Page 62
ਸਰਬੇ ਥਾਈ ਏਕੁ ਤੂੰ ਜਿਉ ਭਾਵੈ ਤਿਉ ਰਾਖੁ ॥
ହେ ଜଗତର ପାଳନ କର୍ତ୍ତା! ତୁମେ ସର୍ବ ବ୍ୟାପକ ଅଟ, ସଂସାରର କୋଣ କୋଣରେ ତୁମେ ବିଦ୍ୟମାନ ଅଛ, ତୁମେ ଯେମିତି ଚାହୁଁ ଅଛ ମୋତେ ସେପରି ରକ୍ଷା କର।
ਗੁਰਮਤਿ ਸਾਚਾ ਮਨਿ ਵਸੈ ਨਾਮੁ ਭਲੋ ਪਤਿ ਸਾਖੁ ॥
ଗୁରୁ ଉପଦେଶ ଅନୁସାରେ ସତ୍ୟ ନାମ ମନୁଷ୍ୟର ହୃଦୟରେ ବାସ କରିଥାଏ, ନାମ ସଙ୍ଗତିରେ ତାହାର ବହୁତ ଇଜ୍ଜତ ହୋଇଥାଏ।
ਹਉਮੈ ਰੋਗੁ ਗਵਾਈਐ ਸਬਦਿ ਸਚੈ ਸਚੁ ਭਾਖੁ ॥੮॥
ଅହଙ୍କାରର ରୋଗକୁ ଦୂର କରି ସେ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଆରାଧନା କରିଥାଏ। ॥8॥
ਆਕਾਸੀ ਪਾਤਾਲਿ ਤੂੰ ਤ੍ਰਿਭਵਣਿ ਰਹਿਆ ਸਮਾਇ ॥
ହେ ପ୍ରଭୂ! ତୁମେ ଆକାଶ, ପାତାଳ ତିନି ଲୋକରେ ସମାନ ହୋଇଛ।
ਆਪੇ ਭਗਤੀ ਭਾਉ ਤੂੰ ਆਪੇ ਮਿਲਹਿ ਮਿਲਾਇ ॥
ତୁମେ ହିନ ଜୀବକୁ ଭକ୍ତିରେ ଲଗାଅ ଆଉ ସ୍ଵୟଂ ତୁମେ ନିଜ ସହିତ ମିଳନ କରାଅ।
ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਨ ਵੀਸਰੈ ਜਿਉ ਭਾਵੈ ਤਿਵੈ ਰਜਾਇ ॥੯॥੧੩॥
ହେ ନାନକ! ମୁଁ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ନାମକୁ କଦାଚିତ ବିସ୍ମୃତ କରେ ନାହିଁ, ହେ ଜଗତର ପାଳନ କର୍ତ୍ତା! ତୁମ ଇଚ୍ଛା ଅନୁସାରେ ହିଁ ମୋର ପାଳନ କର। ॥6॥13॥
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੧ ॥
ସିରିରାଗ ମହଲା 1 ॥
ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਮਨੁ ਬੇਧਿਆ ਅਵਰੁ ਕਿ ਕਰੀ ਵੀਚਾਰੁ ॥
ରାମ ନାମରେ ମୋର ମନ ଲାଗିଯାଇଛି। ଏଥିପାଇଁ ଅନ୍ୟ କାହାର ବିଚାରର କୌଣସି ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ ?
