Page 268
ਇਆਹੂ ਜੁਗਤਿ ਬਿਹਾਨੇ ਕਈ ਜਨਮ ॥
माणसाने अनेक जन्म युक्तीने घालवले आहेत.
ਨਾਨਕ ਰਾਖਿ ਲੇਹੁ ਆਪਨ ਕਰਿ ਕਰਮ ॥੭॥
नानकांची विनंती आहे की हे परमेश्वरा! तुझ्या कृपेचा अंगीकार करून मनुष्याला जीवनसागरापासून वाचवा. ॥७॥
ਤੂ ਠਾਕੁਰੁ ਤੁਮ ਪਹਿ ਅਰਦਾਸਿ ॥
(हे परमेश्वरा!) तूच आमचा ठाकूर आहेस आणि आमची प्रार्थना फक्त तुलाच आहे.
ਜੀਉ ਪਿੰਡੁ ਸਭੁ ਤੇਰੀ ਰਾਸਿ ॥
हे शरीर आणि आत्मा सर्व तू दिलेला आशीर्वाद आहेत.
ਤੁਮ ਮਾਤ ਪਿਤਾ ਹਮ ਬਾਰਿਕ ਤੇਰੇ ॥
आपण आमची आई आणि वडील आहात; आम्ही तुमची मुले आहोत.
ਤੁਮਰੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਮਹਿ ਸੂਖ ਘਨੇਰੇ ॥
तुझ्या कृपेमुळे खूप सुख आणि शांती प्राप्त झाली आहे.
ਕੋਇ ਨ ਜਾਨੈ ਤੁਮਰਾ ਅੰਤੁ ॥
हे परमेश्वरा! तुझा अंत कोणालाच माहीत नाही.
ਊਚੇ ਤੇ ਊਚਾ ਭਗਵੰਤ ॥
हे परमेश्वरा! तू सर्वोच्च, अत्यंत उदार आहे.
ਸਗਲ ਸਮਗ੍ਰੀ ਤੁਮਰੈ ਸੂਤ੍ਰਿ ਧਾਰੀ ॥
संपूर्ण जग तुझ्या धाग्यात विणले आहे.
ਤੁਮ ਤੇ ਹੋਇ ਸੁ ਆਗਿਆਕਾਰੀ ॥
जे काही (सृष्टी) तुझ्यापासून उत्पन्न झाले आहे ते तुझ्या आज्ञाधारक आहे.
ਤੁਮਰੀ ਗਤਿ ਮਿਤਿ ਤੁਮ ਹੀ ਜਾਨੀ ॥
तुझा वेग आणि मर्यादा फक्त तुम्हालाच माहीत आहे.
ਨਾਨਕ ਦਾਸ ਸਦਾ ਕੁਰਬਾਨੀ ॥੮॥੪॥
हे नानक! तुझा सेवक नेहमी तुझ्यासाठी स्वतःला समर्पित करतो. ॥ ८॥ ४॥
ਸਲੋਕੁ ॥
श्लोक ॥
ਦੇਨਹਾਰੁ ਪ੍ਰਭ ਛੋਡਿ ਕੈ ਲਾਗਹਿ ਆਨ ਸੁਆਇ ॥
देणाऱ्या परमेश्वराचा त्याग करून व्यक्ती इतर ऐहिक सुखात रमतो, (पण)
ਨਾਨਕ ਕਹੂ ਨ ਸੀਝਈ ਬਿਨੁ ਨਾਵੈ ਪਤਿ ਜਾਇ ॥੧॥
हे नानक! असा व्यक्ती कधीच यशस्वी होत नाही, कारण परमेश्वराच्या नामाशिवाय त्याला आदर मिळत नाही. ॥ १॥
ਅਸਟਪਦੀ ॥
अष्टपदी:
ਦਸ ਬਸਤੂ ਲੇ ਪਾਛੈ ਪਾਵੈ ॥
मनुष्य अनेक गोष्टी (परमेश्वराकडून) घेतो आणि त्यांची काळजी घेतो.
ਏਕ ਬਸਤੁ ਕਾਰਨਿ ਬਿਖੋਟਿ ਗਵਾਵੈ ॥
(पण) एका गोष्टीसाठी तो आपला विश्वास गमावतो.
ਏਕ ਭੀ ਨ ਦੇਇ ਦਸ ਭੀ ਹਿਰਿ ਲੇਇ ॥
जर परमेश्वराने एकही गोष्ट दिली नाही याउलट दिलेल्या सर्व गोष्टी (वस्तू) सुद्धा काढून घेतल्या,
ਤਉ ਮੂੜਾ ਕਹੁ ਕਹਾ ਕਰੇਇ ॥
मग मला सांगा हा मूर्ख व्यक्ती काय करू शकतो?
