Page 1287
ਸਲੋਕ ਮਃ ੧ ॥
ଶ୍ଳୋକ ମହଲା 1॥
ਰਾਤੀ ਕਾਲੁ ਘਟੈ ਦਿਨਿ ਕਾਲੁ ॥
ରାତି ଓ ଦିନରେ ସମୟ ଅତିବାହିତ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ
ਛਿਜੈ ਕਾਇਆ ਹੋਇ ਪਰਾਲੁ ॥
ଶରୀର ସମାପ୍ତ ହୋଇଯାଏ।
ਵਰਤਣਿ ਵਰਤਿਆ ਸਰਬ ਜੰਜਾਲੁ ॥
ବ୍ୟକ୍ତିର ଜୀବନ ସାଂସରର ଧନ୍ଦାରେ ଲୀନ ରହିଥାଏ ଏବଂ
ਭੁਲਿਆ ਚੁਕਿ ਗਇਆ ਤਪ ਤਾਲੁ ॥
ସେ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଭକ୍ତି ଏବଂ ସ୍ମରଣ ଭୁଲି ଯାଇଥାଏ।
ਅੰਧਾ ਝਖਿ ਝਖਿ ਪਇਆ ਝੇਰਿ ॥
ଅଜ୍ଞାନାନ୍ଧ ବ୍ୟକ୍ତି ବ୍ୟର୍ଥ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଧକ୍କା ଖାଇଥାଏ।
ਪਿਛੈ ਰੋਵਹਿ ਲਿਆਵਹਿ ਫੇਰਿ ॥
ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ପରିଜନ ରୋଦନ କରିଥାନ୍ତି, ତାହାର ଜୀବନ ପାଇଁ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଠାରେ ଅନୁରୋଧ କରିଥାନ୍ତି।
ਬਿਨੁ ਬੂਝੇ ਕਿਛੁ ਸੂਝੈ ਨਾਹੀ ॥
ପରନ୍ତୁ ସତ୍ୟକୁ ବୁଝିବା ବିନା କୌଣସି ଜ୍ଞାନ ହୁଏନାହିଁ।
ਮੋਇਆ ਰੋਂਹਿ ਰੋਂਦੇ ਮਰਿ ਜਾਂਹੀ ॥
ମୃତକ ଉପରେ ରୋଦନ କରି କରି ସ୍ଵୟଂ ହିଁ ମୃତ୍ୟୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଯାଏ।
ਨਾਨਕ ਖਸਮੈ ਏਵੈ ਭਾਵੈ ॥
ହେ ନାନକ! ବାସ୍ତବରେ ମାଲିକକୁ ଏହା ମଞ୍ଜୁର ଅଟେ ଏବଂ
ਸੇਈ ਮੁਏ ਜਿਨ ਚਿਤਿ ਨ ਆਵੈ ॥੧॥
ବାସ୍ତବରେ ସେ ହିଁ ମରିଥାଏ, ଯାହାକୁ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସ୍ମରଣ ହୁଏନାହିଁ||1||
ਮਃ ੧ ॥
ମହଲା 1॥
ਮੁਆ ਪਿਆਰੁ ਪ੍ਰੀਤਿ ਮੁਈ ਮੁਆ ਵੈਰੁ ਵਾਦੀ ॥
ମୃତ୍ୟୁ ସହିତ ହିଁ ମନୁଷ୍ୟର ପ୍ରେମ ସମାପ୍ତ ହୋଇଯାଏ, ସମସ୍ତ ଶତ୍ରୁ, ଝଗଡା ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ।
ਵੰਨੁ ਗਇਆ ਰੂਪੁ ਵਿਣਸਿਆ ਦੁਖੀ ਦੇਹ ਰੁਲੀ ॥
ସୁନ୍ଦର ରୂପ-ରଙ୍ଗ ମଧ୍ୟ ନାଶ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ଦୁଃଖୀ ଶରୀର ମାଟିରେ ମିଶିଯାଏ।
ਕਿਥਹੁ ਆਇਆ ਕਹ ਗਇਆ ਕਿਹੁ ਨ ਸੀਓ ਕਿਹੁ ਸੀ ॥
ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଲୋକମାନେ କଥା କହିଥାନ୍ତି, କେଉଁଠାରୁ ଆସିଥିଲା ଆଉ କେଉଁଠାକୁ ଚାଲିଗଲା, କଣ ଥିଲା ଆଉ କଣ ହୋଇଗଲା।
