Page 613
ਜਿਹ ਜਨ ਓਟ ਗਹੀ ਪ੍ਰਭ ਤੇਰੀ ਸੇ ਸੁਖੀਏ ਪ੍ਰਭ ਸਰਣੇ ॥
હે પ્રભુ! જે ભક્તોએ તારો આશરો લીધો છે, તે તારા શરણમાં સુખ ભોગવે છે.
ਜਿਹ ਨਰ ਬਿਸਰਿਆ ਪੁਰਖੁ ਬਿਧਾਤਾ ਤੇ ਦੁਖੀਆ ਮਹਿ ਗਨਣੇ ॥੨॥
જે લોકોને પરમપુરુષ વિધાતા ભૂલી ગયો છે, તે દુઃખી મનુષ્યોમાં ગણાય છે ॥૨॥
ਜਿਹ ਗੁਰ ਮਾਨਿ ਪ੍ਰਭੂ ਲਿਵ ਲਾਈ ਤਿਹ ਮਹਾ ਅਨੰਦ ਰਸੁ ਕਰਿਆ ॥
જેને ગુરુ પર શ્રદ્ધા ધારણ કરીને પ્રભુમાં સુર લગાવ્યા છે, તેને મહા આનંદના રસની લાગણી થઈ છે.
ਜਿਹ ਪ੍ਰਭੂ ਬਿਸਾਰਿ ਗੁਰ ਤੇ ਬੇਮੁਖਾਈ ਤੇ ਨਰਕ ਘੋਰ ਮਹਿ ਪਰਿਆ ॥੩॥
જે પ્રભુને ભૂલીને ગુરુથી વિમુખ થઈ જાય છે, તે ભયાનક નરકમાં પડે છે ॥૩॥
ਜਿਤੁ ਕੋ ਲਾਇਆ ਤਿਤ ਹੀ ਲਾਗਾ ਤੈਸੋ ਹੀ ਵਰਤਾਰਾ ॥
જેમ પરમાત્મા કોઈ મનુષ્યને લગાવે છે, તે તેમ જ લાગી જાય છે, તેમ જ તેનું આચરણ બની જાય છે.
ਨਾਨਕ ਸਹ ਪਕਰੀ ਸੰਤਨ ਕੀ ਰਿਦੈ ਭਏ ਮਗਨ ਚਰਨਾਰਾ ॥੪॥੪॥੧੫॥
નાનકે તો સંતોનો આશ્રય પકડ્યો છે અને તેનું હૃદય પ્રભુ-ચરણોમાં મગ્ન ગયું છે ॥૪॥૪॥૧૫॥
ਸੋਰਠਿ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સોરઠી મહેલ ૫॥
ਰਾਜਨ ਮਹਿ ਰਾਜਾ ਉਰਝਾਇਓ ਮਾਨਨ ਮਹਿ ਅਭਿਮਾਨੀ ॥
જેમ રાજા રાજ્યના કાર્યોમાં જ ફસાયેલો રહે છે, જેમ અભિમાની પુરુષ અભિમાનમાં જ ફસાયેલ રહે છે,
ਲੋਭਨ ਮਹਿ ਲੋਭੀ ਲੋਭਾਇਓ ਤਿਉ ਹਰਿ ਰੰਗਿ ਰਚੇ ਗਿਆਨੀ ॥੧॥
જેમ લોભી પુરુષ લોભમાં જ મુગ્ધ રહે છે, તેમ જ જ્ઞાની પુરુષ પરમાત્માના રંગમાં લીન રહે છે ॥૧॥
ਹਰਿ ਜਨ ਕਉ ਇਹੀ ਸੁਹਾਵੈ ॥
ભક્તને તો આ જ સારું લાગે છે
ਪੇਖਿ ਨਿਕਟਿ ਕਰਿ ਸੇਵਾ ਸਤਿਗੁਰ ਹਰਿ ਕੀਰਤਨਿ ਹੀ ਤ੍ਰਿਪਤਾਵੈ ॥ ਰਹਾਉ ॥
તે નજીક જ દર્શન કરીને સદ્દગુરૂની સેવા કરતો રહે અને પરમાત્માનું ભજન કરીને જ તૃપ્ત થાય છે ॥વિરામ॥
ਅਮਲਨ ਸਿਉ ਅਮਲੀ ਲਪਟਾਇਓ ਭੂਮਨ ਭੂਮਿ ਪਿਆਰੀ ॥
નશો કરનાર પુરુષ માદક પદાર્થોમાં જ લીન રહે છે અને ભૂસ્વામીને પોતાની ભૂમિની વૃદ્ધિથી પ્રેમ છે.