ਸਬਦ ਸੁਰਤਿ ਸੁਖੁ ਊਪਜੈ ਪ੍ਰਭ ਰਾਤਉ ਸੁਖ ਸਾਰੁ ॥
ନାମରେ ଧ୍ୟାନ ଲାଗିଲେ ମନରେ ଆନନ୍ଦ ଉତ୍ପର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ। ବର୍ତ୍ତମାନ, ମୁଁ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ପ୍ରେମରେ ରଙ୍ଗୀନ ହୋଇଯାଇଛି, ଏହା ସୁଖର ଆଧାର ଅଟେ।
ਜਿਉ ਭਾਵੈ ਤਿਉ ਰਾਖੁ ਤੂੰ ਮੈ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਅਧਾਰੁ ॥੧॥
ହେ ଇଶ୍ଵର! ତୁମକୁ ଯେପରି ଭଲ ଲାଗେ, ମୋତେ ସେପରି ରଖ, ତୁମ ହଋ ନାମ ମୋର ଆଧାର ଅଟେ। ॥1॥
ਮਨ ਰੇ ਸਾਚੀ ਖਸਮ ਰਜਾਇ ॥
ହେ ମୋର ମନ! ପତି-ପରମେଶ୍ବରଙ୍କ ଇଚ୍ଛା ହିଁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ସତ୍ୟ ଅଟେ।
ਜਿਨਿ ਤਨੁ ਮਨੁ ਸਾਜਿ ਸੀਗਾਰਿਆ ਤਿਸੁ ਸੇਤੀ ਲਿਵ ਲਾਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ତୁମେ ତକାରୀ ପ୍ରେମରେ ଲୀନ ରୁହ, ଯିଏ ତୁମ ତନ ଏବଂ ମନର ରଚନା କରି ପାଳନ କରନ୍ତି ॥1॥ରୁହ॥
ਤਨੁ ਬੈਸੰਤਰਿ ਹੋਮੀਐ ਇਕ ਰਤੀ ਤੋਲਿ ਕਟਾਇ ॥
ଯଦି ମୁଁ ନିଜ ତନକୁ ଖଣ୍ଡ ଖଣ୍ଡ କରି ଅଗ୍ନିରେ ଜଳାଇଦିଏ,
ਤਨੁ ਮਨੁ ਸਮਧਾ ਜੇ ਕਰੀ ਅਨਦਿਨੁ ਅਗਨਿ ਜਲਾਇ ॥
ଯଦି ମୁଁ ନିଜ ତନ ତଥା ମନକୁ ଇନ୍ଧନ କରେ ଆଉ ଦିନ ରାତି ତାହାକୁ ଅଗ୍ନିରେ ପ୍ରଜ୍ଜ୍ଵଳିତ କରେ,
ਹਰਿ ਨਾਮੈ ਤੁਲਿ ਨ ਪੁਜਈ ਜੇ ਲਖ ਕੋਟੀ ਕਰਮ ਕਮਾਇ ॥੨॥
ଆଉ ଯଦି ମୁଁ କୋଟି କୋଟି ଧାର୍ମିକ ଯଜ୍ଞ କରେ, ତଥାପି ଏହି ସବୁ କର୍ମ ହରି ନାମର ମୂଲ୍ୟ ଦେଇପାରିବ ନାହିଁ। ॥2॥
ਅਰਧ ਸਰੀਰੁ ਕਟਾਈਐ ਸਿਰਿ ਕਰਵਤੁ ਧਰਾਇ ॥
ଯଦି ମୋ’ ମସ୍ତକ ଉପରେ କରତ ରଖି ମୋର ଦେହକୁ ଦୁଇଭାଗରେ କାଟି ଦିଆଯାଏ,
ਤਨੁ ਹੈਮੰਚਲਿ ਗਾਲੀਐ ਭੀ ਮਨ ਤੇ ਰੋਗੁ ਨ ਜਾਇ ॥
ଅଥବା ହିମାଳୟର ବରଫରେ ଶୀତଳ କରାଯାଏ ତାହାହେଲେ ମଧ୍ୟ ମନର ରୋଗ ନିବୃତ୍ତ ହୁଏ ନାହିଁ।
