Page 227
ਹਉਮੈ ਬੰਧਨ ਬੰਧਿ ਭਵਾਵੈ ॥
अहंकार माणसाला बांधून ठेवतो आणि त्याला जन्म-मृत्यूच्या चक्रात भटकायला लावतो.
ਨਾਨਕ ਰਾਮ ਭਗਤਿ ਸੁਖੁ ਪਾਵੈ ॥੮॥੧੩॥
हे नानक! रामाची पूजा केल्यानेच सुख प्राप्त होते. ॥८॥१३॥
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੧ ॥
गउडी महला १ ॥
ਪ੍ਰਥਮੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਕਾਲੈ ਘਰਿ ਆਇਆ ॥
मृत्यूच्या नियंत्रणाखाली ब्रह्मदेव या जगात प्रथम आले.
ਬ੍ਰਹਮ ਕਮਲੁ ਪਇਆਲਿ ਨ ਪਾਇਆ ॥
ब्रह्मदेवाने द्विधा मनस्थितीत कमळाच्या नाभीतून ज्या कमळाचा जन्म झाला त्याचे रहस्य जाणून घेण्यासाठी कमळात प्रवेश केला आणि पाताळात शोधूनही त्याला कमळ परमेश्वराचा अंत सापडला नाही.
ਆਗਿਆ ਨਹੀ ਲੀਨੀ ਭਰਮਿ ਭੁਲਾਇਆ ॥੧॥
त्याने परमेश्वराची आज्ञा मानली नाही आणि चुकीच्या मार्गावर भटकत राहिला. ॥१॥
ਜੋ ਉਪਜੈ ਸੋ ਕਾਲਿ ਸੰਘਾਰਿਆ ॥
या जगात जन्म घेतलेला प्रत्येक माणूस मृत्यूने नष्ट झाला आहे.
ਹਮ ਹਰਿ ਰਾਖੇ ਗੁਰ ਸਬਦੁ ਬੀਚਾਰਿਆ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
मी गुरूंच्या वचनांचे मनन केल्यामुळे परमेश्वराने माझे रक्षण केले आहे. ॥१॥रहाउ॥
ਮਾਇਆ ਮੋਹੇ ਦੇਵੀ ਸਭਿ ਦੇਵਾ ॥
मायेने सर्व देवी-देवतांना मंत्रमुग्ध केले आहे.
ਕਾਲੁ ਨ ਛੋਡੈ ਬਿਨੁ ਗੁਰ ਕੀ ਸੇਵਾ ॥
गुरूंच्या सेवेची भक्ती केल्याशिवाय मृत्यू कोणालाही सोडत नाही.
ਓਹੁ ਅਬਿਨਾਸੀ ਅਲਖ ਅਭੇਵਾ ॥੨॥
केवळ परमेश्वरच अमर, अदृश्य आणि अभेद्य आहे. ॥२॥
ਸੁਲਤਾਨ ਖਾਨ ਬਾਦਿਸਾਹ ਨਹੀ ਰਹਨਾ ॥
या जगात कोणीही महाराज, सरदार किंवा राजा कधीच होणार नाही कारण काळ शाश्वत आहे.
ਨਾਮਹੁ ਭੂਲੈ ਜਮ ਕਾ ਦੁਖੁ ਸਹਨਾ ॥
परमेश्वराच्या नामाचा विसर पडल्याने तो मरणाचे दुःख भोगेल.
ਮੈ ਧਰ ਨਾਮੁ ਜਿਉ ਰਾਖਹੁ ਰਹਨਾ ॥੩॥
हे परमेश्वरा! माझा एकमेव आधार तुझे नाम आहे, तू मला सुख-दुःखात जसा ठेवतोस, तसाच मी राहतो. ॥३॥
ਚਉਧਰੀ ਰਾਜੇ ਨਹੀ ਕਿਸੈ ਮੁਕਾਮੁ ॥
चौधरी असो वा राजा, या जगात कोणाचाच स्थायीभाव नाही.
ਸਾਹ ਮਰਹਿ ਸੰਚਹਿ ਮਾਇਆ ਦਾਮ ॥
श्रीमंत लोक संपत्ती जमा केल्यानंतर आपल्या प्राणांची आहुती देतात.
ਮੈ ਧਨੁ ਦੀਜੈ ਹਰਿ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਮੁ ॥੪॥
हे परमेश्वरा! मला तुझ्या गोड नावाची संपत्ती दे. ॥४॥
ਰਯਤਿ ਮਹਰ ਮੁਕਦਮ ਸਿਕਦਾਰੈ ॥
प्रजा सामंत प्रधान आणि चौधरी कोणीही
ਨਿਹਚਲੁ ਕੋਇ ਨ ਦਿਸੈ ਸੰਸਾਰੈ ॥
नश्वर जगात काहीही स्थिर दिसत नाही.
ਅਫਰਿਉ ਕਾਲੁ ਕੂੜੁ ਸਿਰਿ ਮਾਰੈ ॥੫॥
अटळ मृत्यू भ्रमात रमलेल्या खोट्या माणसांच्या डोक्यावर आदळतो. ॥५॥
ਨਿਹਚਲੁ ਏਕੁ ਸਚਾ ਸਚੁ ਸੋਈ ॥
केवळ परम सत्य परमेश्वरच सदैव स्थिर राहील.
ਜਿਨਿ ਕਰਿ ਸਾਜੀ ਤਿਨਹਿ ਸਭ ਗੋਈ ॥
ज्याने हे विश्व निर्माण केले आहे तो सर्व प्राणिमात्रांसह त्याचा नाश करतो.
ਓਹੁ ਗੁਰਮੁਖਿ ਜਾਪੈ ਤਾਂ ਪਤਿ ਹੋਈ ॥੬॥
गुरूंचा आश्रय घेऊन जेव्हा मनुष्य परमेश्वराला ओळखतो तेव्हाच त्याला कीर्ति प्राप्त होते. ॥६॥
ਕਾਜੀ ਸੇਖ ਭੇਖ ਫਕੀਰਾ ॥
काझी, शेख आणि फकीर धार्मिक पोशाखात
ਵਡੇ ਕਹਾਵਹਿ ਹਉਮੈ ਤਨਿ ਪੀਰਾ ॥
सर्वच स्वतःला महान म्हणवतात पण अहंकारामुळे त्यांच्या शरीरात वेदना होतात.
ਕਾਲੁ ਨ ਛੋਡੈ ਬਿਨੁ ਸਤਿਗੁਰ ਕੀ ਧੀਰਾ ॥੭॥
सद्गुरूच्या आश्रयाशिवाय मृत्यू त्यांना सोडत नाही. ॥७॥
ਕਾਲੁ ਜਾਲੁ ਜਿਹਵਾ ਅਰੁ ਨੈਣੀ ॥ ਕਾਨੀ ਕਾਲੁ ਸੁਣੈ ਬਿਖੁ ਬੈਣੀ ॥
मृत्यूचे फास माणसाच्या जिभेवर आणि डोळ्यांवर असते.विषारी संभाषणे ऐकून त्याच्या कानावर मृत्यू येतो.
ਬਿਨੁ ਸਬਦੈ ਮੂਠੇ ਦਿਨੁ ਰੈਣੀ ॥੮॥
परमेश्वराच्या नावाशिवाय माणूस दिवसरात्र आध्यात्मिक गुण लुटत असतो. ॥८॥
ਹਿਰਦੈ ਸਾਚੁ ਵਸੈ ਹਰਿ ਨਾਇ ॥ ਕਾਲੁ ਨ ਜੋਹਿ ਸਕੈ ਗੁਣ ਗਾਇ ॥
ज्याच्या हृदयात परमेश्वराचे नाम वास करते आणि जो परमेश्वराचे गुणगान गातो.जो भगवान हरिचे गुणगान गातो त्याला मृत्यू कधीच दिसत नाही.
ਨਾਨਕ ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਬਦਿ ਸਮਾਇ ॥੯॥੧੪॥
हे नानक! गुरुमुख हा शब्दातच सामावलेला आहे. ॥६॥१४॥
ਗਉੜੀ ਮਹਲਾ ੧ ॥
गउडी महला १ ॥
ਬੋਲਹਿ ਸਾਚੁ ਮਿਥਿਆ ਨਹੀ ਰਾਈ ॥
ती व्यक्ती नेहमी सत्य बोलत असते आणि त्यात खोटेपणाचा अजिबात वाव नसतो
ਚਾਲਹਿ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹੁਕਮਿ ਰਜਾਈ ॥
जो गुरूंच्या सहवासात राहून परमेश्वराच्या आज्ञेचे पालन करतो.
ਰਹਹਿ ਅਤੀਤ ਸਚੇ ਸਰਣਾਈ ॥੧॥
अशी व्यक्ती केवळ खऱ्या परमेश्वराच्या शरणातच अभंग राहते. ॥१॥
ਸਚ ਘਰਿ ਬੈਸੈ ਕਾਲੁ ਨ ਜੋਹੈ ॥
तो सत्याच्या घरात राहतो आणि मृत्यू त्याला स्पर्श करत नाही.