ਮਨਿ ਮੁਖਿ ਗਲਾ ਗੋਈਆ ਕੀਤਾ ਚਾਉ ਰਲੀ ॥
ମନ ତଥା ମୁଖରେ କଥା ଚଳିଥାଏ ଏବଂ ଜୀବନରେ ମଉଜ ମସ୍ତି ଚାଲିଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਸਚੇ ਨਾਮ ਬਿਨੁ ਸਿਰ ਖੁਰ ਪਤਿ ਪਾਟੀ ॥੨॥
ହେ ନାନକ! ସଚ୍ଚା ନାମ ବିନା ମସ୍ତକରୁ ପାଦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସବୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ସମାପ୍ତ ହୋଇଯାଏ||2||
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡୀ ॥
ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ਸਦਾ ਸੁਖਦਾਤਾ ਅੰਤੇ ਹੋਇ ਸਖਾਈ ॥
ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ନାମ ଅମୃତ ସମାନ ଅଟେ, ସଦା ସୁଖ ଦେବା ବାଲା ଅଟନ୍ତି ଏବଂ ଅନ୍ତରେ ଏହା ସହାୟତା କରିଥାଏ।
ਬਾਝੁ ਗੁਰੂ ਜਗਤੁ ਬਉਰਾਨਾ ਨਾਵੈ ਸਾਰ ਨ ਪਾਈ ॥
ଗୁରୁଙ୍କ ବିନା ଜଗତ ବାଉଳା ରହିଥାଏ ଏବଂ ହରିନାମକୁ ମହତ୍ତ୍ଵ ଦେଇ ନଥାଏ।
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵਹਿ ਸੇ ਪਰਵਾਣੁ ਜਿਨ੍ਹ੍ਹ ਜੋਤੀ ਜੋਤਿ ਮਿਲਾਈ ॥
ଯିଏ ନିଜ ଆତ୍ମାକୁ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସହିତ ମିଳାଇ ଦେଇଥାଏ, ସଦଗୁରୁଙ୍କ ସେବାରେ ଲୀନ ରହିବା ବାଲା ସେହି ଭକ୍ତ ସ୍ଵୀକୃତ ହୋଇଥାଏ।
ਸੋ ਸਾਹਿਬੁ ਸੋ ਸੇਵਕੁ ਤੇਹਾ ਜਿਸੁ ਭਾਣਾ ਮੰਨਿ ਵਸਾਈ ॥
ଯିଏ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଇଚ୍ଛାକୁ ମନରେ ସ୍ଥାପନ କରିଥାଏ, ଏପରି ସେବକ ନିଜ ମାଲିକ-ପ୍ରଭୁଙ୍କ ରୂପ ହୋଇଯାଏ।
ਆਪਣੈ ਭਾਣੈ ਕਹੁ ਕਿਨਿ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ਅੰਧਾ ਅੰਧੁ ਕਮਾਈ ॥
କୁହ, ନିଜ ଇଚ୍ଛା କରିବା ବାଲା କେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଛି, ଅଜ୍ଞାନ ଅନ୍ଧ ବ୍ୟକ୍ତି କୁଟିଳ କର୍ମ କରିଥାଏ।
ਬਿਖਿਆ ਕਦੇ ਹੀ ਰਜੈ ਨਾਹੀ ਮੂਰਖ ਭੁਖ ਨ ਜਾਈ ॥
ଭୌତିକ ପଦାର୍ଥ ଦ୍ଵାରା କେବେ ତୃପ୍ତି ମିଳେନାହିଁ ଏବଂ ମୂର୍ଖର କ୍ଷୁଧା କଦାପି ଦୂର ହୁଏନାହିଁ।
