Page 844
ਮੈ ਅਵਰੁ ਗਿਆਨੁ ਨ ਧਿਆਨੁ ਪੂਜਾ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਅੰਤਰਿ ਵਸਿ ਰਹੇ ॥
હું કોઈ જ્ઞાન,ધ્યાન તેમજ પૂજાને માનતી નથી, હરિ-નામ મારા મનમાં વસી રહ્યું છે.
ਭੇਖੁ ਭਵਨੀ ਹਠੁ ਨ ਜਾਨਾ ਨਾਨਕਾ ਸਚੁ ਗਹਿ ਰਹੇ ॥੧॥
હે નાનક! હું કોઈ વેશ, તીર્થ તેમજ હઠયોગને માનતી નથી, કારણ કે મેં સત્યને ગ્રહણ કરી લીધું છે ॥૧॥
ਭਿੰਨੜੀ ਰੈਣਿ ਭਲੀ ਦਿਨਸ ਸੁਹਾਏ ਰਾਮ ॥
પ્રભુના પ્રેમમાં પલળેલી જીવ-સ્ત્રીને પોતાના જીવનની રાતો ખુબ સારી લાગે છે અને દિવસ પણ સુંદર લાગે છે.
ਨਿਜ ਘਰਿ ਸੂਤੜੀਏ ਪਿਰਮੁ ਜਗਾਏ ਰਾਮ ॥
પોતાની અંતરાત્મામાં અજ્ઞાનની ઊંઘમાં સુતેલી જીવ-સ્ત્રીને પ્રભુ પ્રેમ જગાડી દે છે.
ਨਵ ਹਾਣਿ ਨਵ ਧਨ ਸਬਦਿ ਜਾਗੀ ਆਪਣੇ ਪਿਰ ਭਾਣੀਆ ॥
નવયૌવના નારી શબ્દ દ્વારા જાગી ગઈ છે અને પોતાના પ્રિયતમને સારી લાગવા લાગી છે.
ਤਜਿ ਕੂੜੁ ਕਪਟੁ ਸੁਭਾਉ ਦੂਜਾ ਚਾਕਰੀ ਲੋਕਾਣੀਆ ॥
મેં અસત્ય, કપટ, દ્વેતભાવ તેમજ લોકોની ચાકરી છોડીને
ਮੈ ਨਾਮੁ ਹਰਿ ਕਾ ਹਾਰੁ ਕੰਠੇ ਸਾਚ ਸਬਦੁ ਨੀਸਾਣਿਆ ॥
હરિ-નામનો હાર પોતાના ગળામાં નાખી લીધો છે, હવે સાચા શબ્દની પરવાનગી મને મળી ગઈ છે.
ਕਰ ਜੋੜਿ ਨਾਨਕੁ ਸਾਚੁ ਮਾਗੈ ਨਦਰਿ ਕਰਿ ਤੁਧੁ ਭਾਣਿਆ ॥੨॥
હે પ્રભુ! નાનક બંને હાથ જોડીને તારાથી સત્ય જ માંગે છે, જો તે સારું લાગે તો કૃપા-દ્રષ્ટિ કરી દે ॥૨॥
ਜਾਗੁ ਸਲੋਨੜੀਏ ਬੋਲੈ ਗੁਰਬਾਣੀ ਰਾਮ ॥
હે સલોની! અજ્ઞાનની ઊંઘથી જાગીને ગુરુવાણીનો પાઠ કર.
ਜਿਨਿ ਸੁਣਿ ਮੰਨਿਅੜੀ ਅਕਥ ਕਹਾਣੀ ਰਾਮ ॥
જેને મન લગાવીને અકથ્ય વાર્તા સાંભળી છે,
ਅਕਥ ਕਹਾਣੀ ਪਦੁ ਨਿਰਬਾਣੀ ਕੋ ਵਿਰਲਾ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬੂਝਏ ॥
તેને અકથ્ય વાર્તા સાંભળીને નિર્વાણ પદ મેળવી લીધું છે. આ સત્યને કોઈ દુર્લભ ગુરુમુખ જ સમજે છે.
