Page 440
ਪਿਰੁ ਸੰਗਿ ਕਾਮਣਿ ਜਾਣਿਆ ਗੁਰਿ ਮੇਲਿ ਮਿਲਾਈ ਰਾਮ ॥
હે બહેનપણી! જે જીવ-સ્ત્રીને ગુરુએ પ્રભુ ચરણોમાં જોડી દીધી તેને પ્રભુ-પતિને પોતાની આજુબાજુ વસતો ઓળખી લીધો તે અંતરાત્મામાં ગુરુના શબ્દની કૃપાથી પ્રભુની સાથે એક-મેક થઈ ગઈ.
ਅੰਤਰਿ ਸਬਦਿ ਮਿਲੀ ਸਹਜੇ ਤਪਤਿ ਬੁਝਾਈ ਰਾਮ ॥
આધ્યાત્મિક સ્થિરતામાં ટકીને તેને પોતાની અંદરથી વિકારોવાળી ગરમી ઠારી લીધી.
ਸਬਦਿ ਤਪਤਿ ਬੁਝਾਈ ਅੰਤਰਿ ਸਾਂਤਿ ਆਈ ਸਹਜੇ ਹਰਿ ਰਸੁ ਚਾਖਿਆ ॥
હે બહેનપણી! જે જીવ-સ્ત્રીએ ગુરુના શબ્દની મદદથી પોતાની અંદરથી વિકારોવાળી ગરમી ઠારી લીધી તેની અંદર ઠંડી પડી ગઈ આધ્યાત્મિક સ્થિરતામાં ટકીને તેને હરિ નામનો સ્વાદ ચાખી લીધો.
ਮਿਲਿ ਪ੍ਰੀਤਮ ਅਪਣੇ ਸਦਾ ਰੰਗੁ ਮਾਣੇ ਸਚੈ ਸਬਦਿ ਸੁਭਾਖਿਆ ॥
પોતાના પ્રભુ-પ્રીતમને મળીને તે હંમેશા પ્રેમ-રંગ ભોગવે છે હંમેશા-સ્થિર પ્રભુની મહિમાવાળા ગુરુ-શબ્દમાં જોડાઈને તેની બોલી મીઠી થઈ જાય છે.
ਪੜਿ ਪੜਿ ਪੰਡਿਤ ਮੋਨੀ ਥਾਕੇ ਭੇਖੀ ਮੁਕਤਿ ਨ ਪਾਈ ॥
હે બહેનપણી! પંડિત ધાર્મિક પુસ્તકો વાંચી-વાંચીને મૌનધારી સમાધીઓ લગાવી લગાવીને જોગી જંગમ વગેરે સાધુ વેશ ધારી-ધારીને થાકી ગયા આ રીતથી કોઈએ માયાનાં બંધનોથી છુટકારો પ્રાપ્ત કર્યો નહિ.
ਨਾਨਕ ਬਿਨੁ ਭਗਤੀ ਜਗੁ ਬਉਰਾਨਾ ਸਚੈ ਸਬਦਿ ਮਿਲਾਈ ॥੩॥
હે નાનક! પરમાત્માની ભક્તિ વગર જગત માયાના મોહમાં પાગલ થયેલા ફરે છે હંમેશા-સ્થિર પ્રભુની મહિમાવાળા ગુરુ-શબ્દની કૃપાથી પ્રભુ ચરણોમાં મેળાપ પ્રાપ્ત કરી લે છે. ॥૩॥
ਸਾ ਧਨ ਮਨਿ ਅਨਦੁ ਭਇਆ ਹਰਿ ਜੀਉ ਮੇਲਿ ਪਿਆਰੇ ਰਾਮ ॥
હે બહેનપણી! જે જીવ-સ્ત્રીને પ્રેમાળ હરિ પ્રભુએ પોતાના ચરણોમાં જોડી લીધી તેના મનમાં ઉમંગ ઉત્પન્ન થઈ જાય છે
ਸਾ ਧਨ ਹਰਿ ਕੈ ਰਸਿ ਰਸੀ ਗੁਰ ਕੈ ਸਬਦਿ ਅਪਾਰੇ ਰਾਮ ॥
તે જીવ-સ્ત્રી અપાર પ્રભુની મહિમાવાળા ગુરુ-શબ્દ દ્વારા પરમાત્માના પ્રેમ-રસમાં પલળેલી રહે છે.