ਦੂਜੈ ਸਭੁ ਕੋ ਲਗਿ ਵਿਗੁਤਾ ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਬੂਝ ਨ ਪਾਈ ॥
ଦୈତ୍ୟଭାବରେ ଲୀନ ରହିବା ବାଲା ସମସ୍ତେ କଷ୍ଟ ପାଇଥାନ୍ତି ଏବଂ ସଦଗୁରୁଙ୍କ ବିନା ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏନାହିଁ।
ਸਤਿਗੁਰੁ ਸੇਵੇ ਸੋ ਸੁਖੁ ਪਾਏ ਜਿਸ ਨੋ ਕਿਰਪਾ ਕਰੇ ਰਜਾਈ ॥੨੦॥
କିନ୍ତୁ ଯାହା ଉପରେ ପରମାତ୍ମା ନିଜ ଇଚ୍ଛାରେ କୃପା କରିଥାନ୍ତି, ସଦଗୁରୁଙ୍କ ସେବା କରି ସେ ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥାଏ||20||
ਸਲੋਕ ਮਃ ੧ ॥
ଶ୍ଳୋକ ମହଲା 1॥
ਸਰਮੁ ਧਰਮੁ ਦੁਇ ਨਾਨਕਾ ਜੇ ਧਨੁ ਪਲੈ ਪਾਇ ॥
ଗୁରୁ ନାନକ କହନ୍ତି ଯେ ଯାହା ପାଖରେ ହରିନାମ ରୂପୀ ଧନ ହୋଇଥାଏ, ତାହା ପାଖରେ ଶାଳୀନତା ଏବଂ ଧର୍ମ ଦୁଇଟି ହିଁ ହୋଇଥାଏ।
ਸੋ ਧਨੁ ਮਿਤ੍ਰੁ ਨ ਕਾਂਢੀਐ ਜਿਤੁ ਸਿਰਿ ਚੋਟਾਂ ਖਾਇ ॥
ସେହି ଧନ-ଦୌଲତକୁ ସାଥୀ ମାନିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ, ଯାହା ଯୋଗୁଁ ବିପଦ ଓ ଦଣ୍ଡ ଭୋଗିବାକୁ ପଡି
ਜਿਨ ਕੈ ਪਲੈ ਧਨੁ ਵਸੈ ਤਿਨ ਕਾ ਨਾਉ ਫਕੀਰ ॥
ଯାହା ପାଖରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଧନ-ଦୌଲତ ହୋଇଥାଏ, ତାହାର ନାମ ଭିକାରି ହେବା ଉଚିତ, କାରଣ ଧନ ହେବା ପରେ ମଧ୍ୟ ସେ ଧନ ହି ମାଗିଥାଏ।
ਜਿਨ੍ਹ੍ਹ ਕੈ ਹਿਰਦੈ ਤੂ ਵਸਹਿ ਤੇ ਨਰ ਗੁਣੀ ਗਹੀਰ ॥੧॥
ହେ ଈଶ୍ଵର! ଯାହାର ହୃଦୟରେ ତୁ ବାସ କରୁ, ଏପରି ବ୍ୟକ୍ତି ହିଁ ଗୁଣବାନ ଅଟେ||1||
ਮਃ ੧ ॥
ମହଲା 1॥
ਦੁਖੀ ਦੁਨੀ ਸਹੇੜੀਐ ਜਾਇ ਤ ਲਗਹਿ ਦੁਖ ॥
ଦୁନିଆ ଦୁଃଖ-କଷ୍ଟରେ ଦୌଲତ ଏକାଠି କରିଥାଏ, ଯେତେବେଳେ ଦୌଲତ ଚାଲିଯାଏ, ଆହୁରି ଦୁଃଖୀ ହୋଇଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਸਚੇ ਨਾਮ ਬਿਨੁ ਕਿਸੈ ਨ ਲਥੀ ਭੁਖ ॥
ହେ ନାନକ! ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଭକ୍ତି ବିନା କାହାର କ୍ଷୁଧା ଦୂର ହୁଏନାହିଁ।
ਰੂਪੀ ਭੁਖ ਨ ਉਤਰੈ ਜਾਂ ਦੇਖਾਂ ਤਾਂ ਭੁਖ ॥
ଅନେକ ସୁନ୍ଦର ରୂପ ଦେଖା ଯାଇଥାଏ, ଲାଳସା ଦୂର ହୁଏନାହିଁ, ଯେଉଁଠି ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯାଏ, ରୂପ-ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଧନର ଲାଳସା ଲାଗିଥାଏ।