ਖੀਰ ਸੰਗਿ ਬਾਰਿਕੁ ਹੈ ਲੀਨਾ ਪ੍ਰਭ ਸੰਤ ਐਸੇ ਹਿਤਕਾਰੀ ॥੨॥
જેમ નાના બાળકનો દૂધથી લગાવ છે, તેમ જ સંતજન પ્રભુથી અતિશય પ્રેમ કરે છે ॥૨॥
ਬਿਦਿਆ ਮਹਿ ਬਿਦੁਅੰਸੀ ਰਚਿਆ ਨੈਨ ਦੇਖਿ ਸੁਖੁ ਪਾਵਹਿ ॥
વિદ્વાન પુરુષ વિદ્યાના અભ્યાસમાં જ મગ્ન રહે છે અને આંખો સૌંદર્ય રૂપ જોઈ-જોઈને સુખની લાગણી કરે છે.
ਜੈਸੇ ਰਸਨਾ ਸਾਦਿ ਲੁਭਾਨੀ ਤਿਉ ਹਰਿ ਜਨ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਵਹਿ ॥੩॥
જેમ જીભ વૈવિધ્યસભર સ્વાદોમાં મસ્ત રહે છે, તેમ જ ભક્ત પરમાત્માના ગુણગાન કરવામાં લીન રહે છે ॥૩॥
ਜੈਸੀ ਭੂਖ ਤੈਸੀ ਕਾ ਪੂਰਕੁ ਸਗਲ ਘਟਾ ਕਾ ਸੁਆਮੀ ॥
તે બધા હૃદયોના સ્વામી જેવી મનુષ્યની ભૂખ-ઈચ્છા છે, તેવી જ આ ઇચ્છા પૂર્ણ કરનાર છે.
ਨਾਨਕ ਪਿਆਸ ਲਗੀ ਦਰਸਨ ਕੀ ਪ੍ਰਭੁ ਮਿਲਿਆ ਅੰਤਰਜਾਮੀ ॥੪॥੫॥੧੬॥
નાનકને તો પ્રભુ-દર્શનની તીવ્ર ઈચ્છા હતી અને અંતર્યામી પ્રભુ તેને મળી ગયો છે ॥૪॥૫॥૧૬॥
ਸੋਰਠਿ ਮਹਲਾ ੫ ॥
સોરઠી મહેલ ૫॥
ਹਮ ਮੈਲੇ ਤੁਮ ਊਜਲ ਕਰਤੇ ਹਮ ਨਿਰਗੁਨ ਤੂ ਦਾਤਾ ॥
હે પતિતપાવન! અમે પાપોની ગંદકીથી ગંદા છીએ અને તું જ અમને પવિત્ર કરે છે. અમે નિર્ગુણ છીએ અને તું અમારો દાતા છે.
ਹਮ ਮੂਰਖ ਤੁਮ ਚਤੁਰ ਸਿਆਣੇ ਤੂ ਸਰਬ ਕਲਾ ਕਾ ਗਿਆਤਾ ॥੧॥
અમે મૂર્ખ છીએ, પરંતુ તું ચતુર છે. તું જ સર્વકળાનો જ્ઞાતા છે ॥૧॥
ਮਾਧੋ ਹਮ ਐਸੇ ਤੂ ਐਸਾ ॥
હે પ્રભુ! અમે જીવ એવા નીચ છીએ અને તું આમ સર્વકળા સંપૂર્ણ છે.
ਹਮ ਪਾਪੀ ਤੁਮ ਪਾਪ ਖੰਡਨ ਨੀਕੋ ਠਾਕੁਰ ਦੇਸਾ ॥ ਰਹਾਉ ॥
હે ઠાકોર! અમે ખુબ પાપી છીએ અને તું પાપોનો નાશ કરનાર છે. તારું નિવાસ સ્થાન મનમોહક છે ॥વિરામ॥
ਤੁਮ ਸਭ ਸਾਜੇ ਸਾਜਿ ਨਿਵਾਜੇ ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਦੇ ਪ੍ਰਾਨਾ ॥
હે પરમેશ્વર! તું જ આત્મા, શરીર તેમજ પ્રાણ આપીને બધાની રચના કરીને સન્માન કરે છે.
ਨਿਰਗੁਨੀਆਰੇ ਗੁਨੁ ਨਹੀ ਕੋਈ ਤੁਮ ਦਾਨੁ ਦੇਹੁ ਮਿਹਰਵਾਨਾ ॥੨॥
હે દયાળુ પ્રભુ! અમે ગુણવિહીન છીએ અને કોઈ પણ ગુણ અમારી અંદર હાજર નથી. તેથી અમને ગુણોનું દાન આપ ॥૨॥
ਤੁਮ ਕਰਹੁ ਭਲਾ ਹਮ ਭਲੋ ਨ ਜਾਨਹ ਤੁਮ ਸਦਾ ਸਦਾ ਦਇਆਲਾ ॥
હે દીનદયાળુ! અમારું જીવોનું તું સારું જ કરે છે પરંતુ અમે નિમ્ન જીવ તારા સારાને સમજતા નથી. તું અમારા પર હંમેશા જ દયાવાન છે.