ਹਰਿ ਨਾਮੈ ਤੁਲਿ ਨ ਪੁਜਈ ਸਭ ਡਿਠੀ ਠੋਕਿ ਵਜਾਇ ॥੩॥
ଏହା ଈଶ୍ବରଙ୍କ ନାମ ତୁଲ୍ୟ ହୋଇ ପାରିବ ନାହିଁ, ଏହା ସବୁ ମୁଁ ଯାଞ୍ଚ- ପରୀକ୍ଷା କରି ଜାଣିଦେଇଛି। ॥3॥
ਕੰਚਨ ਕੇ ਕੋਟ ਦਤੁ ਕਰੀ ਬਹੁ ਹੈਵਰ ਗੈਵਰ ਦਾਨੁ ॥
ଯଦି ମୁଁ ସୁନାର ହାତୀ , ଘୋଡା ଦାନ କରିବି ,
ਭੂਮਿ ਦਾਨੁ ਗਊਆ ਘਣੀ ਭੀ ਅੰਤਰਿ ਗਰਬੁ ਗੁਮਾਨੁ ॥
ଆଉ ଯଦି ଭୂମି ଆଉ ଗାଈ ଦାନ କରିବି, ତାହାହେଲେ ମଧ୍ୟ ମୋର ମନର ଭିତରେ ଅହଂକାର ରହିବ।
ਰਾਮ ਨਾਮਿ ਮਨੁ ਬੇਧਿਆ ਗੁਰਿ ਦੀਆ ਸਚੁ ਦਾਨੁ ॥੪॥
ରାମ ନାମରେ ମୋର ,ମନ ଲାଖିଯାଇଛି ଆଉ ଗୁରୁଙ୍କ କୃପା ଦୃଷ୍ଟି ମୋତେ ସଚ୍ଚା ଦାନ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି, ଏହି ରାମ ନାମରେ ମୋର ମନ ଲୀନ ହୋଇଯାଇଛି। ॥4॥
ਮਨਹਠ ਬੁਧੀ ਕੇਤੀਆ ਕੇਤੇ ਬੇਦ ਬੀਚਾਰ ॥
ମନୁଷ୍ୟ ନିଜ ମନର ଜିଦି ଦ୍ଵାରା କେତେ କମ କରିଥାଉ ଆଉ ବେଦରେ କୁହାଯାଇଥିବା ଅନ୍ୟ କେତେ କର୍ମ କାଣ୍ଡ କରିଥାଉ
ਕੇਤੇ ਬੰਧਨ ਜੀਅ ਕੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਮੋਖ ਦੁਆਰ ॥
ଆତ୍ମାର କେତେ ବନ୍ଧନ ଥାଉ, ମୋକ୍ଷ ଦ୍ଵାର ଗୁରୁ ଦ୍ଵାରା ହିଁ ମିଳିଥାଏ।
ਸਚਹੁ ਓਰੈ ਸਭੁ ਕੋ ਉਪਰਿ ਸਚੁ ਆਚਾਰੁ ॥੫॥
ସବୁ ଧର୍ମ-କର୍ମ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ନାମ ଠାରୁ ନ୍ୟୁନ ଅଟେ। ॥5॥
ਸਭੁ ਕੋ ਊਚਾ ਆਖੀਐ ਨੀਚੁ ਨ ਦੀਸੈ ਕੋਇ ॥
ସବୁ ଜୀବନକୁ ଉଚ୍ଚ ଭାବିବା ଉଚିତ ଆଉ ଜୀବକୁ ନିଜ ଠାରୁ ନୀଚ ଭାବ ନାହିଁ।
ਇਕਨੈ ਭਾਂਡੇ ਸਾਜਿਐ ਇਕੁ ਚਾਨਣੁ ਤਿਹੁ ਲੋਇ ॥
କାରଣ ଏହି ସବୁ ଶରୀର ରୂପୀ ପୋଷାକ ଏକ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ରଚନା ଅଟେ। ତିନି ଲୋକର ଜୀବ ଠାରେ ଏକ ହିଁ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଜ୍ୟୋତି ପ୍ରଜ୍ଜ୍ଵଳିତ ହୋଇ ରହିଛି।