ਜੇਤੇ ਰਸ ਸਰੀਰ ਕੇ ਤੇਤੇ ਲਗਹਿ ਦੁਖ ॥੨॥
ଶରୀରରେ ଯେତେ ରସ ଅଛି, ସେତେ ଦୁଃଖ ଭାଗ୍ୟରେ ଥାଏ||2||
ਮਃ ੧ ॥
ମହଲା 1॥
ਅੰਧੀ ਕੰਮੀ ਅੰਧੁ ਮਨੁ ਮਨਿ ਅੰਧੈ ਤਨੁ ਅੰਧੁ ॥
ମନ୍ଦ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଦ୍ଵାରା ମନ ମଧ୍ୟ ମନ୍ଦ ହୋଇଯାଏ, ଯେତେବେଳେ ମନ ଅଜ୍ଞାନ ଅନ୍ଧ ମନ୍ଦ ହୋଇଯାଏ, ଶରୀର ମଧ୍ୟ ମନ୍ଦ ହୋଇଯାଏ।
ਚਿਕੜਿ ਲਾਇਐ ਕਿਆ ਥੀਐ ਜਾਂ ਤੁਟੈ ਪਥਰ ਬੰਧੁ ॥
ଯେଉଁଠି ପଥରର ବନ୍ଧ ଭାଙ୍ଗିଯାଏ, ସେଇଠି ଚୂନ ଲଗାଇବାରେ କିଛି ଲାଭ ନାହିଁ।
ਬੰਧੁ ਤੁਟਾ ਬੇੜੀ ਨਹੀ ਨਾ ਤੁਲਹਾ ਨਾ ਹਾਥ ॥
ଯେତେବେଳେ ବନ୍ଧ ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥାଏ, ନୌକା ନାହିଁ କିମ୍ବା କାତ ମଧ୍ୟ ନାହିଁ, ପାର ହେବା ପାଇଁ ଭାଗ୍ୟରେ ନଥାଏ।
ਨਾਨਕ ਸਚੇ ਨਾਮ ਵਿਣੁ ਕੇਤੇ ਡੁਬੇ ਸਾਥ ॥੩॥
ହେ ନାନକ! ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ସ୍ମରଣ ବିହୀନ ମନୁଷ୍ୟ ଅନେକ ସାଥୀଙ୍କୁ ନେଇ ବୁଡି ଯାଇଥାଏ||3||
ਮਃ ੧ ॥
ମହଲା 1॥
ਲਖ ਮਣ ਸੁਇਨਾ ਲਖ ਮਣ ਰੁਪਾ ਲਖ ਸਾਹਾ ਸਿਰਿ ਸਾਹ ॥
ଯଦି ଲକ୍ଷେ ମାଣ ସୁନା ଓ ଲକ୍ଷେ ମାଣ ରୂପା ଥାଏ, ଲକ୍ଷେ ବାଦଶାହ ଠାରୁ ମଧ୍ୟ ବଡ ବାଦଶାହ ହେଉଥାଉ,
ਲਖ ਲਸਕਰ ਲਖ ਵਾਜੇ ਨੇਜੇ ਲਖੀ ਘੋੜੀ ਪਾਤਿਸਾਹ ॥
ଲକ୍ଷେ ସେନା, ହତିଆର, ଘୋଡା ଇତ୍ୟାଦି ମାଲିକ ଥାଉ,
ਜਿਥੈ ਸਾਇਰੁ ਲੰਘਣਾ ਅਗਨਿ ਪਾਣੀ ਅਸਗਾਹ ॥
କିନ୍ତୁ ଯେଉଁଠି ସଂସାର-ସମୁଦ୍ରକୁ ପାର କରିବାକୁ ପଡିବ, ସେଠାରେ ଅଥଳ ଅଗ୍ନି ଏବଂ ପାଣି ମହଜୁଦ ଅଛି।
ਕੰਧੀ ਦਿਸਿ ਨ ਆਵਈ ਧਾਹੀ ਪਵੈ ਕਹਾਹ ॥
କୁଳ ନଜରରେ ଆସୁ ନାହିଁ, ଏବଂ ଚିତ୍କାର ଶୁଣା ଯାଉଛି।
ਨਾਨਕ ਓਥੈ ਜਾਣੀਅਹਿ ਸਾਹ ਕੇਈ ਪਾਤਿਸਾਹ ॥੪॥
ହେ ନାନକ! କିଏ ବାଦଶାହ ଅଟେ, କିଏ ଶାହ ଅଟେ, ସେଠାରେ ହିଁ ମାନାଯାଇ ଥାଏ||4||
ਪਉੜੀ ॥
ପଉଡୀ॥
ਇਕਨ੍ਹ੍ਹਾ ਗਲੀਂ ਜੰਜੀਰ ਬੰਦਿ ਰਬਾਣੀਐ ॥
କାହାର ଗଳାରେ ଜଞ୍ଜିର ପଡିଥାଏ,
ਬਧੇ ਛੁਟਹਿ ਸਚਿ ਸਚੁ ਪਛਾਣੀਐ ॥
ସେ ପରମ ସତ୍ୟକୁ ମାନି ସଂସାରର ବନ୍ଧନରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇଯାଏ।