Page 24
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੧ ਘਰੁ ੩ ॥
सिरीरागु महला १ घरु ३ ॥
ਅਮਲੁ ਕਰਿ ਧਰਤੀ ਬੀਜੁ ਸਬਦੋ ਕਰਿ ਸਚ ਕੀ ਆਬ ਨਿਤ ਦੇਹਿ ਪਾਣੀ ॥
गुरु भन्छन्, "हे जीव! पुण्यकर्मको भूमि बनाउनुहोस् र त्यसमा गुरु-प्रदेशको बिउ रोप्नुहोस् र सत्यनामको पानीले सिँचाइ गर्नुहोस्।
ਹੋਇ ਕਿਰਸਾਣੁ ਈਮਾਨੁ ਜੰਮਾਇ ਲੈ ਭਿਸਤੁ ਦੋਜਕੁ ਮੂੜੇ ਏਵ ਜਾਣੀ ॥੧॥
यसरी, तपाईँ कृषक बन्नुहुन्छ र धार्मिकताको खेती गर्नुहुन्छ, जसले तपाईँलाई स्वर्ग र नरकको ज्ञान दिनेछ ॥ १ ॥
ਮਤੁ ਜਾਣ ਸਹਿ ਗਲੀ ਪਾਇਆ ॥
ज्ञान शब्दबाट मात्र प्राप्त गर्न सकिन्छ भन्ने नमान्नुहोस्।
ਮਾਲ ਕੈ ਮਾਣੈ ਰੂਪ ਕੀ ਸੋਭਾ ਇਤੁ ਬਿਧੀ ਜਨਮੁ ਗਵਾਇਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
धनको गर्व र रूपको महिमामा, तपाईंले आफ्नो जन्म गुमाउनुभएको छ॥ १॥ रहाउ है।
ਐਬ ਤਨਿ ਚਿਕੜੋ ਇਹੁ ਮਨੁ ਮੀਡਕੋ ਕਮਲ ਕੀ ਸਾਰ ਨਹੀ ਮੂਲਿ ਪਾਈ ॥
मानव शरीरमा अवगुणहरू मैला जस्तै हुन्छन् र मन भ्यागुता जस्तै छ, त्यसैले उसलाई भर्खरै विकसित कमलको बारेमा कुनै जानकारी छैन। अर्थात्, दुष्टताको माटोमा फसेको मानव मस्तिष्कको रूपमा भ्यागुताले कमललाई भगवान्को रूपमा पहिचान गरेको छैन।
ਭਉਰੁ ਉਸਤਾਦੁ ਨਿਤ ਭਾਖਿਆ ਬੋਲੇ ਕਿਉ ਬੂਝੈ ਜਾ ਨਹ ਬੁਝਾਈ ॥੨॥
गुरुरूपी भ्रमरा,, निरन्तर आउँछन् र आफ्नो भाषा बोल्छन्, अर्थात्, प्रचार गर्छन्, तर भ्यागुता जस्तो मानव दिमागले यो कसरी बुझ्न सक्छ जबसम्म भगवान् आफैले यो मनको व्याख्या गर्दैनन्।।२।।
ਆਖਣੁ ਸੁਨਣਾ ਪਉਣ ਕੀ ਬਾਣੀ ਇਹੁ ਮਨੁ ਰਤਾ ਮਾਇਆ ॥
जसको मन मायाले भरिएको छ, वा तिनीहरूद्वारा (हावाको आवाज) प्रचार गर्न व्यर्थ छ। किनकि हाम्रो मन सांसारिक इच्छाहरूबाट विचलित हुन्छ, सबै सन्त शिक्षाहरूले हाम्रो दिमागमा कुनै प्रभाव पार्दैन (हावा बग्ने आवाज जस्तै)।
ਖਸਮ ਕੀ ਨਦਰਿ ਦਿਲਹਿ ਪਸਿੰਦੇ ਜਿਨੀ ਕਰਿ ਏਕੁ ਧਿਆਇਆ ॥੩॥
गुरुको कृपादृष्टि र हृदयमा प्रिय ती प्राणीहरू हुन् जसले एक भगवान्लाई सम्झन्छन्।।३।।
ਤੀਹ ਕਰਿ ਰਖੇ ਪੰਜ ਕਰਿ ਸਾਥੀ ਨਾਉ ਸੈਤਾਨੁ ਮਤੁ ਕਟਿ ਜਾਈ ॥
हे प्रियतमा! सुन्नुहोस्, तपाईँ तीसवटा उपवासहरू पालन गर्नुहुन्छ, तथा पाँचवटा दैनिक प्रार्थनाहरू तपाईँका साथीहरू हुन्, तर यी मध्ये कुनै पनि (वासना, क्रोध, लोभ, आसक्ति, र घमण्ड) शैतानद्वारा नष्ट नहुन्।
ਨਾਨਕੁ ਆਖੈ ਰਾਹਿ ਪੈ ਚਲਣਾ ਮਾਲੁ ਧਨੁ ਕਿਤ ਕੂ ਸੰਜਿਆਹੀ ੪॥੨੭॥
गुरुजी भन्छन्ः "हे गुरु! एक दिन तिमीले पनि मृत्युको बाटोमा हिँड्नुपर्छ, त्यसो भए तिमीले यो सम्पत्ति कसका लागि भण्डारण गर्दैछौ।।४।।२७।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੧ ਘਰੁ ੪ ॥
सिरीरागु महला १ घरु ४ ॥
ਸੋਈ ਮਉਲਾ ਜਿਨਿ ਜਗੁ ਮਉਲਿਆ ਹਰਿਆ ਕੀਆ ਸੰਸਾਰੋ ॥
