ਜਿੰਨ੍ਹ੍ਹਾ ਵਾਸੁ ॥
ફરીદજી કહે છે કે જે પક્ષીઓ જંગલમાં રહે છે તેના પર હું કુરબાન છું
ਕਕਰੁ ਚੁਗਨਿ ਥਲਿ ਵਸਨਿ ਰਬ ਨ ਛੋਡਨਿ ਪਾਸੁ ॥੧੦੧॥
તેઓ થૂંકે છે, જમીન પર રહે છે, પરંતુ પ્રભુનું સ્મરણ છોડતા નથી || ૧૦૧ ||
ਫਰੀਦਾ ਰੁਤਿ ਫਿਰੀ ਵਣੁ ਕੰਬਿਆ ਪਤ ਝੜੇ ਝੜਿ ਪਾਹਿ ॥
બાબા ફરીદ કહે છે કે (કુદરતના નિયમ મુજબ) હવામાન બદલાઈ ગયું છે (યુવાની પછી વૃદ્ધાવસ્થા આવે છે), વૃક્ષ (રૂપ શરીર) ધ્રુજી રહ્યું છે, પાનખરને કારણે પાંદડા ખરી રહ્યા છે.
ਚਾਰੇ ਕੁੰਡਾ ਢੂੰਢੀਆਂ ਰਹਣੁ ਕਿਥਾਊ ਨਾਹਿ ॥੧੦੨॥
મેં ચારેય દિશામાં જોયું છે પણ ક્યાંય સ્થિરતા નથી || ૧૦૨ ||
ਫਰੀਦਾ ਪਾੜਿ ਪਟੋਲਾ ਧਜ ਕਰੀ ਕੰਬਲੜੀ ਪਹਿਰੇਉ ॥
હે ફરીદ! હું રેશમી કપડાને ફાડીને ટુકડા કરી નાખું અને સાધારણ પડદો લઇ લઉં
ਜਿਨ੍ਹ੍ਹੀ ਵੇਸੀ ਸਹੁ ਮਿਲੈ ਸੇਈ ਵੇਸ ਕਰੇਉ ॥੧੦੩॥
જે વેશમાં મારા માલિક મળે છે, હું તે ધારણ કરવા માટે તૈયાર છું || ૧૦૩ ||
ਮਃ ੩ ॥
મહેલ ૩ ||
ਕਾਇ ਪਟੋਲਾ ਪਾੜਤੀ ਕੰਬਲੜੀ ਪਹਿਰੇਇ ॥
ગુરુ અમરદાસજી ઉપરોક્ત શ્લોકનો જવાબ આપે છે - હે આત્મા-સ્ત્રી! રેશમી કપડા કેમ ફાડી નાખે છે, સાધારણ ધાબળો પણ કેમ પહેરે છે?
ਨਾਨਕ ਘਰ ਹੀ ਬੈਠਿਆ ਸਹੁ ਮਿਲੈ ਜੇ ਨੀਅਤਿ ਰਾਸਿ ਕਰੇਇ ॥੧੦੪॥
ગુરુ નાનક કહે છે કે હૃદય શુદ્ધ હોય તો પરમાત્મા ઘરે બેઠા મળી જાય છે || ૧૦૪ ||
ਮਃ ੫ ॥
મહેલ ૫ ||
ਫਰੀਦਾ ਗਰਬੁ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹਾ ਵਡਿਆਈਆ ਧਨਿ ਜੋਬਨਿ ਆਗਾਹ ॥
પાંચમા ગુરુ સંબોધે છે - ઓ ફરીદ! જેમને સંપત્તિ, કીર્તિ અને યુવાનીનો અહંકાર હોય છે.
ਖਾਲੀ ਚਲੇ ਧਣੀ ਸਿਉ ਟਿਬੇ ਜਿਉ ਮੀਹਾਹੁ ॥੧੦੫॥
તેઓ પરમાત્માના નામથી ખાલી હાથે જાય છે, જેમ વરસાદ પડે ત્યારે ઊંચા ટેકરા પાણી વિના સુકાઈ જાય છે. || ૧૦૫ ||
ਫਰੀਦਾ ਤਿਨਾ ਮੁਖ ਡਰਾਵਣੇ ਜਿਨਾ ਵਿਸਾਰਿਓਨੁ ਨਾਉ ॥
હે ફરીદ! તેમના ચહેરા (રાક્ષસો જેવા) ખૂબ જ ભયંકર છે, જેઓ ભગવાનનું નામ ભૂલી ગયા છે.
