Page 547
ਬਿਨਵੰਤ ਨਾਨਕ ਕਰ ਦੇਇ ਰਾਖਹੁ ਗੋਬਿੰਦ ਦੀਨ ਦਇਆਰਾ ॥੪॥
નાનકની પ્રાર્થના છે કે હે દીનદયાલ ગોવિંદ! પોતાની કૃપાનો હાથ રાખીને મારી રક્ષા કરો ॥૪॥
ਸੋ ਦਿਨੁ ਸਫਲੁ ਗਣਿਆ ਹਰਿ ਪ੍ਰਭੂ ਮਿਲਾਇਆ ਰਾਮ ॥
તે દિવસ ખુબ શુભ ગણાય છે જ્યારે પરમાત્માથી મેળાપ થાય છે
ਸਭਿ ਸੁਖ ਪਰਗਟਿਆ ਦੁਖ ਦੂਰਿ ਪਰਾਇਆ ਰਾਮ ॥
બધા સુખ ઐશ્વર્ય પ્રત્યક્ષ થઈ ગયા છે તથા દુઃખ મરાઠી દૂર થઈ ગયા છે
ਸੁਖ ਸਹਜ ਅਨਦ ਬਿਨੋਦ ਸਦ ਹੀ ਗੁਨ ਗੁਪਾਲ ਨਿਤ ਗਾਈਐ ॥
દરરોજ જ જગત પાલક ગોપાલના ગુણગાન કરવાથી હંમેશા જ સરળ સુખ અને આનંદ વિનોદની ઉપલબ્ધી થાય છે
ਭਜੁ ਸਾਧਸੰਗੇ ਮਿਲੇ ਰੰਗੇ ਬਹੁੜਿ ਜੋਨਿ ਨ ਧਾਈਐ ॥
સંતોની સભામાં સામેલ થઈને હું પ્રભુના નામનું ભજન કરું છું જેના ફળસ્વરૂપ મારે બીજીવાર યોનિઓમાં ભટકવું પડશે નહીં
ਗਹਿ ਕੰਠਿ ਲਾਏ ਸਹਜਿ ਸੁਭਾਏ ਆਦਿ ਅੰਕੁਰੁ ਆਇਆ ॥
પરમાત્માએ સરળ-સ્વભાવથી જ મને પોતાના ગળેથી લગાવી લીધો છે અને મારા પૂર્વ જન્મના કર્મોના અંકુર અંકુરિત થઈ ગયા છે
ਬਿਨਵੰਤ ਨਾਨਕ ਆਪਿ ਮਿਲਿਆ ਬਹੁੜਿ ਕਤਹੂ ਨ ਜਾਇਆ ॥੫॥੪॥੭॥
નાનક પ્રાર્થના કરે છે કે પરમાત્મા પોતે જ મને મળી ગયા છે અને તે કદાચિત મરાથી દૂર જશે નહીં ॥૫॥૪॥૭॥
ਬਿਹਾਗੜਾ ਮਹਲਾ ੫ ਛੰਤ ॥
રાગ બિહાગડા મહેલ ૫ છંદ ॥
ਸੁਨਹੁ ਬੇਨੰਤੀਆ ਸੁਆਮੀ ਮੇਰੇ ਰਾਮ ॥
હે મારા સ્વામી! મારી વિંનતી સાંભળો
ਕੋਟਿ ਅਪ੍ਰਾਧ ਭਰੇ ਭੀ ਤੇਰੇ ਚੇਰੇ ਰਾਮ ॥
અમે જીવોમાં ભલે કરોડો જ અપરાધ ભરેલા છે પરંતુ તો પણ અમે તારા જ સેવક છીએ
ਦੁਖ ਹਰਨ ਕਿਰਪਾ ਕਰਨ ਮੋਹਨ ਕਲਿ ਕਲੇਸਹ ਭੰਜਨਾ ॥
હે દુઃખનાશક! હે કૃપા કરવાવાળા મોહન! હે ઝઘડા-ક્લેશના નાશક!