ਕਰਮਿ ਮਿਲੈ ਸਚੁ ਪਾਈਐ ਧੁਰਿ ਬਖਸ ਨ ਮੇਟੈ ਕੋਇ ॥੬॥
ପ୍ରଭୁଙ୍କ ସତ୍ୟ ନାମ ତାଙ୍କରି କୃପା ଦ୍ଵାରା ହିଁ ମିଳିଥାଏ। ଆଦିରୁ ଲେଖା ହୋଇଥିବା ପ୍ରଭୁଙ୍କ କୃପାକୁ କେହି ବନ୍ଦ କରିପାରିବ ନାହିଁ ॥6॥
ਸਾਧੁ ਮਿਲੈ ਸਾਧੂ ਜਨੈ ਸੰਤੋਖੁ ਵਸੈ ਗੁਰ ਭਾਇ ॥
ଯେତେବେଳେ ଜଣେ ସାଧୁ ଅନ୍ୟ ସାଧୁ ସହିତ ମିଶିଥାଏ, ସେତେବେଳେ ଗୁରୁଙ୍କ ପ୍ରୀତି ଦ୍ଵାରା ସନ୍ତୋଷ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ।
ਅਕਥ ਕਥਾ ਵੀਚਾਰੀਐ ਜੇ ਸਤਿਗੁਰ ਮਾਹਿ ਸਮਾਇ ॥
ଯଦି ମନୁଷ୍ୟ ସଦଗୁରୁ ଠାରେ ଲୀନ ହୋଇଯାଏ ତାହାହେଲେ ସେ ଅବର୍ଣ୍ଣନନୀୟ ସ୍ଵାମୀର ବାର୍ତ୍ତା ଭାବିବା ଓ ବୁଝିବାରେ ଲାଗିଯାନ୍ତି।
ਪੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਸੰਤੋਖਿਆ ਦਰਗਹਿ ਪੈਧਾ ਜਾਇ ॥੭॥
ସୁଧା ରସ ଅମୃତ ପାନ କରି ସେ ତୃପ୍ତ ହୋଇଯାଏ ଆଉ ମନ-ପ୍ରତିଷ୍ଠାର ବେଶ ଧାରଣ କରି ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦରବାରକୁ ଯାଇଥାଏ। ॥7॥
ਘਟਿ ਘਟਿ ਵਾਜੈ ਕਿੰਗੁਰੀ ਅਨਦਿਨੁ ਸਬਦਿ ਸੁਭਾਇ ॥
ରାତି ଦିନ ସେମାନଙ୍କ ହୃଦୟରେ ଅନାହାତ ଶବ୍ଦ ରୂପୀ ବୀଣା ବାଜୁଅଛି, ଯେଉଁମାନେ ଈଶ୍ବରଙ୍କ ନାମ ସହିତ ପ୍ରେମ କରନ୍ତି।
ਵਿਰਲੇ ਕਉ ਸੋਝੀ ਪਈ ਗੁਰਮੁਖਿ ਮਨੁ ਸਮਝਾਇ ॥
କେହି ବିରଳ ପ୍ରାଣୀ ହିଁ ଅଟେ ଯିଏ ଗୁରୁଙ୍କ ଅନୁକମ୍ପାରୁ ନିଜ ଆତ୍ମାକୁ ସଦମାର୍ଗରେ ଲଗାଇ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਨਾਮੁ ਨ ਵੀਸਰੈ ਛੂਟੈ ਸਬਦੁ ਕਮਾਇ ॥੮॥੧੪॥
ହେ ନାନକ! ମୋତେ ଭଗବାନଙ୍କ ନାମ କେବେ ବି ବିସ୍ମୃତ ନ ହେଉ! ନାମ ଧାରଣ କରି ହିଁ ମନୁଷ୍ୟ ଜେଏନଏମ-ମରଣ ଚକରରୁ ମୁକ୍ତି ପାଏ॥8॥14॥