ਸਬਦਿ ਅਪਾਰੇ ਮਿਲੇ ਪਿਆਰੇ ਸਦਾ ਗੁਣ ਸਾਰੇ ਮਨਿ ਵਸੇ ॥
અપાર પ્રભુની મહિમાવાળા શબ્દોની કૃપાથી તે જીવ-સ્ત્રી પ્રેમાળ પ્રભુને મળી જાય છે હંમેશા તેના ગુણ પોતાના હૃદયમાં સંભાળીને રાખે છે પ્રભુના ગુણ તેના મનમાં ટકી રહે છે
ਸੇਜ ਸੁਹਾਵੀ ਜਾ ਪਿਰਿ ਰਾਵੀ ਮਿਲਿ ਪ੍ਰੀਤਮ ਅਵਗਣ ਨਸੇ ॥
જ્યારથી પ્રભુ-પતિએ તેને પોતાના ચરણોથી જોડી લીધી તેના હૃદયની પથારી સુંદર બની ગઈ. પ્રીતમ પ્રભુને મળીને તેના બધા અવગુણ દૂર થઈ ગયા
ਜਿਤੁ ਘਰਿ ਨਾਮੁ ਹਰਿ ਸਦਾ ਧਿਆਈਐ ਸੋਹਿਲੜਾ ਜੁਗ ਚਾਰੇ ॥
હે બહેનપણી! જે હૃદય-ઘરમાં પરમાત્માનું નામ હંમેશા સ્મરણ કરવામાં આવે છે ત્યાં હંમેશા જ જાણે ખુશીઓના ગીત ગાવામાં આવી રહ્યા છે.
ਨਾਨਕ ਨਾਮਿ ਰਤੇ ਸਦਾ ਅਨਦੁ ਹੈ ਹਰਿ ਮਿਲਿਆ ਕਾਰਜ ਸਾਰੇ ॥੪॥੧॥੬॥
હે નાનક! જે જીવ પરમાત્માના નામ-રંગમાં રંગાઈ જાય છે તેની અંદર હંમેશા આનંદ બની રહે છે પ્રભુ-ચરણોમાં મળીને તે પોતાના બધા કામ સંવારી લે છે ॥૪॥૧॥૬॥
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
એક શાશ્વત પરમાત્મા છે જે સાચા ગુરુની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય છે
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੩ ਛੰਤ ਘਰੁ ੩ ॥
આશા મહેલ ૩ છંદ ઘર ૩॥
ਸਾਜਨ ਮੇਰੇ ਪ੍ਰੀਤਮਹੁ ਤੁਮ ਸਹ ਕੀ ਭਗਤਿ ਕਰੇਹੋ ॥
હે સત્સંગી સજ્જનો પ્રેમાળ! તું પ્રભુ પતિની ભક્તિ હંમેશા કરતા રહ્યા કર
ਗੁਰੁ ਸੇਵਹੁ ਸਦਾ ਆਪਣਾ ਨਾਮੁ ਪਦਾਰਥੁ ਲੇਹੋ ॥
હંમેશા પોતાના ગુરુના શરણ પડી રહે અને ગુરુથી સૌથી મૂલ્યવાન વસ્તુ હરિ નામ પ્રાપ્ત કર.
ਭਗਤਿ ਕਰਹੁ ਤੁਮ ਸਹੈ ਕੇਰੀ ਜੋ ਸਹ ਪਿਆਰੇ ਭਾਵਏ ॥
હે સજ્જનો! તું પ્રભુ-પતિની જ ભક્તિ કરતો રહે આ ભક્તિ પ્રેમાળ પ્રભુ-પતિને પસંદ આવે છે.