ਓਹੁ ਸਬਦਿ ਸਮਾਏ ਆਪੁ ਗਵਾਏ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਸੋਝੀ ਸੂਝਏ ॥
તે શબ્દોમાં લીન થઈને પોતાનો અહંકાર દૂર કરીને ત્રણેય લોકનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી લે છે.
ਰਹੈ ਅਤੀਤੁ ਅਪਰੰਪਰਿ ਰਾਤਾ ਸਾਚੁ ਮਨਿ ਗੁਣ ਸਾਰਿਆ ॥
તે અપરંપાર પ્રભુમાં લીન થયેલા અલગ બની રહે છે અને મનમાં સત્યનું જ ગુણગાન કરતા રહે છે.
ਓਹੁ ਪੂਰਿ ਰਹਿਆ ਸਰਬ ਠਾਈ ਨਾਨਕਾ ਉਰਿ ਧਾਰਿਆ ॥੩॥
હે નાનક! તેને તે પરમાત્માને પોતાના હૃદયમાં વસાવી લીધો છે, જે દરેક જગ્યા પર વસેલો છે ॥૩॥
ਮਹਲਿ ਬੁਲਾਇੜੀਏ ਭਗਤਿ ਸਨੇਹੀ ਰਾਮ ॥
હે જીવ-સ્ત્રી! જે પરમાત્માએ તને પોતાના મહેલમાં બોલાવી લીધો છે, તે ભક્તિથી પ્રેમ કરનાર છે.
ਗੁਰਮਤਿ ਮਨਿ ਰਹਸੀ ਸੀਝਸਿ ਦੇਹੀ ਰਾਮ ॥
ગુરુના ઉપદેશ દ્વારા ભક્તિ કરવાથી મનમાં આનંદ બની રહે છે અને શરીર પોતાની ઇચ્છામાં સફળ થઈ જાય છે.
ਮਨੁ ਮਾਰਿ ਰੀਝੈ ਸਬਦਿ ਸੀਝੈ ਤ੍ਰੈ ਲੋਕ ਨਾਥੁ ਪਛਾਣਏ ॥
જે જીવ-સ્ત્રી મનને મારીને ખુશ થાય છે, તે શબ્દ દ્વારા પોતાની ઇચ્છામાં સફળ થઈ જાય છે. આ રીતે તે ત્રિલોકીનાથને ઓળખી લે છે.
ਮਨੁ ਡੀਗਿ ਡੋਲਿ ਨ ਜਾਇ ਕਤ ਹੀ ਆਪਣਾ ਪਿਰੁ ਜਾਣਏ ॥
જે પોતાના પ્રિયતમ-પ્રભુને જાણી લે છે, તેનું મન ક્યારેય પણ ડગમગાતું નથી અને ન તો ક્યાંય બીજે જાય છે.
ਮੈ ਆਧਾਰੁ ਤੇਰਾ ਤੂ ਖਸਮੁ ਮੇਰਾ ਮੈ ਤਾਣੁ ਤਕੀਆ ਤੇਰਓ ॥
હે પરમાત્મા! તું મારો માલિક છે, મને તારો જ આશરો છે અને મને તારું જ આત્મબળ છે.
ਸਾਚਿ ਸੂਚਾ ਸਦਾ ਨਾਨਕ ਗੁਰ ਸਬਦਿ ਝਗਰੁ ਨਿਬੇਰਓ ॥੪॥੨॥
હે નાનક! સત્યમાં લીન રહેનાર હંમેશા શુદ્ધ છે, ગુરુના શબ્દએ બધો ઝઘડો સમાપ્ત કરી દીધો છે ॥૪॥૨॥
ਛੰਤ ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੪ ਮੰਗਲ
છંદ બિલાવલ મહેલ ૪ મંગળ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਮੇਰਾ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਸੇਜੈ ਆਇਆ ਮਨੁ ਸੁਖਿ ਸਮਾਣਾ ਰਾਮ ॥
મારો પ્રભુ મારી હૃદયરૂપી પથારી પર આવી ગયો છે, જેનાથી મન સુખી થઈ ગયું છે.
ਗੁਰਿ ਤੁਠੈ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਪਾਇਆ ਰੰਗਿ ਰਲੀਆ ਮਾਣਾ ਰਾਮ ॥
ગુરુના ખુશ થવા પર જ મેં પ્રભુને મેળવ્યો છે, હવે હું તેનાથી રંગરેલિયા મનાવી રહી છું.