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੧ ॥
ସିରିରାଗ ମହଲା 1 ॥
ਚਿਤੇ ਦਿਸਹਿ ਧਉਲਹਰ ਬਗੇ ਬੰਕ ਦੁਆਰ ॥
ମନୁଷ୍ୟକୁ ନିଜର ଚିତ୍ରିତ ମହଲ ଦେଖାଯାଉଛି ଯାହାର ଧବଳ ଏବଂ ସୁନ୍ଦର ଦ୍ଵାର ଅଛି।
ਕਰਿ ਮਨ ਖੁਸੀ ਉਸਾਰਿਆ ਦੂਜੈ ਹੇਤਿ ਪਿਆਰਿ ॥
ତାହାକୁ ସେ ବଡ ଆଶାରେ ମାୟାର ପ୍ରେମରେ ତିଆରି କରିଛି।
ਅੰਦਰੁ ਖਾਲੀ ਪ੍ਰੇਮ ਬਿਨੁ ਢਹਿ ਢੇਰੀ ਤਨੁ ਛਾਰੁ ॥੧॥
କିନ୍ତୁ, ତାହାର ହୃଦୟ ଭଗବାନଙ୍କ ପ୍ରେମ ବିନା ଖାଲି ଅଟେ। ତାହାର ଏହି ସୁନ୍ଦର ମହଲ ଧ୍ଵସ୍ତ ହୋଇଯିବ ଆଉ ତାହାର ଶରୀର ମଧ୍ୟ ପାଉଁଶ ହୋଇଯିବ ॥1॥
ਭਾਈ ਰੇ ਤਨੁ ਧਨੁ ਸਾਥਿ ਨ ਹੋਇ ॥
ହେ ଭାଇ! ମୃତ୍ୟୁ ସମୟରେ ତନ ଆଉ ଧାନ ତୋର ସାଥିରେ ଯିବ ନାହିଁ।
ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਧਨੁ ਨਿਰਮਲੋ ਗੁਰੁ ਦਾਤਿ ਕਰੇ ਪ੍ਰਭੁ ਸੋਇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ରାମଙ୍କ ନାମ ହିଁ ନିର୍ମଳ ଧନ ଅଟେ। ଭଗବାନଙ୍କ ରୂପ ଗୁରୁ ହିଁ ନାମର ଦାନ ଜୀବକୁ ଦିଅନ୍ତି ॥1॥ରୁହ॥
ਰਾਮ ਨਾਮੁ ਧਨੁ ਨਿਰਮਲੋ ਜੇ ਦੇਵੈ ਦੇਵਣਹਾਰੁ ॥
ରାମଙ୍କ ନାମ ହିଁ ନିର୍ମଳ ଧନ ମନୁଷ୍ୟକୁ ସେତେବେଳେ ମିଳେ, ଯଦି ଦାତା ଗୁରୁ ସ୍ଵୟଂ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି।
ਆਗੈ ਪੂਛ ਨ ਹੋਵਈ ਜਿਸੁ ਬੇਲੀ ਗੁਰੁ ਕਰਤਾਰੁ ॥
ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା ରୂପୀ ଗୁରୁ ଯାହାର ମିତ୍ର ହୋଇଯାଏ, ତାହାକୁ ପରଲୋକରେ ପଚରା ଉଚରା କରାଯାଏ ନାହିଁ।
ਆਪਿ ਛਡਾਏ ਛੁਟੀਐ ਆਪੇ ਬਖਸਣਹਾਰੁ ॥੨॥
ଯଦି ଇଶ୍ଵର ମନୁଷ୍ୟକୁ ସ୍ଵୟଂ ମୁକ୍ତ କରନ୍ତି, ତାହାହେଲେ ସେ ମୁକ୍ତି ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ, କାରଣ ସେ ସ୍ଵୟଂ ହିଁ କ୍ଷମାଶୀଳ ଅଟନ୍ତି। ॥2॥