Page 1176
ਗੁਰ ਪੂਰੇ ਤੇ ਪਾਇਆ ਜਾਈ ॥
જેને સંપૂર્ણ ગુરુથી જ મેળવી શકાય છે.
ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਸਦਾ ਸੁਖੁ ਪਾਈ ॥
પ્રભુ-નામમાં લીન રહેવાથી હંમેશા સુખ પ્રાપ્ત થાય છે,
ਬਿਨੁ ਨਾਮੈ ਹਉਮੈ ਜਲਿ ਜਾਈ ॥੩॥
પરંતુ નામ વિહીન મનુષ્ય અહમમાં જ સળગી જાય છે ॥૩॥
ਵਡਭਾਗੀ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਬੀਚਾਰਾ ॥
કોઈ ખુશનસીબ જ પરમાત્માનાં નામનું ચિંતન કરે છે,
ਛੂਟੈ ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਦੁਖੁ ਸਾਰਾ ॥
રામ નામ દ્વારા તે તમામ દુઃખોથી મુક્ત થઈ જાય છે.
ਹਿਰਦੈ ਵਸਿਆ ਸੁ ਬਾਹਰਿ ਪਾਸਾਰਾ ॥
જે હૃદયમાં વસી રહ્યો છે, બહાર પર તેનો જ ફેલાવ છે,
ਨਾਨਕ ਜਾਣੈ ਸਭੁ ਉਪਾਵਣਹਾਰਾ ॥੪॥੧੨॥
હે નાનક! સંસારને ઉત્પન્ન કરનાર પ્રભુ બધા ઉત્કૃષ્ટ જાણે છે ॥૪॥૧૨॥
ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੩ ਇਕ ਤੁਕੇ ॥
વસંત મહેલ ૩ એક તુકે॥
ਤੇਰਾ ਕੀਆ ਕਿਰਮ ਜੰਤੁ ॥
હે પરમપિતા! હું તારો ઉત્પન્ન કરેલ નાનો-એવો જીવ છું,
ਦੇਹਿ ਤ ਜਾਪੀ ਆਦਿ ਮੰਤੁ ॥੧॥
જો તું ઓમકાર મૂળ મંત્ર આપે તો આનો જાપ કરતો રહું ॥૧॥
ਗੁਣ ਆਖਿ ਵੀਚਾਰੀ ਮੇਰੀ ਮਾਇ ॥
હે મા! આ જ ઈચ્છું છું કે પ્રભુના ગુણ ગાયને તેનું ચિંતન કરતો રહું અને
ਹਰਿ ਜਪਿ ਹਰਿ ਕੈ ਲਗਉ ਪਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પરમાત્માને જપીને તેના ચરણોમાં લાગી રહું ॥૧॥વિરામ॥
ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ਲਾਗੇ ਨਾਮ ਸੁਆਦਿ ॥
ગુરુની કૃપાથી ભક્તોને પ્રભુ નામના ભોજનમાં સ્વાદ લાગે છે,
ਕਾਹੇ ਜਨਮੁ ਗਵਾਵਹੁ ਵੈਰਿ ਵਾਦਿ ॥੨॥
વેર-વિરોધ તેમજ ઝઘડાઓમાં પોતાનું જીવન શા માટે ગુમાવી રહ્યો છે ॥૨॥
ਗੁਰਿ ਕਿਰਪਾ ਕੀਨ੍ਹੀ ਚੂਕਾ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥
જેના પર ગુરુએ કૃપા કરી છે, તેના મનનો અભિમાન દૂર થઈ ગયો,
ਸਹਜ ਭਾਇ ਪਾਇਆ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ॥੩॥
તેને સરળ-સ્વભાવ પ્રભુ-નામને મેળવી લીધો છે ॥૩॥
ਊਤਮੁ ਊਚਾ ਸਬਦ ਕਾਮੁ ॥
શબ્દનું મનન સૌથી ઊંચું તેમજ ઉત્તમ કાર્ય છે,
ਨਾਨਕੁ ਵਖਾਣੈ ਸਾਚੁ ਨਾਮੁ ॥੪॥੧॥੧੩॥
તેથી નાનક શાશ્વત પ્રભુ નામનું જ વખાણ કરી રહ્યો છે ॥૪॥૧॥૧૩॥
ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੩ ॥
વસંત મહેલ ૩॥
ਬਨਸਪਤਿ ਮਉਲੀ ਚੜਿਆ ਬਸੰਤੁ ॥
વસંત ઋતુના આગમનથી બધી વનસ્પતિ ખીલી ગઈ છે,