ਵਡਭਾਗੀਆ ਸੋਹਾਗਣੀ ਹਰਿ ਮਸਤਕਿ ਮਾਣਾ ਰਾਮ ॥
તે જ જીવ-સ્ત્રી ખુશનસીબ તેમજ સુહાગણ છે, જેના માથા પર હરિ-નામરૂપી રત્ન ઉદય છે.
ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਹਰਿ ਸੋਹਾਗੁ ਹੈ ਨਾਨਕ ਮਨਿ ਭਾਣਾ ਰਾਮ ॥੧॥
હે નાનક! પ્રભુ જ મારો સુહાગ છે, જે મારા મનને ગમી રહ્યો છે ॥૧॥
ਨਿੰਮਾਣਿਆ ਹਰਿ ਮਾਣੁ ਹੈ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਹਰਿ ਆਪੈ ਰਾਮ ॥
વિનમ્ર તેમજ સન્માનહીન જીવો માટે પ્રભુ જ માનનીય છે અને પ્રભુ જ બધા માટે પૂજ્ય છે.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਆਪੁ ਗਵਾਇਆ ਨਿਤ ਹਰਿ ਹਰਿ ਜਾਪੈ ਰਾਮ ॥
જેને ગુરુના માધ્યમથી પોતાના અહંકારને દૂર કરી લીધો છે, તે રોજ પ્રભુનું નામ જપતો રહે છે.
ਮੇਰੇ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭ ਭਾਵੈ ਸੋ ਕਰੈ ਹਰਿ ਰੰਗਿ ਹਰਿ ਰਾਪੈ ਰਾਮ ॥
મારા પ્રભુને જે સારું લાગે છે, તે જ કરે છે. આથી તે હરિના રંગમાં જ લીન રહે છે.
ਜਨੁ ਨਾਨਕੁ ਸਹਜਿ ਮਿਲਾਇਆ ਹਰਿ ਰਸਿ ਹਰਿ ਧ੍ਰਾਪੈ ਰਾਮ ॥੨॥
દાસ નાનકને પ્રભુએ સરળ જ પોતાની સાથે મળાવી લીધો છે અને તે હરિ-રસ પીને તૃપ્ત રહે છે ॥૨॥
ਮਾਣਸ ਜਨਮਿ ਹਰਿ ਪਾਈਐ ਹਰਿ ਰਾਵਣ ਵੇਰਾ ਰਾਮ ॥
મનુષ્ય જન્મમાં જ પરમાત્માને મેળવી શકાય છે, આથી આ હરિ-સ્મરણનો સોનેરી સમય છે.
ਗੁਰਮੁਖਿ ਮਿਲੁ ਸੋਹਾਗਣੀ ਰੰਗੁ ਹੋਇ ਘਣੇਰਾ ਰਾਮ ॥
ગુરુના માધ્યમથી જીવાત્મા પરમાત્માથી મળીને સુહાગણ બની જાય છે અને ખુબ આનંદ પ્રાપ્ત કરે છે.
ਜਿਨ ਮਾਣਸ ਜਨਮਿ ਨ ਪਾਇਆ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹ ਭਾਗੁ ਮੰਦੇਰਾ ਰਾਮ ॥
જેને મનુષ્ય જન્મમાં પરમાત્માને પ્રાપ્ત કર્યો નથી, આ તેનું દુર્ભાગ્ય છે.
ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਹਰਿ ਰਾਖੁ ਪ੍ਰਭ ਨਾਨਕੁ ਜਨੁ ਤੇਰਾ ਰਾਮ ॥੩॥
હે પ્રભુ! નાનક તારો દાસ છે, પોતાની શરણમાં રાખ ॥૩॥
ਗੁਰਿ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਅਗਮੁ ਦ੍ਰਿੜਾਇਆ ਮਨੁ ਤਨੁ ਰੰਗਿ ਭੀਨਾ ਰਾਮ ॥
ગુરુએ પ્રભુનું નામ મને દ્રઢ કરાવી દીધું છે, જેનાથી મન-શરીર તેના રંગમાં પલળી ગયું છે.