Page 499
ਬਲਵੰਤਿ ਬਿਆਪਿ ਰਹੀ ਸਭ ਮਹੀ ॥
આ બળવાન માયા બધાની અંદર વાસ કરે છે
ਅਵਰੁ ਨ ਜਾਨਸਿ ਕੋਊ ਮਰਮਾ ਗੁਰ ਕਿਰਪਾ ਤੇ ਲਹੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તેનો તફાવત ગુરુની કૃપાથી જ મેળવી શકાય છે બીજું કોઈ પણ તેને જાણતું નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਜੀਤਿ ਜੀਤਿ ਜੀਤੇ ਸਭਿ ਥਾਨਾ ਸਗਲ ਭਵਨ ਲਪਟਹੀ ॥
આ પ્રબળ માયા હંમેશાથી બધા સ્થાન જીતતી આવી છે તથા તે આખા જગતથી લપેટાયેલી છે
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸਾਧ ਤੇ ਭਾਗੀ ਹੋਇ ਚੇਰੀ ਚਰਨ ਗਹੀ ॥੨॥੫॥੧੪॥
હે નાનક! પરંતુ તે પ્રબળ માયા સાધુની પાસેથી દૂર ભાગી ગઈ છે અને દાસી બનીને તેને સાધુના ચરણ પકડી લીધા છે ॥૨॥૫॥૧૪॥
ਗੂਜਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગુજરી મહેલ ૫ ॥
ਦੁਇ ਕਰ ਜੋੜਿ ਕਰੀ ਬੇਨੰਤੀ ਠਾਕੁਰੁ ਅਪਨਾ ਧਿਆਇਆ ॥
મેં પોતાના બંને હાથ જોડીને વિનંતી કરી અને પોતાના ઠાકુરજીનું ધ્યાન કર્યું છે
ਹਾਥ ਦੇਇ ਰਾਖੇ ਪਰਮੇਸਰਿ ਸਗਲਾ ਦੁਰਤੁ ਮਿਟਾਇਆ ॥੧॥
પરમેશ્વરે પોતાના હાથ દઈને મારી રક્ષા કરી છે તથા મારા બધા કષ્ટ મટાડી દીધા છે ॥૧॥
ਠਾਕੁਰ ਹੋਏ ਆਪਿ ਦਇਆਲ ॥
ઠાકુર તમે દયાળુ થયા છો
ਭਈ ਕਲਿਆਣ ਆਨੰਦ ਰੂਪ ਹੁਈ ਹੈ ਉਬਰੇ ਬਾਲ ਗੁਪਾਲ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ચારેય બાજુ કલ્યાણ અને હર્ષોઉલ્લાસ થઈ ગયું છે તેણે પોતાના બાળકોનો ઉદ્ધાર કર્યો છે ॥૧॥વિરામ॥
ਮਿਲਿ ਵਰ ਨਾਰੀ ਮੰਗਲੁ ਗਾਇਆ ਠਾਕੁਰ ਕਾ ਜੈਕਾਰੁ ॥
પોતાના વરને મળીને જીવ-સ્ત્રી મંગલ ગીત ગાય રહી છે અને પોતાના ઠાકુરનો જયજયકાર કરી રહી છે
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਤਿਸੁ ਗੁਰ ਬਲਿਹਾਰੀ ਜਿਨਿ ਸਭ ਕਾ ਕੀਆ ਉਧਾਰੁ ॥੨॥੬॥੧੫॥
હે નાનક! હું તે ગુરુ પર બલિહાર જાઉં છું જેણે બધનાઓ ઉદ્ધાર કર્યો છે ॥૨॥૬॥૧૫॥
ਗੂਜਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગુજરી મહેલ ૫ ॥
ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਭਾਈ ਸੁਤ ਬੰਧਪ ਤਿਨ ਕਾ ਬਲੁ ਹੈ ਥੋਰਾ ॥
મનુષ્યને પોતાના માતા-પિતા,ભાઈ,પુત્ર અને સંબંધીઓનું બળ થોડું જ મળે છે
ਅਨਿਕ ਰੰਗ ਮਾਇਆ ਕੇ ਪੇਖੇ ਕਿਛੁ ਸਾਥਿ ਨ ਚਾਲੈ ਭੋਰਾ ॥੧॥