ਆਪਣਾ ਭਾਣਾ ਤੁਮ ਕਰਹੁ ਤਾ ਫਿਰਿ ਸਹ ਖੁਸੀ ਨ ਆਵਏ ॥
જો આ જીવન સફરમાં તું પોતાની જ મરજી કરતો રહીશ તો પ્રભુ-પતિના વખાણ તને મળશે નહીં.
ਭਗਤਿ ਭਾਵ ਇਹੁ ਮਾਰਗੁ ਬਿਖੜਾ ਗੁਰ ਦੁਆਰੈ ਕੋ ਪਾਵਏ ॥
પરંતુ હે પ્રેમાળ! ભક્તિનો અને પ્રેમનો આ રસ્તો ખૂબ મુશ્કેલી ભરેલો છે કોઈ દુર્લભ મનુષ્ય જ આ રસ્તો શોધે છે જે ગુરુના ઓટલા પર આવી પડે છે.
ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਜਿਸੁ ਕਰੇ ਕਿਰਪਾ ਸੋ ਹਰਿ ਭਗਤੀ ਚਿਤੁ ਲਾਵਏ ॥੧॥
નાનક કહે છે, જે મનુષ્ય પર પ્રભુ પોતે કૃપા કરે છે તે મનુષ્ય પોતાનું મન પ્રભુની ભક્તિમાં જોડે છે ॥૧॥
ਮੇਰੇ ਮਨ ਬੈਰਾਗੀਆ ਤੂੰ ਬੈਰਾਗੁ ਕਰਿ ਕਿਸੁ ਦਿਖਾਵਹਿ ॥
હે વૈરાગ્યમાં આવેલા મન! તું વૈરાગ્ય કરીને કોને દેખાડે છે? આ ઉપર-ઉપરથી દેખાડેલ વૈરાગ્યથી તારી અંદર આધ્યાત્મિક આનંદ બની શકશે નહીં.
ਹਰਿ ਸੋਹਿਲਾ ਤਿਨ੍ਹ੍ਹ ਸਦ ਸਦਾ ਜੋ ਹਰਿ ਗੁਣ ਗਾਵਹਿ ॥
હે મન! જે મનુષ્ય પરમાત્માના ગુણ ગાતા રહે છે તેની અંદર હંમેશા જ ઉમંગ તેમજ રસ બની રહે છે.
ਕਰਿ ਬੈਰਾਗੁ ਤੂੰ ਛੋਡਿ ਪਾਖੰਡੁ ਸੋ ਸਹੁ ਸਭੁ ਕਿਛੁ ਜਾਣਏ ॥
હે મન! બહારી દેખાવવાળા વૈરાગનો પાખંડ છોડીને અને પોતાની અંદર મળવાની ઈચ્છા ઉત્પન્ન કર કારણ કે તે પતિ પ્રભુ અંદરની દરેક વાત જાણે છે
ਜਲਿ ਥਲਿ ਮਹੀਅਲਿ ਏਕੋ ਸੋਈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹੁਕਮੁ ਪਛਾਣਏ ॥
તે પ્રભુ પોતે જ જળમાં ધરતીમાં આકાશમાં દરેક જગ્યાએ સમાયેલ છે જે મનુષ્ય ગુરુના શરણ પડે છે તે પેલા પ્રભુની રજાને સમજે છે.