ਜਿਸੁ ਠਾਕੁਰ ਸਿਉ ਨਾਹੀ ਚਾਰਾ ॥
ज्या परमेश्वरासमोर कोणतीच शक्ती जिंकू शकत नाही,
ਤਾ ਕਉ ਕੀਜੈ ਸਦ ਨਮਸਕਾਰਾ ॥
त्याच्यापुढे नेहमी नतमस्तक झाले पाहिजे.
ਜਾ ਕੈ ਮਨਿ ਲਾਗਾ ਪ੍ਰਭੁ ਮੀਠਾ ॥
ज्या व्यक्तीच्या हृदयाला परमेश्वराचे नामस्मरण प्रसन्न करते,
ਸਰਬ ਸੂਖ ਤਾਹੂ ਮਨਿ ਵੂਠਾ ॥
त्याला सर्व प्रकारचे सुख प्राप्त होते.
ਜਿਸੁ ਜਨ ਅਪਨਾ ਹੁਕਮੁ ਮਨਾਇਆ ॥
हे नानक! ज्या व्यक्तीकडून परमेश्वर त्याच्या आज्ञेचे पालन करून घेतो,
ਸਰਬ ਥੋਕ ਨਾਨਕ ਤਿਨਿ ਪਾਇਆ ॥੧॥
त्याला जगातील सर्व गोष्टी प्राप्त होतात. ॥१॥
ਅਗਨਤ ਸਾਹੁ ਅਪਨੀ ਦੇ ਰਾਸਿ ॥
सावकार असलेला परमेश्वर त्या व्यक्तीला अमर्याद संपत्ती (पदार्थ) प्रदान करतो.
ਖਾਤ ਪੀਤ ਬਰਤੈ ਅਨਦ ਉਲਾਸਿ ॥
व्यक्ती त्या वस्तूंचा, संपत्तीचा आनंदाने उपभोग घेतात.
ਅਪੁਨੀ ਅਮਾਨ ਕਛੁ ਬਹੁਰਿ ਸਾਹੁ ਲੇਇ ॥
जर सावकाराने (परमेश्वराने) त्याच्या वारसापैकी काही वस्तू (संपत्ती) परत घेतली,
ਅਗਿਆਨੀ ਮਨਿ ਰੋਸੁ ਕਰੇਇ ॥
तर त्या अज्ञानी व्यक्तीच्या मनात राग निर्माण होतो.
ਅਪਨੀ ਪਰਤੀਤਿ ਆਪ ਹੀ ਖੋਵੈ ॥
अशाप्रकारे तो स्वतःचा विश्वास स्वतः गमावून बसतो.
ਬਹੁਰਿ ਉਸ ਕਾ ਬਿਸ੍ਵਾਸੁ ਨ ਹੋਵੈ ॥
परमेश्वर पुन्हा त्याच्यावर विश्वास ठेवत नाही.
ਜਿਸ ਕੀ ਬਸਤੁ ਤਿਸੁ ਆਗੈ ਰਾਖੈ ॥
एखाद्याने (आनंदाने) ते ज्याच्या मालकीचे आहे त्याच्यासमोर ठेवले पाहिजे.
ਪ੍ਰਭ ਕੀ ਆਗਿਆ ਮਾਨੈ ਮਾਥੈ ॥
आणि परमेश्वराची आज्ञा त्याने आनंदाने स्विकार केली पाहिजे.
ਉਸ ਤੇ ਚਉਗੁਨ ਕਰੈ ਨਿਹਾਲੁ ॥
परमेश्वर त्याला पूर्वीपेक्षा चारपट अधिक आशीर्वाद देतो.
ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬੁ ਸਦਾ ਦਇਆਲੁ ॥੨॥
हे नानक! परमेश्वर सदैव दयाळू आहे. ॥२॥
ਅਨਿਕ ਭਾਤਿ ਮਾਇਆ ਕੇ ਹੇਤ ॥ ਸਰਪਰ ਹੋਵਤ ਜਾਨੁ ਅਨੇਤ ॥
मायेचे अनेक प्रकार आहेत, पण त्या सर्वांचा शेवटी नाश होणार आहे हे समजून घ्या.