ਇਹੁ ਮਨੁ ਮਉਲਿਆ ਸਤਿਗੁਰੂ ਸੰਗਿ ॥੧॥
આ મન પણ સદ્દગુરૂની સંગતમાં ખીલી ગયું છે ॥૧॥
ਤੁਮ੍ਹ੍ ਸਾਚੁ ਧਿਆਵਹੁ ਮੁਗਧ ਮਨਾ ॥
હે મૂર્ખ મન! તું સત્યસ્વરૂપ પરમાત્માનું ધ્યાન કર
ਤਾਂ ਸੁਖੁ ਪਾਵਹੁ ਮੇਰੇ ਮਨਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તો જ હે મન, સુખ પ્રાપ્ત થશે ॥૧॥વિરામ॥
ਇਤੁ ਮਨਿ ਮਉਲਿਐ ਭਇਆ ਅਨੰਦੁ ॥
આ મન ખીલી ગયું છે, આને ખૂબ આનંદ મળ્યો છે,
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਫਲੁ ਪਾਇਆ ਨਾਮੁ ਗੋਬਿੰਦ ॥੨॥
કારણ કે આને ગોવિંદનું નામરૂપી અમૃત ફળ મેળવી લીધું છે ॥૨॥
ਏਕੋ ਏਕੁ ਸਭੁ ਆਖਿ ਵਖਾਣੈ ॥
બધા લોકો એકની જ વાત કરી રહ્યા છે,
ਹੁਕਮੁ ਬੂਝੈ ਤਾਂ ਏਕੋ ਜਾਣੈ ॥੩॥
જે તેના હુકમને સમજી લે છે, તે એક પરમાત્માને જાણી લે છે ॥૩॥
ਕਹਤ ਨਾਨਕੁ ਹਉਮੈ ਕਹੈ ਨ ਕੋਇ ॥
નાનક કહે છે કે પછી તે કોઈ અહં ભરેલી વાત કરતો નથી તેને જ્ઞાન થઈ જાય છે કે
ਆਖਣੁ ਵੇਖਣੁ ਸਭੁ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਹੋਇ ॥੪॥੨॥੧੪॥
કહેવાનું અને જોવાનું બધું માલિકની મરજીથી જ થાય છે ॥૪॥૨॥૧૪॥
ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੩ ॥
વસંત મહેલ ૩॥
ਸਭਿ ਜੁਗ ਤੇਰੇ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ॥
હે સંસાર પાલક! બધા યુગ તારા ઉત્પન્ન કરેલ છે,
ਸਤਿਗੁਰੁ ਭੇਟੈ ਮਤਿ ਬੁਧਿ ਹੋਏ ॥੧॥
જેની સાચા ગુરૂથી મુલાકાત થઈ જાય છે, તેની બુદ્ધિ ભક્તિમય થઈ જાય છે ॥૧॥
ਹਰਿ ਜੀਉ ਆਪੇ ਲੈਹੁ ਮਿਲਾਇ ॥
પરમાત્મા પોતે જ મળાવી લે છે,
ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਸਚ ਨਾਮਿ ਸਮਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ગુરુના ઉપદેશથી જીવ શાશ્વત પ્રભુ નામમાં લીન થઈ જાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਮਨਿ ਬਸੰਤੁ ਹਰੇ ਸਭਿ ਲੋਇ ॥
વસંત ઋતુમાં આવવાથી બધા લોકોના મન ખીલી ઉઠે છે અને
ਫਲਹਿ ਫੁਲੀਅਹਿ ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਸੁਖੁ ਹੋਇ ॥੨॥
રામ નામમાં ફળ ફૂલીને સુખ પ્રાપ્ત થાય છે ॥૨॥
ਸਦਾ ਬਸੰਤੁ ਗੁਰ ਸਬਦੁ ਵੀਚਾਰੇ ॥
જે ગુરુ શબ્દનું ચિંતન કરે છે, તે હંમેશા વસંતની જેમ ખીલેલી રહે છે અને
ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਰਾਖੈ ਉਰ ਧਾਰੇ ॥੩॥
રામ નામ જ હૃદયમાં ધારણ કરે છે ॥૩॥
ਮਨਿ ਬਸੰਤੁ ਤਨੁ ਮਨੁ ਹਰਿਆ ਹੋਇ ॥
જેના મનમાં વસંત ઋતુ છે, તેનું શરીર મન ખીલી ઉઠે છે.
