Page 898
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਕਿਸੁ ਭਰਵਾਸੈ ਬਿਚਰਹਿ ਭਵਨ ॥
અરે તું કોના વિશ્વાસે દુનિયામાં વિચરણ કરી રહ્યો છે
ਮੂੜ ਮੁਗਧ ਤੇਰਾ ਸੰਗੀ ਕਵਨ ॥
હે મૂર્ખ! અહીં તારું કોણ સાથી છે?
ਰਾਮੁ ਸੰਗੀ ਤਿਸੁ ਗਤਿ ਨਹੀ ਜਾਨਹਿ ॥
રામ જ તારો સાથી છે પરંતુ તું તેની ગતિને જાણતો નથી
ਪੰਚ ਬਟਵਾਰੇ ਸੇ ਮੀਤ ਕਰਿ ਮਾਨਹਿ ॥੧॥
કામ, ક્રોધ, મોહ, લોભ તેમજ અહંકાર- આ પાંચ ચોરોને તું પોતાનો મિત્ર સમજી રહ્યો છે ॥૧॥
ਸੋ ਘਰੁ ਸੇਵਿ ਜਿਤੁ ਉਧਰਹਿ ਮੀਤ ॥
હે મિત્ર! તે હરિની ભક્તિ કરો જેનાથી તારો ઉદ્ધાર થઈ જશે
ਗੁਣ ਗੋਵਿੰਦ ਰਵੀਅਹਿ ਦਿਨੁ ਰਾਤੀ ਸਾਧਸੰਗਿ ਕਰਿ ਮਨ ਕੀ ਪ੍ਰੀਤਿ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
દિવસ-રાત ગોવિંદનું ગુણગાન કરવું જોઈએ અને મનમાં સાધુઓની સંગતિથી પ્રેમ કરો ॥૧॥વિરામ॥
ਜਨਮੁ ਬਿਹਾਨੋ ਅਹੰਕਾਰਿ ਅਰੁ ਵਾਦਿ ॥
અહંકાર તેમજ ઝગડામાં જન્મ વ્યર્થ જ વ્યતીત થઈ જાય છે
ਤ੍ਰਿਪਤਿ ਨ ਆਵੈ ਬਿਖਿਆ ਸਾਦਿ ॥
વિષય-વિકારોના સ્વાદમાં તૃપ્તિ થતી નથી
ਭਰਮਤ ਭਰਮਤ ਮਹਾ ਦੁਖੁ ਪਾਇਆ ॥
અહીં-તહીં ભટકીને ખુબ દુઃખ પ્રાપ્ત થાય છે
ਤਰੀ ਨ ਜਾਈ ਦੁਤਰ ਮਾਇਆ ॥੨॥
આ માયા રૂપી ભયાનક નદીઓથી પાર થઈ શકાતુ નથી ॥૨॥
ਕਾਮਿ ਨ ਆਵੈ ਸੁ ਕਾਰ ਕਮਾਵੈ ॥
તું તે જ કાર્ય કરે છે જે તારા કોઈ કામ આવતું નથી
ਆਪਿ ਬੀਜਿ ਆਪੇ ਹੀ ਖਾਵੈ ॥
તું પોતે જ પોતાના શુભાશુભ કર્મોનું ફળ ભોગવે છે
ਰਾਖਨ ਕਉ ਦੂਸਰ ਨਹੀ ਕੋਇ ॥
પ્રભુથી અતિરિક્ત બીજું કોઈ પણ રક્ષા કરનાર નથી
ਤਉ ਨਿਸਤਰੈ ਜਉ ਕਿਰਪਾ ਹੋਇ ॥੩॥
જો તેની કૃપા થઈ જાય તો જ મુક્તિ થઈ શકે છે ॥૩॥
ਪਤਿਤ ਪੁਨੀਤ ਪ੍ਰਭ ਤੇਰੋ ਨਾਮੁ ॥
હે પ્રભુ! તારું નામ પાપીઓને પવિત્ર કરવાવાળું છે
ਅਪਨੇ ਦਾਸ ਕਉ ਕੀਜੈ ਦਾਨੁ ॥
પોતાના દાસને પણ નામનું દાન આપો
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਪ੍ਰਭ ਗਤਿ ਕਰਿ ਮੇਰੀ ॥