મેં માયાના અનેક રંગ જોયા છે પરંતુ થોડું માત્ર પણ મનુષ્ય સાથે જતું નથી ॥૧॥
ਠਾਕੁਰ ਤੁਝ ਬਿਨੁ ਆਹਿ ਨ ਮੋਰਾ ॥
હે ઠાકુર! તારા વગર મારુ કોઈ પણ નથી
ਮੋਹਿ ਅਨਾਥ ਨਿਰਗੁਨ ਗੁਣੁ ਨਾਹੀ ਮੈ ਆਹਿਓ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਰਾ ਧੋਰਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હું ગુણહીન અનાથ છું મારામાં કોઈ ગુણ હાજર નથી અને મને તારો જ સહારો જોઈએ છે ॥૧॥વિરામ॥
ਬਲਿ ਬਲਿ ਬਲਿ ਬਲਿ ਚਰਣ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਾਰੇ ਈਹਾ ਊਹਾ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਾਰਾ ਜੋਰਾ ॥
હું તારા ચરણો પર વારંવાર બલિહાર જાઉં છું લોક-પરલોકમાં તારું જ જોર છે
ਸਾਧਸੰਗਿ ਨਾਨਕ ਦਰਸੁ ਪਾਇਓ ਬਿਨਸਿਓ ਸਗਲ ਨਿਹੋਰਾ ॥੨॥੭॥੧੬॥
હે નાનક! સત્સંગતિમાં મેં પ્રભુ દર્શન કરી લીધા છે અને બીજાની દયા સમાપ્ત થઈ ગયું છે ॥૨॥૭॥૧૬॥
ਗੂਜਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગુજરી મહેલ ૫ ॥
ਆਲ ਜਾਲ ਭ੍ਰਮ ਮੋਹ ਤਜਾਵੈ ਪ੍ਰਭ ਸੇਤੀ ਰੰਗੁ ਲਾਈ ॥
સંત ઘરના જાળ, ભ્રમ તેમજ મોહથી મુક્ત કરી દે છે અને જીવનો પ્રભુથી પ્રેમ નાખી દે છે
ਮਨ ਕਉ ਇਹ ਉਪਦੇਸੁ ਦ੍ਰਿੜਾਵੈ ਸਹਜਿ ਸਹਜਿ ਗੁਣ ਗਾਈ ॥੧॥
તે મનને આ ઉપદેશ દ્રઢ કરાવે છે કે સહેલા-સહેલા પ્રભુના ગુણગાન કરતો રહે ॥૧॥
ਸਾਜਨ ਐਸੋ ਸੰਤੁ ਸਹਾਈ ॥
હે સાજન! સંતજી એવા સહાયક છે કે
ਜਿਸੁ ਭੇਟੇ ਤੂਟਹਿ ਮਾਇਆ ਬੰਧ ਬਿਸਰਿ ਨ ਕਬਹੂੰ ਜਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જેના દર્શન માત્રથી જ માયાના બંધન તૂટી જાય છે અને મનુષ્ય પ્રભુને કદાચ ભૂલતો નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਕਰਤ ਕਰਤ ਅਨਿਕ ਬਹੁ ਭਾਤੀ ਨੀਕੀ ਇਹ ਠਹਰਾਈ ॥
અનેક પ્રકારના કર્મ તેમજ વિધિઓ કરતા અંતમાં આ જ નિષ્કર્ષ સારું લાગે છે કે
ਮਿਲਿ ਸਾਧੂ ਹਰਿ ਜਸੁ ਗਾਵੈ ਨਾਨਕ ਭਵਜਲੁ ਪਾਰਿ ਪਰਾਈ ॥੨॥੮॥੧੭॥
હે નાનક! જે મનુષ્ય સાધુ થી મળીને હરિનું યશ ગાન પકડે છે તે સંસાર સમુદ્રથી પર થઈ જાય છે ॥૨॥૮॥૧૭॥
ਗੂਜਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગુજરી મહેલ ૫ ॥
ਖਿਨ ਮਹਿ ਥਾਪਿ ਉਥਾਪਨਹਾਰਾ ਕੀਮਤਿ ਜਾਇ ਨ ਕਰੀ ॥
પ્રભુ એક ક્ષણમાં જન્મ આપવા તેમજ નાશ કરવા માટે સક્ષમ છે તેથી તેનું મૂલ્યાંકન કરી શકાતું નથી