यो भगवान् हुन् जसले यस संसारलाई समृद्ध बनाएका छन् र संसारलाई हरियो बनाएका छन्।
ਆਬ ਖਾਕੁ ਜਿਨਿ ਬੰਧਿ ਰਹਾਈ ਧੰਨੁ ਸਿਰਜਣਹਾਰੋ ॥੧॥
धन्य हुनुहुन्छ सृष्टिकर्ता भगवान, जसले सम्पूर्ण सृष्टिलाई पाँच तत्त्वहरू, अर्थात् पानी र पृथ्वीले बाँधेका छन्। छ।
ਮਰਣਾ ਮੁਲਾ ਮਰਣਾ ॥
हे मित्र! मृत्यु अपरिहार्य छ।
ਭੀ ਕਰਤਾਰਹੁ ਡਰਣਾ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
भगवान्सँग डराउनु पर्छ।।१।।रहाउ।।
ਤਾ ਤੂ ਮੁਲਾ ਤਾ ਤੂ ਕਾਜੀ ਜਾਣਹਿ ਨਾਮੁ ਖੁਦਾਈ ॥
यदि तपाईँलाई भगवान् को नाम थाहा छ भने मात्र तपाईँ उत्कृष्ट मुल्ला बन्न सक्नुहुन्छ, त्यसपछि मात्र तपाईँ उत्कृष्ट काजी बन्न सक्नुहुन्छ।
ਜੇ ਬਹੁਤੇਰਾ ਪੜਿਆ ਹੋਵਹਿ ਕੋ ਰਹੈ ਨ ਭਰੀਐ ਪਾਈ ॥੨॥
यदि तपाईँ धेरै शिक्षित हुनुहुन्छ भने पनि, तपाईँ मृत्युबाट उम्कन सक्नुहुन्न, अर्थात्, तपाईँ डुबानजस्तै भरिँदा डुब्नुहुनेछ।।२।।
ਸੋਈ ਕਾਜੀ ਜਿਨਿ ਆਪੁ ਤਜਿਆ ਇਕੁ ਨਾਮੁ ਕੀਆ ਆਧਾਰੋ ॥
वास्तविक काजी त्यो हो जसले अहंकार त्यागेर एउटै प्रभुको नाममा शरण लिएको छ।
ਹੈ ਭੀ ਹੋਸੀ ਜਾਇ ਨ ਜਾਸੀ ਸਚਾ ਸਿਰਜਣਹਾਰੋ ॥੩॥
सत्य सृष्टिको सृष्टिकर्ता आज छ, र भविष्यमा हुनेछ; उहाँको इच्छाको यो सृष्टि नष्ट हुन्छ, तर ऊ नष्ट हुने छैन।।२।।
ਪੰਜ ਵਖਤ ਨਿਵਾਜ ਗੁਜਾਰਹਿ ਪੜਹਿ ਕਤੇਬ ਕੁਰਾਣਾ ॥
चाहे तपाईं दैनिक पाँच पटक प्रार्थना गर्नुहुन्छ, चाहे तपाईं पवित्र कुरान पढ्नुहुन्छ।
ਨਾਨਕੁ ਆਖੈ ਗੋਰ ਸਦੇਈ ਰਹਿਓ ਪੀਣਾ ਖਾਣਾ ॥੪॥੨੮॥
नानक देव जी भन्छन्ः "हे काजी! जब मृत्युले तपाईँलाई चिहानमा बोलाउँछ, तपाईँको खाना र पेय समाप्त हुनेछ।।४।।२८।।
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੧ ਘਰੁ ੪ ॥
सिरीरागु महला १ घरु ४ ॥
ਏਕੁ ਸੁਆਨੁ ਦੁਇ ਸੁਆਨੀ ਨਾਲਿ ॥
गुरु भन्छन् कि जीवित अस्तित्वसँगै, लोभ चाँदीको कुकुर हो र त्यहाँ दुई कुकुरहरू छन्, आशा र तृष्णा।
ਭਲਕੇ ਭਉਕਹਿ ਸਦਾ ਬਇਆਲਿ ॥
सधैँ बिहान, तिनीहरू खानाका लागि भोक्न थाल्छन्।
ਕੂੜੁ ਛੁਰਾ ਮੁਠਾ ਮੁਰਦਾਰੁ ॥
यस प्राणीसँग झुटो छुरी छ जसले यसले सांसारिक प्राणीहरूलाई धोका दिन्छ र खान्छ। अर्थात्, जीवले झुटको आडमा गैर-नाशवान पदार्थहरू खान्छ।
ਧਾਣਕ ਰੂਪਿ ਰਹਾ ਕਰਤਾਰ ॥੧॥
हे भगवान्! सांसारिक प्राणी एक हत्याराको रूपमा बाँचिरहेको छ।।१।।
ਮੈ ਪਤਿ ਕੀ ਪੰਦਿ ਨ ਕਰਣੀ ਕੀ ਕਾਰ ॥
जीवित प्राणीका लागि, गुरुले आफूलाई पुरुष मान्छन् र भन्छन्, "मैले त्यो प्रभु-पतिको महान शिक्षा प्राप्त गरेको छैन, न त मैले कुनै उत्कृष्ट काम गरेको छु।"
ਹਉ ਬਿਗੜੈ ਰੂਪਿ ਰਹਾ ਬਿਕਰਾਲ ॥
म यस्तो विकृत रूपमै बाँचिरहेको छु।
ਤੇਰਾ ਏਕੁ ਨਾਮੁ ਤਾਰੇ ਸੰਸਾਰੁ ॥
हे भगवान्! तपाईँको एउटा नाम समुद्र पार गर्न गइरहेको छ!