હે પ્રભુ! નાનક પ્રાર્થના કરે છે કે કૃપા કરીને મારી મુક્તિ કરી દો
ਸਰਣਿ ਗਹੀ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਭ ਤੇਰੀ ॥੪॥੩੭॥੪੮॥
કારણ કે મેં તારી જ શરણ લીધી છે ॥૪॥૩૭॥૪૮॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਇਹ ਲੋਕੇ ਸੁਖੁ ਪਾਇਆ ॥
જેને આ લોકમાં સુખ પ્રાપ્ત થઈ જાય છે
ਨਹੀ ਭੇਟਤ ਧਰਮ ਰਾਇਆ ॥
તેની યમરાજથી મુલાકાત થતી નથી
ਹਰਿ ਦਰਗਹ ਸੋਭਾਵੰਤ ॥
પ્રભુના દરબારમાં તે શોભાનું પાત્ર બની જાય છે
ਫੁਨਿ ਗਰਭਿ ਨਾਹੀ ਬਸੰਤ ॥੧॥
અને બીજી વાર ગર્ભમાં નિવાસ કરતો નથી ॥૧॥
ਜਾਨੀ ਸੰਤ ਕੀ ਮਿਤ੍ਰਾਈ ॥
મેં સંતની મિત્રતા જાણી લીધી છે
ਕਰਿ ਕਿਰਪਾ ਦੀਨੋ ਹਰਿ ਨਾਮਾ ਪੂਰਬਿ ਸੰਜੋਗਿ ਮਿਲਾਈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
તેને કૃપા કરીને હરિ-નામ જ આપ્યું છે અને પહેલા સંયોગથી જ સંતોથી મેળાપ થઈ જાય છે ॥૧॥વિરામ॥
ਗੁਰ ਕੈ ਚਰਣਿ ਚਿਤੁ ਲਾਗਾ ॥
જ્યારે ગુરુના ચરણોમાં મન લાગ્યું
ਧੰਨਿ ਧੰਨਿ ਸੰਜੋਗੁ ਸਭਾਗਾ ॥
તે સૌભાગ્ય તેમજ સંયોગ ધન્ય છે
ਸੰਤ ਕੀ ਧੂਰਿ ਲਾਗੀ ਮੇਰੈ ਮਾਥੇ ॥
જ્યારે સંતોની ચરણ-ધૂળ મારા માથા પર લાગી તો
ਕਿਲਵਿਖ ਦੁਖ ਸਗਲੇ ਮੇਰੇ ਲਾਥੇ ॥੨॥
બધા દુઃખ-ક્લેશ તેમજ પાપ દૂર થઈ ગયા ॥૨॥
ਸਾਧ ਕੀ ਸਚੁ ਟਹਲ ਕਮਾਨੀ ॥
જ્યારે શ્રદ્ધાથી સાધુ મહાત્માની સાચી સેવા કરાય છે
ਤਬ ਹੋਏ ਮਨ ਸੁਧ ਪਰਾਨੀ ॥
હે પ્રાણી! મન ત્યારે જ શુદ્ધ થાય છે
ਜਨ ਕਾ ਸਫਲ ਦਰਸੁ ਡੀਠਾ ॥
જેણે સંતજનોના સફળ દર્શન કર્યા છે
ਨਾਮੁ ਪ੍ਰਭੂ ਕਾ ਘਟਿ ਘਟਿ ਵੂਠਾ ॥੩॥
તેને પ્રભુનું નામ દરેક હૃદયમાંનિવાસિત લાગે છે ॥૩॥
ਮਿਟਾਨੇ ਸਭਿ ਕਲਿ ਕਲੇਸ ॥
બધી વેદના-ક્લેશ મટી ગયા છે
ਜਿਸ ਤੇ ਉਪਜੇ ਤਿਸੁ ਮਹਿ ਪਰਵੇਸ ॥
અને જેનાથી ઉત્પન્ન થયા હતા તેમાં પ્રવેશ થઈ ગયા છીએ
ਪ੍ਰਗਟੇ ਆਨੂਪ ਗੋੁਵਿੰਦ ॥ ਪ੍ਰਭ ਪੂਰੇ ਨਾਨਕ ਬਖਸਿੰਦ ॥੪॥੩੮॥੪੯॥