ਐਥੈ ਦੁਖ ਘਣੇਰਿਆ ਅਗੈ ਠਉਰ ਨ ਠਾਉ ॥੧੦੬॥
આવા વ્યક્તિઓ સંસારમાં અનેક દુ:ખો સહન કરે છે, તેમને પરલોકમાં કોઈ સ્થાન મળતું નથી. || ૧૦૬ ||
ਫਰੀਦਾ ਪਿਛਲ ਰਾਤਿ ਨ ਜਾਗਿਓਹਿ ਜੀਵਦੜੋ ਮੁਇਓਹਿ ॥
ફરીદજી કહે છે, હે મનુષ્ય ! જો તમે સવારે જાગતા નથી (પ્રાર્થના ના કરી) તો સમજો કે તમે જીવતા હોવા છતાં મરી ગયા છો.
ਜੇ ਤੈ ਰਬੁ ਵਿਸਾਰਿਆ ਤ ਰਬਿ ਨ ਵਿਸਰਿਓਹਿ ॥੧੦੭॥
જો તમે પ્રભુને ભૂલી ગયા છો તો પ્રભુએ તમને ભૂલ્યા નથી (તે તમારી દરેક ક્રિયા પર નજર રાખે છે.|| ૧૦૭ ||
ਮਃ ੫ ॥
મહેલ ૫ ||
ਫਰੀਦਾ ਕੰਤੁ ਰੰਗਾਵਲਾ ਵਡਾ ਵੇਮੁਹਤਾਜੁ ॥
ગુરુ અર્જુન દેવજી સંબોધન કરે છે - હે ફરીદ! માલિક ખૂબ રંગીન, સ્વતંત્ર છે.
ਅਲਹ ਸੇਤੀ ਰਤਿਆ ਏਹੁ ਸਚਾਵਾਂ ਸਾਜੁ ॥੧੦੮॥
અલ્લાહની બંદગીમાં લીન થવું એ જ સાચો શ્રૃંગાર છે || ૧૦૮ ||
ਮਃ ੫ ॥
મહેલ ૫ ||
ਫਰੀਦਾ ਦੁਖੁ ਸੁਖੁ ਇਕੁ ਕਰਿ ਦਿਲ ਤੇ ਲਾਹਿ ਵਿਕਾਰੁ ॥
હે ફરીદ! દુ:ખ અને સુખને સમાન ગણો અને હૃદયમાંથી દુષ્ટતા દૂર કરો.
ਅਲਹ ਭਾਵੈ ਸੋ ਭਲਾ ਤਾਂ ਲਭੀ ਦਰਬਾਰੁ ॥੧੦੯॥
અલ્લાહને જે મંજૂર છે, તે જ માનો તો જ તમને દરબારમાં માન મળશે. || ૧૦૯ ||
ਮਃ ੫ ॥
મહેલ ૫ ||
ਫਰੀਦਾ ਦੁਨੀ ਵਜਾਈ ਵਜਦੀ ਤੂੰ ਭੀ ਵਜਹਿ ਨਾਲਿ ॥
ગુરુ અર્જુન દેવજી સંબોધન કરે છે - હે ફરીદ! જગતના લોકો માયાથી કામ કરે છે અને તમે પણ તેની સાથે નાચી રહ્યા છો.
ਸੋਈ ਜੀਉ ਨ ਵਜਦਾ ਜਿਸੁ ਅਲਹੁ ਕਰਦਾ ਸਾਰ ॥੧੧੦॥
પરંતુ અલ્લાહ જેની સંભાળ રાખે છે, તે આત્મા અસ્પૃશ્ય રહે છે || ૧૧૦ ||
ਮਃ ੫ ॥
મહેલ ૫ ||
ਫਰੀਦਾ ਦਿਲੁ ਰਤਾ ਇਸੁ ਦੁਨੀ ਸਿਉ ਦੁਨੀ ਨ ਕਿਤੈ ਕੰਮਿ ॥
હે ફરીદ! હૃદય આ સંસારમાં લીન થઈ જાય છે, પણ સંસાર કોઈ કામનો નથી.