ਤੁਮ ਸੁਖਦਾਈ ਪੁਰਖ ਬਿਧਾਤੇ ਤੁਮ ਰਾਖਹੁ ਅਪੁਨੇ ਬਾਲਾ ॥੩॥
હે પરમપુરુષ વિધાતા! તું અમને સુખ-સમૃદ્ધિ આપનાર છે, આથી તું પોતાના બાળકની રક્ષા કરજે ॥૩॥
ਤੁਮ ਨਿਧਾਨ ਅਟਲ ਸੁਲਿਤਾਨ ਜੀਅ ਜੰਤ ਸਭਿ ਜਾਚੈ ॥
હે પ્રભુ! તું ગુણોનો ભંડોળ છે, સ્થિર સુલતાન છે અને બધા જીવ તારી સમક્ષ તારાથી જ ભિક્ષા માંગે છે.
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਹਮ ਇਹੈ ਹਵਾਲਾ ਰਾਖੁ ਸੰਤਨ ਕੈ ਪਾਛੈ ॥੪॥੬॥੧੭॥
હે પરમેશ્વર! નાનકનું કહેવું છે કે અમારા જીવોનો આ જ હાલ છે. તેથી તું અમારા પર અપાર કૃપા કરીને અમને સંતોના રસ્તા પર ચલાવ ॥૪॥૬॥૧૭॥
ਸੋਰਠਿ ਮਹਲਾ ੫ ਘਰੁ ੨ ॥
સોરઠી મહેલ ૫ ઘર ૨॥
ਮਾਤ ਗਰਭ ਮਹਿ ਆਪਨ ਸਿਮਰਨੁ ਦੇ ਤਹ ਤੁਮ ਰਾਖਨਹਾਰੇ ॥
જેમ તે માતાના ગર્ભમાં પોતાના સ્મરણનું દાન આપીને મારી રક્ષા કરી હતી
ਪਾਵਕ ਸਾਗਰ ਅਥਾਹ ਲਹਰਿ ਮਹਿ ਤਾਰਹੁ ਤਾਰਨਹਾਰੇ ॥੧॥
હે મુક્તિદાતા પ્રભુ! તેમ જ આ જગતરૂપી આગ સાગરની અગમ્ય લહેરોથી મને પાર કરી દે ॥૧॥
ਮਾਧੌ ਤੂ ਠਾਕੁਰੁ ਸਿਰਿ ਮੋਰਾ ॥
હે પરમાત્મા! તું જ મારા માથા પર મારો ઠાકોર છે અને
ਈਹਾ ਊਹਾ ਤੁਹਾਰੋ ਧੋਰਾ ॥ ਰਹਾਉ ॥
લોક-પરલોકમાં તારો જ મને આશરો છે ॥વિરામ॥
ਕੀਤੇ ਕਉ ਮੇਰੈ ਸੰਮਾਨੈ ਕਰਣਹਾਰੁ ਤ੍ਰਿਣੁ ਜਾਨੈ ॥
પરમાત્મા દ્વારા રચિત પદાર્થોને નિમ્ન મનુષ્ય પર્વત જેમ મોટો જાણે છે પરંતુ તે રચયિતાને તણખા માત્ર જ સમજે છે.
ਤੂ ਦਾਤਾ ਮਾਗਨ ਕਉ ਸਗਲੀ ਦਾਨੁ ਦੇਹਿ ਪ੍ਰਭ ਭਾਨੈ ॥੨॥
હે પરમાત્મા! તું દાતા છે અને બધા તારા દરવાજા પર ભિખારી છે. પરંતુ તું પોતાની ઈચ્છાનુસાર જ દાન આપે છે ॥૨॥
ਖਿਨ ਮਹਿ ਅਵਰੁ ਖਿਨੈ ਮਹਿ ਅਵਰਾ ਅਚਰਜ ਚਲਤ ਤੁਮਾਰੇ ॥
હે પ્રભુ! તારી લીલાઓ અદભુત છે કારણ કે એક ક્ષણમાં તુ કંઈક હોય છે અને એક ક્ષણમાં કંઈક અન્ય પણ.
ਰੂੜੋ ਗੂੜੋ ਗਹਿਰ ਗੰਭੀਰੋ ਊਚੌ ਅਗਮ ਅਪਾਰੇ ॥੩॥
તું સુંદર, રહસ્યપૂર્ણ, ગહન-ગંભીર, સર્વોચ્ચ, અગમ્ય તેમજ અપાર છે ॥૩॥