ਜਿਨਿ ਹੁਕਮੁ ਪਛਾਤਾ ਹਰੀ ਕੇਰਾ ਸੋਈ ਸਰਬ ਸੁਖ ਪਾਵਏ ॥
હે મન! જે મનુષ્યએ પરમાત્માની રજા સમજી લીધી તે જ બધા આનંદ પ્રાપ્ત કરે છે
ਇਵ ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਸੋ ਬੈਰਾਗੀ ਅਨਦਿਨੁ ਹਰਿ ਲਿਵ ਲਾਵਏ ॥੨॥
નાનક તને આમ બતાવે છે કે આ રીતના મેળાપની ઈચ્છા રાખનાર મનુષ્ય દરેક સમય પ્રભુ-ચરણોમાં ધ્યાન જોડી રાખે છે ॥૨॥
ਜਹ ਜਹ ਮਨ ਤੂੰ ਧਾਵਦਾ ਤਹ ਤਹ ਹਰਿ ਤੇਰੈ ਨਾਲੇ ॥
હે મન! જ્યાં-જ્યાં તુ દોડતો-ફરે છે ત્યાં-ત્યાં જ પરમાત્મા તારી સાથે જ રહે છે જો તુ તેને પોતાની સાથે વસતો જોવા માંગે છે
ਮਨ ਸਿਆਣਪ ਛੋਡੀਐ ਗੁਰ ਕਾ ਸਬਦੁ ਸਮਾਲੇ ॥
હે મન! પોતાની ચતુરાઈનો આશરો છોડી દેવો જોઈએ. હે મન! ગુરુના શબ્દ પોતાની અંદર સંભાળીને રાખ
ਸਾਥਿ ਤੇਰੈ ਸੋ ਸਹੁ ਸਦਾ ਹੈ ਇਕੁ ਖਿਨੁ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸਮਾਲਹੇ ॥
પછી તે દેખાઈ જશે કે તે પતિ-પ્રભુ હંમેશા તારી સાથે રહે છે.
ਜਨਮ ਜਨਮ ਕੇ ਤੇਰੇ ਪਾਪ ਕਟੇ ਅੰਤਿ ਪਰਮ ਪਦੁ ਪਾਵਹੇ ॥
હે મન! જો તું એક ક્ષણ માટે પણ પરમાત્માનું નામ પોતાની અંદર વસાવે તો તારા અનેક જન્મોનાં પાપ કાપવામાં આવે અને અંતમાં તું સૌથી ઉંચો દરજ્જો પ્રાપ્ત કરી લે.
ਸਾਚੇ ਨਾਲਿ ਤੇਰਾ ਗੰਢੁ ਲਾਗੈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਦਾ ਸਮਾਲੇ ॥
હે મન! ગુરુની શરણ પડીને તું હંમેશા પરમાત્માને પોતાની અંદર વસાવી રાખ આ રીતે તે હંમેશા કાયમ રહેનાર પરમાત્માની સાથે તારો પાક્કો પ્રેમ બની જશે.
ਇਉ ਕਹੈ ਨਾਨਕੁ ਜਹ ਮਨ ਤੂੰ ਧਾਵਦਾ ਤਹ ਹਰਿ ਤੇਰੈ ਸਦਾ ਨਾਲੇ ॥੩॥
નાનક તને આ કહે છે કે હે મન! જ્યાં-જ્યાં તું ભટકતો-ફરે છે ત્યાં-ત્યાં પરમાત્મા હંમેશા તારી સાથે જ રહે છે ॥૩॥
ਸਤਿਗੁਰ ਮਿਲਿਐ ਧਾਵਤੁ ਥੰਮ੍ਹ੍ਹਿਆ ਨਿਜ ਘਰਿ ਵਸਿਆ ਆਏ ॥
જો સાચા ગુરુ મળી જાય, તો મોહ-માયા તરફ દોડતું મન અટકી જાય છે અને આવીને પોતાના સાચા ઘરમાં પ્રભુના ચરણોમાં સ્થાયી થાય છે.
ਨਾਮੁ ਵਿਹਾਝੇ ਨਾਮੁ ਲਏ ਨਾਮਿ ਰਹੇ ਸਮਾਏ ॥
પછી તે નામ ખરીદે છે, નામ જપ કરે છે અને નામમાં જ લીન રહે છે.