ਸਰਨਿ ਤੇਰੀ ਰਖਿ ਲੇਹੁ ਮੇਰੀ ਸਰਬ ਮੈ ਨਿਰੰਜਨਾ ॥
હે સર્વવ્યાપક નિરંજન! હું તારી શરણમાં આવ્યો છું દયા કરીને મારી લાજ-પ્રતિષ્ઠા રાખો
ਸੁਨਤ ਪੇਖਤ ਸੰਗਿ ਸਭ ਕੈ ਪ੍ਰਭ ਨੇਰਹੂ ਤੇ ਨੇਰੇ ॥
પ્રભુ બધાને સાંભળે અને જોવે છે તે આપણા બધાની સાથે છે અને નજીકથી ખુબ નજીક છે
ਅਰਦਾਸਿ ਨਾਨਕ ਸੁਨਿ ਸੁਆਮੀ ਰਖਿ ਲੇਹੁ ਘਰ ਕੇ ਚੇਰੇ ॥੧॥
હે સ્વામી! નાનકની પ્રાર્થના સાંભળી લો અને મને પોતાના ઘરના સેવકની જેમ રાખી લો ॥૧॥
ਤੂ ਸਮਰਥੁ ਸਦਾ ਹਮ ਦੀਨ ਭੇਖਾਰੀ ਰਾਮ ॥
હે રામ! તું હંમેશા સર્વશક્તિમાન છે પરંતુ અમે જીવ તો ગરીબ ભિખારી છીએ
ਮਾਇਆ ਮੋਹਿ ਮਗਨੁ ਕਢਿ ਲੇਹੁ ਮੁਰਾਰੀ ਰਾਮ ॥
હે મુરારી પ્રભુ! હું માયાના મોહમાં મગ્ન છું દયા કરીને મને માયામાંથી કાઢી નાખો
ਲੋਭਿ ਮੋਹਿ ਬਿਕਾਰਿ ਬਾਧਿਓ ਅਨਿਕ ਦੋਖ ਕਮਾਵਨੇ ॥
લોભ, મોહ અને વિકારોમાં ફસાઈને મેં અનેક દોષ કર્યા છે
ਅਲਿਪਤ ਬੰਧਨ ਰਹਤ ਕਰਤਾ ਕੀਆ ਅਪਨਾ ਪਾਵਨੇ ॥
જીવ પોતાના કરેલા શુભાશુભ કર્મોનું ફળ ભોગવે છે
ਕਰਿ ਅਨੁਗ੍ਰਹੁ ਪਤਿਤ ਪਾਵਨ ਬਹੁ ਜੋਨਿ ਭ੍ਰਮਤੇ ਹਾਰੀ ॥
હે પતિત પાવન! મારા પર કૃપા કરો કારણ કે હું અનેક યોનિઓમાં ભટકીને હારી ગયો છું
ਬਿਨਵੰਤਿ ਨਾਨਕ ਦਾਸੁ ਹਰਿ ਕਾ ਪ੍ਰਭ ਜੀਅ ਪ੍ਰਾਨ ਅਧਾਰੀ ॥੨॥
નાનક પ્રાર્થના કરે છે કે હું પરમાત્માનો સેવક છું અને આ મારી આત્મા અને પ્રાણોનો આધાર છે ॥૨॥
ਤੂ ਸਮਰਥੁ ਵਡਾ ਮੇਰੀ ਮਤਿ ਥੋਰੀ ਰਾਮ ॥
હે રામ! તું સર્વ કળા સમર્થ અને ખૂબ મોટો છે પરંતુ મારી બુદ્ધિ ખુબ તુચ્છ છે
ਪਾਲਹਿ ਅਕਿਰਤਘਨਾ ਪੂਰਨ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਤੇਰੀ ਰਾਮ ॥
તું કૃતઘ્ન જીવોનું પણ ભરણ પોષણ કરે છે અને બધા જીવો પર તારી પૂર્ણ કૃપા-દ્રષ્ટિ છે
ਅਗਾਧਿ ਬੋਧਿ ਅਪਾਰ ਕਰਤੇ ਮੋਹਿ ਨੀਚੁ ਕਛੂ ਨ ਜਾਨਾ ॥
હે જગતના રચયિતા! તું આપર છે અને તારું જ્ઞાન અનંત છે પરંતુ હું નીચ કંઈ પણ જાણતો નથી
ਰਤਨੁ ਤਿਆਗਿ ਸੰਗ੍ਰਹਨ ਕਉਡੀ ਪਸੂ ਨੀਚੁ ਇਆਨਾ ॥
હું તો પશુઓની જેમ મૂંગો અને નીચ છું જે તારા અમૂલ્ય નામ-રત્નને ત્યાગીને કોડીઓ એકઠી કરી છે
ਤਿਆਗਿ ਚਲਤੀ ਮਹਾ ਚੰਚਲਿ ਦੋਖ ਕਰਿ ਕਰਿ ਜੋਰੀ ॥
હે પ્રભુ! મેં દોષ કરીને આ માયા કમાય છે જે મહા ચંચળ છે અને જીવને ત્યાગીને ચાલી જાય છે
