Page 843
ਮਨਮੁਖ ਮੁਏ ਅਪਣਾ ਜਨਮੁ ਖੋਇ ॥
મનમુખી જીવ પોતાનું કિંમતી જીવન ગુમાવીને મૃત્યુને પ્રાપ્ત થઈ જાય છે.
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵੇ ਭਰਮੁ ਚੁਕਾਏ ॥
જો તે સદ્દગુરૂની સેવા કરે તો તેનો ભ્રમ દૂર થઈ જાય છે અને
ਘਰ ਹੀ ਅੰਦਰਿ ਸਚੁ ਮਹਲੁ ਪਾਏ ॥੯॥
પોતાના શરીરરૂપી ઘરમાં જ સત્યને મેળવી લે છે ॥૯॥
ਆਪੇ ਪੂਰਾ ਕਰੇ ਸੁ ਹੋਇ ॥
સંપૂર્ણ પરમેશ્વર જે કરે છે, તે જ થાય છે.
ਏਹਿ ਥਿਤੀ ਵਾਰ ਦੂਜਾ ਦੋਇ ॥
આ તિથિઓ તેમજ વાર દ્વેતભાવ ઉત્પન્ન કરે છે.
ਸਤਿਗੁਰ ਬਾਝਹੁ ਅੰਧੁ ਗੁਬਾਰੁ ॥
સદ્દગુરુ વગર જગતમાં ગાઢ અંધકાર બની રહે છે.
ਥਿਤੀ ਵਾਰ ਸੇਵਹਿ ਮੁਗਧ ਗਵਾਰ ॥
મૂર્ખ મનુષ્ય જ તિથીઓ તેમજ વારોને માને છે.
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਬੂਝੈ ਸੋਝੀ ਪਾਇ ॥
હે નાનક! જે ગુરુમુખ બનીને જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે છે, તેને સમજ થઈ જાય છે અને
ਇਕਤੁ ਨਾਮਿ ਸਦਾ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥੧੦॥੨॥
તે હંમેશા પરમાત્માના નામમાં લીન રહે છે ॥૧૦॥૨॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੧ ਛੰਤ ਦਖਣੀ
બિલાવલ મહેલ ૧ છંદ દક્ષિણ
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਮੁੰਧ ਨਵੇਲੜੀਆ ਗੋਇਲਿ ਆਈ ਰਾਮ ॥
જીવરૂપી નવવધૂ મુગ્ધાએ આ જગતરૂપી ગોચરમાં થોડા દિવસો માટે આવી છે.
ਮਟੁਕੀ ਡਾਰਿ ਧਰੀ ਹਰਿ ਲਿਵ ਲਾਈ ਰਾਮ ॥
તેને દૂધથી ભરેલી મટકીને માથેથી ઉતારીને પરમાત્મામાં લગન લગાવી લીધી છે.
ਲਿਵ ਲਾਇ ਹਰਿ ਸਿਉ ਰਹੀ ਗੋਇਲਿ ਸਹਜਿ ਸਬਦਿ ਸੀਗਾਰੀਆ ॥
તેને પરમાત્મામાં લગન લગાવીને સરળ જ શબ્દનો શણગાર કરી લીધો છે.
ਕਰ ਜੋੜਿ ਗੁਰ ਪਹਿ ਕਰਿ ਬਿਨੰਤੀ ਮਿਲਹੁ ਸਾਚਿ ਪਿਆਰੀਆ ॥
તે હાથ જોડીને ગુરુથી વિનંતી કરે છે કે મને સાચા પ્રિયતમથી મળાવી દે.
ਧਨ ਭਾਇ ਭਗਤੀ ਦੇਖਿ ਪ੍ਰੀਤਮ ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧੁ ਨਿਵਾਰਿਆ ॥
તેને ભક્તિ ભાવના દ્વારા પ્રિયતમને જોઈને કામ-ક્રોધને દૂર કરી દીધો છે.