હે નાનક! ગોવિંદનો અનુપમ પ્રકાશ પ્રગટ થયો છે અને સંપૂર્ણ પ્રભુ ક્ષમાવાન છે ॥૪॥૩૮॥૪૯॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥
ਗਊ ਕਉ ਚਾਰੇ ਸਾਰਦੂਲੁ ॥
નમ્રતા રૂપી ગાયને અહમ રૂપી સિંહ ચરાવી રહ્યો છે
ਕਉਡੀ ਕਾ ਲਖ ਹੂਆ ਮੂਲੁ ॥
વિકારોમાં ફસાયેલ જીવ જે પહેલા કોડીના મૂલ્યના હતા હવે તેનું મૂલ્ય લાખ રૂપિયા થઈ ગયું છે
ਬਕਰੀ ਕਉ ਹਸਤੀ ਪ੍ਰਤਿਪਾਲੇ ॥ ਅਪਨਾ ਪ੍ਰਭੁ ਨਦਰਿ ਨਿਹਾਲੇ ॥੧॥
હાથી બકરીનું પાલન-પોષણ કરી રહ્યો છે પ્રભુએ આવી કૃપા દ્રષ્ટિ કરી દીધી છે. ॥૧॥
ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਿਧਾਨ ਪ੍ਰੀਤਮ ਪ੍ਰਭ ਮੇਰੇ ॥
હે મારા પ્રિયતમ પ્રભુ! તું કૃપાનિધિ છે
ਬਰਨਿ ਨ ਸਾਕਉ ਬਹੁ ਗੁਨ ਤੇਰੇ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
હું તારા અનેક ગુણોના વખાણ કરી શકતો નથી ॥૧॥વિરામ॥
ਦੀਸਤ ਮਾਸੁ ਨ ਖਾਇ ਬਿਲਾਈ ॥
સામે દેખાતું વિકારો રૂપી માંસ તૃષ્ણા રૂપી બિલાડી ખાતી નથી
ਮਹਾ ਕਸਾਬਿ ਛੁਰੀ ਸਟਿ ਪਾਈ ॥
ક્રોધ રૂપી ખાટકીએ હિંસા રૂપી છરી પોતાના હાથમાંથી ફેંકી દીધી છે
ਕਰਣਹਾਰ ਪ੍ਰਭੁ ਹਿਰਦੈ ਵੂਠਾ ॥
સર્જનહાર પ્રભુ હૃદયમાં આવી વસ્યા છે
ਫਾਥੀ ਮਛੁਲੀ ਕਾ ਜਾਲਾ ਤੂਟਾ ॥੨॥
ફસાયેલી માછલીની જાળી તૂટી ગઈ છે ॥૨॥
ਸੂਕੇ ਕਾਸਟ ਹਰੇ ਚਲੂਲ ॥ ਊਚੈ ਥਲਿ ਫੂਲੇ ਕਮਲ ਅਨੂਪ ॥
સુકાયેલા વૃક્ષ લીલા થઈ ગયા છે ઊંચા રણમાં પણ સુંદર કમળના ફૂલ ખીલી ગયા છે
ਅਗਨਿ ਨਿਵਾਰੀ ਸਤਿਗੁਰ ਦੇਵ ॥
સદ્દગુરુએ તૃષ્ણાની અગ્નિ ઠારી દીધી છે
ਸੇਵਕੁ ਅਪਨੀ ਲਾਇਓ ਸੇਵ ॥੩॥
અને સેવકને પોતાની સેવામાં લગાડી દીધા છે ॥૩॥
ਅਕਿਰਤਘਣਾ ਕਾ ਕਰੇ ਉਧਾਰੁ ॥
કૃતઘ્ન જીવનો પણ ઉદ્ધાર કરી દે છે
ਪ੍ਰਭੁ ਮੇਰਾ ਹੈ ਸਦਾ ਦਇਆਰੁ ॥
મારા પ્રભુ હંમેશા જ દયાળુ છે
ਸੰਤ ਜਨਾ ਕਾ ਸਦਾ ਸਹਾਈ ॥
તે સંતજનોના સહાયક બની રહે છે
ਚਰਨ ਕਮਲ ਨਾਨਕ ਸਰਣਾਈ ॥੪॥੩੯॥੫੦॥
નાનકે પણ તેના ચરણોની શરણ લીધી છે ॥૪॥૩૯॥૫૦॥
ਰਾਮਕਲੀ ਮਹਲਾ ੫ ॥
રામકલી મહેલ ૫॥