ਨਾਨਕ ਸਰਨਿ ਸਮਰਥ ਸੁਆਮੀ ਪੈਜ ਰਾਖਹੁ ਮੋਰੀ ॥੩॥
નાનકનું કહેવું છે કે હે સર્વકળા સમર્થ પ્રભુ! હું તારી શરણમાં આવ્યો છું દયા કરીને મારી લાજ રાખો ॥૩॥
ਜਾ ਤੇ ਵੀਛੁੜਿਆ ਤਿਨਿ ਆਪਿ ਮਿਲਾਇਆ ਰਾਮ ॥
જે પરમાત્માથી અલગ થયા હતા, તેને પોતે જ પોતાની સાથે મેળવી લીધા છે
ਸਾਧੂ ਸੰਗਮੇ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਇਆ ਰਾਮ ॥
સંતોની સભામાં સામેલ થઈને શ્રી હરિના ગુણગાન કર્યા છે
ਗੁਣ ਗਾਇ ਗੋਵਿਦ ਸਦਾ ਨੀਕੇ ਕਲਿਆਣ ਮੈ ਪਰਗਟ ਭਏ ॥
તે જગત પાલકની ગુણ સ્તુતિ કરવાથી કલ્યાણ સ્વરૂપ પ્રભુ પ્રત્યક્ષ થઈ ગયા છે
ਸੇਜਾ ਸੁਹਾਵੀ ਸੰਗਿ ਪ੍ਰਭ ਕੈ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਭ ਕਰਿ ਲਏ ॥
પ્રભુની સાથે મારી હદય-પથારી સોહામણી થઈ ગઈ છે અને તેને મને પોતાનો બનાવી લીધો છે
ਛੋਡਿ ਚਿੰਤ ਅਚਿੰਤ ਹੋਏ ਬਹੁੜਿ ਦੂਖੁ ਨ ਪਾਇਆ ॥
હું ચિંતા છોડીને નિશ્ચિત થઈ ગયો છું અને મેં ફરી કોઈ દુઃખ પ્રાપ્ત કર્યું નથી
ਨਾਨਕ ਦਰਸਨੁ ਪੇਖਿ ਜੀਵੇ ਗੋਵਿੰਦ ਗੁਣ ਨਿਧਿ ਗਾਇਆ ॥੪॥੫॥੮॥
નાનકનું કહેવું છે કે તે તો પરમાત્માના દર્શન કરીને જ જીવિત રહે છે અને ગુણોના ભંડાર પ્રભુનું યશોગાન કરતો રહે છે ॥૪॥૫॥૮॥
ਬਿਹਾਗੜਾ ਮਹਲਾ ੫ ਛੰਤ ॥
રાગ બિહાગડા મહેલ ૫ છંદ ॥
ਬੋਲਿ ਸੁਧਰਮੀੜਿਆ ਮੋਨਿ ਕਤ ਧਾਰੀ ਰਾਮ ॥
હે સુધર્મી મનુષ્ય જીવ! બોલ, શા માટે મૌન ધારણ કરેલું છે?
ਤੂ ਨੇਤ੍ਰੀ ਦੇਖਿ ਚਲਿਆ ਮਾਇਆ ਬਿਉਹਾਰੀ ਰਾਮ ॥
પોતાની આંખોથી તે માયાનો વ્યવહાર કરવાવાળા જોઈ લીધા છે જે બધા નાશવાન છે
ਸੰਗਿ ਤੇਰੈ ਕਛੁ ਨ ਚਾਲੈ ਬਿਨਾ ਗੋਬਿੰਦ ਨਾਮਾ ॥
હે મનુષ્ય જીવ! ગોવિંદના નામના આધારે તારી સાથે કંઈ પણ જતું નથી
ਦੇਸ ਵੇਸ ਸੁਵਰਨ ਰੂਪਾ ਸਗਲ ਊਣੇ ਕਾਮਾ ॥
દેશ, વસ્ત્ર, સોના તથા ચાંદી આ બધા કાર્ય વ્યર્થ છે
ਪੁਤ੍ਰ ਕਲਤ੍ਰ ਨ ਸੰਗਿ ਸੋਭਾ ਹਸਤ ਘੋਰਿ ਵਿਕਾਰੀ ॥
પુત્ર, પત્ની, દુનિયાની શોભા જીવનો સાથ દેતી નથી અને હાથી-ઘોડા તથા અન્ય આકર્ષણ વિકારો તરફ પ્રેરિત કરે છે
ਬਿਨਵੰਤ ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਸਾਧਸੰਗਮ ਸਭ ਮਿਥਿਆ ਸੰਸਾਰੀ ॥੧॥
નાનક પ્રાર્થના કરે છે કે સંતોની સંગતિ વગર આખું જગત ખોટું છે ॥૧॥