ਨਾਨਕ ਮੁੰਧ ਨਵੇਲ ਸੁੰਦਰਿ ਦੇਖਿ ਪਿਰੁ ਸਾਧਾਰਿਆ ॥੧॥
હે નાનક! તે સુંદર નવવધૂ મુગ્ધાએ પ્રિયતમને જોઈને શ્રદ્ધા ધારણ કરી લીધી છે ॥૧॥
ਸਚਿ ਨਵੇਲੜੀਏ ਜੋਬਨਿ ਬਾਲੀ ਰਾਮ ॥
હે નવ-વધુ જીવ-સ્ત્રી! સત્ય દ્વારા યૌવનમાં પણ ભોળી બની રહે.
ਆਉ ਨ ਜਾਉ ਕਹੀ ਅਪਨੇ ਸਹ ਨਾਲੀ ਰਾਮ ॥
પોતાના પતિની સાથે બની રહે અને ક્યાંય બીજે ન આવો અને ન જાઓ.
ਨਾਹ ਅਪਨੇ ਸੰਗਿ ਦਾਸੀ ਮੈ ਭਗਤਿ ਹਰਿ ਕੀ ਭਾਵਏ ॥
પોતાના પ્રભુની દાસી બનીને તેની સાથે જ રહે. મને તો હરિની ભક્તિ સારી લાગે છે.
ਅਗਾਧਿ ਬੋਧਿ ਅਕਥੁ ਕਥੀਐ ਸਹਜਿ ਪ੍ਰਭ ਗੁਣ ਗਾਵਏ ॥
હું તેનું કથન કરું છું, જેનુ જ્ઞાન અથાહ તેમજ અકથ્ય છે, હું સરળ જ પ્રભુનું ગુણગાન કરતી રહું છું.
ਰਾਮ ਨਾਮ ਰਸਾਲ ਰਸੀਆ ਰਵੈ ਸਾਚਿ ਪਿਆਰੀਆ ॥
રામનું નામ રસોનો સમુદ્ર છે. તે રસિયા તેનાથી જ આનંદ કરે છે, જે સત્યથી પ્રેમ કરે છે.
ਗੁਰਿ ਸਬਦੁ ਦੀਆ ਦਾਨੁ ਕੀਆ ਨਾਨਕਾ ਵੀਚਾਰੀਆ ॥੨॥
હે નાનક! જેને ગુરુએ શબ્દ દાન કર્યું છે, તે જ વિચારવાન બન્યો છે ॥૨॥
ਸ੍ਰੀਧਰ ਮੋਹਿਅੜੀ ਪਿਰ ਸੰਗਿ ਸੂਤੀ ਰਾਮ ॥
પ્રભુના મોહમાં મુગ્ધ થયેલી જીવ-સ્ત્રી તેનો જ સંગ પ્રાપ્ત કરે છે.
ਗੁਰ ਕੈ ਭਾਇ ਚਲੋ ਸਾਚਿ ਸੰਗੂਤੀ ਰਾਮ ॥
ગુરુની રજા પ્રમાણે ચાલનારી જીવ-સ્ત્રી સત્યની સાથે જ મળી જાય છે.
ਧਨ ਸਾਚਿ ਸੰਗੂਤੀ ਹਰਿ ਸੰਗਿ ਸੂਤੀ ਸੰਗਿ ਸਖੀ ਸਹੇਲੀਆ ॥
પોતાની બહેનપણીઓ સાથે તે સત્યમાં જ લીન રહે છે અને પરમાત્માનો જ સંયોગ પ્રાપ્ત કરે છે.
ਇਕ ਭਾਇ ਇਕ ਮਨਿ ਨਾਮੁ ਵਸਿਆ ਸਤਿਗੁਰੂ ਹਮ ਮੇਲੀਆ ॥
એક મન થવાથી પ્રેમ દ્વારા પ્રભુનું નામ મનમાં વસી ગયું છે અને સદ્દગુરૂએ પરમાત્માથી મળાવી દીધો છે.
ਦਿਨੁ ਰੈਣਿ ਘੜੀ ਨ ਚਸਾ ਵਿਸਰੈ ਸਾਸਿ ਸਾਸਿ ਨਿਰੰਜਨੋ ॥
તે નિરંજનને દરેક ધબકારાથી સ્મરણ કરું છું અને તે દિવસ-રાત એક ક્ષણ અને એક પળ માટે પણ ભૂલતો નથી.
ਸਬਦਿ ਜੋਤਿ ਜਗਾਇ ਦੀਪਕੁ ਨਾਨਕਾ ਭਉ ਭੰਜਨੋ ॥੩॥
હે નાનક! મનરૂપી દીવામાં શબ્દનો પ્રકાશ પ્રકાશિત કર્યો છે, જે બધા ભય નાશ કરનારી છે ॥૩॥
ਜੋਤਿ ਸਬਾਇੜੀਏ ਤ੍ਰਿਭਵਣ ਸਾਰੇ ਰਾਮ ॥
હે બહેનપણી! જેનો પ્રકાશ ત્રણેય લોકમાં ફેલાયેલો છે.
ਘਟਿ ਘਟਿ ਰਵਿ ਰਹਿਆ ਅਲਖ ਅਪਾਰੇ ਰਾਮ ॥
તે અદ્રશ્ય, અપાર પરમાત્મા દરેક શરીરમાં વસેલો છે.
ਅਲਖ ਅਪਾਰ ਅਪਾਰੁ ਸਾਚਾ ਆਪੁ ਮਾਰਿ ਮਿਲਾਈਐ ॥
તે અદ્રશ્ય, અપરંપાર, સાચા પરમેશ્વરથી અહંકારનો નાશ કરીને જ મળાય છે.
ਹਉਮੈ ਮਮਤਾ ਲੋਭੁ ਜਾਲਹੁ ਸਬਦਿ ਮੈਲੁ ਚੁਕਾਈਐ ॥
પોતાના અહમ, મમતા તેમજ લોભને સળગાવી દે અને શબ્દો દ્વારા મનની ગંદકી દૂર કરી દીધી.
ਦਰਿ ਜਾਇ ਦਰਸਨੁ ਕਰੀ ਭਾਣੈ ਤਾਰਿ ਤਾਰਣਹਾਰਿਆ ॥
હે તારણહાર! શ્રદ્ધાથી તેના દરવાજે જઈને તેના દર્શન કર. આ સંસાર-સમુદ્રથી તારી દે.
ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਚਾਖਿ ਤ੍ਰਿਪਤੀ ਨਾਨਕਾ ਉਰ ਧਾਰਿਆ ॥੪॥੧॥
હે નાનક! જેને હરિને હૃદયમાં વસાવી લીધો છે, તે હરિનું નામ અમૃત ચાખીને તૃપ્ત થઈ ગયો છે ॥૪॥૧॥
ਬਿਲਾਵਲੁ ਮਹਲਾ ੧ ॥
બિલાવલ મહેલ ૧॥
ਮੈ ਮਨਿ ਚਾਉ ਘਣਾ ਸਾਚਿ ਵਿਗਾਸੀ ਰਾਮ ॥
હે બહેનપણી! મારા મનમાં ખૂબ ઈચ્છા ઉત્પન્ન થઈ ગઈ છે, હું સત્ય દ્વારા ખીલેલી રહું છું.
ਮੋਹੀ ਪ੍ਰੇਮ ਪਿਰੇ ਪ੍ਰਭਿ ਅਬਿਨਾਸੀ ਰਾਮ ॥
અવિનાશી પ્રભુનાં પ્રેમે મને મોહી લીધો છે.
ਅਵਿਗਤੋ ਹਰਿ ਨਾਥੁ ਨਾਥਹ ਤਿਸੈ ਭਾਵੈ ਸੋ ਥੀਐ ॥
સ્થિર પરમાત્મા નાથોનો નાથ છે, જે તને ગમે છે, તે જ થાય છે.
ਕਿਰਪਾਲੁ ਸਦਾ ਦਇਆਲੁ ਦਾਤਾ ਜੀਆ ਅੰਦਰਿ ਤੂੰ ਜੀਐ ॥
હે દાતા! તું હંમેશા કૃપાળુ તેમજ દયાળુ છે અને બધા જીવોની અંદર તું જ જીવન રૂપમાં છે.