ਮਨਮੁਖ ਕਉ ਆਵਤ ਜਾਵਤ ਦੁਖੁ ਮੋਹੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
परंतु स्वेच्छेने प्रपंचात जन्ममरण घेत राहतो आणि ऐहिक आसक्तीचे दुःख भोगत राहतो. ॥१॥रहाउ॥
ਅਪਿਉ ਪੀਅਉ ਅਕਥੁ ਕਥਿ ਰਹੀਐ ॥
नामाचे अमृत पिऊन आणि शाश्वत परमेश्वराची स्तुती केल्यानेच माणूस स्वतःमध्ये स्थिर राहू शकतो.
ਨਿਜ ਘਰਿ ਬੈਸਿ ਸਹਜ ਘਰੁ ਲਹੀਐ ॥
त्या आत्मस्वरूपात बसून सुखाचे निवासस्थान मिळू शकते.
ਹਰਿ ਰਸਿ ਮਾਤੇ ਇਹੁ ਸੁਖੁ ਕਹੀਐ ॥੨॥
हे सुख परमेश्वराच्या अमृताशी संलग्न असलेल्याला प्राप्त होते असे म्हणतात. ॥२॥
ਗੁਰਮਤਿ ਚਾਲ ਨਿਹਚਲ ਨਹੀ ਡੋਲੈ ॥
गुरूंच्या शिकवणीनुसार जीवन जगल्यास माणूस स्थिर होऊ शकतो आणि कधीही डगमगता येत नाही.
ਗੁਰਮਤਿ ਸਾਚਿ ਸਹਜਿ ਹਰਿ ਬੋਲੈ ॥
गुरूंच्या शिकवणीने तो सहज परमेश्वराचे खरे नाम उच्चारतो.
ਪੀਵੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਤਤੁ ਵਿਰੋਲੈ ॥੩॥
तो अमृत पितो आणि वास्तवाचा शोध घेतल्यानंतर ते वेगळे घेतो. ॥३॥
ਸਤਿਗੁਰੁ ਦੇਖਿਆ ਦੀਖਿਆ ਲੀਨੀ ॥
दर्शन घेऊन मला सतगुरूंकडून दीक्षा मिळाली आहे
ਮਨੁ ਤਨੁ ਅਰਪਿਓ ਅੰਤਰ ਗਤਿ ਕੀਨੀ ॥
माझे मन आणि शरीर गुरूंना अर्पण करून मी माझ्या अंतरंगाचा शोध घेतला आहे.
ਗਤਿ ਮਿਤਿ ਪਾਈ ਆਤਮੁ ਚੀਨੀ ॥੪॥
स्वतःला समजून घेऊन मी मुक्तीचे मूल्य अनुभवले आहे. ॥४॥
ਭੋਜਨੁ ਨਾਮੁ ਨਿਰੰਜਨ ਸਾਰੁ ॥
निरंजन प्रभूंचे नाव जे आपले अन्न म्हणून घेते.
ਪਰਮ ਹੰਸੁ ਸਚੁ ਜੋਤਿ ਅਪਾਰ ॥
तो परमहंस होतो आणि परमेश्वराच्या सत्यस्वरुपाचा प्रकाश त्याच्या आत प्रज्वलित होतो.
ਜਹ ਦੇਖਉ ਤਹ ਏਕੰਕਾਰੁ ॥੫॥
तो जिकडे पाहतो तिकडे त्याला परमेश्वर सापडतो. ॥५॥
ਰਹੈ ਨਿਰਾਲਮੁ ਏਕਾ ਸਚੁ ਕਰਣੀ ॥
असा मनुष्य भ्रममुक्त राहून केवळ सत्कर्म करतो.
ਪਰਮ ਪਦੁ ਪਾਇਆ ਸੇਵਾ ਗੁਰ ਚਰਣੀ ॥
तो सर्वोच्च पद प्राप्त करून गुरूंच्या चरणांची सेवा करतो.
ਮਨ ਤੇ ਮਨੁ ਮਾਨਿਆ ਚੂਕੀ ਅਹੰ ਭ੍ਰਮਣੀ ॥੬॥
त्याच्या चित्तानेच त्याचे मन तृप्त होते आणि त्याची अहंकारातील भटकंती नाहीशी होते. ॥६॥
ਇਨ ਬਿਧਿ ਕਉਣੁ ਕਉਣੁ ਨਹੀ ਤਾਰਿਆ ॥
या मार्गाने कोण या जगाचा संसारसागर पार करू शकला नाही?
ਹਰਿ ਜਸਿ ਸੰਤ ਭਗਤ ਨਿਸਤਾਰਿਆ ॥
परमेश्वराच्या तेजाने त्यांच्या संतांचे आणि भक्तांचे कल्याण झाले आहे.