ਰਾਜਾ ਰੰਕੁ ਕਰੈ ਖਿਨ ਭੀਤਰਿ ਨੀਚਹ ਜੋਤਿ ਧਰੀ ॥੧॥
એક ક્ષણમાં જ તે રાજાને રંક બનાવી દે છે અને નીચ કહેવાતાના અંતરમાં પોતાનો પ્રકાશ ઉજાગર કરે છે ॥૧॥
ਧਿਆਈਐ ਅਪਨੋ ਸਦਾ ਹਰੀ ॥
હંમેશા જ પોતાના હરિનું ધ્યાન ધરવું જોઈએ
ਸੋਚ ਅੰਦੇਸਾ ਤਾ ਕਾ ਕਹਾ ਕਰੀਐ ਜਾ ਮਹਿ ਏਕ ਘਰੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
જે જીવનમાં મનુષ્યએ એક પળ અર્થાત થોડી વાર માટે જ રહેવાનું છે એ માટે ચિંતા તેમજ ફિકર શા માટે કરવી જોઈએ ॥૧॥વિરામ॥
ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਰੀ ਟੇਕ ਪੂਰੇ ਮੇਰੇ ਸਤਿਗੁਰ ਮਨ ਸਰਨਿ ਤੁਮ੍ਹ੍ਹਾਰੈ ਪਰੀ ॥
હે મારા સંપૂર્ણ સદ્દગુરુ! અમને તમારો જ આશરો છે અને મારા મને તારી જ શરણ લીધી છે
ਅਚੇਤ ਇਆਨੇ ਬਾਰਿਕ ਨਾਨਕ ਹਮ ਤੁਮ ਰਾਖਹੁ ਧਾਰਿ ਕਰੀ ॥੨॥੯॥੧੮॥
હે નાનક! અમે જ્ઞાનહીન તથા નાસમજ બાળક છું પોતાનો હાથ દઈને અમારી રક્ષા કરો ॥૨॥૯॥૧૮॥
ਗੂਜਰੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ગુજરી મહેલ ૫॥
ਤੂੰ ਦਾਤਾ ਜੀਆ ਸਭਨਾ ਕਾ ਬਸਹੁ ਮੇਰੇ ਮਨ ਮਾਹੀ ॥
હે પરમાત્મા! તું બધા જીવોનો દાતા છે મારા મનમાં પણ આવીને વસી જાઓ
ਚਰਣ ਕਮਲ ਰਿਦ ਮਾਹਿ ਸਮਾਏ ਤਹ ਭਰਮੁ ਅੰਧੇਰਾ ਨਾਹੀ ॥੧॥
જે હૃદયમાં તારા સુંદર ચરણ વસી જાય છે ત્યાં કોઈ ભ્રમ તેમજ અજ્ઞાનતાનું અંધારું રહેતું નથી ॥૧॥
ਠਾਕੁਰ ਜਾ ਸਿਮਰਾ ਤੂੰ ਤਾਹੀ ॥
હે ઠાકુર! હું જ્યાં ક્યાંય પણ તને યાદ કરું છું ત્યાં જ તને મેળવું છું
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਸਰਬ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲਕ ਪ੍ਰਭ ਕਉ ਸਦਾ ਸਲਾਹੀ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હે બધા જીવોના પાલનહાર પ્રભુ! મારા પર કૃપા કરો જો કે હું હંમેશા જ તારું જ સ્તુતિગાન કરતો રહું ॥૧॥વિરામ॥
ਸਾਸਿ ਸਾਸਿ ਤੇਰਾ ਨਾਮੁ ਸਮਾਰਉ ਤੁਮ ਹੀ ਕਉ ਪ੍ਰਭ ਆਹੀ ॥
હે પ્રભુ! હું શ્વાસે-શ્વાસે તારું નામ સ્મરણ કરું છું તથા હંમેશા તારા મિલનની અભિલાષા કરું છું
ਨਾਨਕ ਟੇਕ ਭਈ ਕਰਤੇ ਕੀ ਹੋਰ ਆਸ ਬਿਡਾਣੀ ਲਾਹੀ ॥੨॥੧੦॥੧੯॥
હે નાનક! મને કેવળ સૃષ્ટિકર્તા પ્રભુનો જ સહારો છે અને મેં બીજી બધી આશા ત્યાગી દીધી છે ॥૨॥૧૦॥૧૯॥