ਮੈ ਏਹਾ ਆਸ ਏਹੋ ਆਧਾਰੁ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
यो नाम हो जसको म आशा गर्छु र यो नाम हो जसमा म शरण खोज्छु।।रहाउ।।
ਮੁਖਿ ਨਿੰਦਾ ਆਖਾ ਦਿਨੁ ਰਾਤਿ ॥
म दिन-रात आफ्नो मुखले ईश्वरनिन्दा गर्छु।
ਪਰ ਘਰੁ ਜੋਹੀ ਨੀਚ ਸਨਾਤਿ ॥
म निम्न वर्गको चोरी गर्नका लागि छिमेकका घरहरूतिर हेर्छु।
ਕਾਮੁ ਕ੍ਰੋਧੁ ਤਨਿ ਵਸਹਿ ਚੰਡਾਲ ॥
यस शरीरमा काम-क्रोध आदि चन्डालहरू बस्छन्।
ਧਾਣਕ ਰੂਪਿ ਰਹਾ ਕਰਤਾਰ ॥੨॥
हे प्रभु! म हत्याराको रूपमा बाँचिरहेको छु।।२।।
ਫਾਹੀ ਸੁਰਤਿ ਮਲੂਕੀ ਵੇਸੁ ॥
मेरो ध्यान मानिसहरूलाई फँसाउनुमा लागेको छ, यद्यपि मेरो बाहिरी पहिरण फकिरको जस्तो छ।
ਹਉ ਠਗਵਾੜਾ ਠਗੀ ਦੇਸੁ ॥
म धेरी ढग हुँ तथा संसारलाई ठगिरहेको छु।
ਖਰਾ ਸਿਆਣਾ ਬਹੁਤਾ ਭਾਰੁ ॥
म आफुलाई धेरै चतुर सम्झन्छु, तर ममाथि पापहरूको धेरै भार रहेको छ।
ਧਾਣਕ ਰੂਪਿ ਰਹਾ ਕਰਤਾਰ ॥੩॥
हे प्रभु! म हत्याराको रूपमा बाँचिरहेको छु।।३।।
ਮੈ ਕੀਤਾ ਨ ਜਾਤਾ ਹਰਾਮਖੋਰੁ ॥
मलाई प्रभुको अनुग्रह पनि थाहा भएन, त्यसैले म कृतघ्न छु।
ਹਉ ਕਿਆ ਮੁਹੁ ਦੇਸਾ ਦੁਸਟੁ ਚੋਰੁ ॥
अर्थात्, म मेरा कुकर्महरूबाट यति लज्जित छु कि म मेरो अनुहार लिएर प्रभुको ढोकामा जानुपर्छ।
ਨਾਨਕੁ ਨੀਚੁ ਕਹੈ ਬੀਚਾਰੁ ॥
गुरु नानक देवजीले आफूलाई जीव भनेर सम्बोधन गर्दै भन्छन् कि म यति तल झरेको छु।
ਧਾਣਕ ਰੂਪਿ ਰਹਾ ਕਰਤਾਰ ॥੪॥੨੯॥
म एक हत्याराको रूपमा बाँचिरहेको छु। अर्थात्, म यस रूपमा कसरी मुक्त हुनेछु?॥४॥ २९॥
ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮਹਲਾ ੧ ਘਰੁ ੪ ॥
सिरीरागु महला १ घरु ४ ॥
ਏਕਾ ਸੁਰਤਿ ਜੇਤੇ ਹੈ ਜੀਅ ॥
यस संसारका सबै जीवहरूको समान अन्तर्दृष्टि हुन्छ।
ਸੁਰਤਿ ਵਿਹੂਣਾ ਕੋਇ ਨ ਕੀਅ ॥
कोही पनि यो अन्तर्दृष्टिबाट वञ्चित छैनन्।