Page 694
ਪਿੰਧੀ ਉਭਕਲੇ ਸੰਸਾਰਾ ॥
જગતના જીવ કુવાઓની જેમ સંસાર સમુદ્રમાં ડુબકીઓ લગાવતા રહે છે અર્થાત જન્મ-મરણના ચક્રમાં ભટકતા રહે છે.
ਭ੍ਰਮਿ ਭ੍ਰਮਿ ਆਏ ਤੁਮ ਚੇ ਦੁਆਰਾ ॥
હે પ્રભુ! બીજી યોનિઓમાં ભટકી-ભટકીને હવે હું તારા દરવાજા પર તારી શરણમાં આવ્યો છું.
ਤੂ ਕੁਨੁ ਰੇ ॥
હે પ્રાણી! પ્રભુ પૂછે છે કે તું કોણ છે?
ਮੈ ਜੀ ॥ ਨਾਮਾ ॥ ਹੋ ਜੀ ॥
હે પ્રભુ! ભક્ત ઉત્તર આપે છે કે હું નામદેવ છું.
ਆਲਾ ਤੇ ਨਿਵਾਰਣਾ ਜਮ ਕਾਰਣਾ ॥੩॥੪॥
મને જગતની જંજટમાંથી કાઢી દે, જે યમોનાં ભયનું કારણ છે ॥૩॥૪॥
ਪਤਿਤ ਪਾਵਨ ਮਾਧਉ ਬਿਰਦੁ ਤੇਰਾ ॥
હે માધવ! તારો જન્મજાત સ્વભાવ પાપીઓને પવિત્ર કરવાનું છે.
ਧੰਨਿ ਤੇ ਵੈ ਮੁਨਿ ਜਨ ਜਿਨ ਧਿਆਇਓ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੁ ਮੇਰਾ ॥੧॥
તે મુનિજન ધન્ય છે, જેને મારા હરિ-પ્રભુનું ધ્યાન કર્યું છે ॥૧॥
ਮੇਰੈ ਮਾਥੈ ਲਾਗੀ ਲੇ ਧੂਰਿ ਗੋਬਿੰਦ ਚਰਨਨ ਕੀ ॥
મારા માથા પર ગોવિંદની ચરણ-ધૂળ લાગી ચૂકી છે.
ਸੁਰਿ ਨਰ ਮੁਨਿ ਜਨ ਤਿਨਹੂ ਤੇ ਦੂਰਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
દેવતા, મનુષ્ય તેમજ મુનિજન તેની ચરણ-ધૂળથી દૂર જ રહે છે ॥૧॥વિરામ॥
ਦੀਨ ਕਾ ਦਇਆਲੁ ਮਾਧੌ ਗਰਬ ਪਰਹਾਰੀ ॥
હે માધવ! તું ગરીબો પર દયા કરનાર છે અને અહંકારીઓનો અહંકાર નાશ કરનાર છે.
ਚਰਨ ਸਰਨ ਨਾਮਾ ਬਲਿ ਤਿਹਾਰੀ ॥੨॥੫॥
હે પ્રભુ! નામદેવ પ્રાર્થના કરે છે કે મેં તારા ચારણોની શરણ લીધી છે અને હું તારા પર જ બલિહાર જાવ છું ॥૨॥૫॥
ਧਨਾਸਰੀ ਭਗਤ ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਕੀ
ધનાસરી ભગત રવિદાસ જી ની
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਹਮ ਸਰਿ ਦੀਨੁ ਦਇਆਲੁ ਨ ਤੁਮ ਸਰਿ ਅਬ ਪਤੀਆਰੁ ਕਿਆ ਕੀਜੈ ॥
હે પરમેશ્વર! મારા જેવું કોઈ ગરીબ નથી અને તારા જેવું બીજું કોઈ દયાળુ નથી. હવે સારી અને અજમાયશ શું કરની છે?
ਬਚਨੀ ਤੋਰ ਮੋਰ ਮਨੁ ਮਾਨੈ ਜਨ ਕਉ ਪੂਰਨੁ ਦੀਜੈ ॥੧॥
પોતાના સેવકને આ સંપૂર્ણપણે આપ કે મારું મન તારા વચનો પર આસ્થા ધારણ કરે ॥૧॥
ਹਉ ਬਲਿ ਬਲਿ ਜਾਉ ਰਮਈਆ ਕਾਰਨੇ ॥
હે રામ! હું તારા પર શરીર તેમજ મનથી બલિહાર જાવ છું.
ਕਾਰਨ ਕਵਨ ਅਬੋਲ ॥ ਰਹਾਉ ॥
પછી ક્યાં કારણે તું મારાથી બોલી શા માટે રહ્યો નથી ॥વિરામ॥
ਬਹੁਤ ਜਨਮ ਬਿਛੁਰੇ ਥੇ ਮਾਧਉ ਇਹੁ ਜਨਮੁ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਾਰੇ ਲੇਖੇ ॥
હે માધવ! હું અનેક જન્મોથી તારાથી અલગ થયેલ છું અને પોતાનો આ જન્મ તારા પર અર્પણ કરું છું.
ਕਹਿ ਰਵਿਦਾਸ ਆਸ ਲਗਿ ਜੀਵਉ ਚਿਰ ਭਇਓ ਦਰਸਨੁ ਦੇਖੇ ॥੨॥੧॥
હે પ્રભુ! રવિદાસ કહે છે કે તારા દર્શન માટે શાશ્વત થઈ ગયો છે, હવે તો હું તારા દર્શન કરવાની આશામાં જ જીવંત છું ॥૨॥૧॥
ਚਿਤ ਸਿਮਰਨੁ ਕਰਉ ਨੈਨ ਅਵਿਲੋਕਨੋ ਸ੍ਰਵਨ ਬਾਨੀ ਸੁਜਸੁ ਪੂਰਿ ਰਾਖਉ ॥
મારી તો આ જ ઇચ્છા છે કે હું પોતાના મનથી પરમાત્માનું સ્મરણ કરતો રહું અને પોતાની આંખોથી તેના દર્શન કરતો રહું. હું વાણી શ્રવણ કરું અને પરમાત્માનો સુયશ પોતાના કાનોમાં સાંભળતો રહું.
ਮਨੁ ਸੁ ਮਧੁਕਰੁ ਕਰਉ ਚਰਨ ਹਿਰਦੇ ਧਰਉ ਰਸਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਰਾਮ ਨਾਮ ਭਾਖਉ ॥੧॥
હું પોતાના મનને સુંદર ભમરો બનાવું અને પ્રભુના ચરણ-કમળને પોતાના હૃદયમાં વસાવીને રાખું.
ਮੇਰੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿਉ ਜਿਨਿ ਘਟੈ ॥
મારો પ્રેમ ગોવિંદની સાથે ક્યારેય ઓછો ન થાય.
ਮੈ ਤਉ ਮੋਲਿ ਮਹਗੀ ਲਈ ਜੀਅ ਸਟੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ત્યારથી આ પ્રેમ પોતાના પ્રાણ આપીને કિંમત ચૂકાવીને ખૂબ મોંઘો લીધો છે ॥૧॥વિરામ॥
ਸਾਧਸੰਗਤਿ ਬਿਨਾ ਭਾਉ ਨਹੀ ਊਪਜੈ ਭਾਵ ਬਿਨੁ ਭਗਤਿ ਨਹੀ ਹੋਇ ਤੇਰੀ ॥
હે પ્રભુ! સંતોની સંગતિ વગર તારી સાથે પ્રેમ ઉત્પન્ન થતો નથી અને પ્રેમ વગર તારી ભક્તિ થઈ શકતી નથી.
ਕਹੈ ਰਵਿਦਾਸੁ ਇਕ ਬੇਨਤੀ ਹਰਿ ਸਿਉ ਪੈਜ ਰਾਖਹੁ ਰਾਜਾ ਰਾਮ ਮੇਰੀ ॥੨॥੨॥
હે રાજા રામ! રવિદાસ પ્રભુની સમક્ષ એક વિનંતી કરે છે કે મારી લાજ-પ્રતિષ્ઠા બચાવ ॥૨॥૨॥
ਨਾਮੁ ਤੇਰੋ ਆਰਤੀ ਮਜਨੁ ਮੁਰਾਰੇ ॥
હે પરમાત્મા! તારું નામ જ આરતી છે અને આ જ પવિત્ર તીર્થ-સ્નાન છે.
ਹਰਿ ਕੇ ਨਾਮ ਬਿਨੁ ਝੂਠੇ ਸਗਲ ਪਾਸਾਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
પરમાત્માના નામ-સ્મરણ વગર બીજા બધા આડંબર અસત્ય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਨਾਮੁ ਤੇਰੋ ਆਸਨੋ ਨਾਮੁ ਤੇਰੋ ਉਰਸਾ ਨਾਮੁ ਤੇਰਾ ਕੇਸਰੋ ਲੇ ਛਿਟਕਾਰੇ ॥
હે પ્રભુ! તારું નામ જ સુંદર આસન છે, તારું નામ જ ચંદન ઘસનાર પથ્થર છે અને તારું નામ જ કેસર છે, જેને જપીને તારા પર છંટકાવે છે.
ਨਾਮੁ ਤੇਰਾ ਅੰਭੁਲਾ ਨਾਮੁ ਤੇਰੋ ਚੰਦਨੋ ਘਸਿ ਜਪੇ ਨਾਮੁ ਲੇ ਤੁਝਹਿ ਕਉ ਚਾਰੇ ॥੧॥
તારું નામ જ જળ છે અને તારું નામ જ ચંદન છે. હું આ ચંદનને ઘસીને અર્થાત તારા નામને જપીને તારી સમક્ષ ભેટ કરું છું ॥૧॥
ਨਾਮੁ ਤੇਰਾ ਦੀਵਾ ਨਾਮੁ ਤੇਰੋ ਬਾਤੀ ਨਾਮੁ ਤੇਰੋ ਤੇਲੁ ਲੇ ਮਾਹਿ ਪਸਾਰੇ ॥
તારું નામ જ દીવો છે અને તારું નામ જ વાટ છે. તારું નામ જ તેલ છે, જેને લઈને હું દીવામાં નાખું છું.
ਨਾਮ ਤੇਰੇ ਕੀ ਜੋਤਿ ਲਗਾਈ ਭਇਓ ਉਜਿਆਰੋ ਭਵਨ ਸਗਲਾਰੇ ॥੨॥
મેં તારા નામનો જ પ્રકાશ પ્રકાશિત કર્યો છે, જેનાથી બધા લોકોમાં અંજવાળુ થઈ ગયું છે ॥૨॥
ਨਾਮੁ ਤੇਰੋ ਤਾਗਾ ਨਾਮੁ ਫੂਲ ਮਾਲਾ ਭਾਰ ਅਠਾਰਹ ਸਗਲ ਜੂਠਾਰੇ ॥
તારું નામ જ દોરો છે અને તારું નામ જ ફૂલોની માળા છે. બીજી અઢાર વજનવાળી બધી વનસ્પતિ અસત્ય છે.
ਤੇਰੋ ਕੀਆ ਤੁਝਹਿ ਕਿਆ ਅਰਪਉ ਨਾਮੁ ਤੇਰਾ ਤੁਹੀ ਚਵਰ ਢੋਲਾਰੇ ॥੩॥
હે પ્રભુ! તારો ઉત્પન્ન કરેલ કયો પદાર્થ તને ભેટ કરું? તારું નામ જ પાંખો છે પરંતુ પાંખો પણ તું પોતે જ મારાથી ઝુલાવે છે ॥૩॥
ਦਸ ਅਠਾ ਅਠਸਠੇ ਚਾਰੇ ਖਾਣੀ ਇਹੈ ਵਰਤਣਿ ਹੈ ਸਗਲ ਸੰਸਾਰੇ ॥
આખા સંસારમાં આ જ વ્યવહાર થઈ રહ્યો છે કે લોકો અઢાર પુરાણોની કથાઓ સંભળાતા રહે છે, અડસઠ તીર્થો પર સ્નાન કરતા રહે છે.
ਕਹੈ ਰਵਿਦਾਸੁ ਨਾਮੁ ਤੇਰੋ ਆਰਤੀ ਸਤਿ ਨਾਮੁ ਹੈ ਹਰਿ ਭੋਗ ਤੁਹਾਰੇ ॥੪॥੩॥
હે પરમેશ્વર! રવિદાસનું કહેવું છે કે તારું નામ જ આરતી છે અને તારું સત્ય-નામ જ તારો ભોગ-પ્રસાદ છે ॥૪॥૩॥