ਬਿਰਖ ਕੀ ਛਾਇਆ ਸਿਉ ਰੰਗੁ ਲਾਵੈ ॥
व्यक्तीला झाडाची सावली आवडते. (परंतु)
ਓਹ ਬਿਨਸੈ ਉਹੁ ਮਨਿ ਪਛੁਤਾਵੈ ॥
आणि जेव्हा ती अदृश्य होते तेव्हा त्याला मनातून पश्चात्ताप होतो.
ਜੋ ਦੀਸੈ ਸੋ ਚਾਲਨਹਾਰੁ ॥
दृश्य जग क्षणभंगुर आहे,
ਲਪਟਿ ਰਹਿਓ ਤਹ ਅੰਧ ਅੰਧਾਰੁ ॥
ज्ञान नसलेला व्यक्ती या जगापासून अलिप्त झाला आहे.
ਬਟਾਊ ਸਿਉ ਜੋ ਲਾਵੈ ਨੇਹ ॥
जो व्यक्ती प्रवाशावर प्रेम करतो,
ਤਾ ਕਉ ਹਾਥਿ ਨ ਆਵੈ ਕੇਹ ॥
शेवटी त्याला काहीच मिळत नाही.
ਮਨ ਹਰਿ ਕੇ ਨਾਮ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ਸੁਖਦਾਈ ॥
हे माझ्या मना! परमेश्वराच्या नामाचे प्रेम सुखदायक आहे.
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਨਾਨਕ ਆਪਿ ਲਏ ਲਾਈ ॥੩॥
हे नानक! परमेश्वर ज्याला आशीर्वाद देतो त्याला स्वतःशी एकरूप करून घेतो. ॥३॥
ਮਿਥਿਆ ਤਨੁ ਧਨੁ ਕੁਟੰਬੁ ਸਬਾਇਆ ॥
हे शरीर, संपत्ती आणि कुटुंब हे सर्व नाशवंत आहे.
ਮਿਥਿਆ ਹਉਮੈ ਮਮਤਾ ਮਾਇਆ ॥
अहंकार, ममता आणि माया हेही असत्य आहेत.
ਮਿਥਿਆ ਰਾਜ ਜੋਬਨ ਧਨ ਮਾਲ ॥
राज्य, तारुण्य, संपत्ती आणि मालमत्ता हे सर्व क्षणिक आहेत.
ਮਿਥਿਆ ਕਾਮ ਕ੍ਰੋਧ ਬਿਕਰਾਲ ॥
वासना आणि अत्यंत क्रोध असत्य आहेत.
ਮਿਥਿਆ ਰਥ ਹਸਤੀ ਅਸ੍ਵ ਬਸਤ੍ਰਾ ॥
सुंदर रथ, हत्ती, घोडे आणि सुंदर वस्त्रे, हे सर्व नश्वर (खोटे) आहेत.
ਮਿਥਿਆ ਰੰਗ ਸੰਗਿ ਮਾਇਆ ਪੇਖਿ ਹਸਤਾ ॥
संपत्ती जमा करण्याची आवड, जे पाहून व्यक्ती आनंदित होतो, हेही क्षणभंगुर आहे.
ਮਿਥਿਆ ਧ੍ਰੋਹ ਮੋਹ ਅਭਿਮਾਨੁ ॥
कपट, ऐहिक आसक्ती आणि गर्व हेही क्षणभंगुर असतात.
ਮਿਥਿਆ ਆਪਸ ਊਪਰਿ ਕਰਤ ਗੁਮਾਨੁ ॥
स्वतःचा अभिमान बाळगणे हे निरुपयोगी आहे.
ਅਸਥਿਰੁ ਭਗਤਿ ਸਾਧ ਕੀ ਸਰਨ ॥
परमेश्वराची भक्ती आणि संतांचा आश्रय घेणे हे अटल आहे.
ਨਾਨਕ ਜਪਿ ਜਪਿ ਜੀਵੈ ਹਰਿ ਕੇ ਚਰਨ ॥੪॥
हे नानक! परमेश्वराच्या चरणांचे नामस्मरण करून व्यक्ती खरे जीवन जगतो. ॥४॥
ਮਿਥਿਆ ਸ੍ਰਵਨ ਪਰ ਨਿੰਦਾ ਸੁਨਹਿ ॥
इतरांची निंदा ऐकणारे कान निरुपयोगी आहेत.
ਮਿਥਿਆ ਹਸਤ ਪਰ ਦਰਬ ਕਉ ਹਿਰਹਿ ॥
जे हात इतरांचे पैसे चोरतात तेही निरुपयोगी असतात.