ਨਾਨਕ ਇਹੁ ਤਨੁ ਬਿਰਖੁ ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਫਲੁ ਪਾਏ ਸੋਇ ॥੪॥੩॥੧੫॥
હે નાનક! આ શરીર વૃક્ષ છે અને રામ નામનું ફળ મેળવે છે ॥૪॥૩॥૧૫॥
ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੩ ॥
વસંત મહેલ ૩॥
ਤਿਨ੍ਹ੍ ਬਸੰਤੁ ਜੋ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਇ ॥
જે પ્રભુનું મહિમાગાન કરે છે, તેના માટે આનંદ જ આનંદ બની રહે છે,
ਪੂਰੈ ਭਾਗਿ ਹਰਿ ਭਗਤਿ ਕਰਾਇ ॥੧॥
સંપૂર્ણ નસીબથી જ પ્રભુ ભક્તિ કરાવે છે ॥૧॥
ਇਸੁ ਮਨ ਕਉ ਬਸੰਤ ਕੀ ਲਗੈ ਨ ਸੋਇ ॥
જ્યારે આ મનને આધ્યાત્મિક આનંદનો અનુભવ થતો નથી
ਇਹੁ ਮਨੁ ਜਲਿਆ ਦੂਜੈ ਦੋਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તો આ મન દ્વેતભાવમાં સળગે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਇਹੁ ਮਨੁ ਧੰਧੈ ਬਾਂਧਾ ਕਰਮ ਕਮਾਇ ॥
આ મન જગતના બંધનોમાં ફસાઈને કર્મ કરે છે અને
ਮਾਇਆ ਮੂਠਾ ਸਦਾ ਬਿਲਲਾਇ ॥੨॥
માયા મોહમાં હંમેશા રોવે રાડો પાડે છે ॥૨॥
ਇਹੁ ਮਨੁ ਛੂਟੈ ਜਾਂ ਸਤਿਗੁਰੁ ਭੇਟੈ ॥
જો સદ્દગુરુથી સાક્ષાત્કાર થઈ જાય તો આ મન બંધનોથી મુક્ત થઈ જાય છે અને
ਜਮਕਾਲ ਕੀ ਫਿਰਿ ਆਵੈ ਨ ਫੇਟੈ ॥੩॥
પછી યમકાળની વેદના ભોગવતો નથી ॥૩॥
ਇਹੁ ਮਨੁ ਛੂਟਾ ਗੁਰਿ ਲੀਆ ਛਡਾਇ ॥
હે નાનક! શબ્દ દ્વારા માયા મોહને સળગાવીને આ મન મુક્ત થઈ જાય છે અને
ਨਾਨਕ ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਸਬਦਿ ਜਲਾਇ ॥੪॥੪॥੧੬॥
વાસ્તવમાં ગુરુ જ આને છુટકારો અપાવે છે ॥૪॥૪॥૧૬॥
ਬਸੰਤੁ ਮਹਲਾ ੩ ॥
વસંત મહેલ ૩॥
ਬਸੰਤੁ ਚੜਿਆ ਫੂਲੀ ਬਨਰਾਇ ॥
જે રીતે વસંત ઋતુનું આગમન થવાથી પ્રકૃતિ ખીલી જાય છે,
ਏਹਿ ਜੀਅ ਜੰਤ ਫੂਲਹਿ ਹਰਿ ਚਿਤੁ ਲਾਇ ॥੧॥
તેમ જ પરમાત્મામાં મન લગાવવાથી જીવ-જંતુ ખીલી જાય છે ॥૧॥